Азаматтық құқық бойынша меншіктің нысандары мен түрлері
Жоспары
Кіріспе
Азаматтық құқық бойынша меншіктің нысандары мен түрлері
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
Кіріспе
Азаматтық құқық бойынша меншіктің нысандары мен түрлері
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
Кіріспе
Дүние жүзінің тарихи дамуындағы қай кезеңді алып қарайтын болсақ та, негізгі мәселе меншіктің айналасына топталады. Сондықтан да болу керек, меншіктің адамзат даму процесіндс алатын орны ерекше.
Меншік ұғымын екі мағынада түсінуіміз қажет. Біріншіден, экономикалық категория, екіншідсн құқықтық категория ретінде. Меншік экономикалық тұрғыдан алғанда, өндіріс құрал-жабдықтары мен оның өнімдеріне иелік ету жөнінде пайда болатын қоғамдық катынастар. Меншік қоғам өмірінің негізі, яғни алғанда базистік сипаттағы экономикалық санат. Меншік құқығы қон-дырманың элемент болып саналғанмсн қоғамның белгілі бір даму кезеңінде санатқа (базисқа) кері әсер етіп қана қоймай, алдыңғы қатарға да шығуы мүмкін.
Дүние жүзінің тарихи дамуындағы қай кезеңді алып қарайтын болсақ та, негізгі мәселе меншіктің айналасына топталады. Сондықтан да болу керек, меншіктің адамзат даму процесіндс алатын орны ерекше.
Меншік ұғымын екі мағынада түсінуіміз қажет. Біріншіден, экономикалық категория, екіншідсн құқықтық категория ретінде. Меншік экономикалық тұрғыдан алғанда, өндіріс құрал-жабдықтары мен оның өнімдеріне иелік ету жөнінде пайда болатын қоғамдық катынастар. Меншік қоғам өмірінің негізі, яғни алғанда базистік сипаттағы экономикалық санат. Меншік құқығы қон-дырманың элемент болып саналғанмсн қоғамның белгілі бір даму кезеңінде санатқа (базисқа) кері әсер етіп қана қоймай, алдыңғы қатарға да шығуы мүмкін.
Қолданылған әдебиеттер:
1. Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі. Алматы 2004
2. Қазақстан Республикасы Мемлекеті мен Құқығының негіздері.
Алматы 2003
3.Қазақстан Республикасының Азаматтық құқығы. Ғ.Төлеуғалиев, Алматы «Жеті жарғы», 2001.
1. Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі. Алматы 2004
2. Қазақстан Республикасы Мемлекеті мен Құқығының негіздері.
Алматы 2003
3.Қазақстан Республикасының Азаматтық құқығы. Ғ.Төлеуғалиев, Алматы «Жеті жарғы», 2001.
Пән: Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:
Жоспары
Кіріспе
Азаматтық құқық бойынша меншіктің нысандары мен түрлері
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
Кіріспе
Дүние жүзінің тарихи дамуындағы қай кезеңді алып қарайтын болсақ та,
негізгі мәселе меншіктің айналасына топталады. Сондықтан да болу керек,
меншіктің адамзат даму процесіндс алатын орны ерекше.
Меншік ұғымын екі мағынада түсінуіміз қажет. Біріншіден, экономикалық
категория, екіншідсн құқықтық категория ретінде. Меншік экономикалық
тұрғыдан алғанда, өндіріс құрал-жабдықтары мен оның өнімдеріне иелік ету
жөнінде пайда болатын қоғамдық катынастар. Меншік қоғам өмірінің негізі,
яғни алғанда базистік сипаттағы экономикалық санат. Меншік құқығы қон-
дырманың элемент болып саналғанмсн қоғамның белгілі бір даму кезеңінде
санатқа (базисқа) кері әсер етіп қана қоймай, алдыңғы қатарға да шығуы
мүмкін.
АЗАМАТТЫҚ ҚҰҚЫҚ БОЙЫНША МЕНШІК ҚҰҚЫҒЫНЫҢ НЫСАНДАРЫ МЕН ТҮРЛЕРІ
Қазақстан Республикасы Конституциясының 6-бабында: "Қазақстан
Республикасында мемлекеттік меншік пен жеке меншік танылады және бірдей
қорғалады," — деп жазылған.
"Игілік" пен "ауыртпалық' тіркесінің өзі, —дейді КА.Сухашов, — нағыз
меншік иесін сипаттайды және осы екі элементтің біреуінің болмауы
иеленушіні шын мәніндегі қожайын етуге мүмкіндік бермейді". Суханов Е.Л.
Азаматтық кодекс меншіктің екі нысанда — жеке (191-бап) және
мемлекеттік (192-бап) екендігін тәртіптейді.
Конституцияда меншікті екі нысанға бөліп қарау олардың мемлекетке
меншік құкығының субъектісі ретіндегі қатынасының белгісіне
орайластырылған. Осыған орай жеке меншік мемлекеттік емес меншік болып
саналады. Егер меншік кұқығының субъектісі мемлекет болса (тікелей немесе
тиісті мемлекетгік органдар арқылы), онда әңгіме мемлекеттік меншік жөнінде
болады. Ал субъект мемлекеттік емес занды тұлға немесе азаматтар деп
танылса, онда жеке меншік деп есептелінеді. Сонымен, меншікке субъектілер:
мемлекет, әкімшілік-аумақтық бөліністер, заңды тұлғалар мен азаматтар бола
алады. Заң меншікті түрлергеде бөледі. Азаматтық кодекске сәйкес
мемлекеттік меншік республикалық және коммуналдық болып екіге бөлінеді (192-
бап).
Конституцияның 87-бабында коммуналдық меншікті басқару жергілікті
атқару орындарының қарауына жатады делінген. Мемлекет өкілеттігін жүзеге
асыра отырып, қарауындағы мүліктерді өзінің органдары мен мемлекеттік заңды
тұлғалары арқылы басқарады. Қазақстан Республикасы азаматтық заңдар мен
реттелетін қатынастарға осы қатынастардың өзге қаты-сушыларымен тең
негіздерде кіреді.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік өкімет билігі мен басқа органдары
өздерінің осы органдардың мәртебесін айқындайтын заң құжаттарында,
ережелерде және өзге де кұжаттарда белгіленетін құзыреті шегінде Қазақстан
Республикасының атынан өз әрекеттері арқылы мүліктік және жеке мүліктік
емес құқықтар мен міндеттерді алып, оларды жүзеге асырады, сотта өкілдік
ете алады.
Заңдарда көзделген реттер мен тәртіп бойынша Казақстан
Республикасының арнайы тапсырмасымен оның атынан өзге де мемлекеттік
органдар, заңды тұлғалар мен азаматтар өкілдік ете алады (А к-тің бабының 1
және2 тармақтары).
Азаматтық кодекстің 191-бабына сәйкес жеке меншік азаматтардың және
мемлекеттік емес заңды тұлғалар мен олардың бірлестіктерінің меншігі
ретінде көрінеді. Сөйтіп, ұжымдық меншік пен азаматтардың меншігі "жеке
меншік" деген терминнің аясына бірігеді. Оларды біріктіру мемлекеттен бөліп
қарау арқылы бұл меншікпен жұмысты ыңғайлы ұйымдастыруға байланысты,
мәселен, салық саясатын жүргізуге, немесе мемлекеттік әкімшілік аппараттың
жөнсіз араласуынан қорғайды.
Мемлекеттік емес заңды тұлғалар мен азаматтар өздеріне қарасты барлық
мүліктің меншік иесі болып табылады. Мысалы, акционерлік қоғамның
акциясының белгілі бір бөлігі мемлекетке тиесілі болғанымен, оны
мемлекеттік меншік деп айтуға келмейді, себебі ол жеке меншік болып қала
береді.
Азаматтардың жеке меншік категориясы жеке дара өзіндік меншік
ұғымына сай келеді. Сонымен бірге, біздің пікірімізше ол азаматтардың
меншігіне деген жекедара (өзіндік) (тұтынушылық) және жеке меншік ішкі
дифференциациясы болуы қажет.
Меншік иесінің құқығын жүзеге асыру, яғни оның иелік етуі, пайдалану
және билік етуі мүліктің мүддесі мен мақсатына орай заңға сәйкес шектелуі
мүмкін. Қазақстан Республикасының Тұрғын үй қатынастары туралы заңының 40-
бабында меншік иесінің үй-жайды, ортақ мүлікке қауіп төндіретін немесе оны
нашарлататын жұмыстар жүргізумен байланысты өзгертуіне, соның ішінде қайта
жоспарлауына және қайта жабдықтауына тыйым салынады.
Жеке меншіктің ерекше түріне кондоминиум меншігі де жатады.
Кондоминиум ұжымдық меншік түрінде көріне тұрса да ("Тұрғын үй қатынастары
туралы" Заңының 33-бабы І-тармақ) біздің Азаматтық кодексте ұжымдық меншік
ұғымы жоқ екендігін ескерте кеткен жөн. Үй-жай меншік иелерінің әрқайсысы
өзіне бөлек (жеке-дара) меншік құқығы бойынша тиесілі үй-жайды өз қалауы
бойынша иеленуге, пайдалануға және оған билік етуге құқылы.
Үйдің бөлек (өзіндік) меншікке жатпайтын бөліктері (кіре беріс,
баспалдақ, лифтілер, төбелер, шатырлар, подвалдар, пәтерден тыс не үйге
ортақ инженерлік жүйелер мен жабдықтар, жер учаскесі, оның ішінде
көріктендіру элементтері және ортақтасып пайдаланатын басқа да мүліктер) үй-
жай меншігі иелеріне ортақ меншік құқығы бойынша тиесілі болады.
Үй-жайдың әрбір меншік иесінің ортақ мүліктегі (ортақ меншіктегі)
үлесі оған тиесілі үй-жайға бөлек (өзіндік) меншікке бөлінбейді. Үлестің
мөлшері, егер меншік иелерінің келісімінде өзгеше көзделмесе, бөлек
(өзіндік) меншіктегі тұрғын үй-жайлардың немесе тұрғын емес үй-жайлардың
пайдалы алаңының бүкіл үйдің жалпы алаңына қатынасымен анықталады.
Мұндай үлесті заттай бөліп беруге болмайды, Кондоминиумның әр алуан
түрінің құқылық тәртібінің ерекшеліктері заң кұжаттарымен айқындалады, ал
"Тұрғын үй қатынастары туралы" заңда тұрғын үй коңдоминиумы жайында
айтылған.
Азаматтық кодекстің 209-бабына сәйкес екі немесе бірнеше адамның
меншігіндегі мүлік оларға ортақ, меншік құқығымен тиесілі болады.
Меншік құқығының түрлеріне сипаттама берген кезде мүліктің құқықтық
тәртібінің мазмұны мен ерекшелігі мүліктің қайсы бір түріне жататындығына
байланысты келеді.
Қазіргі Конституциямызға сәйкес меншіктің төмендегідей нысандары бар:
жеке және мемлекеттік.
Жеке меншік азаматтардың мемлекеттік емес заңды тұлғалар мен олардың
бірлестіктерінің меншігі ретінде анықталады. Азаматтарға байланысты жеке
меншіктің ұғымы түсінікті болса, мемлекеттік емес заңды тұлғалардың
ұйымдастыру - құқықтық нысандарына көз жүгіртуіміз қажет. Азаматтық
Кодекстің 34-ші бабында көрсетілгендей заңды тұлғалар үлкен екі топқа
бөлінген. Мемлекеттік меншіктің негізінде құралмаған барлық заңды тұлға-
лардың меншігі жеке меншік болып есептелінуі тиіс. Коммерциялық ұйымдарға
келетін болсақ, жеке меншік негізінде құралатындардың қатарына шаруашылық
серіктестіктер, акционерлік қоғам және өндірістік коорпаративтер
жатқызылса, коммерциялық емес ұйымдардан қатары да заңда нақты анықтала
отырып, олардың да ұйымдастыру-құқықтық нысандары жеке меншікке
негізделеді.
Республика аумағындағы мемлекеттік меншік құқығының субъектісі
Қазақстан Республикасы болып табылады. Мемлекеттік ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе
Азаматтық құқық бойынша меншіктің нысандары мен түрлері
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
Кіріспе
Дүние жүзінің тарихи дамуындағы қай кезеңді алып қарайтын болсақ та,
негізгі мәселе меншіктің айналасына топталады. Сондықтан да болу керек,
меншіктің адамзат даму процесіндс алатын орны ерекше.
Меншік ұғымын екі мағынада түсінуіміз қажет. Біріншіден, экономикалық
категория, екіншідсн құқықтық категория ретінде. Меншік экономикалық
тұрғыдан алғанда, өндіріс құрал-жабдықтары мен оның өнімдеріне иелік ету
жөнінде пайда болатын қоғамдық катынастар. Меншік қоғам өмірінің негізі,
яғни алғанда базистік сипаттағы экономикалық санат. Меншік құқығы қон-
дырманың элемент болып саналғанмсн қоғамның белгілі бір даму кезеңінде
санатқа (базисқа) кері әсер етіп қана қоймай, алдыңғы қатарға да шығуы
мүмкін.
АЗАМАТТЫҚ ҚҰҚЫҚ БОЙЫНША МЕНШІК ҚҰҚЫҒЫНЫҢ НЫСАНДАРЫ МЕН ТҮРЛЕРІ
Қазақстан Республикасы Конституциясының 6-бабында: "Қазақстан
Республикасында мемлекеттік меншік пен жеке меншік танылады және бірдей
қорғалады," — деп жазылған.
"Игілік" пен "ауыртпалық' тіркесінің өзі, —дейді КА.Сухашов, — нағыз
меншік иесін сипаттайды және осы екі элементтің біреуінің болмауы
иеленушіні шын мәніндегі қожайын етуге мүмкіндік бермейді". Суханов Е.Л.
Азаматтық кодекс меншіктің екі нысанда — жеке (191-бап) және
мемлекеттік (192-бап) екендігін тәртіптейді.
Конституцияда меншікті екі нысанға бөліп қарау олардың мемлекетке
меншік құкығының субъектісі ретіндегі қатынасының белгісіне
орайластырылған. Осыған орай жеке меншік мемлекеттік емес меншік болып
саналады. Егер меншік кұқығының субъектісі мемлекет болса (тікелей немесе
тиісті мемлекетгік органдар арқылы), онда әңгіме мемлекеттік меншік жөнінде
болады. Ал субъект мемлекеттік емес занды тұлға немесе азаматтар деп
танылса, онда жеке меншік деп есептелінеді. Сонымен, меншікке субъектілер:
мемлекет, әкімшілік-аумақтық бөліністер, заңды тұлғалар мен азаматтар бола
алады. Заң меншікті түрлергеде бөледі. Азаматтық кодекске сәйкес
мемлекеттік меншік республикалық және коммуналдық болып екіге бөлінеді (192-
бап).
Конституцияның 87-бабында коммуналдық меншікті басқару жергілікті
атқару орындарының қарауына жатады делінген. Мемлекет өкілеттігін жүзеге
асыра отырып, қарауындағы мүліктерді өзінің органдары мен мемлекеттік заңды
тұлғалары арқылы басқарады. Қазақстан Республикасы азаматтық заңдар мен
реттелетін қатынастарға осы қатынастардың өзге қаты-сушыларымен тең
негіздерде кіреді.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік өкімет билігі мен басқа органдары
өздерінің осы органдардың мәртебесін айқындайтын заң құжаттарында,
ережелерде және өзге де кұжаттарда белгіленетін құзыреті шегінде Қазақстан
Республикасының атынан өз әрекеттері арқылы мүліктік және жеке мүліктік
емес құқықтар мен міндеттерді алып, оларды жүзеге асырады, сотта өкілдік
ете алады.
Заңдарда көзделген реттер мен тәртіп бойынша Казақстан
Республикасының арнайы тапсырмасымен оның атынан өзге де мемлекеттік
органдар, заңды тұлғалар мен азаматтар өкілдік ете алады (А к-тің бабының 1
және2 тармақтары).
Азаматтық кодекстің 191-бабына сәйкес жеке меншік азаматтардың және
мемлекеттік емес заңды тұлғалар мен олардың бірлестіктерінің меншігі
ретінде көрінеді. Сөйтіп, ұжымдық меншік пен азаматтардың меншігі "жеке
меншік" деген терминнің аясына бірігеді. Оларды біріктіру мемлекеттен бөліп
қарау арқылы бұл меншікпен жұмысты ыңғайлы ұйымдастыруға байланысты,
мәселен, салық саясатын жүргізуге, немесе мемлекеттік әкімшілік аппараттың
жөнсіз араласуынан қорғайды.
Мемлекеттік емес заңды тұлғалар мен азаматтар өздеріне қарасты барлық
мүліктің меншік иесі болып табылады. Мысалы, акционерлік қоғамның
акциясының белгілі бір бөлігі мемлекетке тиесілі болғанымен, оны
мемлекеттік меншік деп айтуға келмейді, себебі ол жеке меншік болып қала
береді.
Азаматтардың жеке меншік категориясы жеке дара өзіндік меншік
ұғымына сай келеді. Сонымен бірге, біздің пікірімізше ол азаматтардың
меншігіне деген жекедара (өзіндік) (тұтынушылық) және жеке меншік ішкі
дифференциациясы болуы қажет.
Меншік иесінің құқығын жүзеге асыру, яғни оның иелік етуі, пайдалану
және билік етуі мүліктің мүддесі мен мақсатына орай заңға сәйкес шектелуі
мүмкін. Қазақстан Республикасының Тұрғын үй қатынастары туралы заңының 40-
бабында меншік иесінің үй-жайды, ортақ мүлікке қауіп төндіретін немесе оны
нашарлататын жұмыстар жүргізумен байланысты өзгертуіне, соның ішінде қайта
жоспарлауына және қайта жабдықтауына тыйым салынады.
Жеке меншіктің ерекше түріне кондоминиум меншігі де жатады.
Кондоминиум ұжымдық меншік түрінде көріне тұрса да ("Тұрғын үй қатынастары
туралы" Заңының 33-бабы І-тармақ) біздің Азаматтық кодексте ұжымдық меншік
ұғымы жоқ екендігін ескерте кеткен жөн. Үй-жай меншік иелерінің әрқайсысы
өзіне бөлек (жеке-дара) меншік құқығы бойынша тиесілі үй-жайды өз қалауы
бойынша иеленуге, пайдалануға және оған билік етуге құқылы.
Үйдің бөлек (өзіндік) меншікке жатпайтын бөліктері (кіре беріс,
баспалдақ, лифтілер, төбелер, шатырлар, подвалдар, пәтерден тыс не үйге
ортақ инженерлік жүйелер мен жабдықтар, жер учаскесі, оның ішінде
көріктендіру элементтері және ортақтасып пайдаланатын басқа да мүліктер) үй-
жай меншігі иелеріне ортақ меншік құқығы бойынша тиесілі болады.
Үй-жайдың әрбір меншік иесінің ортақ мүліктегі (ортақ меншіктегі)
үлесі оған тиесілі үй-жайға бөлек (өзіндік) меншікке бөлінбейді. Үлестің
мөлшері, егер меншік иелерінің келісімінде өзгеше көзделмесе, бөлек
(өзіндік) меншіктегі тұрғын үй-жайлардың немесе тұрғын емес үй-жайлардың
пайдалы алаңының бүкіл үйдің жалпы алаңына қатынасымен анықталады.
Мұндай үлесті заттай бөліп беруге болмайды, Кондоминиумның әр алуан
түрінің құқылық тәртібінің ерекшеліктері заң кұжаттарымен айқындалады, ал
"Тұрғын үй қатынастары туралы" заңда тұрғын үй коңдоминиумы жайында
айтылған.
Азаматтық кодекстің 209-бабына сәйкес екі немесе бірнеше адамның
меншігіндегі мүлік оларға ортақ, меншік құқығымен тиесілі болады.
Меншік құқығының түрлеріне сипаттама берген кезде мүліктің құқықтық
тәртібінің мазмұны мен ерекшелігі мүліктің қайсы бір түріне жататындығына
байланысты келеді.
Қазіргі Конституциямызға сәйкес меншіктің төмендегідей нысандары бар:
жеке және мемлекеттік.
Жеке меншік азаматтардың мемлекеттік емес заңды тұлғалар мен олардың
бірлестіктерінің меншігі ретінде анықталады. Азаматтарға байланысты жеке
меншіктің ұғымы түсінікті болса, мемлекеттік емес заңды тұлғалардың
ұйымдастыру - құқықтық нысандарына көз жүгіртуіміз қажет. Азаматтық
Кодекстің 34-ші бабында көрсетілгендей заңды тұлғалар үлкен екі топқа
бөлінген. Мемлекеттік меншіктің негізінде құралмаған барлық заңды тұлға-
лардың меншігі жеке меншік болып есептелінуі тиіс. Коммерциялық ұйымдарға
келетін болсақ, жеке меншік негізінде құралатындардың қатарына шаруашылық
серіктестіктер, акционерлік қоғам және өндірістік коорпаративтер
жатқызылса, коммерциялық емес ұйымдардан қатары да заңда нақты анықтала
отырып, олардың да ұйымдастыру-құқықтық нысандары жеке меншікке
негізделеді.
Республика аумағындағы мемлекеттік меншік құқығының субъектісі
Қазақстан Республикасы болып табылады. Мемлекеттік ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz