Жастардың құқықтық мәдениеті

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 58 бет
Таңдаулыға:

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

ЗАҢ ФАКУЛЬТЕТІ

МЕМЛЕКЕТ ЖӘНЕ ҚҰҚЫҚ ТЕОРИЯ КАФЕДРАСЫ

Дипломдық жұмыс

ЖАСТАРДЫҢ ҚҰҚЫҚТЫҚ МӘДЕНИЕТІ

Орындаған 5 курс студенті

Ғылыми жетекшісі

з. ғ. д. доцент

Дипломдық жұмыс

қорғауға жіберіледі.

Кафедра меңгерушісі

з. ғ. д. доцент Ибраева А. С.

2006

Алматы 2006

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . … 3

1. ЖАСТАРДЫҢ ҚҰҚЫҚТЫҚ МӘДЕНИЕТІН

ЗЕРТТЕУДІҢ МЕТОДОЛОГИЯЛЫҚ НЕГІЗІ . . 6

«Құқықтық мәдениет» жастардың құқықтық

мәдениетін түсінудің дүниетанымдық негізі . . . 6

Жастар және жастардың құқықтық әлеуметтенудің

ерекшеліктері . . . 13

Жастардың құқықтық санасының қалыптасуы және

оған әсер ететін факторлары . . . 19

ЖАСТАРДЫҢ ҚҰҚЫҚТЫҚ МӘДЕНИЕТІ ЖӘНЕ

ҚҰҚЫҚТЫҚ ТӘРБИЕ . . . ………. . 25

Құқықтық тәрбие - жастардың құқықтық

мәдениетін қалыптастырудың негізгі жолы ретінде . . . 25

Жастарға құқықтық тәрбие берудің нысандары

мен әдістері . . . 27

Девианттық жүріс - тұрыс және жастардың құқықтық

мәдениеті . . . 29

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ЖАСТАРДЫҢ

ҚҰҚЫҚТЫҚ МӘДЕНИЕТІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ МЕН ДАМЫТУДЫҢ

КЕЙБІР МӘСЕЛЕЛЕРІ . . . 37

Қазақстан Республикасындағы жастардың мемлекеттік

саясаты және оның ұйымдық - құқықтық механизмі . . . 37

Елімізде құқықтық мемлекет орнату кезеңіндегі жастар

Туралы заңдарды жетілдірудің басым бағыттары . . . 44

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 50

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 52

КІРІСПЕ

Қазақстан Республикасын демократиялық, зайырлы, құқықтық, әлеуметтік мемлекет деп жариялаған Конституция оның ең жоғарғы құндылығы адам, адам өмірі, құқығы мен бостандығы деп ерекше атап өтті. Мұның өзі қоғамдағы көп жақты, көп сатылы қарым-қатынастарды реттеудің негізгі құралы ретінде құқықтық санамен құқықтық мәдениет маңызының арта түсуіне жол ашты. Қоғамдағы шынайылықтың обьективті ақиқат қисынын тек зиялы, білімді қоғам өз қалыптасуының барысында, демократияның барлық мүмкіншіліктерін пайдалана отырып, жан-жақты аша түсетінін озық мемлекеттердің дамуы дәлелдеп отыр. Демократияның қанат жайып көркеюінің басты кепілі - құқықтық мәдениеттің жан-жақты дами түсуі. Демократия дегеніміз- шетсіз де шексіз кеңістік немесе әркімнің ойына келгенін істеушілік емес. Ол - белгілі дәрежеде заңмен, тәртіппен реттеліп отыратын қоғамдық белсенділік.

Мемлекетіміздің өзінің алдына ұзақ мерзімге үлкен жоспарлар қойып отырғанын біз жақсы білеміз. Еліміз 2030 жылдары Орта Азияның барысына айналғалы отыр ¹

Бұл еліміздің көркейіп, дамитындығын көрсетеді. Отанымызды биік дәрежеге көтеріп, оның болашағына ие болып, гүлдендіретін де жастар болып табылады. Ал жастарды осы бастан ел мен жерге құрмет көрсете білуі мақсатын қазақ халқының ғасырлар бойы сақтап келе жатқан әдет-ғұрыптары мен салт-дәстүрлерінің үлгілерін өз бойына сіңіруге, ғылым мен білімнің соңғы жетістіктерін жете меңгерген кәсіпқойлыққа баулуымыз қажет.

Мемлекеттің өркендеуіне табиғи байлық, халық саны, жердің кеңдігі қандай рөл атқаратын болса, жастардың кәсіпқой, өз ісінің шебер маманы болып қалыптасуы да зор рөл атқарады. Қазақстанның ғылым мен білім саласында жеткен жетістіктерін болашақ ұрпақтың бойына сіңіріп, ұрпақ сабақтастығын басты назарда ұстау қажеттілігі туындайды. Сонда ғана біз алдыңғы қатарлы елдердің деңгейіне көтеріле аламыз.

Қазіргі заманның басты талабы - мемлекеттік және халықаралық стандартқа сай, бәсекеге икемді түрлі саладағы жас мамандарды даярлап шығару. Бұл өте күрделі іс. Оның негізінде жалпы адамзаттық құндылықтар жүйесінде даярлығы мол, өзіне қойылатын әлеуметтік-адамгершілік талаптар мен этикалық нормаларды меңгерген кәсіпқой маман тұлғасын қалыптастыру, отансүйгіш, интернационалдық сезімде тәрбиеленген жастарды қалыптастыру, дүниежүзілік құқықтық дамудың тәжірибесін меңгеріп қана қоймаған, ел дамуының кәсіптік мүддесіне сай өз көзқарасын қалыптастырған, оларды пайдалана білуге дағдыланған азаматтарды тәрбиелеу басты іс болып табылады. Сондықтан да нарықтық экономикаға өтуге байланысты жаңа заман қажеттілігіне сай қазіргі ақпараттық және жаңа технологиялық жаңалықтарды өз бойына жинаған, жоғары білікті маман иелерін даярлау ісі құқықтық білім беру және құқықтық тәрбиемен ұштасып жатыр.

Назарбаев Н. Ә. «Қазақстан -2030» Алматы: Білім 1997 жыл- б.

Бұл жастар ісіндегі бір бағыт қана. Еліміздің ертеңі жастарсыз жарқын бола қоймайды. Сондықтан да қазіргі кезден құқықтық мәдениеті жоғары жастарды тәрбиелеу және қалыптастыру ісі кезек күттірмей атқарылатын мемлекеттік маңызды шаралардың қатарында тұр. Қазақтың алтын бесігі ауыл, ал қазіргі кезде ауыл жастарының басым көпшілігі жұмыссыз, бос. Мемлекет тарапынан ауыл жастарын әлеуметтік - мәдени тұрғыдан көтермелеге байланысты арнайы бағдарлама қабылдап, оны тез арада жүзеге асыруға кірісу қажет.

Сонымен қатар, қазіргі кезде нашақорлыққа, ішкілікке салынушыларыдың дені жастар болып отыр. әртүрлі жұқпалы аурулар мен СПИД-тің де тамыр жайып отырған ортасы да осы жастар. Қылмыстық әрекеттердің көпшілігі осы еліміздің жастарының үлесіне тиюде. Жас, тәуелсіз мемлекетіміздің алдында ертеңгі күні айқын, мәдениетті және тәрбиелі ұрпақты қалыптастыру міндеті тұр. Осы айтылғандардың барлығы зерттеу тақырыбының өзектілігін көрсетеді.

Жастардың құқықтық мәдениетін қалыптастыру ісі көптеген ғалымдар тарапынан жалпы құқықтық мәдениет мәселелерін қарастыру барысында сөз болады. Жалпы жастардың құқықтық мәдениеті кешенді мәселе болғандықтан кейін оның әрбір қыры жеке-жеке зерттеудің пәніне айналып отырған.

Жастардың құқықтық мәдениетін зерттеуде оны көбінесе жастардың құқықтық тәрбиесімен астастыра қарастыру орын алған. Жалпы құқықтық мәдениет және жастардың құқықтық мәдениеті туралы Қазақстанның танымалы заңгер ғалымдары - С. З Зиманов, М. Т. Баймаханов, Ж. Д. Бусурманов, С. С. Сартаев, С. Н. Сабикенов, Г. С. Сапарғалиев, Н. Б. Мухитдинов, Т. Ағдарбеков, Н. Ө. Өсеров, С. Ө. Өзбекұлы, Е. К. Нүрпеисов, А. К. Мұхтарова, Е. Б. Абдрасулов, С. Ф. Ударцев, А. С. Ибраева, А. У. Бейсенова көптеген еңбектер жазған.

Жастардың құқықтық тәрбиесі мәселесі Л. А. Сахипова, А. И. Долгова, М. В. Лукьяненко, В. М. Фокин, В. И. Новоселов, К. Х. Найманов, А. П. Чугунов, В. В. Альхиминко, А. Б. Козловский, В. В. Бородин, Е. С. Кубанков, З. А. Бренчев, Г. Б. Елемисов, К. А. Бегалиевтің еңбектерінде кеңінен қарастырылып, арнайы зерттеу нысанасына айналған.

Сонымен қатар, жастардың құқықтық мәдениетін жетілдірудің мәселелері құқықтық сананың аясында қарастырылады. Бұл бағыт Л. М. Голубевваның, С. А. Батованың, В. В. Оксамытныйдің еңбектерінде жүйелі түрде сөз етіледі. Жастардың құқықтық мәдениетін тәрбиелеу ісі Е. А. Зорченконың және т. б. еңбектерінде арнайы зерттеледі.

«Жастардың құқықтық мәдениеті» атты зерттеу тек С. М. Ходыревскийдің қаламынан туған болатын. Еңбекте отбасы мен мектептің, өндіріс ұжымының жастардың құқықтық мәдениетін қалыптастыруда алатын орны мен рөлі талданады. Студент жастардың құқықтық тәрбиесі мен құқықтық мәдениеті Л. А. Сахипова мен З. Ч. Чикеевалардың еңбектерінде зерттелініп, жеке байлам мен түйіндерге арқау болған.

Мемлекеттік жастар саясаты арнайы зерттеу тақырыбына өзек болған болатын. Бұл бағытта Ш. З. Рустемов пен қазақстандық ғалымдар Л. Ю. Зайцеваның, Д. А. Калетаевтің еңбектері өте қомақты.

Әрине, аталған еңбектердің барлығында жастардың құқықтық мәдениетінің белгілі бір қырлары сөз болады. Бүгінгі күнге дейінгі жастардың құқықтық мәдениетінің толық табиғаты ашылып, негізгі ғылыми бағасы айқындала қоймаған. Бұл тақырыптағы диссертациялық зерттеулерді қоспағанда, аталған еңбектердің басым көпшілігі кіші-гірім деңгейдегі кітапшалардан құралған. Олардың негізгі мақсаттары жастар тәрбиесімен айналысушыларға көмекші құрал ғана қызметін атқару болып келді.

Ал, ұсынылған осы дипломдық жұмыста жастардың құқықтық мәдениеті кешенді мәселе ретінде жеке алынып, жүйелі, жан-жақты зерттеудің нысанасы ретінде қарастырылып отыр.

Дипломдық зерттеудің обьектісін негізінен құқықтық мәдениеттің жалпы теориясының мәселелері мен құқықтық тәрбиенің құқықтық мәдениетті көтеру барысындағы маңызы мен рөлі құрайды және де оған Қазақстан Республикасындағы жастардың құқықтық мәдениетін көтерудің кейбір теориялық мәселелері де кіреді.

Зерттеудің нақты пәнін құқықтық мәдениет жүйесіндегі жастардың құқықтық мәдениетінің негізгі мәселелері және жастардың құқықтық мәдениетін көтеру ісінде олардың девианттық жүріс-тұрыстарының қаншалықты кері әсері болатындығы, тәуелсіз елімізде жастардың құқықтық мәдениетін көтеру бағытында атқарылып жатқан іс-шаралардың мәні мен маңызын саралау құрайды.

1. ЖАСТАРДЫҢ ҚҰҚЫҚТЫҚ МӘДЕНИЕТІН ЗЕРТТЕУДІҢ МЕТОДОЛОГИЯЛЫҚ НЕГІЗІ

«Құқықтық мәдениет» жастардың құқықтық мәдениетін түсінудің дүниетанымдық негізі

Жастардың құқықтық мәдениеті жалпы құқықтық мәдениеттің құрамдас бөлігі болып табылады. Сондықтан да біз бұл мәселені зерттеуде теориялық және методологиялық (әдіснама) маңызы бар мәселенің бірі жалпы «құқықтық мәдениеттің және оның орны мен рөліне тоқталып өткенді жөн көріп отырмыз». Мәселеге осы қырынан келу бізге жастардың құқықтық мәдениетінің табиғатын жете түсінуге және оның жалпы құқықтық мәдениет жүйесінде алатын орнын толыққанды салмақтауға мүмкіндік тудырады.

Жалпы құқық теориясында құқықтық мәдениет мәселесі әртүрлі аспектілерде, ракурстарда қарастырылып жүрген өте ауқымды мәселенің бірі болып саналады. Әрине, құқықтық мәдениет қана емес жалпы «мәдениет» мәселесі ғылымда осы күнге дейін өзінің бір ізді шешімін таба қоймаған, сан түрлі концептуалдық ғылыми ұғымдар мен теориялық бағыттарды өмірге әкелген күрделі түсінікке айналып отыр.

Мәдениет ұғымы да қоғам дамыған сайын толығып, әр қырынан байи түсетін ұғымдық жүйе. «Мәдениет» ұғымының ғылыми мазмұндалуы - қоғам дамуының әрбір кезеңі тудырған ұстанымдар деңгейінде кемелденіп отыратын дамушы құбылыс. Мысалы, оны мына деректен байқауға болады: 1919 жылға дейін шетел ғалымдар айтуы бойынша мәдениет туралы жеті анықтама болған, 1950 жылы - 164, ал 1970 жылы - 250 анықтама болған ² .

Американдық ғалымдар А. Кребер мен К. Клохон 1970 жылдардың басында-ақ «мәдениет» ұғымының 257 түрлі дефинициясын санап көрсеткен болатын ³ Қазіргі кезеңде әлемдік әдебиетте мәдениеттің 500 -ден астам ғылыми дефинициясы бар ⁴ Құқықтық мәдениет мәселесімен айналысқан көптеген ғалымдар өздерінің еңбектерінде «мәдениет» ұғымының әртүрлі ғылыми түсініктерінің астарына терең бойлап, оны ашып талдауға және өзіндік байламдар жасауға ұмтылған болатын. Бұл мәдениетке қатысты айтылғандар бізден құқықтық мәдениет ұғымын, оның табиғатын ашу барысында үлкен жауапкершілік пен зеректілікті, нәзік сезімталдықты қажет ететіндігі белгілі.

Құқықтық мәдениет жалпы мәдениет ұғымы секілді құқық теориясында бір жақты қаралып бағаланбайды. Бұны әрине түсінуге де болады. Себебі, құқықтық мәдениетті бір түсініктің аясында толығымен ашып көрсету мүмкін емес. Құқықтық мәдениет - әлеуметтік феномен ретінде күрделі құбылыс. Ол - өзінің бойына әртүрлі маңызды белгілері мен критерийлерді топтастыра алған өте ауқымды жүйелік құрылым. Сондықтан да құқықтық мәдениет ұғымы мен оның табиғатын ашуға қатысты сан түрлі көзқарастар мен пікірлердің жүйесі қалыптасқан болатын.

Fisher Hugo. Theorine der kultur. Das kultuteiie kraftsfeld. Stuttgart, 1965-c

Моль А. Социодинамика культуры -М., 1973
Сальников В. П. Социалистическая правовая культура. Саратов: Сарат Универс

Құқықтық мәдениеттің теориялық және методологиялық мәселелерімен терең айналысқан ғалымдардың бірі В. П. Сальников құқықтық мәдениет табиғатын ашуға байланысты көзқарастардың дамуының кейбір қырларына

тоқтала келе: «60 жылдардың аяғы 70 жылдардың басында құқықтық мәдениет ұғымын беруде екі бағыт тұрғысынан және құқық туралы білім жиынтығы, заңдарды қолдана білу және оған деген құрметке қатысты көзқарас қырынан келгендігін» ⁵ сөз етеді. Сонымен қатар, ХХ ғасырдың 70 жылдарының аяғы мен 80 жылдарының басында құқытық мәдениеттің теориялық мәселелерін зерттеушілердің көптеп көңіл бөлген тақырыбына айналғанын және оны әр қырынан қарастырып «қоғам дамуының белгілі сатысы кезіндегі құқықтық болмыс жаратылысының сапалық идеялық қалпы ретінде, сонымен бірге, нақты жүзеге асып жатқан заң қондырмаларының бүкіл элементтерінің (құрамдық бөліктерінің ) жиынтығы ретінде де, сондай-ақ заңдарды танығандық-білгендік, оны қабыл алудың дағдысы ретінде және қоғамдық сананың бір түрі ретінде де», «правовая культура есть качественное идейное состояние правовой жизни общества на определенном этапе его развития, и совокупность всех элементов юридической надстройки в их реальном функционировании, знание закона, умение принять его, и разновидность общественного сознания» ⁶ түсінігі, дамытқан тілге шек етеді.

Құқықтық мәдениет ұғымын беруде әртүрлі ғалымдар құқықтық мәдениеттің табиғатын сипаттайтын белгілерінің біріне ғана басымдық беріп, оны құқықтық мәдениеттің «приматы» ретінде сипаттауға тырысады. Сонымен бірге сол құқықтық мәдениетті сипаттайтын белгілердің ішінен бөлініп алған, өздері өте маңызды деп санайтын белгінің төңірегіне қалған белгілерін жинастыруға тырысады. Құқықтық мәдениеттің анықтамасын беруде қалыптасқан бұл әдіс бүгінгі күні құқықтық мәдениеттің сан түрлі түсініктері мен ұғымдарын өмірге әкелді. Әйтсе де, бұл көзқарастарды топтастырып көрсетуге де болады. Қазіргі кезеңде құқықтық мәдениет ұғымына қатысты түсініктер мен ұғымдарды топтастыруда белсенді-қызметтік, пәндік-құндылық құқықтық сананың аясында, қоғамдағы құқықтық болмыстың жақсы жақтарының көрінісі тұрғысынан тұжырымдау тағы басқа негіздері бойынша топтастыру орын алуда.

Енді осыларға жеке - жеке кішігірім талдау жасайтын болсақ, бірінші белсенді қызметтік бағыт бойынша құқықтық мәдениет адамның белсенді қызмет аясында қаралып, осыны негізге ала отырып, осыны негізге ала отырып, құқықтық мәдениет ұғымын тұжырымдауға ұмтылыстар жасалды. Бұл бағыттың бір түріне құқықтық мәдениет ұғымын берудегі негізіне субъектінің әлеуметтік қызметінің әдістеріне жатқызатын «Технологиялық» деген атпен белгілі түрін жатқызуға да болады. Бұл бағыт туралы Г. И. Балюк былай дейді: «в последнее время в юридической литературе появилась также « технологические определения правовой культуры ( В. П. Казимирчук, Е. А. Лукашева, В. П. Сальников и другие) . Они аккумулировали теоритический опыт изучения правовой культуры и раскрыли ее целевое назначение,

Сальник В. Правовая культура: теоретико-методологический аспект. Дис…. Д-ра юрид. Наук. -Л., 1990-с

состоящее прежде всего в формировании, развитии и становлении лияности, ее направленности на активное поведение во всех сферах государственной и

общественной жизни, урегулированной правом» ⁷ Әрине, бұл көзқараста мәдениеттің құндылық қыры да көзден таса қалмамайды. Сонымен қатар, бұл бағытты сот әділдігі мен сот ісін жүргізудің мәдениетіне қатысты еңбектерінде А. Л. Ликас пен Н. Ф. Волкодаев “Сот әділдігінің мәдениетін қызметтік әдіс ретінде ” өрбіте отырып дамытады

Құқықтық мәдениет ұғымы мағынасынан ашып көрсетуге қатысты екінші бір көзқарастар легін құқықтық сана аясында өрбітуді жатқызуға болады. Бұл бағыт құқықтық тәрбие беру, оны қалыптастыру мәселесіндегі құқықтық сананың атқаратын рөлі және құқықтық тәрбие мен құқықтық сананың арақатынасының жай-күйі негізінен алғанда арнайы еңбектерде негізінен орын алған болатын. Сонымен бірге, біз бұл бағыттағы еңбектерден құқықтық мәдениеттің түсінігіне қатысты алдын-ала көзделген мақсатты айқын аңғарамыз. Себебі, бұл бағытты қолданушылар негізінен акцентті құқықтық мәдениеттің психологиялық өлшемдері мен көріністерін құрайды. Бұл бағытты қолдаушылар мен әрмен қарай дамытушыларға: К. А. Моралев, Р. С. Могилевский, В. В. Орехов, В. И. Каменская, А. Р. Ратинов және т. б. жатқызуымызға болады белгілі ресей ғалымы А. Б. Венгеровтың құқықтық мәдениет - құқықтық сананың жоғары және көлемді деңгейі деуі, оны да осы бағыттың қолдаушылары қатарына жатқызуымыз мүмкіндік береді деп есептейміз. ⁸

Келесі құқықтық мәдениет ұғымына қатысты бағытты пәндік-құндылық бағыт ретінде топтастыруға болады. Мұнда құқықтық мәдениет ұғымының екі аспектісі: пәндік (құқық, құқықтық құрылымдар және т. б. ) және рухани бөліктері (құқықтық сана, құқытық білім және т. б. ) бірін-бірі толықтыратын бір ұғымның екі қырындай сабақтастықта қаралады. Ол туралы осы бағытты теориялық негіздеушілердің бірі Т. В. Синюкова құқықтық мәдениет түсінігінің негізіне - нормалар, құқықтық құндылықтар, заңдық институттар, заңдық процесстер мен нысандар жатқызады. Аталған құқықтық құбылыстар нақты қоғамда адамдарға әлеуметтік-құқықтық бағыт береді ⁹ Әрине, бұл бағыттың ұтымды қырына біз оның бағалаушылық позициядан келетіндігін жатқызуымызға болады. Бірақ, біз бұл бағыттан құқықтық мәдениетті қандай критерийлердің жүйесіне сәйкес бағалауға болатындығын көре алмаймыз. Құндылықтың өзіне көп жағдайларда қоғамда қалыптасқан ұстанымдар жүйесі өте күшті әсерін тигізіп жатады. Оны біз кеңестік жетпіс жылғы тарихымыздан өте жақсы білеміз.

Жоғарыдағы құқықтық мәдениетке қатысты пайымдаулармен қатар, заң әдебиеттерінде оны құқықтық болмысымыздың жақсы жақтарының көрсеткіші ретінде де бағалауды кездестіреміз. Аталған бағыттың негізгі ойын Р. К. Русиновтың құқытық мәдениетке берген мына берген мына төмендегі мінездемесі толық ашып көрсетеді: « Под правовой культурой понимается

7. Волкодаев Н. Ф. Правовая культура судебного процесса. -М: Юрид литратура 1980-с

8. Венгеров А. Б. Территория государства и права: Учебники-М., 1998-612с

9. Синюков Т. В. Прав. культура / В кн терр. Государ. и права: курс лекция/под. ред. Н. И. Матузова и А. В. Малько Сар. 1995

обусловленное всем социальным, духовным, политическим и экономическим

строем качественное состтояние правовой жизни общества, выражающееся в достигнутом уровне развития правовой деятельности, юридических актов, правосознания в целом, в уровне правового развития субъекта (человека различних групп, всего населения), а также степени гарантированности государством и гражданским обществом свобод и прав человека ». Осымен астасатын пікірді құқықтық мәдениет теориясы бойынша белгілі ізденістер жүргізіп, қомақты нәтижелерге қол жеткізген осы саланың білгірлерінің бірі А. П. Семитконың еңбектерінен де кездестіреміз.

Отандық заң ғылымында осы саламен көп жыл бойы айналысып жүрген ғалым А. С. Ибраеваның да құқықтық мәдениетке қатысты қалыптасқан көзқарастар мен пікірлерді саралай келе берген өзіндік анықтамасын да осы сипатқа жатқызуға болады ¹⁰ .

Құқықтық мәдениет қоғам дамуымен ілгері жылжып отыратын, тарихи сабақтастықта, ұрпақтан-ұрпаққа өтіп отыратын құқықтық болмыстың ақиқаты іріктеп алып отырған құндылықтар мен тұлғаның құқықтық қызметін қалыптастырған мәдени маңызды өлшемдердің озық жүйесі болып табылады. Құқықтық мәдениетке оның негізгі мәнін көрсететін ерекше белгілер тән болып келеді. Оған, біздің ойымызша, А. С. Ибраеваның бөліп көрсеткен негізгі мына белгілері жатады:

“Правовая культура - это особое социальное образование, выражающее оценку правовых явлений как культурологических ценностей с точки зрения

того, как и насколько они способны обеспечить наследование социальных форм жизнедеятельности. Функционирование и продолжительность существования конкретных общественных систем;

Правовая культура - это показатель исползования в правовой практике общества наиболее прогрессивных идей и ценностей, созданных в ходе исторического развития, что находит свое выражение: а) в стабильности правовой системы общества, позволяющей человеку уверенно смотреть в завтрешний день; б) в демократичности всех правовых институтов общества6 гарантирующей человеку социльную защищенность от произвола в любой его форме и предоставляющей личности право участвовать в работе органов государства:

Правовая культура - это достаточно высокая степень правового развития личности6 выражающаяся в отношении ее к правовой действительности через индивидуальное правосознание и правовую деятельность”. Көрсетілген құқықтық мәдениетті сипаттайтын белгілер шын мәнінде құқықтық мәдениеттің негізгі мәнін ашатын және оған тән белгілерді жалпылап көрсететін әмбебаптық сипаттағы белгілер десекте болатындай.

Құқықтық мәдениет теориясындағы тағы да бір маңызды мәселенің біріне құқықтық мәдениеттің құрылымы және оның элементтері жатады. Құқықтық мәдениеттің құрылымы теорияда көптеген авторлар тарапынан әртүрлі компоненттер жүйесінен тұратын құрылым ретінде қарастырылуда.

10. Ибраева А. С. Некоторых особенностях правовой культуры казахского народа /Правовая реформа в Казахстане-2003 №3, -с 27

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.