Бастауыш мектепте тәрбие жұмысын ұйымдастыру жайлы

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 33 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

КІРІСПЕ

I. Бастауыш мектепте тәрбие жұмысының ғылыми-педагогикалық негіздері

1. 1. Тәрбие туралы философиялық көзқарастары

1. 2. Ұжым бірлігі, өзара қарым-катыпастарының тәрбиелік әсері

II. БАСТАУЫШ МЕКТЕПТЕ ТӘРБИЕ ЖҰМЫСЫН ҰЙЫМДАСТЫРУ ФОРМАЛАРЫ

2. 1. Отбасы - балаларды тәрбиелеу

2. 2. Сабақ процесінде этнопедагигика әлементтері арқылы тәрбие формаларын эксперименттік жұмысының нәтижелері

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

КІРІСПЕ

Көкейкестілігі. Бүгінгі күнін жаңару бағыты бала тәрбиесінің арқауына ұлттық әдет-ғұрып, салт-дәстүрді халықтың рухани игілігін пайдалану басты назарда болуы көзделініп отыр. Әр қазақ халқының азаматы ұлттық өмірге немқұрайлы қарайтын жас ұрпақты қазақтың рухани, материалдық мәдениетін толық меңгерген, тарихын, әдет-ғұрып салт-сана, дәстүр, тәлім-тәрбие, адамгершілік қасиеттерін бойына сіңіріп, елін, жұртын сүйетін азамат болып өсуін қамтамасыз етуі тиіс.

Қазіргі жеделдету, демократияландыру жағдайында қазақстан республикасында басты міндеттердің бірі - ұлттық ерекшеліктерді еске алып, жастарға терең білім мен тәрбие беру ісін одан әрі дамыту әсіресе балалардың отбасындағы тәрбиесін жетілдіру болып табылады. Бұл жөнінде Республикамызда көптеген мемлекеттік құжаттар жарияланды. Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Миниетрлігінің тәлім-тәрбие тұжырымдамасында (Ақпан, 2003) былай да жазылды:

«Бүгінгі танда деңгейіне сәйкес білім мен тәрбие беру, оның рухани байлығы мен мәдениеттілігін, ойлай білу мүмкіндігін жетілдіру, сонымен қатар әр адамның кәсіби біліктіләігін іскерлігін арттыру әділетті қоғамның міндеті болып табылады. »

Міне осы тұрғыдан алып қарағанда біздің ғылыми жұмысымыздың мақсаты: қоғамға жан-жақты білімді, тәрбиелі, мәдениетті жеке тұлға қажеттілігін іздеп, іске асыру, ғылыми жолмен таадау, дайындау, оқу тарбие жұмысы жақсарту, жаңарту. Тәрбие теориясының қарқынды дамуына қарамастан XII ғасырдың басына дейін педагогика философияның бір бөлігі ретінде қарастырылып келді. Шынында, осьт күннін өзінде де атақты философтардың қай-қайсысын да тәрбие мәселесін айналып өтпейді, осының өзі педагогикалық проблемалардың қоғам мен ғылым үшін аса маңызды екенінің кепілі.

Бүгінгі тандағы оқу үрдісінің тәрбиемен бірлігін ескерсек, оқыту мерекесінде тәрбие формалары қоаданудың теориялық негізделеу мен қазіргі қоадануы арасындағы қайшылық зерттеуіміздің тақырыбын: «Бастауыш мектептегі оқу үрдісінде тәрбие формалырын қоадану» деп таңдауымызға себеп болды.

Зерттеу мақсаты: бастауыш мектепте тәрбие жұмысын ұйымдастырудың ғылыми-теориялық негізі мен әдістемесін негіздеу.

Зерттеу пәні: бастауыш мектептегі тәрбие үрдісі

Зерттеу объектісі: кіші мектеп жасындағы балалардың тәрбие процесі.

Зерттеу міндеттері:

1. Бастауыш мектепте тәрбие жұмысын ұйымдастырудың формалары мен түрлерін анықтау.

2. Кіші мектеп оқушыларын тәрбиелеудің техңологиясын жүйелеу.

Зерттеудің ғылыми болжанмы: Оқу-тәрбие процесінде балаларды тәрбиелеуге тиімді болар еді, егер де оқыту үрдісінде тәрбиелеу формаларын пайдаланудың ғылыми-педагогикалық негіздері айқындалса, мазмұны мен әдістемесі ғылыми-әдістемелік құраадар, бағдарламамен қамтамасыз етілсе және тәрбие әдістерін ұштастырып, тиімді коадану арқылы жүзеге асырылса ғана, онда оқушыларды қоғам сұранысына сәйкес тәрбиелеу нәтижелі болады.

Зерттеу міндеттері:

Бастауыш мектепте тәрбие жұмысын ұйымдастырудың формалары мен түрлерін айқындау;

- зерттеу нәтижесінде негізделген ғылыми-әдістемелік нұсқау дайындау және оның тиімділігін тәжірибеде айқындау.

Зерттеудің әдіснамалық негіздері: оқу, тәрбие заңдылықтары тәрбие, тәрбие жұмыстары туралы философиялық, психологиялық, педагогикалық теориялар ңегізге алынды.

Зерттеу әдістері: философиялық, психологиялық, педагогикалық және әдістемелік әдебиеттерді зерттеу мәселесі тұрғысынан таадау, жинақтау, қорыту, тәжірибелік-экспериментті өткізу барысында сауалнама, салыстыру, даму деңгейінің сапалық, сандық деректерін білуде математикалық өңдеу әдістерін қоадану.

Зерттеудің ғылыми жаңалығы мен теориялық мәнділігі:

- бастауыш сынып оқушыларын тәрбие жұмысының басты формаларының ғылыми-теориялық негіздері айқындалды;

- бастауыш мектепте тәрбие жұмысын ұйымдастырудың тиімді әдіс-тәсілдері мен жоадары нақтыданды;

- зерттеу мәселесінің әдістемссі анықталды.

I ТАРАУ. БАСТАУЫШ МЕКТЕПТЕ ТӘРБИЕ ЖҰМЫСЫНЫҢ ҒЫЛЫМИ-ПЕДАГОГИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 1 Тәрбие туралы философиялық көзқарастары

Педагогика ерекше ғылым ретінде философиялық білімдер жүйесінен XII ғасырдың басында бөлектеніп шықты. Ағылшын жаратылыстанушысы және философы Фрэнсис Бэкон /1561-1626/ 1623 жылы өзінің «Ғылымның қадір-қасиеті және жетілуі» атты трактатын жария етті. Бұл енбегінде ол ғылымдарды сарапка сапа отырып, олардың арасында педагогиканы ғылыми білімдердің дербес саласы деп бөлектеді. Осы ғасырда-ақ педагогиканын өзіндік статусы аса кернекті чех педагогы Ян Амос Коменскийдін /1592-1670/ еңбектерінде беки түсті. Оның теориялық идеялары дүиие жүзіне кең танымал да, әрі осы күнге дейін өз маңызын жойған емес. Коменскийдін әйгілі «Ұлы дидактика» атты еңбегінде балаларды оқутыдың негізгі теориялық мәселелері мен оларды ұйымдастырудың жоадары баяндалады. Өз еңбектеріндс Я. А. Коменскнй балалардың адамгершілік тәрбиесіне өте үлкен мән берді, ол «Аналар мектебі» атты кітабында отбасы тәрбиесіне байланысты өз көзқарастарын паш егті.

Я. А. Коменский ізімен батыс еуропалық педагогика тарихында елеулі еңбегімен көріеген ғылым өкілдері келіп шықты. Олардың ішінде аса көрнектілері Англияда Джон Лоққ /1632-1704/, Францияда Жан-Жак Руссо /3712-1781/, Швейцарияда Иоганн Генрих Песталоцци /1746-1827/, Германняда Иогаин Гербарт /1776-1841/ және Адольф Диетервег /1790-1866/ т. б. болды.

Джон Лоққ өзінің «Тәрбие жөніндегі ойлар» деген енбегінде тәрбиенің психологиялық негіздеріне және адамгершілік қалыптастыру моселесіне үлкен мән берді. Баладағы тума қасеттерді жоққа шығара отырып, ол нәрестені не сызса сол болатын «таза тақтаға» теңеумен, тәрбиенің үлкен күш екенін баса айтты. Ал Жан-Жак Руссо, керісінше баланы табиғаттан дарынды деп таныды. Осыдан, оның ойынша, тәрбие баладағы тума қасиеттердің дамуына кедергі болмай, оған толық еркіндік беріп, әрі оның қызығулары мен құмарлығына икемделуі тиіс-деген тұжырымға келді.

М. Г. Песталоцци педагогиқада алғашқынардың бірі болып тәрбие мекемелерінде теориялық қызмет пен тәрбие іс-әрекегі бірлігінің маңыздылығын көре білді. Өзінің «Лингард пен Гертруда» шығармасында, ол тәрбиенің адамгершіліққе негізделуі, балаларға сыйластық қатынас және оларда адамға деген мейірім мен мен қайрымдылыққа баулу жақындағы демократиялық идеялары дамытты. Құнделікті педагогикалық қызметінде Песталоцци балалардың оқуы мен тәрбиесін олардың мүмкіндігіне орай еңбекпен ұштастыруға көңіл бөлді, балалар қауымының тәрбиелік ықпалын пайдалана білуді уағыздады.

Педагогикалық идеялары кейбір мәселелерде дағдарыс, сипатқа ие болғанымен, педагогикалық теорияиы өрістетуле елеулі рөл таныткандардың бірі Иоганн Гербарт. Ол балаларды өрескел бұзык қол жазасымен тойгарып отыру қажет, олардың тәртібін үідіксіз қадағалап, арнаулы жүйрналға жазып отыру керек деп есептеді. Сонымен қатар оның шығармаларында біршама пайдалы идеялар да баршылық. Ол алғашқылардың қатарында оқыту мен тәрбиенің исихологиялық негіздерін жобалап берді, баладағы адамгершілік қасиетті қалыптастыру, үшін оның саналылығын көтеріп, онымен сыйластық катынас жасау қажеттігін жариялады.

Өзінің психологиялық-педагогикалық теориясын прогрестік-демократиялық бағытта дамыткандардың бірі Адольф Диетервег. Ол өрістсткен аса құнды идеялар: балалардың оқу жұмысының белсенділігін арттыру, шәкірттердің өзіндік оқуына мән беру, сондай-ақ халық мұғалімдерін дайындау.

ХҮІП ғ. Германияда алғашқы рет мұғалімдерді дайындайтын арнайы оқу орны ашылып, онда ерекше ғылыми пән ретінде психология оқытыла бастады. Осының борі педагогикалық теорияның жедел дамуына себепші болып, ірі-ірі оқымысты педагогтардың қалыптасуына мүмкіндік берді.

I. ОҚУ ПРОЦЕСІ КЕЗІНДЕ ТӘРБИЕ ФОРМАЛАРЫН ҰЙЫМДАСТЫРУ ТЕОРИЯСЫ.

1. 1. Педагог ғалымдардың оқу- ағарту, тәрбие туралы философиялық көзқарастары

Адамзат дамуының қай кезеңінде болмасын тәрбиенің тиімділігін жетілдіру ісін жүзеге асыру процесі әрбір қоғамдағы мемлекет қажеттігіне бағындырады. Өйткені мемлекет қажеітігінің орындалуы оның экономикалық күш қуаты мен саясатына тәуелді екендігі белгілі. Олай болса тәрбие тиімділігініц ең басты шарты-мемлкет мүмкіндігінен туындайтын қажеттіққе сай тәрбиенің мақсатын нақты анықтау болып табылады.

Егер тәрбиенің қалай өзгеріп отырғанына көз жібертсек, тәрбие мақсатын белгілеудің қаншалықты маңызды екенін байқауға болады. Тәрбие қоғамдық құбылыс, онсыз ешбір қоғамның емірі ілгері дамуы мүмкім емес.

Тәрбие бұл педагогикалық құбылыс. Тәрбие процесі адамның қоғамдық мәнінің әлеуметтік маңызын сапарларын қалыптастыруға, оның қоғамға, адамдарға, өзді-өзінің қатынастарын жасауға олардың шеңберін кенейтуге бағытталады.

Педагогика тәрбие саласының дамуына қазақтың белгілі философтары, ағартушы-педагогтары, психологтары айтарлықтай үлес косты. Олардың ой-пікірлерін қыСҚАша пайымдау, еске түсіру, ғылыми және әдеби еңбектерін білім беру саласында, өскелең өмір жағдайында кең түрде қоадануын қажет екендігі сөзсіз.

Қазақстанда ағартушылық идеяны көтергендердің бірі - Ш. Уәлиханов еді. Оның өэіндік педагогикалық көзқарастары болды. Ағартушы-ғалым казақ даласындағы оқу мектеп ісін ғылыми негізіиде құрып, оқу білімнің табиғат сырларын ашуға бағытталуын, туған халқының алдыңгы қатарлы мәдениетті елдерді қуып жетуін аңсады. Ш. Уалихановтың ағартушы-ғалым, Демократ ретінде көздеген ой-пікірі, негізгі мақсаты - халқыма қайткенде де білім беру, тәрбиелеу оқыту оны дүниетануға жетелеу, сондай-ак бұл реформа арқылы іске асыру болған. Қазақ халқының ағартушы-педагогтарының бірі Ы. Алтынсарин. Ол бүкіл омір жолын мектеп ашуға, қазақ баласының тәрбиесіне көп мән беріп, қоғамдық өмірдегі саяси-әлеуметтік мәселелерді жан-жақты қамтып жазуға тырысты.

Ал қазақ хадқының ғана емес, барлық әлем жұртшылығының ұлы ойшыл-философы Абай Құнанбаевтың шығармалары тәрбие мәселесіне педагогикалық ой-пікірлерге толы. Абайдың осы бала тәрбиесі мәселесінің басты нысанасы «Атаның баласы болма, адамның баласы бол» деген гуманиетік ой пікірі үлкстт философиялық ой тулырады.

Казіргі күні Абай қалдырған із өнер-білім, тәрбие, адамгершілік, әдет, мораль, мәселелері егеменді еліміздің рухани қатынасына айналып отыр.

Ұлттық тәлім-тәрбиенің көрнекті өкілдерінің бірі Шәкәрім

Құдайбергенов, сол Шоқан, Абай, Ыбырай Алтынсариндердің салған іздерін, ағартушылық дәстүрді әрі қарай жалғастырлы. Шәкәрімнің жоспарға ұсынған тәлім-тәрбиесі адамгершілік жолы адалдық және ғылымды меңгеру. Ол үшін жастарды адал еңбектенуге, білім мен тәрбие алуға шақыру болды. Ағартушы-педагог Ахмет Байтұрсынов та үлкен педагогикалық жастарға із қалдырады, Ол өзінің барлық салалы өмірін қазақ қоғамына білім-ғылымның дамуына, мектеп ісінің торбие жұмысына көңіл бөліп, кемелденуіне бағыштады. Ол ауыл мектебінде бала оқытты, оқу-тәрбие жұмыстарын жетілдіру саласында көп ізденді.

Мағжан Жұмабаев зиялы қайратқерлердін бірі. Ол көптеген оқу-тәрбие жайлы оқу-құраадарын шығарған. Айталық «Бастауыш мектептегі ана тілі» (1928), «Сауатты бол» (1926), «Педагогика» (1922) оқу құралының бірінші бөлімі жаллы педагогикалық мәселелеріне арналған, Ол тәрбиені төртке бөліп қарайды: дене, жан, ақыл тәрбиесі, сұлулықпен әдеп-құлық тәрбиесі.

Егер осы төрт тәрбие адам баласына берілсе, оның тәрбиесі түгел болғаны» - дейді.

Казақ халқының кемеңгер жазушысы Мұхтар Әуезов: «Көпшілікті адамшылыққа тәрбиелеу үшін жас буынды тәрбиелеу қажет., . » - деген екен.

М. Әуезовтың ойшыл, ғалым педагог ретінде таныткан іргелі жұмысының бірі бастауыш мектеп бағдарламасына сәйкес жазылған «Жеткіншек» атты оқу құралы. Ол 1930 жылы Қызылорда қаласында жарық көрді. Ұлағатты жазушы әрі ұстаз М. Әуезов өзінің үлгілі шығармаларымен дүние жүзі мәдениетінің дамуына өшпестей із қалдырды. Ол үлкен суреткер, асқан ойшыл да кемеңгер жазушы.

Қазақ педагогика ғылымының тұңғыш профессоры Ш. Әлжанов кысқа өмір сурсе де, артында үлкен рухани мұра қалдырды. Тәлім-тәрбие мәселесі жөнінде жиырмадан астам еңбек жазган. Ол педагогика мен психология проблемаларын сабақтастыра зерттеп, мұғалімдер мен тәрбиешілер үшін ғылыми, ұсыныстар жасады. Мысалы: «Ес және есте сақтау мәселері, » «Ой мәселелері», «Дағдылану мәселері» (1936), т. с. с.

Казақстан Республикасындағы әлеуметтік экономикалық өзгерістер жүріп жатқан құрделі жаңғыру процесі жастардың оқу мен тәрбиенің мазмұнын жетілдіру мәселелерін, жаңа тұрғыдан қарауды талап етеді. Осы тұрғыдан алғанда тарихшылдық ақтандақ пырақтарының қатарына XIX ғасырдың басындағы зиялыларымыздың бірі Міржақып Дулатовтың өмір жолын, жалпы шығармашылығын жаңаша қарап бағалау болып табылады. Ұлы ағартушымызды жастарға таныстыру өте қажетті нәрсе. Міржақып туралы қалай окыту, сол оқытқанда жас ұрпақка қалай меңгерту, сол меңгерткенді қалай жүзеге асыру керек екендігіне көңіл бөлуіміз керек.

Жалпы мектеп оқушыларына Міржақып шығармаларын оқытқанда түсініктерін молайту үшін ақынның поээиялық шығармаларымен таныстыру мақсатында «Оян қазақ» өлендегі:

«Көзінді аш,

оян қазақ көтер басты,

Өткізбей қараңғыда бекер жасты,

Жер кетті, дін нашарлап, қол қараш бол.

Қазағым, енді жату жарамасын, -

- деген төрт жолды сабақтың эпиграф ретінде ала отырың, патшаның отарлау саясаты халықтың өнер - білімнен мақұрым калуын, тұрмыс күйінің нашарлығы, ел ішіндегі алауыздықтан тағы әр түрлі қасіреттерден құткармақ болған Міржакьттт өлендерінде халықтың жақсылыққа жетіп, камын ойлайтын саналы азаматтар қажет екендігін айтын, әсіресе, жас жеткіншектерге көп үміт артады.

Осындай шығармашылықпен еңбек етіп, оқыту мен тәрбие, проблемаларына елеулі үлес қосып жүрген жаңашыл мұғалімдердің іс-тәжірибесі мектеп үшін, келер ұрпақ үшін зор сүйеніш.

Бүгінгі құнде жас ұрпақ өзінін шұрайлы тілі мен шешендік өнерінен. Дәстүрінен, ата тәрбиесінен айырылып қала жаздады. Енді ғана тәрбие жөнделіп ұлттық мектептеріміз ұлттық қатынамызға, отбасына көңіл бөлуде. Бірақ отбасымен шектеліп калсақ, мектептеріміздің даму аясы да тарылып калады. Ұлтымыздың парасаты болуы ең әдемі-анадан, кыз тәрбиесінен.

Болашақ мектеп кандай болу керек, әсіресе жас ұрпаққа ізгілікті тәрбие калай беріледі? Бұл үлкен аукымды мәселе.

Тәрбие жұмысының нәтижесі мектепте мұғалім мен ата-ананың бірлескен жұмысынан көрінеді. Өзін сыйлай білген адам өзгені де сыйлай алады. Адамның асыл қасиеті. Олай болса ол өзге ұлт адамдарымен бірге әдеті қатынаста бола алады. Бұл жерде халқымыздың ойшыл қаламгері Ғ. Мүсіреповтың: «Өткенді аңсай бергеннің бұл күнге жарасымы жоқ, ал өткеннің жақсысын білмегеннін келешегі жоқ» деген сөзі көңілге тиек.

Балалар мен жастар әрбір кезеңдегі дәуірдің жемісі, олардың іс-әрекстіндегі көріиістер-өз заманының дәстүрі. Отбасы тәрбиесінің басты нышаны халық педагогикасы.

Халық педагогикасынын мақсаты - өнегелі тәрбие. Дастандарданда аңыздарданда, мақал-мәтелдерденде де осыны көреміз мысалы:

1. Кішіпейіл болғанмен, 2. Балаға байкап сөйлесең

Кішірейіп кетпейсің. Акылыңа көнер

Өр көкірек болғанмен, Байқамай шайқап сөйлесең

Ұлылықка жетпейсің. Көрсетер бір «өнер».

Бірінші мақал балаға қалай керек болса, ата-анаға да қажет. Себебі, бұл мақал-мәтел кішіпейіл болуға, өр көкірек болмауға шақырады. Ал бұл дегеніміз адамзаттың рухани байлығының, адамгершілік қасиетінің бастау алар бұлағы емеспе? Екінші мақал отбаеында бала тәрбиелеп отырған үлкендерге арналған. Қазіргі құнде нарықтық экономика адымдап аяқ басқан кезеңінде көптеген отбасында материалдық мәселелері көп алаңпатуда, Дәл мәніне келгенде бұл дұрыста, ойткені нарьтқтық экономика әрбір адамды жұмыс істеугс мүдделп отыр. Алайда, ата-ананың маидай терін тәгігт ақшасына сьтқиып киініп алған балалар мен жасөспірімдер түсіне ме екен. Үстінде жылтырған киімі болып, жан-дүниесі адамгершілік қасиеттен жұряай болса кім кінәлі? Тағы да ата-ана. Олай дейтініміз, бұрынғы Іаманла халық басына қаңдай киын-кыстау кезең туса ла, бала тәрбиесім көзден таса кылмаған. Еңбск егіп, отбасын асырай отырып, бір меэгіл балаларын қасынан жиын алып не ертегі, не аныз, не қиса айтып бермсген күйлері болмаған. Сондықтан да осы екінші мақал аға-анаиый балаға ерекше сабырлылықкпен, шыламдылықпен қарап, дұрыс тәрбие беруіпе міндеттей отырған.

Бүгікгі таіша ұлттық саиамсіг тәлім-тәрбие алу мәселесі ен алдымен, әлеуметтік- зкоіюмикалық орталықтарымен де тығыз байланысты. Мысалы, баспасөз, кино, радно телеақпаратты ағымдардың көріністері бйдің жастарға ұлттық тәрбие мен ұлттық сананы калыитасгыруға каншама ықпалы болатыны белгілі. Тәрбие бесіктен басталады. Қазақ халқы отбасындағы тәрбиенің негізгі мақсаты-жасөспірімге дұрыс тәрбие беру. Өйткені баланың алғашкы өмір тану қадамы үиден басталадьт. Болашақ жақсы ісін мадактап, катесін түсіндірсе, ол ересектерді сыйлап, тапсьтрмаңы орындауға Карсылық білдірмейді, оган орынсыз ұрысып зекіріп, дұрыс талап қоя алмау ата-ананың беделін жояды. Мұндай жағдай баланың жасқаіпітақ, ашуланшақ, тұйық болып өсуіне соқтырады. Ал отбасында қалыптасқан сүйгіштік баланық болашағына жол ашады.

Бұл маңызды мәселе біздің Президентіміздің білім және ғылым кызметкерлерінің П съезінде сөйлеген сөзінде қысқаша тұжырымдалған: «Бұл жүййеде оқыту мең тәрбие берудін бірлігі үзіліп қалды». Сіздер мен біздер тек болашак буындағы ғана емес, жаллы адамзагтық қадір-қасиеттердің мән-маңьтзын түсініп, жаньт да, тэні де таза білімді патриот азаматтар буынын тәрбиелеуге міндеттіміз.

Казақстаннын отантылық сеймін тәрбиелеу білім берудің мектеп жүйесі, отбасы аралықтарында барлық ұйымдарды кекейкесті болып табылалы. Балаларды Отанды, туған жсрді, өзінің халқын сүюге тәрбиелеу-мұғалім мен ата-ананың аса маңызды, аса жауапты да қадірменді парызы»-делінген.

Осыдам қорыта келе бала тәрбиесін, білім деңгейін тереңдету моделін көрсететін темендегі кестені ұсынамыз:

Кесте 1

Қазақтар «Отан» деген ұғымды бала бойына ерте бастан сіңіруге тырысқан. Мұны ең алдымен, туған жер, атамекен, ел-жұрт деген ұғымдармен барынша кеңінен байлаиыстырған. Қазақ баласы ұшін Отан -отбасынан, ата-жұрттан, туып-өскен топырақтан басталады.

Мұның барлығы жастарлың бойына туған жср, атамекен туралы түсінік ұгымдары өте қасиетті леген гтікірді қалыптастыруға куаттьт ықпал етеді, Сондықіан да біздің ауьп әлебиетімізде, позэияда, акындар мен жыраулардың толғауларьі мен термслеріиде жер-су тақырыбы жетекші түрақты тақырыгт болған, Бесік жырына» басталатын бұл тақырып өмір бойы қоғам мүшесінің серігі болып, қай жерде жүрмесін сағыныш сеймін тұтатып, елге, жерге деген сүйсиеншілігін өрістетіп отырған.

Соншама кен далада өмір сүрсе ле> ата-абаларымьп үшІң атамсксм үгымы-әрдайым кастерлі ле қасиетті үгым. Өйткені Оган біреу-ақ, ол- туған жер топырағып, ата-баба сүйегі жатқан жер. Атамекен, жер, су аттары аламның қанын тасытып, мактаныш сезімін тудыратын құрал екендігін Баянауыл, Қарқаралы, Аякөз, Арал, Ұлытау, тарбағатай секілді атаулардың өзі-ақ дәлеледемей ме? Сонлықтан ұрпақты Отаншылдыққа, Отаңды, елді сүюге тәрбиелегенле атамекен тарнхымен таныстыру маңызды орыи алады. Бұл ең алдымен, тіл байлығы, сосын-тарих, сосын -экология, т, б.

Қазақта қайтыс болған адамды түған жеріне, ата-бабасы жатқан қорымына апарыл жерлеу дәстүрі бар, Бұл дәстүр өте ертеле қалыптасып, күні бүгінге дейін жалғасын тауып келеді. Кейбір жағдайда атақты кісілер жатқан корымға әкеп жерлейді. Қазақ даласында аты шыкқан осындай орындардың бірі - Әзірет СұлтанньЕң, Қожа Ахмет Яссауидың Түркістандағы мавзолейі. Мұнда атақты Абылайдан бастап Тәуекел хан, Есім хан, Қаз дауысты Қазытбек, Бөгенбай батыр секіллі Қазақстаннын әр кеәлегі мемлекет қайратқерлері жерленген.

романынла Казангаптын сүйгін оның өтінішімен Найман ана бейІтіне апарып жерленетінін әспеттеп суреттеген.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.