Техналогия пәні сабағында заманауи костюмдердің моделін ұлттық стильде дайындауды кәсіби лицей оқушыларына үйрету

Пән: Өнер, музыка
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 67 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

1. Педагогика туралы жалпы мағлұмат

1. 1 Педагогиканың жалпы мәселелері

1. 2 Оқытудың түрлері және жаңа дидактикалық жүйелер

1. 3 Педагогикалық үрдістерде оқыту технологиясын пайдалану

1. 4. Сабақ жоспары

2. КОМПАЗИЦИЯЛЫҚ БӨЛІМ

2. 1. Қазақ ұлттық киімі тарихының даму кезеңдері

2. 2Ұлттық киімде қолданылатын ою-өрнек әуендерәнің түрлері

2. 3 Қазіргі заман сән үлгілеріне бағыттама

2. 4. Үлгіні таңдау

2. 5. Үлгінің сыртқы көрінісіне сипаттама

3. ТЕХНИКАЛЫҚ ҰСЫНЫСТАР

3. 1. Мата тоқымаларының анализі

3. 2. Мата үлгілері, матаға мінездеме

4. ҚҰРАСТЫРУ БӨЛІМІ

4. 1. Бұйымға берілетін өлшемдер

4. 2. Конструктивтік қосымшалар

4. 3. Бұйымның алғашқы сызбасының есептері

4. 4. Бұйымның алғашқы сызбасы

5. ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ

5. 1. Технологиялық тізбектілік

5. 2. Құрал-жабдықтарды және өңдеу тәсілдерін таңдау

5. 3Матаның тігін машинасында өңдеу режимдері

5. 4. Ылғалды-жылу өңдеу түрін таңдау

5. 5. Құрал-жабдыққа техналогиялық мінездеме

6. Экономикалық бөлім

Бұйымның бағасын есептеу

Қауіпсіздік ережелері

Қорытынды

Пайдаланған әдебиеттер тізімдері

КІРІСПЕ

Көкейкестілігі: Тәуелсіз мемлекетіміздің ертеңгі -ұрпақтың рухани байлығы мен мәдениеттілігіне, саналы ұлттық ойлау қабілеті мен біліміне, іскерлігі мен кәсіби шеберлігіне байланысты.

Елімізді әлеуметтік-эканомикалық жағынан дамыту міндеттері жастарға кәсіптік техникалық білім беру ісіне бұрынғыдан әлде қайда жоғары талаптар қойылып отыр. Білім беру тұжырымдамасындағы білім берудің негізгі мақсаты білім, білік, дағдылардың жай ғана үйлесімділігі ғана емес, сондай-ақ оларға негізделген жеке, әлеуметтік және кәсіби жетік білім - өз бетінше ақпаратты таба алу, талдау және тиімді пайдалану, өзгеріп тұратын әлемде өмір сүру және еңбек ете білу дағдыларымен анықталады. кәсіби білім беру үрдісі, үздіксіз білім беру саясаты бүгінгі студент, ертенгі маманның өз мамандығының шебері болуды қажет етіп отыр. (3 бет Д)

Еліміздегі үздіксіз білім беру жүйесінде ұлттық мәдениет, өнер және қолөнер негізінде біліктілік пен іскерлік қалыптастыру, мәдениеттілікке баулу, адамзат қоғамында бұрын соңды жасалған мәдени мұраны жүйелі меңгеруге, жалпы әлемдік рухани игіліктерді бағалай білуге тәрбиелеу қажеттілігіне баса көңіл бөлу керектігіне мән берілген. Осыған байланысты болашақ маман бойында кәсіби мәнді сапалардың қалыптасып, ол тұлға дамуымен ұштасып, нәтижесінде жас ұрпақтың біліктілігі мен іскерлігін қалыптастыру мәселесінің өзектілігі артады. Оқушыларды қоғамдағы жаңа өзгерістер мен өз халқының тарихы, дәстүрі мен тіршілік ету, ойлау жүйесі туралы рухани негізін дамыта отырып, еңбек етуге, білім меңгеруге үйрету қажет.

Қазіргі замандағы білім беру жүйесінің заман талабына сай алдында тұрған күрделі міндеттерді шешіп білім беру жүйесін қайта құруды, білім мазмұнын жаңартуды модернизациялады қажет етіп отырғаны белгілі.

Жас жеткіншектердің сегіз қырлы, бір сырлы сандарлы салалы тұлға болып қалыптасуына бірден бір себепкер нәрсе-еңбек, еңбек болғанда баланың көңілінен шығатын қызықтыратын шығармашылық шабытқа жетелейтін пайдалы еңбек.

Демек, еңбек тәрбиесі адам дүниеге келгеннен бастап оның өмірінің соңына дейін үзілмейтін тіршілікте жалғасын табатын ең қажет нәрсе. Білім саласын биік деңгейге көтеріп сапасын арттырып оны табыс көзі «капитал», - деп қарастырып әлемдік кеңістікке еніп, мәдениеті дамығане мемлекеттер қатарынан тиісті орынға еге болу бүгінгі нарықтық қатынасқа көшкен, егемендікке қол жеткізген егеменді ел талабы. Себебі егемендік болмай, еркіндік болмай саяси-әлеуметтік, эканомикалық табысқа жету мүмкін емес . (тіг бұйым техналогиясы 3б)

Бүгінгі күні елімізде жаһандану үрдісінде бірнеше стратегиялық қадамдар жасалып, саяси, эканомсикалық, мәдени жүйенің өзгеруі әсерінен Қазақстанның нарықтық эканомика жағдайында демократиялық жолмен дамуы білім беру кеңістігінде де келелі өзгерістер енгізуде.

Заманауи жаңа технологиялық дәуірдің негізгі ерекшелігі-технологиялық мәдениеті мен ұлттық дәстүр бойында қалыптасқан тұлғаны мектеп қабырғасынан тәрбиелеуді қажет етеді. Бұл міндеттің білім берудегі және кәсіптік дайындықтағы өз шешімін табуының көрінісі ретінде Қазақстан Республикасы орта білім мемлекеттік стандарты «Технология» білім саласының басты мақсатында оқушылардың өздігінен еңбек етуіне ықпал ету, оларды әр түрлі материалдарды өңдеуге үйрету барысында қазіргі заманғы технологиялық үдеріске және бұйымдарды көркем жобалауды орындауына қатыстыру қажеттілігі көрсетілді.

Экономикасы қарыштап дамып келе жатқан елдерде телекомму-никацияның және ақпараттық технологияның өзгеруіне байланысты технологиялық революция жүруде. Сондықтан қазіргі нарықтық заман шығармашылықпен жобалау және жоспарлай білуді, жаңа технологияны қысқа мерзімде игеруді және жауапты шешімдерді жылдам қабылдауды талап етеді. Осыған байланысты жас ұрпақтың заман талабына сай бір емес, бірнеше мамандықты игеруіне тура келеді, ал оған дайындық мектеп қабырғасынан басталуы тиіс.

Техналогия сабағы - мұғалімнің оқушыларға техникалық, технологиялық білім мен білік беретін, оқу мен еңбек үрдісін ұйымдастыратын, балаларды перспективалық технологиямен таныстырып, олардың перспективалық көзқарасын қалыптастыратын оқу үлгісі. Технология сабақтарын жоспарлау оқу үрдісін ұйымдастырудағы нақтылықты, бағдарламада қойылған мақсаттарды жүзеге асыруға, шеберханаларды ұтымды пайдалануға, сапсы жоғары өнім дайындауды қамтамасыз етеді. Оқушылар сабақта еңбекке қатысты нақты білім мен білікті игереді. Игеру ісі мұғалім тарапынан техникалық - технологиялық мағлұмат беру белгілі бір техникалаық операциялардың орындалу әдістерін көрсету кезінде жүзеге асады. Мұғалім сабаққа дайындық барысында оның мақсатын, мазмұнын, құрылымын жоспарлайды, оқытудың әдістері мен түрлерін қарастырады.

Технология сабағында оқушыларды еңбекке баулу, олардың жеке және жас ерекшеліктерін ескере отырып жүргізіледі. Оқу материалының мазмұны қазіргі заман талабына сай ғылыми - техникалық жетістіктердің даму деңгейіне жақындатылған болуы тиіс. Оқу материалы оқушыға түсінікті болуы тиіс. Ол үшін әртүрлі әдістемелік құралдарды жиі қолдану кекрек. Оқушылардың жүктемесін олардың жас ерекшеліктерін ескере отырып берген дұрыс әрі ол қарапайым болғаны дұрыс.

Қазақ халқы сонау замандарда өмір сүрген ата-бабаларымыздың өнерлернің қай түрін болсын қасиеттеп, қадірлеп, тіптен пір тұтып, көздің қарашығындай аялап сақтаған. Лицей реформасында балалар мен жасөспірімдердің еңбек тәрбиесін күшейту тәрбие үрдісінің өзекті мәселелерінің бірі. Ендеше оқушыларды өнерімізге тәрбиелеу өз елін, жерін сүю, салт-дәстүрін бағалай білуге үйретеді.

Алғашында адамдар киімді өздері аулаған, кейіннен қолда өсіре бастаған аңдардың терілерінен, ағаштардың қабығы мен бұталарынан жіне басқа да табиғи материалдарын пайдаланған. Ал қазіргі кезде киім тігу, киім таңдауды біз сән өнері дейміз. Бірақ, бұл өнердің құрамында өрнек, сурет, зергерлік, кесте тігу өнері қалыптасқан. Әр өнердің мақсаты сұлулық заңынан дүниені түрлендіріп, адамның эстетикалық заңына емес, сұлулық заңына бағынады. Сондықтан да ата-бабаларымыздың көптеген өнер мұраларын тек алғашқы себеппен ғана емес, сұлулық заңымен қарастырып отыру қажет.

Сұлулық заңдылығын адам қоғам заңындай толық ұғып түсіндіре алмайды, ол тек жан құштарлығымен жылжып түсік арқылы сезіліп отырады. Ал киім сұлулығына қойылатын талаптар тарихпен жанасып, адам қолымен жасалған материалдық өнер арқылы эстетикалық ләззат сензімін оятады. Киім тігу барысында адамның алуан түрлі ой-қиялы, іскерлігі, шеберлігі, тапқырлығы, талаптылығы, ұқыптылығы, бақылағыштығы іске асып отырады.

Заман талабына сай жастарды киім тігуге, модельдеуге, киімді пішуге үйретіп, кәсіби білім деңгейін көтеруді қажет етіп отыр. Бүгінгі таңда халықтың өмірге деген ықыласы анағұрлым жоғарлады. Себебі қоғамның даму барысында мәдени экономикалық, саяси жағдайлардың бәрі адамның сана сезімімен, талғамының дамуына әсер етеді. Сондықтан да оқушылардың білімін жан-жақты жетілдіріп, олардың мамандық таңдауына дұрыс бағдар беріп, дұрыс жол көрсету қазіргі заманғы мектеп мұғалімдерінің негізгі міндеті болып табылады.

Лицей оқушыларын заман талабына сай сәнді үлгіде көйлек үлгісін әзірлеу бүгінгі күн талаптарына сай меңгерту үшін техналогия пәнінде оқушыларға теориялық және практикалық шарттарын анықтауды талап етеді. теориялық және практикалық негіздер арқылы оқушыларды адамгершілік, эстетикалық тәрбие беруде заман талабына сай сәнді үлгіде көйлек тігуге үйрету. Бұның бәрі жеке тұлғаны рухани байытады, жан-жақты дамуға әсер етеді. Бұл тақырыпты зерттеу барысында сәндік киімдері жайлы ғылыми деректер мен материалдар қолданылды. Демек, оқу-тәрбие жүйесінде лицей оқушыларын техналогия пәнінен кәсіби білімдерін жетілдіруде теориялық және практикалық тұрғыда әлі де болса тереңірек қарастыруда «Заманауи костюмдердің моделін ұлттық стильде дайындауды кәсіби лицей оқушыларына үйрету» - деп таңдауымызға себеп болды.

Мақсаты: Техналогия пәні сабағында «Заманауи костюмдердің моделін ұлттық стильде дайындауды кәсіби лицей оқушыларына үйрету» тігілу техналогиясын жетілдіру

Міндеті:

- Техналогия пәні сабағында «Заманауи костюмдердің моделін ұлттық стильде дайындауды кәсіби лицей оқушыларына үйрету» тігілу техналогиясын теориялық және практикалық тұрғыда талдау;

- Техналогия пәні сабағында «Заманауи костюмдердің моделін ұлттық стильде дайындауды кәсіби лицей оқушыларына үйрету» мақсатында қолданылатын матасын, пішімін, ою-өрнегін, тігілу әдісін анықтау;

- Техналогия пәні сабағында «Заманауи костюмдердің моделін ұлттық стильде дайындауды кәсіби лицей оқушыларына үйрету»ігуді меңгерту;

Практикалық маңызы:

Лицей оқушыларына Техналогия пәні сабағында кәсіби білім берудегі халықтық педагогика арқылы ұлттық киімнің тәрбиелік мәні жайлы ұсыныстар берілді. Лицей оқушылары практикалық жұмыста бағдарламаға сәйкес жаңа стильде заманауй сәнді көйлек тақырыбын толық меңгерді. Әр халықтың болашағы сол халықтың жастарына тәуелді. Егер жас ұрпақты өзінің ұлттық рухымен тәрбиелемесе, онда ол елдің болашағы бұлыңғыр болмақтығын бүгінде ғалымдарымыз баспа беттерінде жиі жариялап келеді. Өйткені ұлттың барша мұрасы жастарға аманат етіледі. Ал жастар оны кейінгі буынға сол бай мұраны тапсырмаса, онда ұлттық атау біртіндеп жоғалары сөзсіз.

Педагогиканың жалпы мәселелері

Педагогика

Педагогика әуел бастан-ақ балалар тәрбиесі жайынжағы ғылым болып қалыптасқан. Педагогика адам тәрбиесіне қатысты мәселелерді жан-жақты түсіндірудің ғылыми және әдіснамалық жолдарын қарастырады. (Педагогика 6-7)

Педагогиканың ғылыми таным саласы-тәрбие. Педагогика қоғамдық өмірдегі тә»рбиенің мәні мен ролін анықтайды. Сондықтан педагогика жалпы адам тәрбиесі жайындағы ғылым. Ал тәрбие- жастарды әлеуметтік өмірге және еңбекке даярлау, оларға қоғамдық-тарихи тәжірибені үйрету процесі.

Педагогика ғылымы тәрбиені қоғамдық құбылыс, қоғамдық категория тәрбиесіз өмір сүре алмайтындығын философия тұрғысынан қарастырып түсіндіреді. (педагогика 9-10)

Педагогика тәрбие, білім беру ұғымдары бірыңғай және тұтас поцес болып қарастырылады. Оқыту барысында білім беру мақсаты іске асырылады.

Негізгі педагогикалық ұғымдар-тәрбие, білім беру, оқыту біріне-бірі тәуелді, табиғи байланысты. Бұл ұғымдар жастарды өмірге, практикаға дайындаудың басты құралдары. Білім беру деп дәстүрлі мағынада мынаны түсінеміз қоғамның әлеуметтік және мәдени өміріне толыққанды араласуы үшін және кәсібі қызметіне кажет білімдер, іскерліктер, дағдылар жүйесін адамның меңгеруі. Адамзат ұрпағы әрқашан үш маңызды міндетті шешіп отырады: алдынғы ұрпақтардың тәжірибесін меңгеру; осы тәжірибені байыту және көбейту; оны келер ұрпаққа беру.

Қоғамдық прогресс әрбір жана ұрпақ алдынғы ұрпақтың тәжірибесін меңгеріп, байытып, оны өз ұрпақтарына жеткізіп отыруының нәтижесінде жүзеге асты. Алдыңғы ұрпақтардың тәжірибесін өз ұрпақтарына жеткізу заңдылықтарын, жас ұрпақтың әлеуметтік тәжірибені белсенді меңгеруін зерттейтін ғылымды педагогика деп атаймыз.

“Педагогика” термині Ежелгі Грециядан енген, ол оқыту мен тәрбиелеу туралы ғылымды белгілейді. Грек тілінен аударғанда “педагогика ” сөзі (“пейдагогос”) “бала жетектеу” (“пейда” -бала, “гогос “- жетектеу) дегенді білдіреді. Кейін келе -келе балаларды оқытып, тәрбиелейтін адамдарды педагог деп атап кетті. ХУІІ ғасырдың басында философия ғылымдарының жүйесінен бөлініп шыққан ғылымды осы атаумен атады.

Педагогиканың негізгі ұғымдары: 1) тәрбие; 2) оқыту; 3) даму.

Тәрбие - келер ұрпаққа қоғамдық -тарихи тәжірибені үйрету процесі.

Оқыту - педагог пен оқушылардың бірлескен әрекетінің арқасында келер ұрпаққа қоғамдық тәжірибені тікелей меңгерту процесі.

Даму -адамның дене және рухани күштерінің іштегі сандық және сапалық өзгерістерін көрсететін обьективті процесс.

Педагогика пәні оқытып, тәрбиелеп, білім беру барысында мақсатты түрде тұлғаны қалыптастырып, дамыту процесі болып табылады, немесе, адамды тәрбиелеу қоғамның ерекше қызметі.

Педагогиканың міндеті белгілі іс-әрекет түрін таңдап алған тұлғаға қажетті ерекшеліктерді табу және терең талдау болып табылады. Білім беру жүйесі тұлғаның өз-өзі жүзеге асыру үшін қажет қасиеттері мен қабілеттерін қалыптастыруға көмектесуі қажет.

Педагогика философияның қойнауында оның бір бөлігі ретінде пайда бола отырып, қазір көптеген салаларға бөлінеді.

Негізгі салалары:

І. Фундаменталдық:

1. педагогика тарихы;

2. жалпы педагогика;

3. тәрбие теориясы;

4. оқыту теориясы (дидактика) ;

5. мектепке дейінгі педагогика;

6. мектеп педагогикасы;

ІІ. Әдістемелік: тәрбие және оқыту әдістемесі.

ІІІ. Арнаулы: тифлопедагогика, сурдопедагогика, олигофренопедагогика.

Педагогика адам туралы ғылымдардан оқшау дамымайды.

Ол философия мен байланысты. Одан білім беру туралы ғылым негіз болатын әдіснамалық шарттарды алады.

Педагогика психологиямен тығыз байланысты. Психология адам психикасының даму заңдылықтарын зерттейді. Педагогика тұлғаның дамуын басқаратын механизмдерді қарастырады.

Педагогика физиологиямен де тығыз байланысты. Физиология адам ағзасының қызметін зерттейтін ғылым ретінде бала дамуының материалдық - энергетикалық жағын ашып көрсетеді. Баланың психикасының және денесінің дамуының мезанизмдерін түсіну үшін жоғары жүйке жүйесінің заңдылықтарын білу әсіресе қажет.

Педагогикалық зерттеу әдістері - бұл педагогикалық құбылыстарды түсіну, жаңа мәлімет алу тәсілдері. Олардың барлығын 3 топқа бөлуге болады:

Педагогикалық тәжірибені зерттеу әдістері.

Педагогикалық тәжірибені зерттеу барысында келесі әдістер қолданылады:

а) бақылау;

б) әңгімелесу;

в) интервью;

г) анкеталық;

д) оқушылардың жазба, графикалық және шығармашылық жұмыстарын зерттеу;

е) педагогикалық құжаттарды зерттеу;

ж) педагогикалық эксперимент.

Теориялық зерттеу әдістері.

Олар әдебиетті зерттеумен байланысты (педагогикалық әдебиеттің классиктерін, жалпы және арнаулы педагогикалық еңбектер, тарихи- педагогикалық еңбектер) .

Математикалық және статистикалық әдістер :

Алынған мәліметтерді өңдеу үшін қолданылады. Кең тараған математикалық әдістер, педагогикада қолданылатын: тіркеу, ранжирлеу, шкалалау.

Жеке адамның дамуы және қалыптасуы. Адамның дамуы және қалыптасуы жайында осы уақытқа дейін әр түрлі пікірлер мен теориялар әдебиеттерде орын алып келеді. Атақты грек философтары Платон және Аристотель адамның дамуын, алдын-ала тағдыр белгілеген тұқым қуалаушылық табиғатынан деп дәлелдеді.

Даму- жеке адамды жетілдірудің өте күрделі және диалектикалық процесі. Балада анадан туа біткен белгілі идеялармен түсініктер және өжет, жұмсақ немесе байсалды мінез болмайды. Баланың адамгершілік, әуестік, белсенділік және батылдық сиақты қасиеттері даму процесінде қалыптасады. Өйткені, оның өсіп жетілуіне белгілі әлеуметтік орта мен тәрбие әсер етеді. Педагогикалық әдебиетте адамның дамуы сыртқы және ішкі, басқарылатын және басқарылмайтын, әлеуметтік және табиғи факторлардың әсерінен оның қалыптасуы ретінде қарастырылады.

Осылайша, адамның дамуында табиғи (табиғи негізінде даму) және жасанды (әлеуметтік негізде даму) бөліктер аталып өтеді. Педагогика ғылымының зерттеу аумағына адамның даму процесінің жасанды (әлеуметтік) бөлігі кіреді. Қандай болмасын қоғам, сол қоғамда қабылданған қабылданған құндылықтар мен өзін-өзі ұстау нормаларын, әлеуметтік тәжірибені қоғам мүшелері меңгерген кезде ғана өмір сүреді. Қарым- қатынас пен іс-әрекетте жүзеге жүзеге асатын адамның әлеуметтік тәрбиені меңгеру және қайта жаңғырту процесін әлеуметтену дейді. әлеуметтену міндеттері басқарылмай, қоғамда өмір сүруі барысында, және басқарылып, арнайы құрылған институт арқылы жүзеге асырылады. Әлеуметтену процесін арнайы ұйымдастыру арқылы басқару тәрбие деп аталады. Тәрбие әлеуметтік құбылыс ретінде тұлғаны дене және рухани жағынан бірлікте қалыптастыру процесі, қоғамдық санада бекітілген идеал бейнелерге бағытталған арнайы басқарылатын әлеуметтену процесі болып табылады. Тұлғаның дамуы - күрделі процесс. Тұлғаның дамуын тереңдете зерттеу үшін казіргі замандағы ғылым тұлғаның құрылымының компоненттерін дифференциациялау жолына түсті:

дененің дамуы;

психикалық даму;

әлеуметтік даму.

Тұлғаның дамуы өмір бойы жүреді.

Тұлғаның дамуы көптеген ішкі және сыртқы факторларға байланысты.

Сыртқы: белгілі әлеуметтік -экономикалық ортаға жататындығы;

белгілі мәдениетке жататындығы;

от басына жататындығы.

Ішкі: тұқым қуалаушылық; физиологиялық фактор; биологиялық фактор;

тұлғаның жеке - типологиялық ерекшеліктері.

ІІ. Адам тұлға болып тумайды, қалыптасады. Тұлғаның дамуына кезеңдік тән. Түрлі авторлар тұлға дамуының кезеңдерін әртүрлі ұсынады. Педагогикада кеңінен қолданылатыны мынау:

нәрестелік кезең - туғаннан бір жасқа дейін.

сәбилік кезең - 1 - 3 жас.

мектепке дейінгі кезең - 3 -6 жас.

бастауыш мектеп кезеңі - 6-10 жас.

жас өспірімдік кезең -10-15 жас.

жастық шақ : 1 кезеңі - 15-17 жас,

2 кезеңі -17-21 жас.

Адам - әлеуметтік тіршілік иесі болғандықтан, әртүрлі әлеуметтік ықпалдарға туған сәтінен бастап душар болады. әлеуметтік қарым-қатынастың алғашқы сабақтарын адам өзінің от басында, сөйлеуді үйренбей тұрып алады. Кейіннен, әлеуметтік ортаның бір бөлігі ретінде адам әрқашан субьективті тәжірибе жинау үстінде болады. Осы процесс және кейінен индивидтің әлеуметтік тәжірибені қайта жаңғыртуы әлеуметтену деп аталады.

Әлеуметтену процесі адамдардың бірлескен іс-әрекеті және қарым -қатынасымен ажырамай байланысқан. Сонымен қатар, әлеуметтену қоғамдық тәжірибені тікелей механикалық бейнелеу немесе бақылау деп қана қарастырылмайды. Өмірлік тәжірибені меңгеру субьективті: бір әлеуметтік жағдайларды қабылдау әртүрлі болуы мүмкін. Обьективті бір жағдайдан әр тұлға өзіндік әлеуметтік тәжірибе алып шығады, бұл келесі процестің - жекелену -негізі болып табылады. Әлеуметтену процесі арнайы әлеуметтік институттардың аумағында да, мысалы мектепте, әртүрлі ресми емес мекемелерде де жүзеге асырылуы мүмкін. Тұлғаның әлеуметтенуінің маңызды институты отбасы болып табылады. Отбасында, жақын адамдардың қоршауында, адамның тұлғалық негізі қалыптасады. Тұлғаның негізі үш жасқа дейін қалыптасады деген пікірді жиі естуімізге болады. Бұл жас кезеңінде тек қана психикалық процестер ғана дамып қоймайды, сонымен қатар, адам әлеуметтік тәжірибе мен мінез -құлықтың өмір бойы сақталып қалатын бірініші сабақтарын алады.

Атап өту керек, әлеуметтену процесі үнемі жүріп кемелденген жаста да жалғаса береді. Өзінің өту сипатына байланысты тұлғаның әлеуметтенуі нақты мақсат бола тұра, нақты нәтижесі жоқ процеске жатады. Әлеуметтену процесімен қатарласа тағы бір процесс жүреді, ол - жекелену. Егер әлеуметтену әлеуметтік тәжірибені меңгеру болса, жекелену - индивидтің адамзаттың мәдениеті мен тарихи қалыптасқан әрекет әдістерін меңгеруі. Қазіргі кезде кемеліне жеткен тұлғаның негізгі қасиеті өзін-өзі дамыту мен өзіне-өзі көкейкесті мәселелер қоя білуімен анықталады. Өзін-өзі дамыту мен өзін -өзі іске асыру қазіргі кездегі адам туралы концепциялардың маңыздысы болып табылады. Көптеген зерттеушілер тұлға дамуының қозғаушы күшін әртүрлі қажеттіліктердің жиынтығы деп біледі. Осы қажеттіліктердің ішінде маңызды орынды өзін-өзі дамыту қажеттілігі алады.