Деректер базасын жобалау және моделін құру

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 3
1 Деректер базасын жобалау және моделін құру ... ... ... ... ... ... ... .. 4
1.1 Реляциялық деректер базасын жобалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 4
2. Дерек қор құралымының базасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
2.1 Кесте құрылымының анықтауы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 8
3. Форма құрылымының анықталуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10
4. Сұрату құрылымын анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 18
5. Есеп беру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21
5.1 Есеп беру конструкторы терезесіндегі жолақтар саны ... ... ... . 22
6. Меню ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24
6.1 Менюді конструктор көмегімен іске асыру ... ... ... ... ... ... ... . 24
6.2 Менюді құру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 25
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 26
Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 27

Дерек қор дегеніміз ақпаратты сақтауға арналған ұйымдасқан түрдегі құрылым қазіргі кездегі деректер қоймасында тек деректер ғана емес, ақпараттарда сақталады.
Бұл анықтауларды түсіндіру қиын емес, мысалы, ірі бір банктің деректер қоймасын алып қарастырайық. Онда клиенттер, олардың адрестері, кестелік тарихы, есеп – шартының жағдайы, қаржы операциялар және т.б. деректер қорына банк қызметкерлерінің көбісінің қатынауға құқы бар, бірақта қоймаға толағымен немесе оған еркін түрде өзгеріс енгізе алатын тұлға жоқ. Қоймада деректерден басқа әрбір қызметкерлерге өзінің құзырына тиесілі деректерді ғана басқаруға мүмкіндік беретін әдістер мен тәсілдер бар қоймада сақталған деректерге арнайы қызметкерлеріске асыратын әдістердің әсерінен ақпарат туындайды, оларды өздерінің қызметінің негізінде пайдаланып деректерді енгізіп түзетулер жасайды.
Visual FoxPro 6 – FoxPro-ның визуальді құралы, ол FoxPro деректерді басқару жүйесінің жалғасы және одан да жоғары дәрежеде. Уақыттық өзі ақпараттың технологияларда, сақтауда, мәләметтерді өңдеуде, ақпараттарды қорғауда жаңа талап қойды. Егер ертеректе қолданушылар Dos-та жұмыс істеп және оларға қарапайым біртипті интерфейс жеткілікті болса қазір Windows операциялық жүйесі пайда болғаннан бастап адамдар үшінинтерфейсті есептеу түбірімен өзгерді. Егер ертерек операциялық, деректерді өңдеу жүйелерінен түрлендіргіштік, біріктілік қала талап етілсе, қазіргі уақытта интерфейс қарапайым, интуитивті, түсінікті, қолайлы және эргономисті болуы керек.

1 “Самоучитель по Visual FoxPro ” Л. Омельченко 1999г
2. С. Робинсон Microsoft Access2000, Учебный курс, Издательство «Питер», 2000г

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 27 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе 3
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... .. .
1 Деректер базасын жобалау және моделін 4
құру ... ... ... ... ... ... ... ..
1.1 Реляциялық деректер базасын 4
жобалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2. Дерек қор құралымының 6
базасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.1 Кесте құрылымының анықтауы 8
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ...
3. Форма құрылымының 10
анықталуы ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ...
4. Сұрату құрылымын 18
анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
.
5. Есеп 21
беру ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... .. ..
5.1 Есеп беру конструкторы терезесіндегі жолақтар 22
саны ... ... ... .
6. Меню ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... .24
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ..
6.1 Менюді конструктор көмегімен іске 24
асыру ... ... ... ... ... ... ... .
6.2 Менюді құру 25
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ...
Қорытынды 26
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ..
Қолданылған 27
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ..
Кіріспе

Дерек қор дегеніміз ақпаратты сақтауға арналған ұйымдасқан түрдегі
құрылым қазіргі кездегі деректер қоймасында тек деректер ғана емес,
ақпараттарда сақталады.
Бұл анықтауларды түсіндіру қиын емес, мысалы, ірі бір банктің деректер
қоймасын алып қарастырайық. Онда клиенттер, олардың адрестері, кестелік
тарихы, есеп – шартының жағдайы, қаржы операциялар және т.б. деректер
қорына банк қызметкерлерінің көбісінің қатынауға құқы бар, бірақта қоймаға
толағымен немесе оған еркін түрде өзгеріс енгізе алатын тұлға жоқ. Қоймада
деректерден басқа әрбір қызметкерлерге өзінің құзырына тиесілі деректерді
ғана басқаруға мүмкіндік беретін әдістер мен тәсілдер бар қоймада сақталған
деректерге арнайы қызметкерлеріске асыратын әдістердің әсерінен ақпарат
туындайды, оларды өздерінің қызметінің негізінде пайдаланып деректерді
енгізіп түзетулер жасайды.
Visual FoxPro 6 – FoxPro-ның визуальді құралы, ол FoxPro деректерді
басқару жүйесінің жалғасы және одан да жоғары дәрежеде. Уақыттық өзі
ақпараттың технологияларда, сақтауда, мәләметтерді өңдеуде, ақпараттарды
қорғауда жаңа талап қойды. Егер ертеректе қолданушылар Dos-та жұмыс істеп
және оларға қарапайым біртипті интерфейс жеткілікті болса қазір Windows
операциялық жүйесі пайда болғаннан бастап адамдар үшінинтерфейсті есептеу
түбірімен өзгерді. Егер ертерек операциялық, деректерді өңдеу жүйелерінен
түрлендіргіштік, біріктілік қала талап етілсе, қазіргі уақытта интерфейс
қарапайым, интуитивті, түсінікті, қолайлы және эргономисті болуы керек.

1 Деректер базасын жобалау және моделін құру.

Берілген курстық жұмыст студенттер мен кітаптар үшін дерек қор
құрылады. Дерек қарда кітаптар туралы керекті информациялардан тұрады, олай
болғандықтан кітаптың авторы, аты, оның мөлшері, код, шыққан жылы,
студентке байланысты олар ФИО, сынақ кітапшасының номері, тобы, мекен жайы,
телефоны қолданба бағдарламада келесі мүмкіндіктер дерек қорынан тұрады:
кітаптар тізімін редакциялауға болады, қосуға жою немесе қарапайым
кітаптарды қарау, сәикес келетін батырмаларды қолдану, және бұл студенттер
тізімініңде де орындалуы.

1.1 Реляциялық деректер базасын жобалау

Деректердің реляциялық моделі – деректердің кестелік құрылымынан осы
кестелерге байланысты тұтастық ережелерінен және деректермен жұмыс істеуге
арналған көптеген операторлардан тұратын модель.
Деректердің реляциялық моделінің кестесі формальды түрде қатынас
(ағылшын тілінде relation) деп аталады. Қатынас әрқасысы атрибут-мән
түріндегі жұптар диыны болып табылатын кортеждерден тұрады. Кортеж мәні
түсінірек болу үшін, оны жазба немесе қатар деуге болады.
Атрибут-мәні жұбы мағынасын өріс аты - өріс мәні деп талдауға
болады.
Атрибут - болмыстың (қатынастың) қасиеті немесе сипаттамасы.
Болмыс – байланыс моделі (Entry-Relationship) – берілген пәндік
аймақтағы деректер базасының семантикасы мен логикасын бейнелейтін
формальды емес модель. Болмыс–байланыс моделін – моделденетін формальды
емес әлем мен реляциялық модельдің формальды әлемі арасында жалғаушы
ретінде қолдануға болады. Деректер базасын жобалау таладанатын пәндік
аймақты болмыс және байланыс деп бөліп қарастырған жөн.
Болмыс – ол өмірде бар және өзіндік айырықша қасиеті бар нәре. Болмыс
ретінде нақты бір заттар бола алады, мысалы, машиналар, оның тетіктері
немесе қызметкерлер, алайда болмыс та абстрактілі болуы мүмкін мысалы,
мәселелер немесе мақсаттар.
Болмыстар түрлі сипаттар мен қасиеттерге ие және оларды деректер
базасында көрсету керек. Реляциялық модель терминдерінде бұл қасиеттерді
атрибут деп атайды.
Байланыс – екі немесе одан да көп болмыстар арасындағы бірлестік
(ассоциация). Кез келген бинарлы Е1 және Е2 жиындар болмысының арасындағы
қатынастар үшін келесі төрт түрлі сәйкестіктердің бірі орындалуы мүмкін:
1) Бірден-бірге (өзара бір мәндік сәйкестік): Е1 жиынының әрбір
болмысына Е2 жиынының тек бір болмысына Е1 жиынының тек бір болмысын сәйкес
келтіруге болады.
2) Бірден-көпке: Е1 жиынының әрбір болмысын Е2 жиынының кез келген
болмысын сәйкестендіруге болады, бірақ Е2 жиынының кез келген болмысын Е1
жиынының тек бір болмысын сәйкес келтіруге болады.
3) Көптен-бірге: Е1 жиынының кез келген болмысына Е2 жиынының тек бір
болмысын сәйкес келтіруге болады, бірақ Е2 жиынының кез келген болмысын Е1
жиынының кез келген болмыс санына сәйкестендіруге болады.
4) Көптен-көпке: Е1 және Е2 жиындарының әрбір болмыстарына басқа жиын
кез келген көлемдегі болмыстарын сәйкестендіріп қоюға болады. Сәйкестіктер
деректердің семантикалы типтерін анықтайды. Бұл деректер базасына
байланысқа модельденетін объектілер мәнімен енгізілген нақты әлемнің
шектеуліктері.
Болмыс-байланыс диаграммасы. Болмысты және олардың арасындағы
байланысты болмыс-байланыс диаграммасы (Entity-Relationship) немесе ER-
диаграммасы көмегімен бейнелеуге болады. болмыс-байланыс диаграммасы
деректер базасының логикалық құрылымының графикалық бейнесі болып табылады.
Болмыстың BER-диаграммасы үшбұрыш түрінде, ал атрибуттары шеңбер түрінде
бейнеленеді. Атрибуттар түзу сызық кесінділерімен байланысқан.
Суперкілттер. Жиынның әрбір болмысын ерекше түрде идентификациялайтын
атрибутты немесе бірнеше атрибуттар жиынтығын суперкілт деп атайды.
Кілт-Кандидат. Әрбір болмысты идентификациялауға жеткілікті минимальды
атрибуттардан тұратын және құрамында басқа артық элементтер жоқ суперкілт,
кілт-кандидат деп аталады.
Бастапқы кілт. Жүйеде болмыстарды өзара ажыратуға кепілдік беретін кілт-
кандидат бастапқы кілт деп аталады.
Сыртқы кілт. Бір кестенің басқа кестенің бастапқы кілтіне нақты түрде
сәйкес келетін бір немесе бірнеше бағаналарын сыртқы кілттер деп атайды.
Деректер базасының болмыстар бойынша тұтастығы. Бастапқы кілттің
белгісіз компоненттеріне тыйым салу болмыстар бойынша тұтастыққа кепілдік
береді. Болмыстар бойынша тұтастық деректер базасының тұтастығын қамтамасыз
етудегі негізгі шарт.
Деректер базасының сілтемелер бойынша тұтастығы. Сілтелінетін кестедегі
кілттің мәніне сыртқы кілттердің мәні нақты және толығымен сәйкес келу
сілтеме бойынша тұтастық деп аталады. Сілтеме бойынша тұтастық шартты
деректер базасында тұтастықты қамтамасыз етуде екінші шарт болып табылады.

1-сурет Кестелер байланысы

2 Дерек қор құралымының базасы

Деректер құрылымын құрастырайық. Дерек қор үш объектіден тұрады:
студенттер, студент және кітаптар, кітапхана, олар бір бірімен
әрекеттесетіндігі. Оның атрибуттары бойынша әр объектіні қарастырамыз.

“Дәріхана” объекісі

1 аптека коды
2 адресі
3 телефон
4 сатып алушы коды
5 жеткізуші коды
6 товар коды

“Сатып алушы ” объектісі

1 сатып алушы коды
2 ФИО
3 мекен жайы
4 кұжат нөмірі
5 телефоны

“Жеткізуші ” объектісі

1 жеткізіші коды
2 ФИО
3 мекен жайы
4 телефоны
5 жеткізген күні

“Қойма” обьектісі

1 товар коды
2 дәрі аты
3 фирма
4 дәрі бағасы
5 дәрі саны

Бұл атрибуттар байланысы “дәріхана коды ”, “жеткізуші коды”,
“сатыпалушы коды”, “қойма коды” мен “товар коды” бір-бірлерімен
байланысқан.
Жаңа проек құру үшін келесі әдістерді орындалады:
1 New File (жаңа фай) батырмасын басыңыз
2 Create диалогты терезенің Enter project енгізу жолында құратын
жобаның атын енгіземіз.(2-кестеде)
3 Жобаны сақтау үшін “Сохранить” батырмасын басыңыз. Осыдан кейін
Project Manager жобасының терезесі ашылады.(3-кестеде)

2-сурет

3-сурет

2.1 Кесте құрылымының анықтауы

Кесте – Дерек қордың негізгі кестелерде қажетті ақпараттар сақталынады.
Кестелерге жаңа ақпаратты қосуға, түзетуге немесе жоюға болады.
Кестелердегі ақпаратты формалар көмегімен немесе қандайда критери бойынша
реттеп қарап шығуға болады. Кестедегі ақпарат негізінде есептер құруға және
де диаграммаларды қолданып, ақпаратты графикалық түрде қарап шығуға болады.

Объектілер үшін келесі атрибуттар мен таблицалары структурасымен
анықталады, ол таблицалар өрістерімен төменде көрсетілген .

4-сурет “Дәріхана” обьектісі үшін кесте құрылымы

5-сурет “Қойма ” обьектісі үшін кесте құрылымы

6-сурет “Жеткізуші ” обьектісі үшін кесте құрылымы

7-сурет “Сатып алушы ” обьектісі үшін кесте құрылымы

3 Форма құрылымының анықталуы

Форма- деректерді енгізу үшін қажетті ақпарат кестелердегі сақталған
деректерді көру, енгізу және редактірлеу үшін формалар қолданады. Құжатты
енгізу ұшін арналған формалар, экранда осы құжаттардың стандартты бланк
түрде шығу қажет форманың басты ерекшелігі, оның бірнеше байланысты
кестелермен жұмыс істеуге мүмкіндік береді.
Visual FoxPro –да форманы құру үшін келесі тәсілдерді қолданамыз:

1 Auto Form Wizard- мастер авто формы
2 Form Wizard- мастер форм
3 Form Builder-постройтель формы
4 Form Designer- конструктор формы

Конструктормен форма құру процесі формада объектіленді орналастыру
және қасиеттерін анықтаудан құралады, сонымен қатар оларға байланысты
орындалатын іс- әрекеттер форма құрғанда конструктор терезесін ашу үшін
File(файл) менюіне New(жаңа) командасын таңдаймыз New ашылғаннан диалогты
терезеде Form(форма) операциясын таңдап New File батырмасын басу керек.
Егер қажетті құралдар панелдері жоқ болса, онда олардың экрандағы
көрінісін көру үшін View (Түр) менюінің сәйкес опцияларына белгі қойыңыз
немесе Toolbars (Құралдар панелі) диалогты терезесінде құралдар паенлін
таңдау жалаушаларын орнатыңыз.
Form Controls (Пішімді басқару элементтері) құралдар панелі пішімде
объектілерді орналастыру үшін қолданылады. Пернелердің қысқаша баяндалуы
1.1 кестеде берілген.

1 кесте Form Controls құралдар панелінің пернелері

Аты Атқаратын қызметі
Перне
Select Objects Ерекшелеудің көрсеткіші. Пішімде
(Объектілерді таңдау) объектілерді таңдауды рұқсат етеді
View Classes Пішімде құрылатын объектінің класын
(Кластарды қарау) таңдауға рұқсат етеді
Label (Сілтеме) Пішімде мәтіндік объекті құрады
Text Box (Енгізу өрісі) Пішімде енгізу өрісін құрады
Edit Box (Түзету өрісі) Пішімде түзету өрісін құрады
Command Button (Перне) Пішімде басқару пернесін құрады
Command Group Пішімде пернелер тобын құрады
(Пернелер тобы)
Option Group Пішімде ауыстырп қосқышты құрады
(Ауыстырып қосқыш)
Check Box (Жалауша) Пішімде жалауша құрады
Combo Box Пішімде ашылатын тізімді құрады
(Ашылатын тізім)
List Box (Тізім) Пішімде тізімді құрады
Spinner (Санағыш) Пішімде санағыш түріндегі мәнді
енгізудің өрісін құрады
Grid (Кесте) Пішімде кесте түріндегі өрістерді
орналастыру үшін объект құрады
Image (Бейне) Пішімде суретті орналастырады
Timer (Таймер) Пішімде таймер типті объектті құрады
Page Frame (Вкладка) Пішімде вкладкасы бар беттерді
орналастырады
ActivXControl OLE- объектіні құрады
(OleControl)
(OLE- объект)
ActivXBoundControl General типті өрісте сақталатын,
(OleBoundControl) OLE- объектінің құрамын көрсетеді
(ActivX объект)
Line (Сызық) Пішімде сызық құрады
Shape (Контур) Пішімде контур құрады
Container (Контейнер) Пішімде контейнер құрады
Separator (Бөлгіш) Құралдар панелінде перне бөлгішті
орналастырады
Hyper Link Интернетпен жұмыс жасау үшін
(Гиперсілтеме) қолданылатын объектті құрады
BuilderLock Құрастырушының таңдауын бекітеді
(Құрастырушының
бекіткіші)
Button Lock Құралдар панелінде таңдалынған
(Пернені бекіткіш) пернені
Бекітеді

Form Designer (Пішім конструкторы) құралдар панелінде Forn Controls
(Пішімді басқару элементтері), Color Palette (Түс палитрасы), Layout
(Орналасуы) құралдар панелінің шақыру пернелері бар. Бұл панелдің көмегімен
пішімді басқарудың қосымша әрекеттерін орындауға болады. бұл панельдің
пернелерінің атқаратын қызметі қысқаша 1.2 кестеде көрсетілген.

2 кесте Form Designer құралдар панелінің пернелері

Перне Аты Атқаратын қызметі
Set Tab Order Пішім объектілерін айналып өту
(Объектілердің реті) ретінің режиміне ауыстыру
Data Environment Пішімнің қоршаған ортасын анықтау
(Деректердің қоршаған терезесін ашады
ортасы)
Code Window Пішімнің бастапқы кодының қарау
(Код терезесі) терезесін ашады
Color Palette Toolbar Ққұралдар панелін экранда көрсетеді
(Түсті палитра құралдар
панелі)
Form Builder Пішім құрастырушыны шақырады
(Пішім құрастырушысы)
Properties Window Экранда пішім объектілерінің
(Қасиеттер терезесі) қасиеттер терезесін ашады
Form Control Toolbar Form Controls құралдар панелін
(Пішімді басқару экранға шығарады
элементтерінің құралдар
панелі)
Layout Экранға Layout құралдар панелін
(Орналасуы) шығарады
Auto Format Пішімнің ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.