Алюминий. Алюминий монополиялары

Алюминий.
Алюминий монополиялары
Алюминий органикалық қосылыстар.
Алюминий өнеркәсібі.
Алюмосиликаттар.

Алюмини латынша (Aluminium),Al Д.И.Менделеевтің периодты системасының 3-ші тобындағы химиялық элемент,рет номері13, атом массасы 26,9815.Алюмини атомының сыртқы электрондық қабатында (3s 3p)3 электрон болады.Алюмини деген ат ашудастардың латынша тілінде (alumen) деп аталуынан шыққан.Жер қыртысы салмағының 8,80% -ті алюминий.Ол күміс түсті ақ меттал,жылуды және электр тогын жақсы өткізеді,жаюға,соғуға,икемді,меншікті салмағы 2698,9 кг/м ;балқу температурасы 660,24ْC ;қайнау температурасы 2500ْC корозияға берік,қалыпты температурада тұрақты,себебі оның бетін алюминий тотығынан тұратын жұқа қабыршақ қаптайды,ол алюминий атомдық радиусы 0,57 Аْ .Алюминий барлық тұрақты қосылысында үш валентті.1,2,3, электронын беруіне байланысты(Al­Al'+Al²+Al³+) оның иондану потенциалы 5,984;18,82;24,44; эквивалентке тең болады.Алюминий актив меттал,кернеу қатарында магни мен мырыштың аралығынан орын алады.Алюминий амфотерлік элемент,ол қышқылдармен де,сілтілермен де әрекеттеседі,сутек бөлінеді.Ауадағы оттекпен қалыпты температураның өзінде –ақ қосылады.Галогендермен әрекеттесіп AlГ(Г­галоген) галогенидтер деп аталатын түссіз қосылыстар түзеді.Алюминий өте жоғары температурада күкіртпен әрекеттесіп AlS түзеді,ол оңай гидролизденетін ақ түсті кристалды зат.Алюминий жоғары температурада азотпен нитрин деп аталатын (AlN)ақ түсті кристал түзеді,ал көміртекпен әрекеттесіп(AlC) корбидін береді, ол ашық сары түсті Табиғатта жүздеген минералдары кездеседі,оның көпшілігі алюмосиликаттар.Алюминий алуға жарайтын табиғи қосылыстар;боксит(AlO*nHO),нефелин (NaK)OАlO2SiO,алунит KAl(SO)(OH).Бұлардың ішінде алюминий алу үшін негізгі шикізат боксит (қ.Алюминий рудалары).Техникалық сапасы жағынан өте бағалы құймасы дюралюминий.Бұл құйманың құрамында 94% шамасында Al, 4% мыс және аздаған магний,марганец,бар.