«Жан күйзелісі жағдайында жасалған кісі өлтіру»

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 66 бет
Таңдаулыға:

Реферат

Диплом жұмысының тақырыбы: « Жан күйзелісі жағдайында жасалған кісі өлтіру».

Диплом жұмысы бір-бірімен тығыз байланысқан әрі логикалық негізде құрылған кіріспеден, үш тараудан, қорытынды мен пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

Бірінші тарауда Қазақстан Республикасы бойынша кісі өлтірудің жалпы түсінігі, күшті рухани толқу кезінде жасалған кісі өлтірудің құқықтық сипаттамасы, жан күйзелісі жағдайында жасалған кісі өлтірудің әлеуметтік және психологиялық мәні жөнінде жазылған.

Екінші тарауда жан күйзелісі жағдайында жасалған кісі өлтірудің құрамы, яғни, объектісі, объективтік жағы, субъективтік жағы, субъектісі, сондай-ақ, жәбірленушінің іс-әрекетінің маңызы кең көлемде қарастырылған.

Үшінші тарауда физиологиялық аффект жағдайының патологиялық аффект жағдайынан айырмашылығы, шектеулі сана ұғымының маңызы, қылмысты саралау және заңнаманы жетілдіру мәселелері жан-жақты әрі жүйелі түрде талқыланған. Жұмыстың жалпы көлемі 69 бет.

Бітіру жұмысын жазу барысында құқықтық нормативтік актілер, арнайы әдебиеттер, әдістемелік әдебиеттер, ресми құжаттар қолданылған.

Бітіру жұмысында Қазақстан және ТМД ғалымдарының ғылыми-зерттеу еңбектері кең көлемде пайдаланылды.

Мазмұны

Кіріспе . . . 3-6

I-тарау Жан күйзелісі жағдайында жасалған қылмыс, оның құқықтық және психологиялық сипаттмасы

1. 1. ҚР қылмыстық құқығы бойынша кісі өлтірудің жалпы түсінігі . . . 7-9

1. 2. Күшті рухани толқу кезінде жасалған кісі өлтірудің құқықтық

сипаттамсы . . . 9-13

1. 3. Жан күйзелісі жағдайында кісі өлтірудің әлеуметтік және психологиялық мәні . . . 13-20

ΙΙ-тарау Жан күйзелісі жағдайында жасалған қылмыстың құрамы

2. 1. Жан күйзелісі жағдайында кісі өлтірудің объектісі . . . 21-22

2. 2. ( Әрекеттің, салдардың) объективтік жағы (себепті байланыс) . . . 23-36

2. 3. Қылмыстың субъективтік жағы . . . 36-43

2. 4. Аффект жағдайында жасалған қылмыс субъектісі . . . 43-50

2. 5. Жәбірленушінің іс-әрекетінің маңызы . . . 50-53

ΙΙΙ-тарау Физиологиялық аффект жағдайында жасалған қылмыстардың шектес қылмыстар құрамынан айырмашылығы

3. 1. Физиологиялық аффект жағдайының патологиялық аффект жағдайынан айырмашылығы . . . 54-56

3. 2. Шектеулі сана ұғымының маңызы . . . 56-58

3. 3. Қылмысты саралау және заңнаманы жетілдіру мәселесі . . . 58-61

Қорытынды . . . 62-65

Пайдаланған әдебиеттер тізімі . . . 66-69

Кіріспе

ҚР қабылданған жаңа Қылмыстық кодексі 1998 жылғы 1 қаңтардан бастап өз күшіне енді. Онда бірқатар өзгертулер мен жаңалықтар, оның ішінде қасақана кісі өлтіру қылмыстары сияқты қылмыстың санаттарына да енгізілген.

Қасақана кісі өлтіргені үшін қылмыстық жауапкершілікті қарастыратын қылмыстық-құқықтық нормалар күшінің тиімділігі көбіне қылмыстың ауырлататын және жеңілдететін жағдайларын дұрыс ажырататын соттық репрессияны қолданудың тиімділігі мен өткірлігіне байланысты болып келеді.

Мұндай қауіпті және аса ауыр қылмыстарға қарсы күрес құқық қорғау

органдарының басты мақсаттары болып табылады. Атап айтсақ, мұндағы маңызды роль Қылмыстық Заңға тиесілі. Қылмыстық Заң ауырлататын және жеңілдететін жағдайлары бар қылмыстарды өзара шектеулерді енгізеді. Мұндай шектеулер ҚР Конституциясымен бекітілген азаматтық құқықтары мен бостандықтарын қорғаудың негізгі принциптеріне жауап береді, сонымен қатар жаңа Қылмыстық кодексте белгіленген жазаны тағайындау кезінде әділеттік принципіне жауап береді, бұл принципке сәйкес тұлғаға қатысты қолданлатын жаза қоғамдық қауіпті қылмыстың сипаты мен дәрежесіне, оның жасалу жағдайларына және кінәлінің жеке тұлғасына сәйкес келуі тиіс.

Осыны ескере отырып, ҚР қылмыстық кодексі жеңілдететін жағдайлар кезінде жасалған қасақана кісі өлтірудің түрлерін белгілейді. Олардың бірі жан күйзелісі жағдайында жасалған кісі өлтіру болып табылады.

Қылмыстық құқықтағы жан күйзелісі туралы мәселе көптеген ғалымдар-криминалистерді қызықтырған. Оның кейбір аспектілерін А. Н. Ағыбаев, Е. Алауханов, М. Нәрікбаев, Р. Нұртаев, Р. Ахметов, Н. И. Загородников, С. В. Бородин, Ю. И. Ляпунов, М. К. Аниянцев, В. И. Ткаченко және басқа да авторлар қарастырған. Аталған ғалымдардың жұмыстарына ғылыми негізделген және тәжірибеде пайдалы тұжырымдамалар енгізілген, алайда, дей тұрғанмен, қазіргі уақытта жаңа заңнаманы ескере отырып, одан әрі ғылыми өңдеуді талап ететін пікірталастағы бірқатар аспектілер орын алып отыр. Бұл мәселені Т. Г. Шавгулидзе, И. П. Портнов, М. И. Дубинин және В. В. Сидоров кешенді қарастыру үстінде. Алайда, осы зерттеулердің салмақты жағымды рөліне қарамастан, ондағы айтылған көптеген талқылаулар қосымша талдауды, ал пікірталасқа айналған кейбір теориялық ережелер - қазіргі заман талаптарына және ҚР жаңа Қылмыстық кодексіне сай келетін, одан әрі тереңдетіліп зерттелген аргументтерді талап етеді.

Кінәлі адамның кризистік жағдай кезіндегі және ондай болмаған кездегі мінез-құлқына жан күйзелісінің әсері туралы мәселе түпкілікті зерттеуді талап етеді.

Жан күйзелісі жағдайында жасалған қылмыстағы іс-әрекеттің және кінәнің ниеттілігі бұрынғыша теориялық және тәжірибелік қызығушылықты тудырып келеді.

Жан күйзелісі жағдайында жасалған қылмыстың виктимологиялық аспектілері қосымша зерттеуледі талап етеді.

Автор дипломдық жұмыстың тақырыбын осыларға негізделе отарып таңдаған. Дипломдық жұмыстың мақсаты - қолданыстағы қылмыстық-құқықтық нормалардың қылмыс құрамын зерттеу және талдау, жан күйзелісі жағдайында жасалған қылмыс үшін жауапкершілік мәселесінің виктимологиялық апектілері болып табылады. Осының негізінде автор белглі бір тұжырымдамалар жасауға және қылмыстық заңнаманы жетілдіру бойынша теориялық және тәжірибелік сипаттағы ұсыныстар енгізуге талпынады.

Дипломдық жұмыстың алдына қойған мақсаттарын өзара байланысқан міндеттердің кешенін жүзеге асыру жолымен шешеді, мұндай міндеттердің қатарына:

кісі өлтіру ұғымын барлық қасақана жасалатын кісі өлтіру үшін топтық түсінік ретінде қарастыру;
жан күйзелісінің табиғаты, оның кінәлі адамның зияткерлік-ерік күшіне ықпал ету қасиеттері мен механизмі туралы қалыптасқан қазіргі заманғы психология ережелерін ескере отырып, сондай-ақ жаңа қылмыстық заңнаманы ескере отырып зерттеуге асынған қылмыс құрамының элементтері мен белгілерін талдау;
жан күйзелісі жағдайында жасалған қылмыстың әлеуметтік және психологиялық табиғатын зерттеу;
адамдар арасындағы дау-жанжалдарды, сондай-ақ ондағы қылмыстық мінез-құлық көрсеткен жәбірленушінің рөлін талдау;
физиологиялық жан күйзелісінің табиғатын қарастыруға алынған қылмыстың субъективтік және объективтік жақтарына әсер ететін жағдай ретінде талдау;
жан күйзелісі жағдайында жасалған қылмыс үшін жауапкершілікті қарастыратын қылмыстық-құқықтық нормаларды жетілдіру бойынша ұсыныстар енгізу.

Автор зерттеудің салыстырмалы-құқықтық, психологиялық, статистикалық, әлеуметтік және техникалық-заңды әдістерін және арнайы әдістемелерді: сауалнама, сұхбат алу, норматитік-құқықтық материалды талдау арқылы алдына қойылған мақсаттарға жетуге талпынған.

Дипломдық жұмыс үш тараудан тұрады: 1 тарау: жан күйзелісі жағдайында жасалған қылмыс, оның құқықтық және психологиялық сипаттамасы; 2 тарау: кенеттен пайда болған күшті рухани толқу жағдайында қылмыстың құрамы; 3 тарау: физиологиялық жан күйзелісі жағдайында жасалған қылмстардың аралас құрамды қылмыстардан айырмашылығы.

Бірінші тарауда автор алғашқы тұжырымдамасы адам өмірінің бастапқы және сқңғы кезеңдерін нақты анықтау болып табылатын « кісі өлтірудің» түсінігін қарастырады. Жан күйзелісі жағдайында жасалған қылмыстың әлеуметтік және психологиялық табиғаты жан-жақты көрсетілген.

Зерттелінген жұмыстың екінші тарауында жан күйзелісінің табиғаты, оның адамның сана-сезімі мен ерік күшіне ықпал ету қасиеттері мен механизмі туралы қалыптасқан қазіргі заманғы психология ережелерін ескере отырып, зерттеуге асынған қылмыс құрамының элементтері мен белгілеріне талдау жасалған. Сонымен қатар жан күйзелісі жағдайында жасалған қылмыстағы жәбірленушінің мінез-құлқының мәні анықталған.

Дипломдық жұмыстың үшінші тарауында автор жан күйзелісінің психологиялық табиғатын ашқан, оның патололгиялық жан күйзелісі жағдайдан айырмашылығын көрсеткен. Қарастырылып жатқан қылмыстың біліктілігі кезінде пайда блатын мәселелер зерделенген және жан күйзелісі жағдайында жасалған қылмыс үшін жауапкершілікті қарастыратын қылмыстық-құқықтық нормаларды жетілдіру бойынша ұсыныстар берілген. Сонымен қатар, зерттеуге алынған қылмыс жан күйзелісі жағдайында жасалғандықтан, оған қатысты шектеулі есі барлық сияқты құқықтық санатқа талдау жүргізілген. Осыған орай, осы аталған санатты қылмыстық заңға аффекті жағдайында кісі өлтіру жасаған тұлғаларға қатысты енгізу ұсынылған. Осы сұрақтарды қарастыру қорытындылары бойынша автор зерттеу жұмыстың қорытындылау бөлімінде белгілі бір тұжырымдамаларға келіп, бірқатар ұсыныстар берілген. Осы жұмыс және оның қорытындылары Алматы облысының Жамбыл аудандық соттарымен қарастырылған нақты қлмыстық істерді зерттеуге негізделген (барлығы 50 қылмыстық іс зерттелген) . Сондай-ақ, бұл жұмыста нақты қылмыстық істер бойынша жәбірленушілер мен кінәлі адамдардың жеке тұлғалары туралы тергеу материалдарын зерттеу кезінде алынған нақты деректер келтірілген (барлығы - 102 тұлға зерделенген) .

Дипломдық жұмыс заңнамалық материалдарға және Т. Г. Шавгулидзе, В. В. Сидоров, С. В. Бородин, В. Н. Кудрявцев, В. И. Ткаченко және т. б. сияқты ғалымдардың басылып шығарылған түсініктемелері мен жұмыстарына сүйенген.

1 тарау. Жан күйзелісі жағдайында жасалған қылмыс, оның құқықтық және психологиялық сипаттамасы

1. 1. Қазақстан республикасы қылмыстық құқығы бойынша кісі өлтірудің жалпы түсінігі

Адам өмірі әлеуметтік қазынаның негізін құрайтын табиғаттан берілген аса маңызды байлық болып табылады. Адам өміріне қатысты қылмыстар жасау кезінде қайта қалпына келтіруге немесе орнын басуға жатпайтын салдар туындайды: өмір қайта берілмейді. Құдайдың бірінші уағызына басқа адамның өміріне қол тигізбе делінген. Бұл адам өміріне қарсы қылмыстардың ерекше қоғамдық қауіптілікті көрсетеді. Дәл осындай қылмыстарға кісі өлтіру қылмысы жатады. Қоғамдық өмірдің тарихында кісі өлтіру ең ежелгі қылмыстардың бірі болып табылады. Құқық тарихындағы аты әйгілі тарихшы И. А. Малиновский атап көрсеткендей, өмірге қарсы жасалған қылмыстардың тарихы жалпы жасалған қылмыстардың тарихына біршама сәйкес келеді. Мұндай жағдай барлық халықтардың құқық тарихында орын алған. Бұл жайт орыс құқығында да орын тепкен.

Кісі өлтіру қоғамдағы аса ауыр қылмыстардың бірі болып табылады. Жоғарыда атап көрсетілгендей, бұл қылмыстың ерекше қоғамдық қауіптілігі ол адам байлығының ең құнды байлығына қол сұғады, ал оның салдарынан пайда болған залалға тең балама жоқ. Осы уақытқа дейін ҚР заңнамасында кісі өлтірудің түсінігі берілмеген. Алайда, 1998 жылдың 1 қаңтарынан бастап, ҚР жаңа ҚК өз күшіне енгеннен бастап кісі өлтірудің түсінігі ҚК 96 бабына енгізілген, ондағы 1 б. кісі өлтіру дегеніміз басқа адамға өлімді қасақана келтіру деп берілген. Алғашқыда қарағанда, мұны енгізудің еш қажеттілігі жоқ сияқты болып көрінеді, себебі кісі өлтірудің түсінігі өздігінен анық. Алайда, бұл түсінік қылмыстың тұрмыстық мағынадағы мәнін ашпады және заңды табиғатын аша

алмады. Қылмыстық-құқықтық мағынада қылмыстың түсінігі өте тар, себебі кісі өлтіргені үшін қылмыстық жауапкершілік белгілеу үшін осы қылмыстың жасалғанын куәландыратын бірқатар белгілердің бар болуы қажет, ал қылмыстық заң күші бар салалардан тыс жерде кісі өлтіру деп басқа адамның өмірін қылмыстық жолмен алумен қатар, басқа тұлғаға қатысты өзге де іс-әрекеттердің жасалуын түсінуге болатын. Мұның бәрі заң дәрежесінде кісі өлтірудің нақты түсінігін анықтауға әкеп соқтырады, нәтижесінде бұл мәселеден туындайтын көптеген бәсекелестік аспектілерді түсінуге мүмкіндік берді.

Биологиялық көзқарастан, адам өмірі заттың, жылудың, азықтың үздіксіз алмасуы және бөлінуі екені баршаға мәлім. Осы өмірлік маыздық функциялардың тоқтауынан адам өмірі де тоқтатылады. Қылмыстық-құқықтық мағынада адам туылғаннан бастап пайда болып, ол өлгенге дейін бар болады. Қылмыстық құқық ғылымында өмірдің басталу сәті деп - физиололгиялық туудың басталуын айтамыз, өзгеше айтқанда, босану кезінде ұрықтың дүниеге келуі дегенді білдіреді, мұндай көзқарас адам өмірінен оның дүниеге келу сәтінде-ақ айыруға болатындығын негіздейді. Сондықтан да нәрестені осы сәтті және кейініректе өмірінен айыру кісі өлтіру болып табылады. Физиологиялық босану кезінде нәресте басының пайда болу жайтының пайда болу жайтының маңызды құқықтық мәні бар. Дәл осы уақыт көптеген ғалымдармен адам өмірінің бастамасы деп танылады. Мұндай көзқарастарды ұстанатындардың қатарында ҚК бойынша жаңа оқулықтың авторлары да бар.

Бұл мәселеге мұндай көзқараспен қарау орынды-ақ.

Ал адам өмірінің соңғы сәті және оның өлімі туралы сұрақтар осы уақытқа дейін едәуір зор пікірталастар тудыруда.

Адам өмірінің соңғы сәті деп - жүрек қағысы тоқтағаннан кейін адам миының қабықшаларында қайталанбас процестер пайда болатын, биологиялық өлімді түсіндіретін, қазіргі заманда басымдылыққа тән және жаңа медицина деректеріне негізделген көзқарас болып табылады. Адамның биологиялық өлімі дегеніміз - жүрек қызметі аяқталған, ірі қантамырлардағы тамыр соғысының жоғалуы, тынысалу тоқталған, орталық жүйке жүйесінің функциясы жойылған кездегі организмнің біржолата өлуі болып табылады.

Енді «кісі өлтіру» ұғымына тоқталайық. Ұзақ жылдар бойы қылмыстық құқық ғылымында кісі өлтіру түсінігінің қандай анықтамасы ең дұрыс екендігін анықтау жөніндегі пікірталастар орын алып келген.

Қазіргі таңда тіпті Қылмыстық Заңның өзі «кісі өлтіру» сөзін қалай түсіну керектігін айқындаған. ҚР ҚК Ерекше бөлімінде 1 тараудың «Өмірге және денсаулыққа қарсы қылмыс» атты 1 бөлімінде 96 бап бар, онда мынадай анықтама берілген: «Кісі өлтіру, яғни басқа адамның өмірін қасақана айыру . . . » (ҚР ҚК 96 б. 1 т. ) .

1. 2. Күшті рухани толқу кезінде жасалған кісі өлтірудің құқықтық сипаттамасы

ҚР Қылмыстық Кодексінің 98 бабында жан күйзелісі жағдайында жасалған кісі өлтіру үшін қылмыстық жауапкершілік қарастырылған. Осы қылмыстық-құқықтық норма ҚК Ерекше бөліміндегі «Өмірге және денсаулыққа қарсы қылмыс» атты 1 тараудың «тұлғаға қарсы қылмыстар» атты бөлімде орналасқан.

ҚК 1 бөлімінде қарастырылған тұлғаға қарсы барлық қылмыстар бір объектіге ғана қатысты жасалады, ол қылмыстық-құқықтық теорияда тектік объект деген атауға ие - бұл дегеніміз тұлғаның құқықтары мен бостандықтарын адам және азамат ретінде қорғайтын қоғамдық қатынастарды білдіреді. ҚК 1 тараудағы қылмыстардың көрініс объектісі деп биологиялық мағынадағы адамның өмірі мен денсаулығын айтамыз.

Жан күйзеліс жағдайында жасалған кісі өлтірудің тікелей объектісі биологиялық жағдай ретіндегі адам өмірі болып табылады. Жәбірленушінің құқыққа қарсы немесе адамгершілікке жат қылығының салдарынан кенеттен пайда болған күштіі рухани толқу кезінде жасалған кісі өлтіру, әдетте, өмірге қарсы жасалған қылмыстардың аса қауіпті емес түрлеріне жатқызылады.

Мұндай жағдайларда жауапкершілікті жеңілдететін негіздемені ең алдымен жәбірленушінің теріс (құқықтық емес немесе адамгершіліке жат қылығының) мінезқұлқы және нәтижесінде пайда болған кінәлінің күшті рухани толқу жағдайы болып табылады. Психологияда мұндай адамның психикасының жағдайы физиологиялық аффект деген атауға ие.

Физиологиялық жан күйзелісі көңіл-күйдің жоғары дәрежеде жүзеге асырылуы ретінде сипатталады. Ол адам психикасын қалыпты жағдайдан шығарады, сана-сезімдік зияткерлік қызметін тежейді, белгілі бір шамада адамның мінез-құлқындағы таңдау сәтін бұзады, өзін-өзі бақылауды қиындатады, адамның өз қимылының салдарын нақты және жан-жақты баға беру мүмкіндігін жояды.

Жан күйзелісі жағдайында жасалған кісі өлтіру төмендегі белгілі бір шарттар болғанда ғана жеңілдететін жағдайларда жасалған деп танылады:

күшті рухани толқу және қылмыс жасау туралы ой кенеттен пайда болуы тиіс;
олар жәбірленушінің құққа қарсы немесе адамгершілікке жат қылығының салдарынан туындайды.

Кінәлі адамның күшті рухани толқу жағдайын тудыратын жәбірленуші тарапынан болған теріс қылығы дегеніміз: а) зорлық; б) кемсітушілік; в) ауыр қорлаушылық; г) жәбірленушінің құқыққа қарсы басқа да әрекеттері (әрекетсіздігі) ; д) жәбірленушінің адамгершілікке жат әрекеттері (әрекетсіздігі) ; е) жәбірленушінің жүйелі түрде жасалған құқыққа қарсы немесе адамгершілікке жат қылығы.

Жәбірленуші тарапынан болатын зорлау физикалық (мысалы, соққылар, жәбірленушілік, денсаулыққа ауыртпалықтың әртүрлі дәрежесіндегі зиян келтіру, құқықа қарсы сипаттағы күштеп бостандықты шектеу, (зорлау) немесе психологиялық (денсаулыққа және өмірге қауіп төндіру) сипатта болуы мүмкін. Жан күйзелісі жағдайында тудыратын зорлық-зомбылық құқыққа қарсы сипатта болуы тиіс.

Жан күйзелісі жағдайына себеп болатын кемсітушілік ұғымы кінәліні кекету, мазақтау дегенді білдіреді. Кемсіту адамның психикасын терең жаралай отырып, ол да адамның қадір-қасиетіне нұқсан келтіреді, алайда ол әрқашан жағымсыз түрде келетін ауыр қорлаудан гөрі әдепті түрде жүзеге асырылуы мүмкін.

Адамның бойында күшті рухани толқуды тудыруы мүмкін ауыр қорлау дегеніміз - әдепсіз түрде жүзеге асырылған адамның қадір-қасиетін қасақана түсіру дегенді білдіреді. Қандай қорлауды ауыр дәрежелі екендігі туралы сұрақ - істің нақты жағдайларын ескере отырып, әрбір жеке жағдайларда шешілетін фактінің сұрағы.

Жәбірленушінің басқа да құқықа қарсы әрекеттері (әрекетсіздігі) ұғымы зорлыққа, қорлауға немесе кемсітуге жатпайтын, бірақ кінәлінің және өзге де тұлғалардың құқықтары мен бостандықтарын бұзу дегенді білдіреді. Бұл еркөкірек, дөрекі озбырлық, ата-ананың көз алдында баланы көлік құралының басып кетуі, бопсалау - кінәлі адамның немесе оның жақын туыстарының атына кір келтіретін қандай да бір мәліметтерді жариялау, қызметтік борыштан бас тарту, бәле-жала, мүлікке зиян келтіру немесе оны жою, лауазымдық құзыреттілікті шегінен тыс пайдалану, ірі сомадағы қарызды қайтармау және т. б. болуы мүмкін.

ҚР Қылмыстық Кодексіне (105 бабына) қарағанда ҚР ҚК 98 бабында жәбірленушінің мұндай әрекеттері кінәлі немесе оның жақын туыстары үшін ауыр салдар әкелгені немесе әкелуі мүмкін деген нұсқаулар көрсетілмеген. Осылайша, 98 баптың қолданылу аясы кеңейе түсті. Бұл дегеніміз мұндай салдар ауыр болып қана қоймай, әр алуан болып келуі мүмкін; 98 бапта мұндай сілтеменің болмауы кінәлінің өзі үшін де, сондай-ақ оның жақын туыстары үшін де қандай да бір салдардың болмайтындығын білдіруі мүмкін еді. Басқаша айтқанда, жәбірленушінің құқыққа қарсы әрекетінен туындайтын салдар кез-келген түрде болуы мүмкін немесе тіпті болмауы да мүмкін. Кез-келген салдардың туындауы немесе олардың тіптен болмауы қарастырылып жатқан жағдайда заңды мәні жоқ және олар ҚР ҚК 98 бабының біліктілік белгілері болып табылмайды.

Егер кінәлі адамға жан күйзелісі жағдайында бір рет қана жасалған зорлық-зомбылық немесе қорлаудың салдарынан туындаған болса, онда кінәліге қатысты жалпы қандай да бір зорлық-зомбылық, қорлау және басқа құқыққа қарсы әрекеттердің жасалғандығы немесе жасалмағандығы медицина қызметкерлері, нәтижесінде сот өкілдері істің жиынтығының барлық жағдайларын талдай отырып анықтайды.

Бірақ медицина қызметкерлері жан күйзелісі жағдайын ұзақ мерзім бойы психологияны жаралайтын жағдайдың нәтижесінде пайда болғандығын анықтай алмайды. Мұндай жағдайларда психолог-мамандардың білімдері қажет.

Жағдайды әрдайым психологияны жаралайды деп есептей беруге болмайды, тек кінәлі адамның психикасына бұрыс ықпалын тигізген, оның терең күйзелістік жағдайға, стреске ұшыраған кездегі жағдайды ғана психологияны жаралайтын жағдай деп тануға болады. Ұзақ мерзім бойы психологияны жаралайтын жағдай кезіндегі кінәлі адамдағы барлық көңіл-күйлік толқулар, реніштер жинақталып, шамадан тыс шыққанда олар жан күйзелісі жарылыс түрінде жүзеге асырылады.

ҚК 98 бабында ҚР 1959 жылы қабылданған ҚК 105 бабында болмаған екінші бөлім енгізілген. Мұндай жаңалық қоғамдық қауіпті қылмыстар көлемінің нақты ұлғаюына жауап бере алады. Осы қылмыстың біліктілік түрі (98 б. 2 б. ) жан күйзелісі жағдайында екі немесе одан да көп адамдардың өлтірілуі болған жағдайларда орын тебеді. Мұндағы сөз бір мезгілде бірнеше кісі өлімі болғанда және аз уақыт ішінде болғандығы және кінәлі адамның жалғыз қасақаналық ойы туралы сөз қозғап отыр. Болған қылмыстық іс бірінші және одан кейінгі қылмыстардың жасалуына қандай себеп болғандығына қарамастан, ҚК 98 б. 2 б. бойынша бағаланады. Ең алдымен, бұл кісі өлтірулер әрбір жәбірленушіге құқыққа қарсы немесе адамгершілікке жат қылықтарынан туындаған физиологиялық жан күйзелісі жағдайында жасалуы тиіс. Бір адамның жан күйзелісі жағдайда өлтірілуі және басқа адамның өміріне қол сұғу ҚР ҚК 98 б. 2 б. қарастырылған аяқталған қылмыс деп қарастырыла алмайды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.