Қапшағай қаласының гео-экономикалық даму мүмкіндіктері



Бүгінгі таңда Қапшағай қаласының гео-экономикалық даму қарқыны нарық экономикасындағы еркін дамуы еліміз үшін маңызды мәселелердің біріне айналып отыр. Гео-экономикалық деп отырған себебі қаланың транспорттық және туристік-сауықтыру орталықтары мен өнеркәсіп салаларының қарқынды дамуы жағрафиялық жағынан тиімді орналасуының басты дәлелі.Осыған байланысты Қапшағай бүгінгі күні қарқынды экономикасымен Алматы облысындағы көшбасшы қалалардың қатарында. Өткен жылдарда Қапшағай қаласы біздің жас мемлекетіміз сияқты өз тарихында қиын кезеңдерді өткізді. Нарық қыспағына түскен қаланың келешегі жоқтың қасы болды. Тоз-тозы шыққан өндіріс орындарынанда үміт күту мүмкін емес еді. Бірақ киін-келе қаланың әл-ауқаты түзеліп, сауда реформасында жақсы жетістіктерге жете алды. Әлеуметтік-экономика саласында өрге жылжып келеді. Соңғы жылдары Қапшағай қаласы көп салалы және өнеркәсіптік индустрияның даму деңгейіне көтерілді. Сол себептен төменде жазылып отырған деректер осыған дәлел болмақ.
Қапшағайдағы ірі өнеркәсіп және құрылыс кешені құрылыс материалдарын өндіру жөніндегі кластерді құрайды.Оның басында немістің ең ірі “Кнауф-гипс Қапшағай” фирмасы тұр. Фирма жыл сайын 26 млн. шаршы метр гипсті картон өнімдерін шығаратын қуатқа ие және осының 20% экспортқа шығарады осыған байланысты сапасы да әлемдік стандартқа сай. Ал “Изоблок Капшагайстрой” ЖШС болса, жылына 40 миллионға дейін керамикалық кірпіш шығаратын қуатқа ие. Қаланың “ПолимерМеталл–Т” кәсіпорны 1 млн. шаршы метрге дейін жылуды жақсы ұстайтын “сэндвич” панельдерін шығарумен айналысады.
Құрылыс саласындағы “Трансстроймост” ААҚ-ның құрылыс мекемесінде 2000-дей маман құрылысшы тұрақты түрде жұмыс істейді. Қала бюджетіне төленетін қаржы мөлшері 500 миллион теңге үстінде. Мекеменің жыл ішінде жүргізетін құрылыс-монтаж жұмыстары орта есеппен 7 миллиард теңгеден асып жығылады. Сонымен бірге мекеменің пенополистирольды тақта шығаратын зауыты бар, ол жылына 1млн. шаршы метрге дейін өнім шығаруға мүмкіндігі бар. Қаланың “Полимер” кәсіпорны қысымға төтеп бере алатын полиэтилен құбырларын шығарумен айналысады. Тәулігіне 550 тонна ұн тартатын “ҚазБестПродукт” компаниясы да халықаралық сауда рыногын белсенді түрде игеруде [3].
1.Сәлімбаев Сағадат., «Қапшағай қаласына 35 жыл»: Әңгімелер-Алматы: Атамұра, 2005ж.

2.Төреғали Тәшенов. «Қапшағай теңізінің құпиясы» – Айқын 2007-17 мамыр 7-бет

3.Күмісжан Б. «Қапшағайдың інжу-маржаны»- Егемен Қазақстан 2006-7 желтоқсан.

4.Зеленский С. «Қаланың дамуы қарқынды» - Жетісу-2004, 22 сәуір 3б

5.Зеленский С. «Болашағы нұрлы өңір»- Егемен Қазақстан-2007,4 желтоқсан.6б

6.Сәбитұлы Р. «Болашақ Лас-Вегастың бүгінгі дамуы». Ана-тілі 2007-21 маусым.12-13б

7.Алматы облысының статистика басқармасы. 2007жылдың қаңтар-желтоқсаны
12,13,124-б
8.Алматы облысының статистика басқармасы. 2008 жылдың қаңтар-маусымдық қортындысы.12-б

Қапшағай қаласының гео-экономикалық даму мүмкіндіктері.

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Елтану және
әлеуметтік
география кафедрасының профессоры
Буламбаев Ж. Ә.

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Елтану және
әлеуметтік
география кафедрасының магистранты Алиев
М. Д.

Бүгінгі таңда Қапшағай қаласының гео-экономикалық даму қарқыны
нарық экономикасындағы еркін дамуы еліміз үшін маңызды мәселелердің
біріне айналып отыр. Гео-экономикалық деп отырған себебі қаланың
транспорттық және туристік-сауықтыру орталықтары мен өнеркәсіп салаларының
қарқынды дамуы жағрафиялық жағынан тиімді орналасуының басты дәлелі.Осыған
байланысты Қапшағай бүгінгі күні қарқынды экономикасымен Алматы
облысындағы көшбасшы қалалардың қатарында. Өткен жылдарда Қапшағай қаласы
біздің жас мемлекетіміз сияқты өз тарихында қиын кезеңдерді өткізді. Нарық
қыспағына түскен қаланың келешегі жоқтың қасы болды. Тоз-тозы шыққан
өндіріс орындарынанда үміт күту мүмкін емес еді. Бірақ киін-келе қаланың
әл-ауқаты түзеліп, сауда реформасында жақсы жетістіктерге жете алды.
Әлеуметтік-экономика саласында өрге жылжып келеді. Соңғы жылдары Қапшағай
қаласы көп салалы және өнеркәсіптік индустрияның даму деңгейіне көтерілді.
Сол себептен төменде жазылып отырған деректер осыған дәлел болмақ.
Қапшағайдағы ірі өнеркәсіп және құрылыс кешені құрылыс материалдарын
өндіру жөніндегі кластерді құрайды.Оның басында немістің ең ірі “Кнауф-гипс
Қапшағай” фирмасы тұр. Фирма жыл сайын 26 млн. шаршы метр гипсті картон
өнімдерін шығаратын қуатқа ие және осының 20% экспортқа шығарады осыған
байланысты сапасы да әлемдік стандартқа сай. Ал “Изоблок Капшагайстрой” ЖШС
болса, жылына 40 миллионға дейін керамикалық кірпіш шығаратын қуатқа ие.
Қаланың “ПолимерМеталл–Т” кәсіпорны 1 млн. шаршы метрге дейін жылуды жақсы
ұстайтын “сэндвич” панельдерін шығарумен айналысады.
Құрылыс саласындағы “Трансстроймост” ААҚ-ның құрылыс мекемесінде 2000-
дей маман құрылысшы тұрақты түрде жұмыс істейді. Қала бюджетіне
төленетін қаржы мөлшері 500 миллион теңге үстінде. Мекеменің жыл ішінде
жүргізетін құрылыс-монтаж жұмыстары орта есеппен 7 миллиард теңгеден асып
жығылады. Сонымен бірге мекеменің пенополистирольды тақта шығаратын зауыты
бар, ол жылына 1млн. шаршы метрге дейін өнім шығаруға мүмкіндігі бар.
Қаланың “Полимер” кәсіпорны қысымға төтеп бере алатын полиэтилен
құбырларын шығарумен айналысады. Тәулігіне 550 тонна ұн тартатын
“ҚазБестПродукт” компаниясы да халықаралық сауда рыногын белсенді түрде
игеруде [3].
Бүгінде қаланың аймақ бойынша 413 шағын кәсіпкерлік субьектілері
тіркелген немесе 4,5 мың адам шағын және орта кәсіпкерлікпен айналысады.
Сауда-саттық жолаушы тасымалы және басқа да қызмет түрлері бойынша халыққа
қамтамасыз қызмет етіп жүргендер ондап, жүздеп саналады. Ал олардан қала
бюджетіне жыл сайын миллиондаған теңге қаржы құйылуда.
2008 жылдың ІІ-тоқсанында жасалған қортынды бойынша бюджетке
түсетін салықтар мен міндетті төлемдердің жоспар-болжамы 107,6%-ға
орындалды немесе 1530,0 млн.теңге салық жиналды. Қала бюджетінің шығыстар
бөлігі 2171,9 млн.теңгені құраса пайыздық көрсеткіші 96,3%-ды құрады.
Негізгі капиталға тартылған инвестициялар көлемі 3,5млрд.теңгені құрады,
бұл 2007 жылдың салыстырмалы кезеңінен 311,7 млн.теңгеге артық.
Қаланың өнеркәсіп кәсіпорындары 8,3 млрд.теңгеге тауар өнімдерін
шығарды. І-жартыжылдықта балық өнімдерін өңдейтін және терезе рамалары,
есік шығаратын Рыбпром ЖШС-і іске қосылды. Металлконструкцияларын
шығаратын коррозияға қарсы қоспалар жасайтын Жетісу металл ЖШС-і және
құрылысқа қажетті құрғақ қоспалар шығаратын Хенкель Баутечник Қазақстан
ЖШС-і іске қосу құжаттарын әзірлеу үстінде. Жалпы жыл басынан өнеркәсіпте
280 жаңа жұмыс орындары құрылды.
Бюджетке түскен түсімдердің төмендеуі себебіне келетін болсақ,
жалпы салықтар түсіміндегі шағын кәсіпкерліктің үлес салмағы 2007 жылмен
салыстырғанда 5,1%-ға (2007 жылы - 25,2%, 2008 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Сорбұлақ көлі
Моноқалаларда туристік кластерді қалыптастыру механизмі
Алматы облысы Қапшағай қаласының бас жоспары
Алматы қаласын және Алматы облысын экономикалық ұстанымдаудың 2015 жылға дейінгі ұзақ мерзімді тұжырымдамасы
Алматы қаласын қалыптастырудағы географиялық және экологиялық мәселелер3і
Қазба - байлықтарының қалдықтарының үйлінділерін қалпына келтіру
АГЛОМЕРАЦИЯЛАРДЫҢ ДАМУ ТАРИХЫ
Қапшағай қаласының орталық аумағы
Облыстың көлік және коммуникациялық байланыстары
Туристік қызмет саласындағы мемлекеттік реттеу мен қолдау жүйесі мен оның қажеттілігін, маңыздылығын көрсету
Пәндер