Жолай газ өңдеу өнеркәсібі

Кіріспе
1. Жолай газ өңдеу өнеркәсібі
1.1. Жолай газдың қазіргі дәуірдегі маңызы.
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер

Табиғатта мұнай шыққан жерлерде жолай газ да көп мөлшерде кездесіп отырады. Адамзатқа ол ертеден белгілі болғанымен, тұрмыста мұнайға қарағанда едәуір кеш қолданылды. Тарихи мәліметтерге қарағанда, 615 жылы Жапонияда алғашқы жолай газ скважиналары бұрғыланған. Шамасы осы кезеңде Үндістан, Парсы елдері мен Баку Каласы төңірегіндегі елді мекендер жолай газды тұрмыста, көбінесе шырақ жағу үшін пайдаланса керек.
Алғашқы жолай газ шамдары Лондон, одан кейін Париж, Нью-Йорк, Берлин қалаларында пайда болып, 1865 жылы Москваға, да жеткен. Бұл уақытта жолай газды көмір мен тақтатастарды жандырып алатын болғандықтан, ол кең көлемде қолдану таба қоймады.

1. Жолай газ өңдеу өнеркәсібі

Қазіргі уақытта табиғи жолай газ ең арзан, әрі ең қуатты энергетикалық отын көзі болып табылады. Негізі көміртектерден тұратын табиғи таз, сонымен бірге өндіріс салалары мен химия кәсіпорындары үшін бағалы шикізат. Мысалы, мұнай меи жолай газдан синтетикалық каучуктар алынып, олардан автомобиль дөңгелектері, өндіріске қажетті резина бұйымдары жасалады, ал «Москвич» жеңіл машинасының дөңгелегіне 24 кг каучук, қазіргі алып БелАЗ машиналарының дөңгелегіне 2 т каучук кетеді.
Күнделікті тұрмыста кеңінен пайдаланылып жүрген ыстық пен суықка төзімді, әрі жеңіл, тоттанбайтын, сынбайтын, әрі иілгіш бұйымдар негізі де жолай газ өнімі — пластмасса. Қазіргі уақытта пластмасса материалдары самолет, тіпті ракета жасауға да кеңінен пайдаланылуда. Олардан алынатын синтетикалық талшық-тар әрі төзімді, әрі сәнді капрон, нейлон, лавсан сияқты материалдар алынуы негізінде тұрмыста пайдаланылса, синтетикалык заттар өңдіріс пен техникада кеңінен қолдау табуда. 1976 жылы Батыс Германия фирмаларының бірі синтетикалық талшықтардан «аренка» аталатын жаңа материал алды. Ол ежелден таныс болаттан бес есе қатты болып шықты. Мұңдай синтетикалық материалдың болашағы зор.
Орыстың ұлы оқымыстысы Д. И. Менделеев:...жолай газды жылу үшін жағу, пешке қып-қызыл ақша жаққанмен бірдей»—деген екен. Жоғарыда айтылған мұнай жолай газ өнімдерінің қатарына синтетикалык, әр түрлі кір жуатын ұнтақтар, спирттер, гербицидтер мен медициналық препараттар, аммиак және күкірт қышқылы, тағы да басқа алынатын көптеген заттарды қосатын болсақ, онда Д. И. Менделеев айтқандай, «қып-кызыл ақшаны отқа жағып» отырғанымызды мойындауға тура келеді.
Әйтсе де, қазіргі уақытта жолай газды жағып энергия мен жылу өндірудің маңызы ерекше. Энергети¬ка саласында жолай газ негізінен бу қазандары мен пештерді жағуға, ал мұнай қозғалтқыш отыны ретінде пайдаланылады.

1. Дүкенбаев К.Д. Энергетика Казакстана. Движение к рынку.-Алматы: Ғылым, 1998.-584 с.
2. Дүкенбаев К.Д. Өмір өзегі. – Алматы, 1996. – 272 б.
3. Алияров Б.К. Освоение сжигания экибастузского угля на тепловых электрических станциях. – Алматы: Ғылым, 1996. – 272 с.
4. Нұрекенов Е., Темірбаев Д.Ж., Алияров Б.Қ. Жылутәсіл атауларының орысша-қазақша сөздігі – Алматы: РБК, 1997. – 77 б.
5. Аяпова Ж.Ж., Арынов Е.М. Іскер адамның орысша-қазақша экономикалық түсіндірме сөздігі. – Алматы: Инкар, Тұлға, 1993. – 320 б.
6. Құсайнов А., Нұржанов Б., Шотанов Ж., Балабатыров С., Жұмақанов Т. Электр техника мен электр энергетика терминдері. – Алматы: Санат, 1994