Кәсіпорында қаржылық ресурстарды құру және қолдану

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 70 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе . . . … . . . 3

1БӨЛІМ Қазіргі жағдайда коммерциялық кәсіпорындардың

өзіндік қаржылық ресурстарымен қамтамасыз етуді

басқарудың теориялық көріністері

1. 1 Қазіргі жағдайда өзіндік қаржылық ресурстардың мәні . . . 5

1. 2 Кәсіпорынның өзіндік қаржылық ресурстарын құру

ерекшеліктері . . . 10

1. 3 Кәсіпорынның өзіндік қаржылық ресурстарын қолданудың

тиімді әдістері және ерекшеліктері . . . 13

2 БӨЛІМ «Агротехника Ақжар» ЖШС -не қаржылық ресурстарды құру және қолдануды талдау

2. 1 «Агротехника Ақжар» ЖШС бойынша жалпы мәліметтер ……… . . . 21

2. 2 Негізгі экономикалық көрсеткіштерді талдау . . . 22

2. 3 Қаржылық ресурстарды қолдануды талдау . . . 27

3 БӨЛІМ Кәсіпорында қаржылық ресурстарды құру және қолданудың жетілдіру жолдары

3. 1 Кәсіпорынның қаржылық ресурстарын құрудың жетілдіру жолдары … 48

3. 2 Аграрлық өндірісте тиімділікті арттыру мәселелері . . 60

Қорытынды . . . . . . 64

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . . . . 66

Қосымшалар

КІРІСПЕ

Дипломдық жұмыстың өзектілігі коммерциялық кәсіпорындарда өзіндік қаржылық ресурстарды құру және қолдану нарықтық экономика жағдайында кәсіпорынның жақсы дамуына тәуелді тиімділігі ұжымның жұмысында маңызды процесс болып саналады. Ұйымдардың өзіндік қаржылық ресурстарды құру және қолдану процесін жетілдіру кәсіпорынға бәсекеге қабілетті болуына ықпал етеді, бұл Қазақстандық халықаралық нарықтарға шығу жағдайында маңызды болып табылады.

Маңыздылығы болып кәсіпорынның жеке қаржы ресурстарын қалыптастыру ерекшеліктері, сонымен қатар Кәсіпорындарды тиімді басқару кәсіпорындардың өзіндік қаржылық ресурстарымен өнімді қолдана білу. Менеджмент саласында шешім қабылдау тәсілдерімен және бағдарлау және жоспарлау жүйесімен бірге қаржылық менеджмент принциптері және технологияларын түсіну кәсіпорынның жұмысы ұйымды дамытудың қажетті шарты болып табылады . Ғылыми мәселелерді шешу шешіміне қарай Кәсіпорынның қаржылық ресурстары - шаруашылықты жүргізу субъектісі қолындағы және қаржылық міндеттерді атқаруға арналған, жұмыс атқаратындардың экономикалық ынталандыруға және кеңейтілген ұдайы өндіріс бойынша шығындарды жүзеге асыру бұл ақшалай кіріс және түсімдер. Қаржылық ресурстардың құрылуы өзіндік және оған теңестірілген қаражаттар, қаржылық нарықтағы ресурстарды жұмылдыру және қайта бөлу тәртібінде қаржы-банктік жүйесінің ақшалай қаржының түсуі есебінен жүзеге асырылады.

Қаржылық ресурстардың құрылуы мен қолдану мәселесін мына ғалымдар қарастырды: И. А. Бланк, В. В. Ковалев, М. Н. Крейнина, Т. Щеглова және т. б.

Бұл жұмыстың мақсаты кәсіпорынның қаржысы өндірістік әрекеттің негізі болғандықтан кәсіпорындардың қаржылық ресурстарының құрамын және мәнін ашу болып табылады.

Бұл мақсат шегінде келесі міндеттері қойылды:

- қаржылық ресурстар мәнін анықтау;

- кәсіпорындардың қаржылық ресурстарын құру және қолдану ерекшелігін қарастыру;

- кәсіпорынның қаржылық ресурстарын қолданудың кейбір тиімді тәсілдерін анықтау;

- зерттелетін кәсіпорында қаржылық ресурстар тиімділігін талдау;

- қаржылық ресурстарды құру және қолдануды жаңарту бойынша ұсыныстар әзірлеу.

Дипломдық жұмыстың объектісі - «Агротехника Ақжар» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі.

Бұл жұмыстың мәні : зеттеу нәтижесін қаржылық ресурстарды құру және қолданудың тиімділігін арттыру мақсатында Қазақстан кәсіпорындарында қолдануға болады.

Дипломдық жұмысты жазудың әдістемелік негізі ҚР Конституциясы, ҚР Салық кодексі "Бюджетке салынатын салықтар және басқа да міндетті төлемдер", ҚР президентінің Жарлығы, сонымен қатар оқыту құралдары, монографиялар, отандық және шетелдік экономистердің ғылыми мақаларынан алынған.

1 БӨЛІМ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙДА КОММЕРЦИЯЛЫҚ КӘСІПОРЫНДАРДЫҢ ӨЗІНДІК ҚАРЖЫЛЫҚ РЕСУРСТАРЫН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДІ БАСҚАРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ КӨРІНІСТЕРІ

1. 1 Қазіргі жағдайда өзіндік қаржылық ресурстардың мәні.

Кәсіпорынның өзіндік қаржылық ресурстарына сатудан түскен түсім, амортизация және кәсіпорынның таза пайдасы жатады.

Бөлек қаржылық менеджмент тәжірибесінде жұмыс барысында пайда болған қаржыны қолдану өндіріс (амортизация) деңгейін қолдауға арналған немесе оның өсуі мақсатында (бөлінбеген пайда, резервтер) өзін қаржыландырудың бөлек тәсілі болып қарастырылады.

Отандық тәжирибеде амортизацияның негізгі тағайындауы - тозған негізгі қорларды ауыстыруды қамтамасыз ету. Шаруашылық субъектілерінде қаржы саламын қаржыландыру көзі жеткіліксіз болған жағдайда, амортизацияның мәні өседі.

Амортизациялық аударымдар ақшалай қаражат сияқты негізгі өндірістік қорлар және материалдық емес активтердің тозу соммасын көрсетеді. Олар өндірілген продукцияның құны құрамына кіреді және оны сатқаннан кейін түсім ретінде шаруашылық субъектінің есептік шотына түседі. Экономикалық табиғат бойынша амортизациялық аударымдар құндылықтардың жай өндірісін қамтамасыз етеді, бірақта олар өзіндік қаржылық ресуртарға жатады. Ғимараттар, құрылғылар, машиналар, көлік құралдарының тозуы аудару және амортизациялық аударымдар пайда болғаны бойынша сол кезде қайтарылмайды. Соңғылары құнды қағаздар мен кірісі мол жобаларға, депозитке салу және т. б. өндірістің жаңаруына және ұлғаюына жиналады және шығындалады.

Қазіргі кезде шоттардың жаңа Жоспарына сәйкес амортизациялық аударымдар шаруашылық субъектінің жалпы ақша айналымында болады және ақшалай қаражат қоры ретінде негізделмеген.

Қазіргі жағдайда өзіндік қаржылық ресурстарды құру және қолдану екі деңгейде жүзеге асырылады: ел машстабында және әрбір кәсіпорында. Ел масштабында өзіндік қаржылық ресурстарының құрылу көздерінің ұлғаюы және құрылымы халық шаруашылығын кеңінен жетілдіру, қоғамның өмір сүру деңгейін арттыру, мемлекет бюджеті кірісін өсіру мүмкіндіктерін анықтайды. Кәсіпорын деңгейінде құрылған өзіндік қаржылық ресурстардың көлемі қажетті капитал салу, айналымдағы қаражаттың өсуі, ұйымның ұжымының қажеттіліктерін қамтамасыз етуді өткізу мүмкіндіктері анықталуда. Қазіргі жағдайда кәсіпорындар деңгейінде өзіндік қаржылық ресурстар қорлық нысанда, сонымен қатар қордағы емес нысанда қолданылады. Кәсіпорындардың қаржылық ресурстарының бір бөлігі мақсатты тағайындаудың ақшалай қаражаттың құрылуына қолданылады: еңбекті төлеу қоры, өндірісті дамыту қоры, материалдық сыйақы беру қоры және бұдан әрі. Бюджет алдында төлемдік міндеттемелерді атқаруға қаржылық ресурстарды қолдану банктер, ұйымдар қорлық емес нысанда жүзеге асырылады. Қазіргі жағдайда тәжірибе жүзінде бір сапалы келесі әр түрлі түсініктер: ақшалай қаражат, қаржылық ресурстар және ақшалай қорлар қате қолданылады.

Ақшалай қаражаттар - кәсіпорын айналымындағы ақшалай қаражаттың бөлігін құрайтын өзіндік қаржылық ресурстарға қарағанда бұл кең түсінік.

Ақшалай қорлар - өзіндік қаржылық ресурстардың бөлігі, мақсатты қолдану қорлар түрінде тұрақты және құрылатын. Тауарды сатудан түскен кәсіпорынның түсімі мысалында ақшалай қаражат және өзіндік қаржылық ресурстар арасындағы айырмашылығы көрінеді. Түсімнің жалпы соммасы банктегі кәсіпорынның шотына түскен ақшалай қаражаттың ұлғаюын білдіреді. Ақшалай қаражаттың осы соммасынан шикізат, материалдар, жанармай, электр қуатына төлеуге өндіріс процесінде алдын ала беру маңызды бөлігін айналымдағы қаражат құрайды. Тек қана жалпы кірістің таза түсімін құрайтын қалған бөлігі қаржылық ресурстардың көзі болып табылады. [6. 75] .

Қаржылық ресурстар өндірісті дамытуға, өндірістік емес саладағы объектілерді ұстау және дамытуға, қолдануға сонымен қатар резервте қалдыруға бағытталады. Өндірістік процесті (шикізат, тауарлар, және басқа еңбек предметі, еңбек қаруы, жұмыс күші, басқа өндіріс элементтерін сатып алу) дамытуға қолданылатын өзіндік қаржылық ресурстар оның ақшалай нысанындағы капиталын ұсынады. Сонымен капитал - қаржылық ресурстар бөлігі.

Экономиканы дамытудың қарқыны, кәсіпорындар қаржысын және бюдеттік жүйені жаңарту кәсіпорын деңгейінде және мемлекет деңгейінде де көбінесе өзіндік қаржылық ресурстарды құру көздерін өнімді қолдануға тәуелді, бұл дұрыс қаржыны басқаруды ұйымдастыру саласында бірден бір маңызды тапсырмаларды құрады. Білім көздері бойынша қаржылық ресурстар жеке және қаратылған болып бөлінеді. Кәсіпорын деңгейінде біріншілерге жалпы кіріс, амортизация, қаратылғанға - ұжымның мүшелерінің пайлық және басқа да жарналары, қаржылық және несиелік нарықтарда мобилизацияланған қаражаттар жатады.

Капитал - бұл қосымша құн беретін құн. Тек шаруашылыққа салымдар, оны инвестициялау пайда болады. Капитал тұрақты айналымда болу керек. Жылына капитал айналымы көбірек бола соғырлым инвесторда жылдық табыс көп болады.

Капиталдың құрылымына негізгі қорға, материалдық емес активтерге, айналымдағы қорларға, айналыс қорларына салынған ақшалай қаражат кіреді.

Негізгі қорлар шаруашылық процесінде көбіне қолданылатын сонымен қатар өзінің заттық-табиғи формасын жоғалтпайтын еңбек құралдарын (ғимараттар, құрал-жабдықтар, көлік және т. б. ) ұсынады. Негізгі құралдарға 100-еселік мөлшердегі еңбектің минималдық айлық төлеу және бір жылдан артық мерзімде қызмет ететін еңбек құралдары жатады. Құнына қарамастан өзін негізгі қаражат деп есептейтін ауылшаруашылық көліктер және құралдар, механизированный құрылыс құралдары, жұмысшы және өнімді малдар құрады[7. 43] .

Негізгі қорлар құны жер учаскелерінен басқа бөліктермен, тозуына байланысты тауар құнына ауысады және сату процесінде қайтарылады. Ақшалай соммалар негізгі құралдардың сәйкесінше тозуы амортизациялық қорда жиналады. Ол әрдайым қозғалыста болады. Негізгі қорларды сатып алуға авансталған ақшалай қаражаттар негізгі қаражаттар деп аталады.

Материалдық емес активтер кіріс әкелетін және шаруашылық қызметінде ұзақмерзімді кезең ағымында қолданылатын материалдық емес объектілерге кәсіпорындардың ақшалай қаражаттарын салуды ұсынады. Материалдық емес активтерге жер учаскелерімен, табиғи ресурстармен, патенттер, лицензиялар, «ноу-хау», авторлық құқық, сауда маркалары және т. б. қолдану құқықтары жатады.

Материалдық емес активтер ұзақ уақыт қолданылады, және уақыт аяқталған соң коп бөлігі өзінің құнын жоғалтады. Материалдық емес активтер ерекшеліктері материалдық-заттай құрылымының болмауы, құнын анықтау күрделігі, пайданы анықтау кезінде оны қолдану түсініспеушілігі болып табылады.

Заттық мазмұны бойынша өнделген қорлар шикізат қорын, дүмбіл өнімін, отын, ыдыс, аяқталмаған өндіріс және жеке әзірленген дүмбіл өнім, аса бағалы емес және тез тозатын нәрселер болып есептеледі. Аса бағалы емес және тез тозатын нәрселер тауарлар айналысы процесіне қызмет көрсетуге байланысты айналыс қорлары кіреді. Оларға өндірістік жатады, бірақ сатылған тауар, тауар қоры, кассадағы, есептегі және басқа ақшалай қаражаттар жатпайды. Өндіріс процесінде қатысу мінездемесі бойынша айналым қаражаттар және айналыс қорлары өзара байланыста және әрдайым өндіріс саласынан айналыс және басқалайға ауысады.

Айналымдағы өндірістік қорларға және айналыс қорларына салынған ақшалай қаражаттар айналымдағы қаражаттар болып есептеледі.

Өзіндік қаржылық ресурстар корлар қатары есебінен пайда болады. Бұл қорлар жеке және қарыз қаражаттарына топтастырылады.

Өзіндік қаржылық ресурстардың жеке қаражат құруына алдымен кәсіпорынның жарғылық капиталы жатады. Кәсіпорынның жарғылық капиталы оның несие берушілерінің қызығушылығына кепіл беретін оның мүлігінің минималдық мөлшерін анықтайды. Ол өзінің тіршілік әрекетін қамтамасыз ету үшін шаруашылық субъектісі құрылтайшылары салымдары соммасын құрады. Жарғылық капитал өзіндік қаржылық ресурстардың бастапқы құрылуы болып табылады. Оның минималдық мөлшері елде орнатылған заңды төлемнің минималды мөлшерімен анықталады. Жарғылық капитал мөлшері орнатылған тәртіп негізінде тіркеуге жататын кәсіпорынның жарлығында немес құрылтайшылық құжатта көрсетіледі. Жарғылық капиталға салым ретінде: ғимараттар, жабдықтар, бағалы қағаздар, табиғи ресурстарды қолдану құқығы және басқа мүліктік құқықтар, ақшалай қаражаттар енгізілуі мүмкін. Салым құны шаруашылық субъектісі қатысушыларының бірлескен шешімімен рубльмен бағаланады және жарғылық капиталда оның үлесін құрады.

Кәсіпорынның келесі өзіндік қаражат көзі болып қосылған капитал есептеледі, оған келесі кіреді:

негізгі қорларды қайта бағалау нәтижесі;
эмиссиялық табыс (сатуға кеткен шығыстарды ұстап қалғаннан кейінгі атаулы кұны үстінен акцияны сатудан түскен табыс) ;
өндірістік мақсатқа қайтарымсыз алынған ақшалай қаражаттар және материалдық құндылықтар;
Бюджеттен капиталдық салымдарды қаржыландыруға арналған қаржыны бөлу;
Айналымдағы қаражаттарды толтыруға арналған түсімдер;

Қосылған капитал жоғарыда көрсетілген капитал бойынша жыл ағымында кәсіпорынға түсетін ақшалай қаражаттарын жинақтайды. Негізгі қор мында негізгі қорларды қайта бағалау нәтижелері болып табылады. Қосылған капитал есебінен өзіндік қаражаттардың жыл сайынғы ұлғаюы табиғи болып табылады.

Жұмыс атқаратын кәсіпорындарда өзіндік қаржылық ресурстардың негізгі көзі түсімді бөлу процесінде әртүрлі бөліктері ақшалай кірістер және қорлануы нысанын қабылдайтын сатылған тауардың (көрсетілген қызметтің) құны болып шығады.

Өзіндік қаржылық ресурстар ең басты (қызметтің негізгі және басқа да түрлері) түсімі есебінен және тозу аударымдарынан құралады.

Пайда есебінен кәсіпорынның резервтік капиталы құрады. Резервтік капитал оның шығындарын жабуға арналған. Әлемдік тәжірибеге сәйкес ол сонымен қатар екінші бағытта қолданылуы керек.

- Айналымдағы қаражат жетіспеген кезде өндірістік қорларды, аяқталмаған өндірісті және дайын тауарды құруға бағытталады;

- Айналымдағы қаражат жетіспеген кезде ол қысқа мерзімді қаржылық салымдарға бағытталады;

Кәсіпорынның өзін қаржыландырудың қосымша көздері бар:

алдағы шығындар және төлемдер резерві;
алдағы кезеңдердегі табыстар.

Бұл қаражат көздері кәсіпорынмен тәуелсіз құрылған екінші кезектегі міндеттемелерге жатады.

Өзіндік қаржыландыру көздері келесі негізгі жағымды сәттермен сипатталған:

- тарту қарапайымдылығы өйткені өзіндік капиталдың ұлғаюымен байланысты шешімдер шаруашылық субъектілерінсіз кәсіпорындардың меншік иесілерімен және менеджерлермен қабылданады;

- қызметтің барлық саласында пайданың жоғары қабілеттілігін генерирлеу оны қолданған кезде барлық нысанында несие пайызын төлеу қажет емес;

- кәсіпорынның қаржылық нықтылығының дамуын, оның ұзақ мерзімді кезеңінде төлем қабілеттілігін, сәйкесінше банкротқа ұшырау қауіпін төмендеуін қамтамасыз ету [9. 32] .

Сонымен қатар оған келесі өзіне тиісті кемшіліктер:

- тарту көлемінің шектілігі, демек оның өмір циклының бөлек кезеңдерінде нарықтың қолайлы жағдаяты кезеңінде кәсіпорын қызметінің операциялық және инвестициялық мәнді ұлғаю мүмкіндіктерін;

- Капиталды балама қарыздық құру көздерімен салыстырғанда жоғары құны;

қарыз қаржы қаражатын тарту есебінен өз капиталының

рентабельділік шамасының өсу мүмкіндігі қолданылмайды.

Қарыз капиталын тарту қажеттілігі кәсіпорын үшін оқиға қатарында

айналым қорлары және негізгі қажеттіліктерді жабу үшін. Мұндай қажеттілік кәсіпорынның себептерінен қаражат айналымының қалпынан ауытқуы нәтижесінде туындауы мүмкін:

әріптестердің міндетті еместігі, төтенше жағдай және т. б. ;
өндірісте қайта құру және техникалық қайта жарақтандыру жүргізу

барысы;

бастапқы капитал жетістігінің болмауынан;
басқа себептермен.

Қарыз капиталы қолдану кезеңінде ұзақ мерзімге және қысқа мерзімге

бөлінеді. Ұзақ мерзімді міндетке қатысты капитал бір жыл мерзімнен астам, бір жылға дейінгі қысқа мерзімдіге қатысты. Негізгі капиталдың элементтері сондай-ақ айналым капиталыныңаса тұрақты бөлігі (сақтандыру қорлары, қарыз берешегінің бөлігі) ұзақ мерзімді капитал есебінен қаржыландырылуы керек. Айналым активтерінің басқа бөлігінің көлемі қысқа мерзімді капитал есебінен таурлық ағымнан қаржыландырылуына байланысты.

Ұзақ мерзімді міндет үлгілерінің негізі банктердің ұзақ мерзімді несиелері және ұзақ мерзімді қарыз қаражаты болып табылады (салықтық несие бойынша борыш; айналымға ақша шығару облигациясы бойынша борыш; қайтару негізінде ұсынылған қаржылық көмек бойынша борыш және т. б. ), өтеу мерзімі әлі болмаған немесе қарастырылған мерзімде өтелген.

Қысқа мерзімді қаржылық міндетке банктердің қысқа мерзімді несиелері және қарыз қаражаты жатады (өтеу алда тұрған кезеңде қарастырылғандай және белгіленген мерзімде өтелмеген), кәсіпорынның несиелік қарыз үлгілері әр түрлі (тауар, жұмыс және қызмет бойынша; берілген вексель бойынша; алынған аванс бойынша; бюджет және бюджеттен тыс қорлардың есебі бойынша; еңбекақы төлемі бойынша; еншілес кәсіпорындармен; басқа несие берушілермен) және басқа қысқа мерзімді міндет.

Қарыз капиталы төмендегі оң ерекшеліктермен сипатталады:

Тарту мүмкіндіктерінің едәуір кеңдігі әсіресе кәсіпорынның несиелік рейтінгі жоғары болғанда, кепіл немесе тапсырыс берушінің кепілдігінің болуы;

Кәсіпорынның қаржылық шама өсуімен қамтамасыз етуде оның активтерінің елеулі ұлғайуы қажет және оның шаруашылық қызметінің көлем қарқынының өсуі;

Өз капиталымен салыстырғанда аса төмен құнды «салықтық кедергі» әсерімен қамтамасыз ету есебінен (салықты түсімге төлеу барысында салық салынатын базадан оның қызмет көрсетуі бойынша шығынды алып тастау) ;

Қаржылық рентабельділігінің өсу қабілеттілігі (өз капиталының рентабельділік шамасы) .

Қарыз капиталын қолдануда төмендегі жетіспеушіліктер бар:

Кәсіпорынның шаруашылық қызметінде қауіпті қаржылық тәуекелдерді осы капиталда қолдану. Осы қауіптердің деңгейі қарыз капиталын қолдуну үлесімен бірге артады;

Қарыз капиталының төмен нормасы кірісі есебінен қалыптастырылған активтер оның барлық үлгілерінде қарыз пайызы төленетін сомаға төмендетіледі.

Қаржылық нарық жағдайындағы ауытқулардан қарыз капиталының құнына байланысты жоғары. бұрын алынған несиелерді нарықта қолдануға қарыз пайызына ставканың орташа төмендеуі жағдайында(әсіресе ұзақ мерзімді негізде) несие ресурстарының альтернативтік көздері аса арзан болуына байланысты кәсіпорынға тиімсіз болады;

Тарту тәртібінің қиындығы басқа шаруа субъектілерінің шешімінен ұсынылған несие қаражатымен байланысты, сәйкес тараптар жағдайында кепіл немесе кепілдікті талап етеді.

Жеке қаржы ресурстары кәсіпорын қызметінің маңызды саласы болып табылады. Жеке қаржы ресурстарын тиімді пайдаланудан кәсіпорынға кәсіпорын қызметінің тиімділігі байланысты.

1. 2 Кәсіпорынның жеке қаржы ресурстарын

қалыптастыру ерекшеліктері

Жеке қаржы ресурстарын қалыптастыруды ұйымдастыру жеке және соған теңестірілген қаражат есебінен іске асырылады, қаржы нарығына ресурстарды тарту және ақша қаражатының түсімі қаржылық-банктік жүйе тәртібінен қайта бөлу.

Бастапқы жеке қаржы ресурстарын қалыптастыру кәсіпорын мекемесі кезеңінде жарғы капиталы қалыптасқанда орындалады. Оның көздеріне ұйымдастыру-құқықтық үлгісінен шаруашылықты жүргізуге байланысты: акционерлік капитал, үлес жарнасы, салалық қаржы ресурстары (салалық құрылымдарды сақтау арқылы), ұзақ мерзімді несие, бюджет қаражаты. Жарғы қорының мөлшері сол ақша қаражатының көлемін көрсетеді - негізгі және айналым - өндіріс барысында инвестицияланған.

Жарғы капиталын қалыптастыру қосымша қаражат көзін құруды жанамалайды - эмиссиялық кіріс. Бұл негіз акцияның эмиссиялық бастапқы барысында жоғары номинал бойынша туындайды. Осы сомаларды алу барысында олар қосымша капиталға бөлінеді.

Өнімді өндіру барысында жұмысты орындау, қызмет көрсету жаңа құн құрайды, жүзеге асырудан түскен сомасынан анықталады. Жүзеге асырудан түскен ақша оның өз уақытында түсуіне кәсіпорын қызметі барысының толассыз қаражаттың үздіксіз айналымымен қамтамасыз етеді, ақша қаражатының қорын қалыптасыру, қаражат (жұмыс, қызмет) өндіріс өнімдеріне жұмсалған өтем негіздері болып табылады. өз уақытында түспеген ақша түсімдері қызметке әсерін тигізеді, кірістің төмендеуі, міндетті шарттарды бұзу, айыппұл ықпалшарналары.

Түскен ақшаны пайдалану бөлінісінің бастапқы кезең кескіні. Алынған ақша түсімінен кәсіпорын материалдық шығындарды төлейді құрғақ, материалдар, отын, электрэнергиясы, еңбекке қажетті басқа құралдарды, сондай-ақ кәсіпорынға көрсетілген қызметтер. Ақша түсімін бұдан әрі бөлу амортизациялық бөліністерді қалыптастырумен байланысты сондай-ақ материалдық емес активтерді және негізгі қорлар ұдайы өндіріс көзі ретінде. Ақша түсімінің қалған бөлігі - бұл жалпы кіріс немесе қайта құрылған құнына, сондай-ақ бюджеттен тыс қорлар бөлінісіне салықтар (кіріс салығынан басқа), басқада міндетті төлемдер.

Ақша түсімін жүзеге асырудан қаражат айналымының аяқталуы туралы айғақталады. Ақша түсіміне дейін түсім өндіріс шығындары және өтініштер айналым қаражаттарын қалыптастыру көздері есебінен қаржыландырылады. Жеке қаржы ресурстарын жеке көздерін құру және шығынды өтеу - қаражат қызметіне салынған айналым нәтижесі: ароматизациялық бөліністер және түсімдер.

Түсім кәсіпорын шаруашылығын басқару тиіділігін сипаттайды. Нарықтық экономика шарттарында ол кәсіпорынның экономикалық даму негізін құрайды. Ақша түсімінің өсімі өзін қаржыландыру, кеңейтілген ұдайы өндіріс, әлеуметтік мәселені шешу және кәсіпорынның материалдық қажеттілігі үшін қаржылық базаны құрастырады. Кәсіпорын міндетінің бөлігі түсім есебінен бюджет алдында, банктер және басқа кәсіпорындармен және ұйымдармен орындалады. Осы негізде көрсеткіштерде ақша түсімі қаржылық бағлау және кәсіпорын қызметінің өндірісі үшін маңызды болады. Олар оның іскерлік белсенділігін және қаржылық сәттілік дәрежесін сипаттайды. Осы кәсіпорын активтерінің кіріс салымдары және авансталған қаражатты қайтару деңгейі түсім бойынша анықталады.

Түсімдердің құрамдық үш бөлігін көрсетуге болады:

- өнімдерді сатудан (жұмыс, қызмет) түсім;

- негізгі қорларды сатудан және кәсіпорынның осы мүліктерінен түсім;

- сатудан тыс операциялардан түскен түсім.

Өнімдерді сатудан түскен түсім ақша түсімі арасындағы өзгешеліктен,

өнімдерді сатудан анықталады, қолданыстағы бағаларда және шығындарда өнімдерді өндіруге және сатуға өз бағасы қосылады.

Негізгі қорларды сатудан түскен түсім жәнне материалдық құндылықтар (осы мүлік) сату ретінде айырмашылық анықталады (нарықтық) мүлік бағасы және мүліктің бастапқы немесе қалдық құны.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.