Компьютерлік желілер туралы



Компьютерлік желілер және оның ұғымы, түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
Жергілікті желілер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
Пайдаланған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..10
Желі – мәліметтерді компьютерлер арасында жеткізу құралдарымен біріктірілген компьютерлердің жиынтығы. Есептеу желісі – бір-бірімен байланысқан желі элементтері арасында мәліметтер жеткізуге арналған программалық және аппараттық құрауыштардың күрделі жүйесі. Аппараттық жабдықтар ішінде әртүрлі типті және класты компьютерлермен қатынастық жабдықтарды атауға болады. Программалық құрауыш операциялық жүйе мен желілік қолданбалардан тұрады. Желінің тиімді жұмыс істеуі үшін ОЖ-дің арнайы түрлері – желілік ОЖ қолданылады. Желілік ОЖ – есептеу желісін бір орталықтан басқаруға арналған программалар кешені (Windows NT, Novell NetWare, т.б.). Желілік қолданбалар– желілік ОЖ-нің мүмкіндіктерін кеңейтетін қолданбалы программалық кешендер (пошталық программалар, желілік мәліметтер қорлары, т.с.с.).
Желіге қосылатын барлық құрылғыларды үш функционалдық топқа бөледі, олар:
- жұмыс станциялары;
- желі серверлері;
- қатынастық тораптар.
Жұмыс станциясы (ЖС) (workstation) – желіге қосылған дербес компьютер және ол арқылы пайдаланушы өз жұмысын атқарады және желінің ресурстарына қатынауды жүзеге асырады. Ол өзіндік операциялық жүйемен жабдықталған (MS DOS, Windows және т. б.) және пайдаланушыға қолданбалы есептерді шығаруда барлық қажет құралдармен қамтамассыз етілген. Жұмыс станцияларының үш типін ерекшелеуге болады, олар – жергілікті дискілі жұмыс станциясы, дискісіз жұмыс станциясы, қашықтағы жұмыс станциясы. Жергілікті дискілі жұмыс станциясында ОЖ осы дискіден, ал дискісіз жұмыс станциясында ОЖ файлдық серверден жүктеледі.
Қашықтағы жұмыс станциясы – желіге телеқатынастық байланыс арнасы (мысалы, телефон желісі) арқылы қосылған станция.
Сервер (server)– желіге қосылған және оның пайдаланушыларына белгілі қызмет көрсетуді қамтамассыз ететін компьютер. Серверлер желіні пайдаланушылардың қажеттілігінен туындайтын мәліметтерді сақтауды, мәліметтер қорына сұраныстарды өңдеуді, жойылған тапсырмаларды өңдеуді, тапсырмаларды басып шығаруды және басқа да іс-әрекеттерді жүзеге асырады. Сервер – желі ресурстарының қайнар көзі. Атқаратын функцияларына байланысты серверлердің келесі типтерін анықтайды.
Ерекше көңілді сервер типтерінің ішіндегі – файлдық серверге (file server) (көбінесе файл-сервер атауы қолданылады) аудару қажет. Файл-сервер - желідегіпайдаланушылардың мәліметтерін сақтайды және осы мәліметтерге қатынауды қамтамассыз етеді. Бұл - үлкен сыйымдылықты оперативтік жады, қатты дискісі және магниттік таспадағы қосалқы жинағыштары (стример) бар компьютер.
1. Информатика жалпы білім беретін мектептеріне арналған оқулық.
Ермеков. Н. Стифутина Н.
2. Информатика оқулық Беркінбаев К.М.,
3 Информатикадан 30 сабақ Балапанов Е.Қ., Бөрібаев Б.Б.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Қазақ гуманитарлық заң университеті

РЕФЕРАТ

ТАҚЫРЫБЫ: Компьютерлік желілер

Орындаған: Сапарғали Ұ.М.

ЮСП (к)-101 тобы.

Қабылдаған: Анетова А.Ж.

Астана 2013 ж.

Жоспар:

Компьютерлік желілер және оның ұғымы,
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
Жергілікті
желілер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... .7
Пайдаланған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... .10

Компьютерлік желілер және оның ұғымы, түрлері

Желі – мәліметтерді компьютерлер арасында жеткізу құралдарымен
біріктірілген компьютерлердің жиынтығы. Есептеу желісі – бір-бірімен
байланысқан желі элементтері арасында мәліметтер жеткізуге арналған
программалық және аппараттық құрауыштардың күрделі жүйесі. Аппараттық
жабдықтар ішінде әртүрлі типті және класты компьютерлермен қатынастық
жабдықтарды атауға болады. Программалық құрауыш операциялық жүйе мен
желілік қолданбалардан тұрады. Желінің тиімді жұмыс істеуі үшін ОЖ-дің
арнайы түрлері – желілік ОЖ қолданылады. Желілік ОЖ – есептеу желісін бір
орталықтан басқаруға арналған программалар кешені (Windows NT, Novell
NetWare, т.б.). Желілік қолданбалар– желілік ОЖ-нің мүмкіндіктерін
кеңейтетін қолданбалы программалық кешендер (пошталық программалар, желілік
мәліметтер қорлары, т.с.с.).
Желіге қосылатын барлық құрылғыларды үш функционалдық топқа бөледі,
олар:
- жұмыс станциялары;
- желі серверлері;
- қатынастық тораптар.
Жұмыс станциясы (ЖС) (workstation) – желіге қосылған дербес компьютер
және ол арқылы пайдаланушы өз жұмысын атқарады және желінің ресурстарына
қатынауды жүзеге асырады. Ол өзіндік операциялық жүйемен жабдықталған (MS
DOS, Windows және т. б.) және пайдаланушыға қолданбалы есептерді шығаруда
барлық қажет құралдармен қамтамассыз етілген. Жұмыс станцияларының үш типін
ерекшелеуге болады, олар – жергілікті дискілі жұмыс станциясы, дискісіз
жұмыс станциясы, қашықтағы жұмыс станциясы. Жергілікті дискілі жұмыс
станциясында ОЖ осы дискіден, ал дискісіз жұмыс станциясында ОЖ файлдық
серверден жүктеледі.
Қашықтағы жұмыс станциясы – желіге телеқатынастық байланыс арнасы
(мысалы, телефон желісі) арқылы қосылған станция.
Сервер (server)– желіге қосылған және оның пайдаланушыларына белгілі
қызмет көрсетуді қамтамассыз ететін компьютер. Серверлер желіні
пайдаланушылардың қажеттілігінен туындайтын мәліметтерді сақтауды,
мәліметтер қорына сұраныстарды өңдеуді, жойылған тапсырмаларды өңдеуді,
тапсырмаларды басып шығаруды және басқа да іс-әрекеттерді жүзеге асырады.
Сервер – желі ресурстарының қайнар көзі. Атқаратын функцияларына байланысты
серверлердің келесі типтерін анықтайды.
Ерекше көңілді сервер типтерінің ішіндегі – файлдық серверге (file server)
(көбінесе файл-сервер атауы қолданылады) аудару қажет. Файл-сервер -
желідегіпайдаланушылардың мәліметтерін сақтайды және осы мәліметтерге
қатынауды қамтамассыз етеді. Бұл - үлкен сыйымдылықты оперативтік жады,
қатты дискісі және магниттік таспадағы қосалқы жинағыштары (стример) бар
компьютер.
Файл-сервер өзінде орналасқан мәліметтерге желі пайдаланушыларының бір
мезгілді қатынауын қамтамассыз ететін ерекше операциялық жүйенің
басқаруымен жұмыс істейді. Файл-сервер келесі функцияларды орындайды:
мәліметтерді сақтау, мәліметтерді архивтеу, әртүрлі
пайдаланушыларменорындалатын мәліметтер өзгертулерін үйлестіру,
мәліметтерді жіберу. Көптеген есептер үшін бір файл-серверді қолдану
қажетсіз болып табылады, онда желіге бірнеше серверлерді қосу мүмкін. Файл
-сервер ретінде мини – ЭЕМ қолданылуы мүмкін.
Мәліметтер қоры сервері (database server) – мәліметтер қоры файлдарын
сақтау, өңдеу және басқару функцияларын жүзеге асыратын компьютер.
Мәліметтер қоры сервері
- мәліметтер қорын сақтау, олардың тұтастығын, толықтығын, өзектілігін
қолдау;
- мәліметтер қорына сұраныстарды қабылдау және өңдеу, өңдеу нәтижелерін
жұмыс станциясына қайтару;
- мәліметтер қорына авторланған қатынауды қамтамассыз ету, пайдаланушыларды
есепке алу және сүйемелдеу жүйесін қолдау, пайдаланушылардың қатынас құру
мүмкіндіктерін шектеу;
- үлестірілген мәліметтерқорын қолдау, басқа жерлерде орналасқан мәліметтер
қоры серверлерімен әрекеттесу
функцияларын атқарады.
Қолданбалы программалар сервері (application server) –
пайдаланушылардың қолданбалы программаларын орындауға қолданылатын
компьютер.
Қатынастық сервер (communications server) – жергілікті желі
пайдаланушыларының өз тізбектік енгізушығару порттарына айқын қатынас
мүмкіндігін беретін құрылғы немесе компьютер.
Қатынау сервері (access server) – тапсырмаларды қашықтан өңдеуді орындауға
бөлінген компьютер. Қашықтағы жұмыс станциясынан ынталандырылған
программалар осы серверде орындалады. Қашықтағы жұмыс станциясынан
пайдаланушының пернетақтадан енгізілген командалары қабылданады, оған
орындалған тапсырма нәтижелері қайтарылады.
Факс-сервер (fax server) – жергілікті желінің пайдаланушылары үшін
факсимильдік хабарларды қабылдау және таратуды орындайтын құрылғы немесе
компьютер.
Мәліметтерді резервті көшірмелеу сервері (back up server)- файл-сервер
және жұмыс станцияларында орналасқан мәліметтердің көшірмелерін құру,
сақтау және қайта қалпына келтіру міндеттерін шешетін құрылғы немесе
компьютер. Мұндай сервер ретінде желідегі файлдық серверлердің бірі болуы
мүмкін.
Желінің қатынастық жабдықтарына (тораптарына) келесі құрылғылар жатады:
- қайталауыш;
- коммутаторлар (көпірлер);
- маршруттауыштар;
- көмейлер (шлюздер).
Желінің ұзындығы, станциялар арақашықтықтары ең алдымен беру ортасының
(коаксиальды кабельдің, есулі қос өткізгіштің, т.б.) физикалық
мінездемелерімен анықталады. Мәліметтерді кез келген ортада жіберуде
сигналдың бәсеңсуі пайда болады, бұл арақашықтықтарды шектеуге әкеледі. Осы
шектеулерді жеңіп, желіні кеңейту үшін арнайы құрылғылар – қайталауыштар,
коммутаторлар мен көпірлер орнатылады. Мұндай кеңейту құрылғылары енбеген
желі бөліктері желі сегменттері деп аталады.
Қайталауыш (repeater) – келген сигналды күшейткіш және қайта өндіретін
құрылғы. Барлық қайталаушпен байланыстырылған сегменттерде әрбір уақыт
мезетінде тек екі станция арасында мәліметтер алмасуы жүзеге асырылады.
Коммутатор (switch) немесе көпір (bridge) – бірнеше сегменттерді
біріктіруге арналған құрылғы. Бұл жағдайда әртүрлі сегменттердің әрбір
станция жұптары үшін біруақытта бірнеше мәліметтер алмасу үрдістерін
қолдайды.
Маршруттауыш (router) – бір немесе әртүрлі типті желілерді бір
мәліметтер алмасу хаттамалары бойынша біріктіретін құрылғы. Маршруттауыш
берілу адресін талдап жане мәліметтерді тиімді таңдалған маршрутпен
бағыттайды.
Көмей (gateway) (шлюз) — әртүрлі мәліметтер алмасу хаттамаларын
қолданатын әртүрлі желі объектілері арасында мәліметтер алмасын
ұйымдастыруға мүмкіндік беретін құрылғы.

Қазіргі уақытта компьютерді қолданудың ең маңызды аясы көптеген
қолданушылар үшін бірыңғай ақпараттық кеңістікті қамтамасыз ететін
желілерді құру болып табылады. Желіге компьютерлерді біріктіру үлкен
сыйымдылықты дискілерді, принтерлерді, негізгі жадыны, программалық
құралдарды бірге қолдану болып табылады. Компьютерлік желі деп
қолданушыларды ақпараттық, программалық және аппараттық ресурстарды және
ақпаратпен алмасу құралдарын ұжыммен пайдалануды қамтамасыз ететін өзара
байланысқан компьютердің жиынтығы. Компьютерлік желілер – деп әртүрлі
қорларды мысалы программаларды, құжаттарды және принтерлерді бірігіп
пайдаланатындай етіп, бір-бірімен кабельдің көмегімен арқылы қосылған
компьютерлер тобын айтады. Егер желі онша үлкен емес және мекеменің бірнеше
бөлмесін қамтыса, онда оны жергілікті желі деп атайды. Қала, облыс, ел
ішінде орналасқан желілер аймақтық деп аталады. Егер олар қайсы бір ұйымға
немесе ұйымдар тобына қарасты болса, онда корпоративтік деп. Одан үлкен
көлемдегі, бүкіл елдерге, құрлықтарға таралған желілер ауқымды деп аталады.
Олар корпоративтік те, жалпы да бола алады. Компьютерлерді желіге олардың
ресурстарын бірлесіп пайдалану үшін және ақпаратпен алмасу үшін
біріктірілді. Компьютердің ресурстары ақпараттық және техникалық деп екіге
бөлінеді. Ақпараттық ресурстарға программалар және деректер, ал
техникалықтарға – принтерлер, модемдер, сканерлер, график салғыштар кіреді.
Ақпаратты сақтау құралдары, CD-ROM, ZIP, DVD сияқтылар ақпараттық
ресурстарға кіреді. Олар программалар және деректері бар қапшықтар ретінде
қаралады. Оларға қосылу логикалық дискіге жазылғандай жүзеге асырылады.
Орналасқан компьютерінен ғана қол жеткізуге болатын ресурстар жергілікті
деп аталады. Желінің басқа компьютерлеріне де ашық компьютер ресурстары
ортақ немесе желілік деп аталады. Жергілікті және ортақ ресурстар
түсініктері шартты. Бұл жергілікті ресурсты ортақ етуге болады және
керісінше, ортақ ресурсқа жергілікті мәртебесін беруге болады. Ортақ
ресурстар орналасқан компьютер сервер деп аталады.

Желілік операциялық жүйелер

Есептеу желілері операциялық жүйелер басқаруымен жұмыс істейді. Негізгі
желілік, операциялық жүйелерге NovellWare, Windows NT, OS2, Warp Unix
кіреді. Windows 95, 98 операциялық жүйелерінде құрамдас желілік құралдар
бар. Желілік операциялық жүйе пайдаланушыларға желілің бір компьютерінен
басқасына файлдар көшіруге, желінің бір компьютерінен басқасында орналасқан
деректерді өңдеуге, ал кейбір жағдайларда басқа компьютер жадында
орналасқан программаны қосуға мүмкіндік береді.
Компьютерлік желілерді қолдану мыналарды жүзеге асыруға мүмкіндік береді:
* ақпаратты өңдеу процесінің нақты бір компьютерден тәуелсіздігі;
* желінің бір ДК-сында сақталу есебінен бір ақпаратты қосарлау
мүмкіндігінің жойылуы;
* ақпарат сақталуы сенімділігінің жоғарылуы;
* ақпаратты рұқсат етілмеген енуден қорғауды жақсарту;
* ұйымның бөлімшелер және қызметкерлері мен арасында жылдам, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Қазіргі заманғы ақпараттық жүйе
ЭЕМ желісінің негізгі түрлері
Компьютерлік желілер туралы жалпы түсінік
Монитор - ақпаратты компьютер экранына шығару құрылғысы
VСT шаблон негізінде «Компьютерлік желілер» пәні бойынша электронды оқулық құрастыру»
Желінің шиналық топологиясы
Мұнда жұлдыз топологиясынан бірнеше желілер сызықтық шина магистралының көмегімен біріккен
Компьютерлік желілер жайында
Компьютерлік желілер, клиент-сервер технологиясы
Интернет кең аумақты желісі
Пәндер