Қытай философия мектебінің ең көрнекті өкілдерінің бірі – Конфуций



Қытай философия мектебінің ең көрнекті өкілдерінің бірі – Конфуций. Ол жастайынан мінсіз, әділ мемлекеттің құрылуын және барлық адамдардың жақсы өмір сүруін армандайды. Сол себептен де ол мемлекетті аралап, өз ойын жүзеге асырмақшы болады. Оның даналығының арқасында одан тәлім алғысы келетін жандар көбейеді. Мемлекетті аралау барысында Конфуций: «Менің оқушым болатын бірде-бір билеуші табылмады», - деген сөздерді айтып қатты қапаланған екен. Ол өлер алдында: «Менің жолымды кім жалғастырар?» - деп айтып кеткен екен. Ал оның шәкірттері ұстазы айтқан даналықтарын «Әңгімелер мен пікірлер» еңбегіне жазады.
Конфуций мектебінің ең басты қағидасы: «Билеуші – билеуші, төре – төре, әке – әке, ұл – ұл болуы тиіс». Патша мемлекеттің әкесі болып саналады, ал оның қоластындағылары оның адал балалары болуы керек.
Тәрбиенің бастауы болып салт-дәстүрлер саналады, ол адалдық, парыз және махаббаттың сыртқы көрінісі болып келеді. Конфуций ілімінің негізі – асыл ер адамзат бейнесі. Ал бекзат ер адамзат келесі игі қасиеттерге ие болуы тиіс:
1. Жэнь – «адамды сүю».
2. И – «адамгершілік».
3. Ли – «салт-дәстүрлердің сақталынуы, сонымен қатар ата-ана мен билеушіге деген құрмет».
4. Чжи – «даналық».
5. Синь – «адалдық».
Ол өз оқушыларына осы өсиеттердің мән-мағынасын, оларды қалай білдіру керек екендігін, олардың қандай істерді атқару барысында орындалатынын үйретті. Оның шәкірттерінің бірі былай айтқан екен: «Ұстаз бізге төрт нәрсені үйретті: кітапты түсінуді, моральдық мінез-құлықты, билеушіге берілгендікті және шыншылдықты».

Пән: Философия
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:   
Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министрлігі

Қаржы және Экономика Факультеті

Философия және құқық кафедрасы

Философия пәнінен СӨЖ – Эссе

Тақырыбы: Көне Қытай ойшылы Конфуцийдің пікірлерін философиялық тұрғыдан
талдау

Орындаған:

Алматы 2016

Қытай философия мектебінің ең көрнекті өкілдерінің бірі – Конфуций.
Ол жастайынан мінсіз, әділ мемлекеттің құрылуын және барлық адамдардың
жақсы өмір сүруін армандайды. Сол себептен де ол мемлекетті аралап, өз ойын
жүзеге асырмақшы болады. Оның даналығының арқасында одан тәлім алғысы
келетін жандар көбейеді. Мемлекетті аралау барысында Конфуций: Менің
оқушым болатын бірде-бір билеуші табылмады, - деген сөздерді айтып қатты
қапаланған екен. Ол өлер алдында: Менің жолымды кім жалғастырар? - деп
айтып кеткен екен. Ал оның шәкірттері ұстазы айтқан даналықтарын Әңгімелер
мен пікірлер еңбегіне жазады.

Конфуций мектебінің ең басты қағидасы: Билеуші – билеуші, төре –
төре, әке – әке, ұл – ұл болуы тиіс. Патша мемлекеттің әкесі болып
саналады, ал оның қоластындағылары оның адал балалары болуы керек.

Тәрбиенің бастауы болып салт-дәстүрлер саналады, ол адалдық, парыз
және махаббаттың сыртқы көрінісі болып келеді. Конфуций ілімінің негізі –
асыл ер адамзат бейнесі. Ал бекзат ер адамзат келесі игі қасиеттерге ие
болуы тиіс:

1. Жэнь – адамды сүю.

2. И – адамгершілік.

3. Ли – салт-дәстүрлердің сақталынуы, сонымен қатар ата-ана мен
билеушіге деген құрмет.

4. Чжи – даналық.

5. Синь – адалдық.

Ол өз оқушыларына осы өсиеттердің мән-мағынасын, оларды қалай білдіру
керек екендігін, олардың қандай істерді атқару барысында орындалатынын
үйретті. Оның шәкірттерінің бірі былай айтқан екен: Ұстаз бізге төрт
нәрсені үйретті: кітапты түсінуді, моральдық мінез-құлықты, билеушіге
берілгендікті және шыншылдықты.

Жас адамдар үйде ата-аналарына құрмет, ал үйден тыс – үлкендерге
сыйластық көрсетулері, іске салмақпен және адал қараулары, халықты шексіз
сүюлері және адамды сүйетін адамдармен жақындасулары тиіс. Егер де осының
бәрін жүзеге асырған соң күштері қалса, оларды кітап оқуға жұмсауға
болады. Менің ойымша, бұл пікірдің мән-мағынасы мынада: Әрбір адам өз
үйінде ата-анасына құрмет көрсете білуі қажет, себебі олар сені бағып-қағып
өсірді, сені оқытты, саған тәлім-тәрбие берді. Ата-анаңа қандай құрмет
көрсетсең, кейін өз балаларың да саған сондай білдіреді. Бұл өмірде ата-
анаңнан артық қандай адам болуы мүмкін. Оларға деген қарызымды мен өмір
бойы өтей алмаймын дер едім. Ал үлкендерді сыйлау бұл әрбіріміздің
міндетіміз. Халықта жақсы мақал бар: Үлкенге құрмет, кішіге ізет деген.
Қазақ жастары әрдайым да үлкендерді сыйлап, оларға құрмет білдірген.
Қазіргі заманда істелінген істе адалдық пен салмақтық жоғалып бара жатыр.
Іске салмақпен және адал қараған адамды халық әрдайым қолдап, қорғайды.
Халықты шексіз сүйіп, оларға ізгі ниет көрсете білсең, олар да саған солай
жауап береді. Осы айтылған нәрселердің барлығы істеле тұра, сенде күш-жігер
қалса, оны бос жүргенше, кітап оқығанға жұмсап, біліміңді шыңдату керек.

Адамды сүюге шын ұмтылған адам зұлымдық жасамайды. Адамды сүйе білу
әрбір пенденің қолынан келе бермейді. Егер адам сүйе білсе, оның зұлымдық
жасауға батылы бармайды. Сүйген адамыңа зиян келтірсең, оның салдары саған
да тиеді. Адамзатты сүйе білсең, дүниеде болып жатқан кілтипандар саған
білінбей қалады. Сүйіспеншілік сезімінің адам өміріндегі орны ерекше. Оны
адам өзін қоршаған барлық заттарға білдіруі тиіс.

Өзінің пайдасына ұмтыла отырып әрекет ететін адам үлкен
жеккөрініштілік туғызады. Тек өз пайдасын ойлаған адам басқалардың жек
көрінішіне ие болады. Өз пайдасының жолын қуған адамдар ешуақытта үлкен
жетістікке жетпесі хақ. Пайданың артынан қуамын деп, қолыңдағы барыңнан
арылып, басқалардың ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Көне дүниедегі мектеп және тәрбие, оқыту
Аникалық философия
Ежелгі қытай елінің жаратылыс тану және техникалық ғылымдары
Көне Қытайдың негізгі философиялық ескерткіштері
Ежелгi Үндi және Ежелгi Қытай философиясы
Көне Қытай философиясының негізгі өкілдері
Антика мәдениетіндегі философия
Көзқарас және философия
Қытай философиясының тарихы
Көне Қытай философиясының негізгі ұғымдары
Пәндер