Қаржы-несие мекемелерi рыноктық экономиканың негiзгi элементi туралы

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 36 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР:

КIРIСПЕ

I ҚАРЖЫ НЕСИЕ ҰЙЫМДАРЫНЫҢ КӘСІПКЕРЛІКТІ ДАМЫТУҒА ЫҚПАЛЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ . . . 3

1. 1 Қаржы-несие мекемелерiнiң теориялық сипаттамасы . . . 3

1. 2. Қаржы-несие мекемелерiнiң функциялары . . . 8

2 КӘСІПКЕРЛІК ҚЫЗМЕТТЕГІ НЕСИЕЛЕУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫ ТАЛДАУ . . . 11

2. 1 Несие ұйымдарының қазіргі жағдайы . . . 11

2. 2 Халық Банкіне экономикалық сипаттама . . . 14

3 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ҚАРЖЫ-НЕСИЕ МЕКЕМЕЛЕРIНIҢ КӘСІПКЕРЛІКТІ ДАМЫТУҒА ЫҚПАЛЫН ЖЕТІЛДІРУ . . . 29

3. 1 Қаржы несие мекемелерінің кәсіпкерлікті дамыту тетіктері және оны дамыту жолдары . . . 29

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 33

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР . . . 34

КIРIСПЕ

Қазақстанда өтiп жатқан нарықтық қатынастар экономиканы дамыту үшiн ғана емес, бүкiл қоғамдық өмiр үшiн де орасан зор маңызы бар екендiгiн республикамыздың тәуелсiздiгiнiң 10 жыл астам iшiнде атқарылған жұмыстар көз жеткiзе дәлелдейдi. Реформа қалыптасқан экономикалық қатынастарға елеуге өзгерiстер енгiздi және сайып келгенде әрбiр еңбекшiнiң мүддесiн қамтыды. Сондықтан бұғандейiн ынта-ықыластың уақыт өткен сайын әлсерiмейтiндiгiнiң, қайта арта түсетiндiгiн өмiр көрсетiп отыр.

Курстық жұмыстың өзектiлiгi - нарықтық экономиканың тiрегi ретiнде экономикалық дамудың элементiн бiлдiретiндiктен қаржы-несие мекемелерiнiң мәнiн ашу, қаржы-несие мекемелерiнiң экономикадағы орны мен ролiн, атқаратын қызметтерiн, Қазақстандағы дамуын сипаттауға негiзделген.

Жалпы негiзгi мақсаты - Қазақстан Республикасындағы қаржы-несие мекемелерiнiң экономиканы тұрақтандырудағы мәнiн, оның экономикаға әсер ету маңызын, оған қатысушы субъектiлердiң немесе қарыз берушiнiң пайыз түрiнде табыс алуын анықтауға негiзделе отырып теориялық жағын неғұрлым ашып көрсету.

Субъектiсi - несие берушi: банк және арнайы қарыз мекемелерi қарыз алушылар ретiнде кәсiпкерлiкпен немесе бизнеспен шұғылданатын қаржы ресурстарына деген сұранысы кез келген заңды ұйым болып табылады.

Қазақстанда несиелiк жүйе екi буыннан тұрады:

Банктiк жүйе. Банктiк жүйе - банктiк операциялардың жалпы жиынын шоғырландырушы несие жүйесiнiң негiзгi буыны. Банктiк Қазақстандағы банк жүйесiнiң тарихы 15 жылдай. Банк жүйесiнiң реформалаудың мақсаты - отандық банктерiмiздiң қызметiн халықаралық стандартқа өткiзу. Қазақстандағы банк жүйесiнiң қызметi 1995 жылғы шығарылған «Қазақстан Республикасының ұлттық банкi туралы», «Қазақстан Республикасындағы банктер және банктiк қызмет туралы» Қазақстан Республикасы Президентiнiң заңында жазылған.

Курстық жұмыстың теориялық және әдістемелік негізі отандық ғалымдар еңбектері мен шетелдік әдебиет, Қазақстан Республикасы үкіметінің шешімдері мен, сонымен бірге Қаржы Министрлігі, ҚР Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі мен Статистика агенттігі материалдары, құжаттары болып табылады.

Курстық жұмыстың құрылымы: кіріспеден, 3-бөлімнен, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады

I ҚАРЖЫ НЕСИЕ ҰЙЫМДАРЫНЫҢ КӘСІПКЕРЛІКТІ ДАМЫТУҒА ЫҚПАЛЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ

1. 1 Қаржы-несие мекемелерiнiң теориялық сипаттамасы

Несие жүйесi - жалпы банктердiң ( ұлттық және коммерциялық ) және банктiк операциялардың жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын банктiк мекемелердiң жиынтығы.

Көпреген мемлекеттерде несие жүйесi туралы екi ұғым қалыптасқан:

Несие-есеп қатынастары, оның түрлерi мен несиелеу әдiстерiнiң жиынтығы;

Қаржы-несие мекемелерiнiң жиынтығы;

Несие қатынастары несиенiң барлық формалары мен түрлерiн қамтиды. Несие жүйесi қаржы-несие мекемелернiң жиынтығы ретiнде жеке және заңды тұлғалардың уақытша бос ақшаларын есепшоттарда шоғырландырып, оларды кәсiпорынға, үкiметке және халықтың әр түрлi топтарының қарызға беруi.

Несие мекемелерiнде әр түрлi субъектiлердiң уақытша бос ақша капиталдарын шоғырландырып және оларды белгiлi бiр мерзiмнен кейiн және белгiлi бiр төлем ақымен қайтару үшiн бөлiп беру.

Несие жүйесi мемлекеттiң ақша айналымын реттеп, ақша қаражатының экономиканың бiр саласынан екiншi саласына ауысуын қамтамасыз ету арқылы өндiрiстiң тиiмдiлiгiн арттыруға ықпал етедi. Несие жүйесi арқылы кәсiпорындардың, ұйымдардың және халықтың ақшалы есеп айырысуы мен төлемдерi жүргiзiлiп, сонымен несиелiк, сақтандыру, делдалдық, инвестициялық, сенiмдiлiк, кеңес беру және с. с. көптеген операциялар өтедi.

Несие жүйесiнiң ұғымы банк жүйесiне қарағанда кеңiрек, яғни мұнда өзге де несиелiк мекемелер қамтылады. Әр елдiң өзiндiк ерекшелiгiне қарай несие немесе банк жүйесiнiң құрылымы қалыптасты.

Қазiргi уақытта несие жүйесiнде көптеген өзгерiстер кездеседi:

Банк монополиясының пайда болуы нәтижесiнде банк капиталының шоғырлануы мен орталықтануы. Бiрiшiсiнде ұсақ банктердiң күйреуi, олардың бiр-бiрiмен қосылуы, бөлiмшелерiнiң дамуы, ал екiшiсiне корреспонденттiк қатынастар мен көпбанктiк жүйелердiң дамуы. Корреспонденттiк қатынастар дегенiмiз несие мекемелерi арсындағы келiсiм бойынша жүргiзiлетiн операциялар, олардың мақсаты - бiр-бiрiнiң тапсырмасы бойынша төлемдер мен есеп айырысуды жүзеге асыру.

Әр түрлi несие мекемелерi арасында бәсекенiң күшеюi. Банк монополиясы мен несие қатынастарының өркендеуi қарыз капиталының нарығында бәсекенi өрмiте түстi. Бәсеке бiртектес және әр түрлi несие мекемелерiнiң арасында жүредi.

Банк капиталы мен өнеркәсiп капиталының бiрiгiп қаржы капиталын құру. Өнеркәсiп пен банк iсiнде монополиялардың пайда болуы және олардың бiрiгiп жұмыс жүргiзуi қаржы капиталының құрылуына негiз болады.

Несие жүйесiндегi құрылымдық өзгерiстер. Несие-қаржы мекемелерiнiң ұлғаюы қаржы капиталы нарығындағы банк iсiнiң кеңеюiне жол ашып, несие жүйесiндегi құрылымдық өзгерiстерге әкеледi.

Капиталын иемденуiне қарай қаржы-несие мекемелерi:

Мемлекеттiк

Жеке

Екiншi дүниежүзiлiк соғыстан кейiнгi кездерi отарлау жүйесiнiң құлауы нәтижесiнде елдерде құралған ұлттық несие мекемелерiнiң пайда болуына мүмкiндiк туғызды. Әлемде валюта-несие және қаржы мекемелерi: Халықаралық валюта қоры, Халықаралық қайта құру және Даму банкi, аймақтық Даму банктерi және т. с. с.

Несие мекемелерiнiң клиенттерге көрсететiн қызмет түрлерiне қарай несие жүйесi 3 элементтен тұрады:

Орталық (эмиссиялық) банк - «банктердiң банкi», бiрiншi деңгейдегi мемлекеттiк банк, кез келген елдiң мемлекеттiк, халықтық немесе ұлттық банк деп аталуына тәуелсiз эмиссиялық, ақша-несие мекемесi болып табылады. Ол заңды және жеке тұлғалармен операциялар жүргiзбейдi, оның клиенттерi - коммерциялық банктер, үкiмет ұйымдары және басқа да мекемелер. Банктiк мекемелерге қатысты Орталық банк тiкелей әрекет ету және реттеу, бақылау мен қадағалау қызметтерiн атқарады. Несиелiк жүйесiнiң қалған буынына Орталық банк несиелiк және ақшалай операциялар, рыноктың әр түрлi секторлары, несие-қаржы қызметтерiнiң өзара байланыстарында байқалатын жанама әрекет етедi.

Коммерциялық банктер. Ол - екiншi деңгейiндегi банк, қарыз капиталы нарығының әр түрлi секторларында қызмет ететiн көп қызметтi мекемелер. Олар кәсiпкерлiк тәжiребисiнде белгiлi бiр көптеген қаржылық операцияларды орындайды. Коммерциялық банктер елдiң несие жүйесiнде негiзгi, базалық буын ролiн атқарады. Олар үкiметтiң, iскерлiк мен миллиондаған жеке тұлғалардың салымдарын шоғырландыра отырып, қаржы жүйесiнiң орталығы болып қала бередi. Коммерциялық банктер қарыздық және инвестициялық операциялар арқылы өздерiнiң әр түрлi қорларына қарыз алушылардың қол жеткiзуге мүмкiндiк бередi.

Мамандырылған несиелiк мекемелер: сақтандыру, жинақтық, ипотекалық, сенiмгерлiк және т. б.

Қазақстанда несиелiк жүйе екi буыннан тұрады:

Парабанктiк жүйе (банктiк емес мекемелер) . Парабанктiк жүйе экономикамыздың нарықтық қатынастарға көшуi барысында жаңадан қалыптасып, ендi ғана бiртiндеп дамып келе жатқан жаңа құрылымды сипаттайды. Банктiк емес мекемелердiң немесе парабанктiк мекемелердiң банктерден айырмашылығы - олар бiрiншiден, клиенттердiң белгiлi бiр түрiне қызмет етсе, банктiк операциялардың жекелеген түрлерi бойынша қызмет көрсетедi. Маманданған қаржы-несие мекемелерi кез келген елдiң несие жүйесiнiң маңызды буыны. Олар қарыздық капиталдар нарығының кiшкене аясында ғана қызмететедi. Бұл әр түрлi мамандалған қаржы-несие мекемелерiнiң жиынтығы: сауда жинақ мекемелерi инвестициялық компаниялар және қорлар, несие-жинақтау мекемелерi, зейнетақы қорлары, сақтандыру компаниялары, мекемелердегi өзара көмек кассалары, ломбардтар және т. б. Бұл мекемелер өздерiнiң бастапқыдағы дамуында коммерциялық банктер орындамайтын операцияларды орындаған. Бұл мекемелердiң несие банктерден айырмашылығы - халықтың жинағын тарту арқылы ресурс жинақтау, ал коммерциялық банктер өз пассивтерiн негiзiнен заңды тұлғалардың уақытша бос қаражатын тарту. Ал, қазiргi кезде дамыған елдерде бұл мекемелер халыққа, фирмаларға және компанияларға қызметкөрсетуге байланысты коммерциялық банктермен өзара бәсекеге түседi, яғни коммерциялық банктер мен банктiк емес мекемелер арасындағы айырмашылық жоғалтады. Дәстүрлi емес операцияларды кеңейту арқылы бұл мекемелер банктiк нарыққа енiп келедi.

Мамандандырылған қаржы-несие мекемелерi ипотекалық және тұтыну, сол сияқты ауыл шаруашылық несиелерi саласындағы кең ауқымда тарауда. Олар халықтың ұсақ жинақтарын тарту, капиталды инвестициялау бағалы қағаздарды орналастыру және т. б. айналысады.

Кейбiр арнайы несие институттары Қазақстан аумағында революцияға дейiн Жаңа экономикалық саясат жылдарында және ауыл шаруашылығын ұйымдастыру тұсында несиелiк серiктестiктер өзара несие беру қоғамы несиелiк одақтар және т. б. түрiнде болған. Қазiр банктiк емес мекемелерге өзара көмек беру кассаларын, ломбардтарды, сондай-ақ шаруа қожалығы бiрлестiктерiнiрi агроөнерәсiп бiрлестiктерiн, қаржы-есеп айырысу орталықтарын жатқызуға болады.

Маманданған қаржы-несие мекемелерi алуан түрлi қызмет көрсетедi:

Тұтыну несиесiн беру;
Ауыл шаруашылық несиесiн беру;
Халықтың ұсақ жинақтарын;
Ипотекалық несие беру;

Сыртқы сауда операцияларын қаржыландыру;

Экономикалық нарыққа өтуi несиелiк жүйеде маңызды роль атқаруы мүмкiн қаржы-несиенiң дамуын талап етедi.

Өзара несие қоғамдары - шағын және орта бизнеске қызмет көрсететiн коммерциялық банктерге қызметiнiң сипаты жағынан ұқсас келетiн несиелiк мекеме.

Бұл қоғамдар Ұлы Қазан төңкерiсiне дейiнгi Ресейде, соның iшiнде Қазақстан аумағында жеке өнеркәсiпшелер мен саудагерлерге несие-есеп айырысу қызметiн көрсеткен. Өзара несие қоғамдарының қатысушыларына заңды және жеке тұлғалар жатады. Оның капиталы оған қатысушылардың қосқан жарналарынан қалыптасады.

Ипотекалық компаниялар

«Ипотека» деген термин ең алғаш рет бiздiң эрамызға дейiнгi I-II ғасырларда Рим қаласының территориясында пайда болған. Ежелгi Грецияда бiздiң эрамызға дейiнгi XIV ғасырларда пайда болды. Ипотека терминi «hyrotheke» - «кепiлдiк, кепiлзат, кепiлге салу» деген мағынаны бiлдiредi. Ипотекалық несие дегенiмiз - бұл қозғалмайтын мүлiктердi (тұрғын үйдi, өндiрiс ғимараттарын, жердi және т. с. с. ) кепiлге алып, ұзақ мерзiмге берiлетiн несие. Ипотекалық несие жеке тұлғаларды несиелеудiң бiр түрi болып табылады. Ипотекалық несиенiң экономикалық жағынан - бұл банктен немесе басқа да қаржы ұйымдарынан ссуда алу мақсатымен жылжымайтын мүлiк кепiлiнiң алуан түрлiлiгi болып табылады. Қарапайым тiлмен айтсақ, ипотека дегенiмiз - қарыз ақшаға үй сатып алу. 2002 жылғы 1 қыркүйектегi «Жылжымайтын мүлiк ипотекасы туралы» Қазақстан Ресубликасының заңына сәйкес ипотекалық несие дегенiмiз - кепiлге берiлген жылжымайтын мүлiк немесе ондағы үлесi кепiл берушiнiң немесе үшiншi тұлғаның иелiгi мен пайдалануында қалатын кепiл түрi. Жылжымайтын мүлiк - жер учаскесi, ақ үйлер, ғимараттар және жермен байланыстағы өзге де мүлiктер. Ал осы қарыз ақшаны ол ипотекалық компаниядан ала алады.

Ипотекалық компаниялар көбiне АҚШ, Канада, Ұлыбритания, Франция елдерiнде көп дамыған. Мысалы, АҚШ-та қазiргi заманда ипотека жылына жалпы сомасы 3-4 млрд. долларға 5 млн. -нан астам ипотекалық мәмiле жасалады. 1934 жылы құрылған Федералдық тұрғын үй әкiмшiлiгi жергiлiктi халықты аса жоғары емес топтары үшiн тиiстi үкiметтiк бағдарламалар әзiрлеп отырады. Ұлыбританияда ипотекалық несиелер көлемi - жылдық жалпы iшкi өнiмнiң (ЖIӨ) 60%-ын, Германияда ЖIӨ-ның 50%-дан астамын құрайды.

Несиелiк серiктестiк

Несиелiк серiктестiк - банк болып табылмайтын, өзiнiң қатысушыларына несие беру және қызмет көрсету мақсатында құрылған, өз қызметiн Ұлттық банктен қарыздық және басқа да банк операцияларын жүргiзуге асырушы заңды тұлға. Несиелiк серiктестiк жабық акционерлiк қоғам және жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiк түрiде құрылатын және өз қызметiн жүзеге асыратын коммерциялық ұйым. Несиелiк серiктестiктiң қатысушылары жарғылық қорының елу пайыздан астамы мемлекетке жататын өкiлеттi атқарушы және сот билiгiнен, қаржылық капиталы мемлекеттiк кәсiпорындар мен ұйымдардан, сондай-ақ, оны тiркеген мемлекеттiң заңымен сәйкес келетiн оффшорлық аймақтағы компания статусы бар заңды тұлғалардан басқа жеке және заңды тұлғалар (резиденттер және резидент еместер) болуы мүмкiн.

Несиелiк серiктестiктердiң жарғылық капиталы пай қосу және мiндеттi кiру жарнасын төлеу жолымен қалыптасады. Мұндағы қосқан үлестер мүшелiктен шығып қалған жағдайда қайтарылмайды. Несиелiк серiктестiктердiң мүшелерiне кооперативтер, жалгерлiк кәсiпорындар, банктер, шағын және орта бизнес, жеке тұлғаларыф кiредi. Несиелiк серiктестiктердiң Қазақстан Республикасының аумағында, сондай-ақ одан тысқары жерлерде филиалдарын, өкiлеттiлiктерiн және еншiлес серiктестiктерiн ашуға құқығы болмайды.

«Несиелiк серiктестiк туралы» ҚР заңына сәйкес несиелiк серiктестiк - бұл оның қатысушыларының бос ақшалай қаражаттарын жұмылдыру жолымен қаржылық көмек көрсету барысындағы қажеттiлiктерiн қанағаттандыру мақсатында заңды және жеке тұлғалардың ерiктi түрде бiрiгуiнiң нәтижесiнде құрылған, банк болып табылмайтын және ҚР Ұлттық банкiнiң лицензиясы негiзiнде жекелеген банк операцияларын жүзеге асыратын заңды тұлға.

Несиелiк серiктестiктердiң мынандай түрлерi болады:

Несиелiк-депозиттiк серiктестiк - заңды тұлғалардың қабылдау мүмкiндiгi;

Ауыл несиелiк серiктестiгi - өзара несие беру үшiн, оның қатысушыларының ақшаларын жинақтау жолымен ерiктi түрде жеке және заңды тұлғалардың өзара бiрiгуiнiң нәтижесiнде құрылған, банктiң жекелеген операцияларының түрлерiн жүзеге асыратын заңды тұлға. Оның құрылтайшысы: Орталық банк, коммерциялық және мамандырылған банктер, үкiмет құрылымдары, заңы және жеке тұлғалар бола алады. Олардың басты қызметi - ауыл шаруашылығы несие-еcеп айырысу қызметiн көрсету; шаруашылық заттарын, мал, тұқым, тыңайтқыш сатып алу шығындарын және өзге де жұмыстарды несиелеу. Ауыл шаруашылығы несиелiк серiктестiктерiнiң клиенттерiне шаруақожалықтары, фермерлер, сондай-ақ ауыл шаруашылық кәсiпорындар жатады. Негiзгi операциялары: қысқа және орта мерзiмге ссудалар беру және салымдарды қабылдау, делдалдық қызмет. Ауыл шаруашылық несиелiк серiктестiктердi ұйымдастырудың басты ерекшелiгi - олардың қызметiнiң бiрқатар салық жеңiлдiктерiне ие болу, сондай-ақ оларға үлес қосушыларға да салықтық жеңiлдiктер болады;

1 . 2. Қаржы-несие мекемелерiнiң функциялары

Инвестициялық компания

Инвестициялық компанияның мынандай құқықтары бар: *

сол инвестициялық қордың бағалы қағаздар портфелiне тиiстi акциялары бойынша акционерлiк қоғамның басқаруына қатысуға;

басқарушылар мен бағалы қағаздар портфелiн басқару туралы келiсм-шарт жасауға;

басқа тұлғалардың барлығымен, соның iшiнде тiркеушi және кастодиандық келiсiм-шарт жасауға, өзгертуге және қарым-қатынасты тоқтатуға;

инвестициялық қордың бағалы қағаздар портфелiн басқаруға байланысты қызметтi жүзеге асыруға кез келген сұрақтарды инвесторлық басшысынан талап етуге және алуға;

Инвестициялық қордың мына салаларына тыйым салынады:

акциядан басқа бағалы қағаз түрлерiн шығаруға;

банктерден инвестициялық қордың таза активтерiнiң құнынан он пайыздан астам мөлшерде, алты айдан асатын уақытқа заемдық қаражаттар алуға;

акцияның бақылау пакетiн сатып алуға күштi шектеу қоюға;

кез келген тәсiлде заемдар беруге;

қайта сатып алу шартымен өзiне тиiстi бағалы қағаздарды сатуға (РЕПО операциясы) ;

Инвестициялық компанияға қойылатын ең маңызды шектеу - бұл оны өзiнiң бағалы қағаздар портфелiнен басқарудағы қызметiн тәжiрибе жүзiнде айыруды сипаттайды. Бағалы қағаздар портфелiн басқаруға қатысты барлық қызмет инвестициялық компанияны басқарушыға жүктеледi.

Несиелiк серiктестiк

Несиелiк серiктестiктердiң басты пассив операцияларына - салымдарды тарту және займдарды орналастыпу; актив операцияларына - ссудалық, комиссиондық, сауда-делдалдық операциялары жатады.

Несиелiк серiктестiктiң мынандай операциялары жүзеге асырады:

Кассалық операциялар : банкноттар мен монеталарды сақтау, қабылдау, санау, ұсақтау, сорттау, қаптау, айырбастау және т. б. ;

Қарыздық операциялар : несиелiк серiктестiк қатысушыларына ақшалай формада несиелер беру;

Аударымдық операциялар : ақша аудару бойынша несиелiк серiктестiк қатысушыларының тапсырмаларын орындау;

Сенiм (трастылық) операциялары : сенiм бiлдiрушiнiң (несиелiк серiктестiк қатысушылардың) мүддесiне сай және тапсырмасы бойынша ақшаны басқару;

Несиелiк қатысушылар үшiн клирингтiк операциялар: төлемдердi жинақтау, салыстыру, сұрыптау және растау, сонымен бiрге олардың өзара есепке алу мен клирингке (несиелiк серiктестiк) қатысушылардың таза позицияларын анықтау;

Сейфтiк операциялар: сейфтiк жәшiктердi, шкафтар мен үй-жайларды жалға берудi қоса есептегендегi клиенттердiң бағалы қағаздары, құжаттары мен құндылықтарын сақтау бойынша қызметтер;

Несиелiк серiктестiкке қатысушы заңды және жеке тұлғалардың депозиттерiн қабылдау;

Несиелiк серiктестiкке қатысушыларының банктiк шоттары олардың тапсырмасы бойынша есеп айырысу;

Аталған операциялардан басқа, несиелiк серiктестiктер Ұлттық банк лицензиясы болған жағдайда төменде көрсетiлгендей операцияларды жүзеге асыруға құқылы:

факторингтiк операциялар - төлемiн төлемеу тәуекелi қабылдануымен бiрге тауарларды (жұмыстарды, қызметтердi) сатып алушыларды төлемдi талап ету құқығына ие болуы;

форфейтингтiк операциялар (форфейтирлеу) - сатушыға айналымсыз вексельдi сатып алу арқылы тауарларды (жұмыстарды, қызметтердi) сатып алушының қарыздық мiндеттемесiн төлеу;

келiсiм-шарттың бүкiл әрекет ету мерзiмi iшiнде жалға берiлетiн мүлiкке жалға берушiнiң меншiк құқығының сақталуымен мүлiктi жалға беру ( лизинг ) ;

Негiзгi операцияларына мыналар жатады:

Салымдарды тарту және займдарды шығару;

Өзiнiң мүшелерiне қамтамасыз етiлген ссудалар беру;

Сауда-делдалдық және комиссиондық операциялар;

Кеңес беру және өз мүшелерiне аудиторлық қызмет көрсету;

Зейнетақы қоры

Зейнетақы қорының басы мiндеттерi:

Зейнетақы мен балаларға жәрдеақы төлеу үшiн мақсатты алым және қаражат жинақтау, оларды қаржыландыруды ұйымдастыру;

Халықты әлеуметтiк қолдауға байланысты республикалық және аймақтық бағдарламаларды қаржыландыруға келiсiм-шарт негiзiнде қатысуы;

Өзiн-өзi қаржыландыру қағидаларының негiзiнде қор қаражаттарының ұдайы өндiрiсiн ұлғайту;

2 КӘСІПКЕРЛІК ҚЫЗМЕТТЕГІ НЕСИЕЛЕУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫ ТАЛДАУ

2. 1 Несие ұйымдарының қазіргі жағдайы

Әлемдік қаржы дағдарысы қаржылықэкономикалық саясаттағы күрделі өзгерістермен бірге алғашқы кезекте банктікнесиелік секторды да түрлендіре түсуге мәжбүрлегені анық. Өйткені, дамудың негізін қалыптастыратын шағын және орта бизнесті қолдау, кез келген кәсіпті бастау үшін де ең алдымен банктікнесиелік бағыттың орынды әрі қалыпты дамығаны аса қажет. Сонымен бірге, кредиттік ресурстардың қолжетімділігі бизнес субъектілерінің де серпінді дамуына септігін

тигізетіні айқын. Бұдан бөлек, кәсіпкерлікпен қатар қарапайым шаруаның, тұрмысы төмен жұртшылықтың жағдайын жақсартып, өмір сапасын арттыруда шағын несие жүйесін дамытудың, сондайақ микрокредиттік ұйымдардың қызметін жандандырудың маңызы зор. Бұл - мойындалған әлемдік тәжірибе.

Жақында ғана Елбасы ҚР Үкіметі мен ҚР Ұлттық банкі бірлесіп әзірлеген қаржы секторын дағдарыстан кейінгі кезеңде дамыту тұжырымдамасын бекіткен болатын. Тұжырымдама шеңберінде мемлекеттік-жеке әріптестік институтын елдің экономикасын дамытуды қаржыландырудың негізгі тетігі ретінде пайдалану, экономикалық өсу кезеңінде реттеу мен қадағалаудың қатаңдатылатын, ал құлдырау кезінде жұмсаратын қаржы секторын қадағалаудың контрциклдық қағидатын қолдану шаралары көзделеді. Бұл ретте микрокредитік ұйымдар мәселесіне де баса назар аударылады. Сонымен бірге, жаһандық қаржы дағдарысының сабақтарын негізге ала отырып, қаржы секторындағы қатынастарды реттейтін заңнаманы қайта қарау болжанып отыр. Бұдан бөлек ҚР Ұлттық банкінің жақында жариялаған қаржылық ахуал жөніндегі мәлімдемесінде алдағы уақыттағы микрокредиттік саясатқа баса мән беріліп отыр.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.