ХХ ғасырдың 20 жылдарының аяғы -30 жылдарының басындағы мал өнімдерін дайындау науқандарындағы сот процестері

1. ХХ ғасырдың 20 жылдарының аяғы .30 жылдарының басындағы мал өнімдерін дайындау науқандарындағы сот процестері.
2. Резюме.
3. The Summary.
4. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.
5. ПІКІР

Кеңес Одағы тұсында жазылған Қазақстан тарихының ақтаңғақтарын саралауға қазіргі таңда кең мүмкіндік бар.Мұрағат құжаттарының негізінде коммунистік идеология көлеңкесінде қалып қойған ХХ ғасырдың 20 жылдарының аяғы -30 жылдарының басындағы мал өнімдерін дайындау науқандарындағы сот процестерін зерттеу өзекті болып табылады.
Жаппай ұжымдастырудың басталуына байланысты БК(б)П Орталық Комитеті шешім қабылдаған алғашқы қаулыларының ішінде «Ет проблемасын шешуге байланысты шаралар» мал шаруашылығымен айналысатын қазақ шаруаларының тағдырында шешуші рөл атқарды. Мұнда «ірі ет өндіретін мемлекеттік совхоздарды ұйымдастыру», Колхоздардағы мал шаруашылығын өркендету және «ет өнеркәсібін жасау негізінде » мал шаруашылығы қайта құру кезек күттірмес міндет ретінде ұсынылды.
Қазақстанда 1925 жылдан 1927 жылға дейінгі аралықта үкіметтің тапсырмасын ет дайындаған Казмясопродукт ұйымы еттің бағасын белгілеп, етті базардан сатып алумен айналысқан. Жаппай ұжымдастырудың басталуына байланысты ет және мал өнімдерін дайындау жаңаша жолмен жүргізіле бастайды. Алғашқыда Кеңестер үкіметі ет дайындауды шарт жасасу (контрактация) арқылы шешуге күш салды.Бірақ шарт жасасу ісі алғашқы айлардың өзінде – ақ сәтсіздікке ұшырайды. 1929 жылдың қысы ерте түсіп, қуаңшылық болғандықтан кедейлер мен орташалар шартқа отырғызуға жататын малдарын базарға алып барып сатып, өздері тұтыну үшін сойып алады.
Мал етін дайындау науқанының жоспарын нәтижелендіре түсу үшін 1930 жылдың 16 қаңтарында ҚазАССР ОАК мен ХКК бірігіп «Малды жыртқыштықпен сойып тастаушыларға қарсы шаралар туралы» деген қаулы қабылдайды. 1930 жылдың 16 шілдесінен РСФСР ЮХК Прокуроры Крыленко ҚазАССР Бас прокурорына жолдаған циркулярінде «....КСРО мен РСФСР өкіметінің 16 қаңтар 1930 жылы қабылдаған «Малды жыртқыштықпен сойып тастауға қарсы шаралар» туралы қаулысы мал союды едәуір қысқартты. Малдың сойылуын толығымен жою үшін РСФСР Қылмыстық Кодексінің -79 бабымен сотталсын... ....Ауыл белсенділері арқылы малды жыртқыштықпен сою туралы мәлімет алынып тұруына барлық жағдай жасалсын....» деген нұсқаулар берілген./2.72 б./
Қаулыда аудандық атқару комитеттеріне «өздері малды жыртқыштықпен өлтіріп жатқан немесе осыған басқаларды арандатушы кулактарды» жерден айыруға және олардың мал мүлкін түгелдей тәркілеуге рұхсат берілді.

1. Қазақстан республикасының мемлекеттік архивы – 1380 Қ.
2. Саржанова С.С. Сот- тергеу әкімшілік органдары кеңестік зорлық зомбылық шараларын жүзеге асырушы: тарихы және сабақтары (1925-1932 ж.ж).Тар.Ғыл.Канд.Дис.- Алматы. 2002.
3. Омарбеков Т. 20-30 жылдардағы Қазақстан қасіреті.Көмекші оқу құралы.- Алматы: Санат,199