Девиантты мінез көрсетудің себебі, оларға көмек түрлері

түрлері.
Ауытқушы (девиантты) мінез-құлық деп қоғамда қалыптасқан нормаларға сәйкес емес мінез-құлықты айтамыз (И.А.Невский). Белгілі әлеуметтанушы И.С.Кон девианттық мінез-құлықты психикалық денсаулы, құқық, мәдениет немесе мораль қылыптарының жалпы қабылданған қалыптардан ауытқығын іс-әрекет жүйелері ретінде қарастырады. Бейімделуші мінез-құлықтың концепциясына сәйкес кез-келген ауытқушылық бейімделудің бұзылуына алып келеді (психикалық, әлеуметтік, әлеуметтік-психологиялық, қоғамдық)
Девианттық мінез-құлық екі үлкен категорияға бөлінеді. Біріншіден, бұл анық немесе жасырынпсихопотологияның (потологиялық) барлығын білдіретін психикалық денсаулық қалыптарынан ауытқыған мінез-құлық. Екіншіден, бұл әлеуметтік, мәдени және әсіресе құқықтық қалыптарды бұзатын ассоциалды мінез-құлық. Мұндай әрекеттер аз болса, олар құқық бұзушылық, ал салмақты болса, әрі жазаланса – қылмыс деп аталады. Бұл жердеделинвенттік (құқыққа қарсы) және қылмыстық іс-әрекеттер туралы айтылып отыр.
С.А.Беличева девианттық мінез-құлықтың әлеуметтік ауытқуын былайша жіктейді:
1. Пайдакүнемдік бағытта: құқық бұзушылық, материалды, қаржылық, дүние-мүліктік пайда табуғаұмтылумен байланысты (ұрлау, тонау, алып-сату, алаяқтық және т.б.) жасаған теріс әрекеттері.
2. Агрессиялық бағытта: адамға қарсы бағытталған әрекеттер (балағатттау, бұзақылық, ұрып-соғу, өлтіру, зорлау).
3. Әлеуметтік-енжар тип: белсенді өмір сүруден қашуға, азаматтық борыштарын өтеуден қашуға, жеке және әлеуметтік мәселелерді шешкісі келмеуге ұмтылу (жұмыстан, оқудан бас тарту, кезбелік, маскүнемдік, нашақорлық, токсикомия, өзіне-өзі қол жұмсау).
Оқушылардың девианттық мінез-құлқының себептері мен факторлары:
А) Тәрбиеленбегендігінің себебінен қажетті білімдердің, біліктердің, дағдылардың жоқтығынан немесе теріс тәрбиеден бұзылғандығынан, мінез-құлқындағы жағымсыз таптауырындардың қалыптасқандығынан баланың, жеткіншектің өзін дұрыс ұстамайтындығынан туындайтын әлеуметтік-педагогикалық олқылықтар.
Ә) Жайсыз жанұялық қарым-қатынастардан, баланы тәрбиелеуде ұлттық салт-санада қалыптасқанэтнофункционалдық ерекшеліктерді мүлдем ескермеуден, жанұядағы жағымсыз психологиялық ахуалдан, оқудағы жүйелі сәтсіздіктерден, сынып ұжымындағы құрбыларымен өзара қарым-қатынастың орнамағандығынан, ата-аналарының, мұғалімдердің, сыныптас жолдастарының және т.б. дұрыс емес (әділетсіз, дөрекі, қатал) қатынастарынан туындайтын тереі психологиялық жайсыздықтардан.
В) Ішкі және сыртық белсенділігінің саналы көріністеріне, өзін-өзі көрсетуіне жағдай жасалмағандғымен, іс-әрекеттердің пайдалы түрлерімен