Екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі Жапония экономикасының “Ғажайып дамуы”

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 54 бет
Таңдаулыға:

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

ТАРИХ ФАКУЛЬТЕТІ

Шетелдердің жаңа және қазіргі заман тарихы кафедрасы

ДИПЛОМ ЖҰМЫСЫ

ЕКІНШІ ДҮНИЕЖҮЗІЛІК СОҒЫСТАН КЕЙІНГІ ЖАПОНИЯ ЭКОНОМИКАСЫНЫҢ “ҒАЖАЙЫП ДАМУЫ”

Ғылыми жетекші: т. ғ. к., аға оқытушы

Сманова А. М.

Орындаған: сырттай оқу бөлімінің 5 студенті

Молдабаев Е. Қ

Қорғауға жіберілді:

«” 2007 ж.

Кафедра меңгерушісі, т. ғ. д., профессор

Мұқаметхан Н.

АЛМАТЫ 2007

М А З М Ұ Н Ы

КІРІСПЕ 3

І-тарау. ЕКІНШІ ДҮНИЕЖҮЗІЛІК СОҒЫСТАН КЕЙІНГІ

ЖАПОНИЯ ЭКОНОМИКАСЫН ҚАЛПЫНА КЕЛТІРУ

1. 1 Соғыстан кейін Жапониядағы АҚШ-тың саясаты 7

1. 2 Жапониядағы саяси қайта құрулар 13

ІІ-тарау. ЕКІНШІ ДҮНИЕЖҮЗІЛІК СОҒЫСТАН КЕЙІНГІ

ЖАПОНИЯНЫҢ ІРІ ИНДУСТРИАЛДЫ ЕЛГЕ АЙНАЛУЫ

2. 1 Экономиканың дамуындағы басты бағыттар 20

2. 2 Экономикалық реформалардың жүзеге асуы 31

2. 3 Әлеуметтік-экономикалық реформалар 40

ҚОРЫТЫНДЫ 47

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 49

КІРІСПЕ

Тақырыптың өзектілігі . Азия құрлығындағы сан ғасырлар көлемінде ең күшті мемлекет ретінде дамып, өркениеттілік дәрежесі жетіп келе жатқан Жапония тарихының қазіргі кезеңдегі сипаты сан-алуан. Міне, сондықтан да бүгінгі таңда өзекті мәселе ретінде де қарастырылып отырған тақырыптың бірі, екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі Жапония мемлекетінің экономикасының ғажайып дамуына арналған.

Дамыған елдер қатарындағы Жапонияның екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі әлеуметтік-экономикалық, саяси, сонымен қатар ғылыми-техникалық өрлеумен қатар дамыған білім және ғылым жүйесінің өркендеуі біздің еліміз тәрізді дамушы елдер үшін өзекті мәселе болып табылады.

Екінші дүниежүзілік соғыста Жапонияның жеңілуі секілді саясат, бұл елдің экономикалық позициясын мүлдем өзгертіп жібергені мәлім. Алайда Американың көмегімен антигитлерлік коалицияның күшін әлсіретті және өзінің экономикасын қайта құруға жол ашты. Соғыстан кейінгі Жапонияның бүгінгі күнде қызығып, оқып, үлгі алатын жерлеріміз көп. Екінші дүниежүзілік сағыста елдің экономикасы да, саяси билігі де ірі державалардың қолында қалған, енді ешқашан бас көтермейді деген Жапония көп ұзамай-ақ ірі державалардың бәсекелестеріне айналды. Осындай табысқа қалай, қандай жолдармен жүріп өтіп жетті, осының барлығы Жапонияның екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі тарихымен жақынырақ танысуға итермелейді. Жапонияның соғыстан кейінгі жеткен жетістігін қазіргі кезде капитализмнің максимумы деп атай аламыз.

Соғыстан кейінгі жылдардағы Жапонияның мемлекеттік қайта құру кезінде ірі державалардың жүргізген саясаты Қиыр Шығыс Комиссиясы болып (ДВК) құрылды. Оған он бір мемлекет қатысқан бұл комиссия Жапонияны капитуляция бойынша талаптарын орындауды қадағалау болды. Көп дауыстың шешімімен бұл саясатты АҚШ мемлекеті жүргізді. АҚШ Жапонияда тек комиссия талаптарын ғана орындамай, жеке өз мақсатын іске асыруда да тиімді жақтарын пайдалана білді.

Американың жеке мақсатын іске асыруда Жапонияның экономикасы көрсетілді. Кореяға соғыс ашу барысында Жапонияны негізгі әскери базасы ретінде пайдаланды. Жапония мен Америка өздерінің жеке мүдделері үшін жақындаса түсті. Ал бұндай жақындасу Жапония үшін өте тиімді болды десе де болады. Кейіннен екі мемлекет бейбіт келісімге отырады. Осының барлығы бітіру жұмысымыздың өзекті мәселелерінің бірі болмақ.

Сонымен екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі Жапония мемлекетіндегі мемлекеттік қайта құрулардағы ерекшеліктер мен байланыстарды жан-жақты ғылыми тұрғыда сараптай келе, осы елге ортақ әр түрлі мәселелерді тарихи негізде анықтау арқылы және қазіргі Жапонияның жалпы жай-күйін өркениетті әлемдік көрсеткіштер деңгейінде танып білу негізгі мақсат болып отыр.

Тақырыптың зерттелу деңгейі . Жапонияның тап осы аталып отырған кезеңін жазу барысында көптеген зерттеушілердің ғылыми еңбектеріне тоқталдық. Алайда екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі Жапонияның мемлекеттік қайта құрулары жөнінде зерттеушілер еңбектерінде өте әлсіз орын алған.

Бұл бітіру жұмысын жазуда екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі Жапония экономикасының ғажайып дамуына қатысты жазылған бірқатар деректерді мысалға келтіре кетсек болады. Айта кету керек, мұнда әсіресе “Внутренняя политика Японии” /1/ атты еңбекті алар болсақ онда жапон тарихынан үлкен мағұлымат алуға болды. Сонымен бірге “Очерки новейшей истории Японии” /2/ атты еңбекте екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі Жапония экономикасының “ғажайып дамуы” және елдегі саяси қайта құрулар жөнінен құжаттық материалдар келтіруге болады. “Новейшая история Японии” /3/ және “История Востока” атты кейінгі жылдары жарық көрген еңбектердің де диплом жұмысын жазу барысында қолданар тұстары мол.

Ал жапон экономикасының аграрлық тұстарына қатысты “Проблемы аграрно-политической интеграции в Японии” /5/ жинақты келтіре кетуге болады. Жапония өндірісінің даму тұстары жөнінде “Япония в системе мировых хозяйственных связей” /6/ атты еңбекті атауға болады. Мұнда екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі жапонияның шаруашылық саладағы сыртқы байланыстары мен елдің әлеуметтік жағдайына қатысты құжаттық материалдар берілген.

Ал енді арнаулы зерттеулерге жеке-жеке тоқталып өтетін болсақ екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі жапон экономикасы мен саяси өміріне қатысты зерттеп жүрген ғалымдар еңбегіне сараптама жасауға болады. Соғыста жеңіліп, үлкен зардап шеккен Жапония мемлекеті көп ұзамай-ақ тез даму үрдісін бастады. Міне осы тұрғыда Л. П. Арская /7/, В. А. Власов /8/, К. С. Игнатущенко /9/, С. Б. Макарьян /10/ ғылыми зерттеулері бар. Бұл еңбектерде елдегі ауыр және жеңіл өнеркәсіп салаларының даму қарқыны, ондағы ішкі халық өндірісінің тез көтерілуі тұрғысында көптеген мәліметтер келтірілген. Сонымен қатар тағы біраз тарихшылар еңбегіне сүйенуге болады, олардың бірі Ю. Д. Кузнецов “История Японии” еңбегінің орны ерекше /11/. Бұл еңбекте автор Жапония тарихының ерте орта ғасырдан бүгінге дейінгі тарихы, ондағы феодалдық қатынастары, жаңа және қазіргі заман тарихы төңірегін толық қамтып өткен. Әр бөлімде сол кезеңге сай мемлекеттік құрылымның барлық саласына қатысты мәселелерге ерекше тоқталып өткен.

Тағы бір құжаттық материалдармен жазылған зерттеудің бірі “История Японии 1945-1975” /12/ атты еңбекте екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі Жапонияның саяси, экономикалық, мәдени, ағартушылық жағдайы толық қарастырылған. Әсіресе, соңғы мемлекеттік қайта құрулар мен сыртқы саясаттың ықпалы туралы ерекше тоқталып өткен. Профессор Л. Н. Кутаков ірі капиталистік елдің бірі-Жапония туралы көптеген еңбектер жазған, соның бірі “Очерки новейшей истории Японии” деп аталады /13/. Мұнда автор қызықты факторлар мен бай мұрағат материалдарын пайдалана отырып, Жапонияның саяси, әлеуметтік, экономикалық, ғылыми-техникалық өрлеу жағдайын жан-жақты қарастырған.

Екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі Жапония мемлекетінің қайта құрылуына байланысты, яғни бұл тақырып бойынша кеңестік тарихнамадан біраз мәліметтер алуға болады. Әсіресе онда АҚШ үкіметінің Жапонияға қатысты саясаты, мұндағы демилитаризация, демобилизация, демократизация саясаты, елдің ішкі әлеуметтік жағдайы туралы ғылыми зерттеулер баршылық. Сондай-ақ Жапонияның халықаралық аренадағы орны, сыртқы саясаты, және АҚШ жүргізіп отырған Сан-Франциско бейбіт келісім шартының да қыр-сыры бітіру жұмысын жазу барысында үлкен басшылыққа алынды.

Сондай еңбектердің бірқатарына тоқталып өтетін болсақ, Жапониядағы ғылыми-техникалық өрлеуге байланысты бірқатар зерттеулер /14/ арналып, онда жапон халқының үлкен жетістік-терге қол жеткізгендігі туралы баяндалады. Ал, Д. И. Гольдберг /15/ өз еңбегінде соғыстан кейінгі Жапониядағы жұмысшылар ұйымы, социалистік қозғалыстар мен елдегі коммунистік партияның саясатына да үлкен мән бере отырып қарастырған. И. А. Латышв зерттеуі екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі оккупациялық үкіметтің жобасы арқылы жазылып, қабылданған Жапония Конституциясына үлкен мән берген, ондағы Конституция мазмұнында, жапонияға әскер ұстауға және қайта қарулануға мүлдем тыйым салынғандығы, ал кейін көп ұзамай-ақ бұл қайта өзгертілгендігі т. б. мәселер қаралған.

Тарихшы ғалым А. С. Савин /16/ еңбегінде соғыстан кейінгі Жапониядағы милитаризация кезіндегі Америка саясатына тоқталған. Онда соғыстан кейінгі елдегі ауыр, қыса-таяң кез бен, саясат жүйесінің бастапқы кездегі тұрақсыз құбылып тұруы да, елдің экономика жүйесінің тоқырауға түсуі туралы өз еңбегінде көптеген құжаттық материалдармен жазған.

Сонымен көріп отырғанымыздай екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі Жапониядағы мемлекеттік қайта құруларға байланысты көптеген кеңестік тарихшылар қалам тартты. Бірақ, мұнда көптеген ақтаңдақ мәселелерді осы күні қайта қарап, әділ бағалауға да мүмкіндік туып отыр. Өйткені жапон үкіметіне қарсы жүргізген Вашингтон саясаты кеңестік тарихнама негіздерінің көбінің мазмұнынан әлдеқайда алшақ жатыр. Онда кеңестік көзқарас бойынша капиталистік жүйеге қарсы саясат пен “қырғи-қабақ соғыстың” өршіп тұрған тұсында бұл мүмкін де болмады.

Міне, сондықтан да соғыстан кейін жапон саясаткерлері тіпті император Хиротимо, қаржыгерлер мен ауқатты әулеттердің бәрі үкіметтің тұтастығы мен экономиканың қайта гүлденуіне зор үлес қосты, бұл туралы біз Л. С. Васильевтің еңбегінен көреміз, онда “…жапондықтар үкімет саясаты экономиканы сақтап, қайта дамыту үшін бәріне де барды, тіпті қас жауы американдықтармен де одақтасты”, -деп жазды /17/. Сондықтан ел ішіндегі “сөмкелі самурайлар” саясатын бағаламауға болмайды.

Соңғы жылдары жарық көрген “История Востока в новейшее время” /18/ деген еңбекте де соғыстан кейінгі жапон үкіметінің тарихи даму үрдісі мен оған қатысты шетелдіктердің саясаты, оның пайдасы мен салдарлары жөнінде толығымен мағлұматтар алуға болады.

Бітіру жұмысының мақсаты мен міндеттері . Тақырыпты зерттеу мақсатымыз- екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі Жапония экономикасының ғажайып дамуы және ондағы саяси қайта құрулардың тарихи тәжірибелерін ғылыми түрде ашып көрсету. Ол міндеттер бъективті мәселенің негізін ашу барысында туындалып отыр. Жұмысты жазу барысындағы мақсатымыз Жапонияны қайтақұру кезінде Американың ықпалын зерттеуден туған міндеттер:

Жапонияны қайта құру кезіндегі елдегі бірқатар жүргізілген реформаларға талдау жасау;
Американың Жапонияға қатысты өзінің жеке мақсаттағы саясатына анализ жасау;
Жапония экономикасының қайта көтерудегі ішкі-сыртқы фактілерді қарастыру;
Экономиканың ғажайып дамуындағы басты факторларды анықтап, оған талдау жасау.

Бітіру жұмысының құрылымы . Бітіру жұмысы кіріспе, екі тарау, қорытынды және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

Бірінші тарауда, екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі Жапонияның ішкі жағдайына тоқталдық. Онда әсіресе оккупациялық Америка үкіметінің саясаты, елдегі беделді элита саясаты, тағы басқа мәселелер қарастырылды. Сонымен бірге осы жылдары болған америка-корей соғысына байланысты, яғни жапон үкіметінің сыртқы экспорт көлемінің осы соғыс нәтижесінде үлкен қолға алынғандығын да қарастырдық.

Екінші тарауда, соғыстан кейінгі Жапония мемлекетінің әлеуметтік-экономикалық қайта құрылуына баса назар аудардық. Үкімет билігінің қалпына келтірілуі, жапон экономикасының қайта жандануы, сыртқы инвестиция, сыртқы саясаттың қайта қолға алынуы, елде жаңа Конституцияның қабылдануы мен саяси партиялардың құрылуы, әлеуметтік-экономикалық және саяси реформалар төңірегінде негіздеп жаздық.

Қорытынды бөлімде осы жоғарыда келтірілген барлық мәселер мен фактілерді қорытындылап, түйіндеп шығардық.

І-тарау.

ЕКІНШІ ДҮНИЕЖҮЗІЛІК СОҒЫСТАН КЕЙІНГІ ЖАПОНИЯ ЭКОНОМИКАСЫН ҚАЛПЫНА КЕЛТІРУ

1. 1 Соғыстан кейін Жапониядағы АҚШ-тың саясаты

1945 жылы көктемде Жапония үкіметі бірден үш фактіге келіп тірелді. Елдің экономикалық қоры толығымен күйреп бітті, бейбіт халықты аштық жайлау қаупі туды; жапон аралдары Окинавтағы американдықтардың жеңісінен кейін Қытай мен Оңтүстік-Шығыс Азия арасындағы қарым-қатынастан толығымен бөлініп қалды. Соғыстың соңғы қорытындысы әбден түсінікті болды, яғни мұндай күйреуден Жапония қашып құтыла алмайтынына көзі жетті. Осы кезде елдегі министрлер кеңесі кабинеті ары қарай не істейміз деп бастарын қатырып жатқанда, яролық бомбалау да басталып кетті. Енді біршама алысты болжай білетін саясаткерлер мен бизнисмендер капитуляцияға дайындықтың соншалықты маңызды екенін де түсінді. Кейін бұл дзайбацулар-елдің ірі өнеркәсіп иелері мен қаржы жүйесін бақылап отырған беделді холдинг компанияларының да мүддесіне сай келді. Өйткені олар үкіметпен тығыз байланыста, сонымен бірге, жапон элитасының билігі мен ең бай көздерін иемденген болатын. Тіпті император әулеті де өзінің байлық қорының көп бөлігін дзайбацу өндірісін дамытуға беріп отырды. Тап осы жеке меншік иелері өздерінің талап-тілектері, билік-үстемдіктерін, тіпті табыстарын сақтап қалу үшін елдегі саяси элитаны өздерінің қас жаулары Америка Құрама Шататтарымен бірге жұмыс жүргізуге бел буды.

Жапонияны оккупациялау негізінен екі кезеңге бөлінді:

1-кезең. 1945-1948 жылдар аралығы;

2-кезең. 1948-1952 жылдар аралығы.

Бірінші кезеңнің ерекшелігі АҚШ өзінің жеке қызығушы-лығымен аса қарқынмен Жапонияның ішкі саясатына кірісті. Бірақ АҚШ өзін 1945 жылы шілде айында қабылданған Потсдам декларациясынан аса алмады /1, 145/.

Милитаристік Жапонияны жеңуі ірі державалардың гитлерлік коалицияны жеңуі еді.

Сондықтан, осы уақытта үкімет өзінің капитуляцияға дайын екенедігін Вашингтонға хабарлауды қолға алып жатқанда (1945 жылдың 10 тамызы) Жапонияның арнайы тобы осы істі қалай іске асыру керектігі туралы идеяны талқыға алды. Император Хирохита өзінің көп ғасырлық дәстүрін бұзып, елдегі саяси жағдаймен белсенді түрде араласып кетті, яғни бұл жағдайда байланысты тағы бір айғақ, оның американдықтарға жариялаған үндеуі болды. Онда: “Жапония АҚШ үкіметімен бірге қызмет істеуге дайын”-деп көрсетілді. Ол радиодан да сөйледі, ондағы мақсаты Вашингтонмен арадағы жағдайды жеңілдету үшін, сондай-ақ өз халқын бас жаулары болып отырған американдықтарға қарсылық көрсетпеудің, ондай жағдай болмаған күнде істің аяғы жақсылыққа апармайтынын атап көрсетті /1, 148/.

Император әулеті соғыс қимылы болып жатқан жаққа қарай жол тартты, өйткені ол жерде капитуляцияға дайындық болып жатқандықтан істің басы-қасында болуды өз міндетіне алды. Осы кезде Жапонияда жаңа үкімет құрылды, яғни олар елдегі саяси билікті оккупациялық үкіметке тапсырулары керек болатын. Тарихта бірінші рет император отбасы министрлер кабинетін басқарды, мұның да мақсаты сол, айтып өткендей бәрі көздеген мақсатқа сай жүру керек болды. Қайта құрылған үкіметке 10 млрд. доллар көлемінде құнды қағаз берілді, яғни ол бойынша дзайбацу және басқа ірі фирмаларды дағдарысқа түсірмей ұстап тұру үшін жаңа жүйе саясатына көну болатын. Бұл қадамның ең басты мақсаты ірі фирмалар мен саяси және экономикалық биліктегі элитаға көмектесе отырып оларды ең қысаң таяу кезде елдегі бизнес пен саясатты жаңа қалыпты жағдайға қарай апару көзделді. Жапония үкіметіне тек осылай ғана өз беделін сақтап қалу мүмкіндігі болды, өйткені Хиросима мен Нагасакидегі қасірет соғыстың аяқталуын одан әрі жылдамдата түсті, тіпті американдықтар өз экспедициялық корпустарын түсіріп те үлгере алмай қалды. Сол үшін капитуляция тек формальді түрде 2 қыркүйек күні болды, жапондықтар бұл күнді “жоғары эффектпен” қарсы алды /1, 149/.

Жапония үкіметінің қарулы күші майданда толықтай капитуляцияға түсті, сонымен бірге өзінің ішкі мүддесін толықтай сақтап қалуға қол жеткізді. Өз кезегінде, американдықтар да олармен бірге қызмет жасауға қызығушы-лық танытты, сондай-ақ шексіз капитуляцияны да көздеді. Бұл жерде біріншіден, ең басты елдің экономикасы мен саясатына белсене араласып кететіндей АҚШ жағында жапон тілін еркін меңгеретін мамандарға зәру болатын. Ал тап осы кездегі жағдайда АҚШ өзінің ақыл-ойына сүйеніп қана жапон билігінің құрылымы мен меңгеруіне тура келді. Екіншіден, американдықтар жапон қоғамына дезинтеграцияға ешқандай да жол бермеуге кірісті, өйткені мұнда солшыл партиялардың беделінің өсуінен қауіптенді. Елдегі дзайбацудың ең басты табыс көзі арзан жұмыс қолы болды, сол үшін пайдаланғысы келді.

Осының барлығы Американы Жапония үкіметіндегі саяси тұрақтылық және қалыпты тәртіпті сақтауға итермеледі, ал енді фактіге сүйенер болсақ, генерал Дуглас Макартурды американдық әскер арқылы жапон жеріндегі аяқ асты туындайтын ереуілдер мен саяси бас көтерулерді басып жаншуға пайдаланады деп атап көрсетті. Елдегі саяси тұрақтылықты орнату үшін, билеуші топтардың билігін сақтау керек болды, яғни олар елдегі тәртіпті қалыптастыруды жүзеге асыра алатындығын дәлелдеп берді, үшіншіден американдықтар дәстүрлі жапон қоғамын толықтай жоюды көздеген жоқ, оның аяғы өкінішке апарарын олар да жақсы түсінді. Американың ең басты көздеген мақсаты, ол Жапонияны американдық бәсекелестік бизнестен шектеп және оларды сыртқы нарық пен капиталдан оқшаулау керек болды. Токионы капитуляциялау осы процесті толықтай жүзеге асырды. Жапонияның әскери күшін толықтай жою Вашингтон үшін жапондықтар енді Азия жерінде “үстемдік жағдайын” жүргізе алмайтын болды. Сонымен, жоғарыда туындаған мәселелер жайдан-жай емес еді, 1947 жылғы оккупациялық үкімет жазған Жапонияның Конституциясы мазмұнына қарағанда, жапондарға армия ұстауға мүлдем тыйым салынды, өзін-өзі қорғау да шектеп қалды, бір сөзбен айтқанда болашақ шиеленіс пен түрлі мәселені шешу үшін осындай саясат керек болды /4, 214/.

Американдық және жапондық үкіметтер екеуі де елдің тұрақтылығы және екі елге де тиімді өзара қарым-қатынас орнатуды қолға алды. Император бұрынғыдай арнайы, яғни елдің тұрақтылығы мен әлеуметтік жүйенің кепілі болып қала берді. Оның үкімет басында болуының басты маңызы болған, Штаттар билеуші элитаға немесе мемлекетті төтенше жағдаймен күшейтуге қызығушылық тудырмауында болатын. Әрине, жапон үкіметінде күшті өзгеріс болды, онда әсіресе жалпыға бірдей сайлау құқығы және жер реформалары бағдарламасына, бірақ бұдан әрі айтарлықтай өзгеріс бола қойған жоқ /2, 211/.

Сонда да америка үкіметі және қоғамы Жапониядағы болып жатқан жағдайға немқұрайлы қараған жоқ. Осы кезде Америка саясаткерлерінің бағы бір мазаландырғаны елдегі жазалау мен қайта құрудағы тепе теңдікті қалай іске асыру керектігі болды, мұның өзі қарама-қарсы шешім қабылдауға әкеп соқты. Алайда, түптеп келгенде мәселе Жапонияны өзінің одақтасына айналдыру мақсаты жатты, яғни қатынастың жалпы тенденциясы осы болатын.

1946 жылдың басында милитаристерді қоғамдық жұмыстан босату бағдарламасы қабылданды. Дегенмен бұл әділ жолмен жүргізілді. Сонымен, екінші дүниежүзілік соғыстан кейін бұл процедурадан елдің тек 029 % ғана өтті, өз кезінде Германия-дағы (американдық зонада) бұл көрсеткіш тек 25 пайыз ғана болатын. Оның ішінде 200 000 адам (80 % әскери қызметкерлер), ал қалған саясаткерлер мен бизнесмендер толығымен түптеп келгенде 99 пайызы әртүрлі міндеттерден босатылды /15, 104/.

Осы кезде, әскери уақыттағы премер-министр Тоджо Хидеки тұтқындалып түрмеге қамалған кезде, тіпті У. Черчилль-дің өзі бұған қарсылығын білдірді. Оның пікірі бойынша: “…яғни кез-келген елде мұндай жағдай болған күнде мен де Ф. Рузвельт те әскери қылмыскер болып тұтқындалар едік…”-деп хабарлады. Ал түптеп келгенде не бюрократия, не саяси жүйе, не бизнес түбірімен қайта құруды басынан кешірген жоқ, тек жеке тұлғалар ғана болмаса.

Қиыр Шығыстағы әскери қимылдар аяқталып, Жапония тізе бүкеннен кейін, одақтас мемлекеттер атынан мұнда соғысып жатқан американдық әскери блок болатын. Елдің жоғарғы басшылығы американдық оккупациялық армия қолына көшті, оны генерал Д. Макартур басқарған болатын.

Жапонияның екінші дүниежүзілік соғыста жеңілуі Тынық мұхит бассейіні үшін күрескен империалистік елдердің ішіндегі жеңілген ел емес. Бұл жеңіліс Азиядағы Кеңес үкіметіне қарсы елдің жеңілісі еді.

Жеңілуіне байланысты Жапония өзінің отар елдерінен айырылды. Корея мен Тайвань елдері Жапонияның билеуінен босап шықты. Жапония өзінің Қытайдағы адамдарын шығарды. Кеңес Одағы Куриль аралына және Оңтүстік Сахалинге деген өз билігін қайтарып алды. Әскери саяси және мораль жағынан жеңілуі Қытайдағы және басқа Азиядағы отар елдердің көтерілуіне алып келді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.