Атмосфералық ауаға антропогендік факторлардың әсері

Кіріспе

Атмосфера - бүкіл әлемнің тіршілік тынысы. Атмосфера ауасы дегеніміз – жер шарын қоршап тұрған шаң-тозаң, бу мен газдан құралған қоспа, ол күн сәулесін жер бетіне жеткенше ұсақ бөлшектерге бөліп, жан-жаққа шашыратып отырады. Егер атмосферада ауа болмаса аспан қараңғы болып, күн адамның көзін шағылыстыратын сәуле шашып, жер беті кеуіп, жарылып, одан әрі қыза түсер еді. Атмосфералық ауа бер кездің өзінде Батыс Сібірде қыста -600С, ал жазда +300С, жыл бойы 900С-қа өзгергенде өмір сүруге қолайсыз болып, көп қиыншылықтар кездеседі. Атмосфералық ауа иіссіз, түссіз, жеңіл, 1м3 –де 1300 грамм ауа болады. Соған қарамастан жер бетіне түсетін қысым әрбір 1 см2 1 кг-нан келеді. Атмосфера бірнеше қабаттардан тұрады: тропосфера, озон, стратосфера, мезосфера, термосфера және экзосфера. Әрбір қабаттың өзіне тән атқаратын қызметі, газдық құрамы, тіршілік нышаны болады. Әсіресе, тропосфера мен озон қабатының тіршілік үшін маңызы ерекше.
Жердің ең алғашқы ауасы сутектен, метаннан, аммиактан, су буларынан және инертті гелий, неон сияқты газдардан тұрған. Жер бетінде тіршілік пайда болған кезден бастап жердің алғашқы ауасына жер қойнауының және өсімдіктерден бөлінген күкіртті сутек пен көмір қышқыл газдары қосыла бастады. Алғашқы көзге көрінбейтін ұсақ организмдер ауадағы сутек, метан, аммиак, күкірті сутек газдарын біртіндеп азайта берді. Мысалы, сутек бактериялары жанартаулардан бөлінген күкіртті сутекті тотықтырып, ауаға оттек газын бөле

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Атмосфералық ауаға антропогендік факторлардың әсері

Атмосфера - бүкіл әлемнің тіршілік тынысы. Атмосфера ауасы дегеніміз
– жер шарын қоршап тұрған шаң-тозаң, бу мен газдан құралған қоспа, ол күн
сәулесін жер бетіне жеткенше ұсақ бөлшектерге бөліп, жан-жаққа шашыратып
отырады. Егер атмосферада ауа болмаса аспан қараңғы болып, күн адамның
көзін шағылыстыратын сәуле шашып, жер беті кеуіп, жарылып, одан әрі қыза
түсер еді. Атмосфералық ауа бер кездің өзінде Батыс Сібірде қыста -600С,
ал жазда +300С, жыл бойы 900С-қа өзгергенде өмір сүруге қолайсыз болып,
көп қиыншылықтар кездеседі. Атмосфералық ауа иіссіз, түссіз, жеңіл, 1м3 –де
1300 грамм ауа болады. Соған қарамастан жер бетіне түсетін қысым әрбір 1
см2 1 кг-нан келеді. Атмосфера бірнеше қабаттардан тұрады: тропосфера,
озон, стратосфера, мезосфера, термосфера және экзосфера. Әрбір қабаттың
өзіне тән атқаратын қызметі, газдық құрамы, тіршілік нышаны болады.
Әсіресе, тропосфера мен озон қабатының тіршілік үшін маңызы ерекше.
Жердің ең алғашқы ауасы сутектен, метаннан, аммиактан, су буларынан
және инертті гелий, неон сияқты газдардан тұрған. Жер бетінде тіршілік
пайда болған кезден бастап жердің алғашқы ауасына жер қойнауының және
өсімдіктерден бөлінген күкіртті сутек пен көмір қышқыл газдары қосыла
бастады. Алғашқы көзге көрінбейтін ұсақ организмдер ауадағы сутек, метан,
аммиак, күкірті сутек газдарын біртіндеп азайта берді. Мысалы, сутек
бактериялары жанартаулардан бөлінген күкіртті сутекті тотықтырып, ауаға
оттек газын бөле бастады.
Ауа газдары құрамының өзгеруі, ауада оттектің көбеюі жер бетіндегі
тіршіліктің - өсімдіктер және жануарлар болып екіге бөлінуіне себепші
болды. Атмосфералық ауа құрамы мынадай газдардан тұрады (процент
есебімен): азот (N) – 78,08, оттек (O) – 20,95, аргон (Ar) – 0,93, көмір
қышқыл (CO2) – 0,003, неон (Ne), гелий (He), ксенон (Xe), родон (Rn), тағы
басқалары – 0,01. Бұлардан басқа ауа құрамында қалқып жүрген шаң-тозаң мен
су булары бар.
Адамдар ауасыз күн көре алмайды, қандай ауа болса да дем алуға мжбүр.
Егер қорексіз 5 апта, сусыз 5 тәулік өмір сүруге болса, ауасыз 5 минутта
тұра алмайды. Тәулігіне адамдар өкпесі арқылы 25 кг немесе 11 мың литр ауа
өтсе, қойға – 20 мың, ал жылқыға – 86 мың литр ауа керек.
Ауа табиғи және жасанды (адамдардың іс-әрекетінен) жолмен ластанады.
Адамдардың іс-әрекетінен болатын ластануға өнеркәсіп, көлік, ауыл
шаруашылық, құрылыс кәсіпорындарының, коммуналды-тұрмыстық мекемелердің шаң-
тозаңы мен қалдықтары жатады. Ауаның ластану көздеріне себеп боларлық
химиялық қосылыстар: ыс, шаң, күкірт қостотығы, көміртегі тотығы, азот
қостотығы, сульфаттар, көмірсутектер, күкіртсутектер, ауыр металдар.
Атмосфералық ауаның ластану көздері:
1. Топырақ эрозиясы нәтижесінде түзілетін шаң,
2.Энергетикалық өндіріс кешендерінің қалдықтары,
3. Транспорт,
4. Өндіріс орындары,
5. Химиялық өндіріс,
6. Минералды тыңайтқыштар өндірісі,
7. Шаң, ыс, тозаң, асбест,
8. Өрттер нәтижесінде түзілетін газдар,
9. Вулкандық табиғаты бар шаң-тозаңдар.
Бірінші дәрежелі қауіп-қатер: ауыр металдар. Ауыр металдардың өндіріс
көздері.
1. улыхимикаттар өндірісі.
2. қазба отындарды жағу.
3. түсті металдарды балқыту.
Ал бұлар өз кезегінде кадмий, мышьяк, мырыш, сынап, ванадий, қорғасын сынды
ауар металдарды бөледі.
Тұрмыстық мекемелердегі ауаның ластану көздері:
1. түрлі желімдер қолдану барысында ауаға бөлінетін формальдегид және
басқа да органикалық қосылыстар,
2. пеш, камин жаққанда ауаға бөлінетін заттар
3. газ жартылай жану өнімдері
4. пестицидтер
5. освежители ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.