Ақша қаражаттарының есебі жайлы ақпарат

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 38 бет
Таңдаулыға:

Ақша қаражаттарының есебі.

Ақша қаражаттарының жалпы сипаттамасы. Есеп айырысу нысандары.

Барлық шаруашылық жүргізуші субъектілер ақша қаражаттарын банкі мекемелерінің тиісті шоттарында сақтап және міндеттемелері бойынша төлемдерін, әдетте, осы мекемелер арқылы ақшасыз нысанда, ал қажет жағдайда Қазақстан Республикасының Ұлттық банкісінің нормативтік құжаттарымен белгіленген шегінде нақты ақшамен есептеуді жүзеге асырады. Егер де заңды тұлғалардың арасындағы төлем сомасы 4000 айлық есептік көрсеткіштен (АЕК) асып түссе, онда олар тек ақшасыз тәртіпте айырысуларды жүзеге асырады. Бұл келтірілген мәлімет заңды тұлғалардың арасындағы әрбір мәміле (контракт, келісімшарт) бойынша шартты түрде пайдаланылады. Егер де контракт сомасы көрсетілген лимиттен асатын болса, төлем ақшасыз тәртіпте орындалуы керек, тіптен олар жартылай орындалса да, әрбір төлемнің сомасы 4000 АЕК - тен аспауы керек.

Ақша қаражаттарлын сақтау үшін және заңды тұлғалар арасындағы есеп айырысу үшін Қазақстан Республикасының банк мекемелерінде банк шоттарыг ашады. Банк шоттары - бұл банк пен клиенттер арасындағы келісім-шарттың қатынастарын көрсететін әдіс. Банк шоттары теңгемен де, шетелдік валютамен де жүргізіледі және ол ағымдық, жинақтық және корресподенттік болып бөлінеді.

Корресподенттік шотт ар - банк шоттары банктер мен ұйымдардың кейбір операцйя түрлерін жүзеге асырады.

Ағымдағы (есеп айырысу) және жинақ шоттары - бұл да банктік шоттар, бірақ олар жеке және заңды тұлғалар үшін, сондай-ақ заңды тұлғаның оқшаланған бөлімшелері үшін де ашылады.

Шетелдік валютадағы қаражаттардың қолда бары мен қозғалысын есептеу үшін субъектіге арнап ағымдағы (есеп айырысу) шотт ар ашылуы мүмкін. Ол сыртқы экономикалық қызметін жүзеге асыратын және өнімін валютаға сататын субъект үшін ашылады. Аккредитивтер, чек (аванс) кітапшаларының шоттарын және басқаларын субъектілер ақша қаражаттарын оқшаулап сақтау үшін және тиісті операцияларын ж‰ргізу ‰шін ашады.

Субъект шоттарындаѓы ќаражат олардыњ иелерініњ ємірі бойынша есептен шыѓарылады. Субъектініњ р±ќсатынсыз шоттаѓы ќаражатты есептеп шыѓаруѓа соттыњ, мемлекеттік салыќ ќызметініњ р±ќсатымен жєне ќолданылып ж‰рген зањдарѓа кµзделген басќа жаѓдайларда ѓана жол беруі м‰мкін.

Субъектілердіњ шоттарынан тµлем жасау, егер зањдарда µзгеше кµзделмесе, субъектініњ басшысы белгілеген кезектілікпен ж‰зеге асады.

Ќазаќстан Республикасыныњ аймаѓында аќшаны тµлеу мен аудару ж‰зеге асыруда келесі єдістерді: ќолма-ќол аќшаны аудару; тµлем тапсырманы ±сынуды; чектерді беруді; вексельдерді немесе олардыњ индоссаменттері арќылы беруді; тµлем карточкасын пайдалануды; тікелей дебеттік банкі шоттарына аударуды; тапсырма-талап тµлемдерін ±сынуды; инкассалыќ жарлыѓын ±сынуды; республиканыњ зањ актілерімен белгіленген басќа да єдістерін пайдаланады.

Аќшасыз есеп айырысудыњ негізгі нысандары: тµлем тапсырма; чек; вексель; тапсырма-талап тµлемдері; кеден мен салыќ ќызметініњ органдарыныњ инкассалыќ жарлыќтары болып табылады.

Тµлеуші мен алушылар µздері есеп айырысу нысандарын келісім-шарт негізінде аныќтайды, сондай-аќ олардыњ арасында болатын талаптары мен міндеттемелерді зачетка да жатќыза алады.

Тµлем тапсырмаларын есеп айырысу. Тµлем тапсырмалары онда кµрсетілген соманы бенефициардыњ пайдасына аќшаны жіберушіге ќызмет кµрсететін банк алушыныњ аќшаны аударѓаны туралы тапсырмасы болып табылады. Ќызмет пен ж±мысты жєне тауарлы - материялдыќ ќ±ндылыќтарды µтеу ‰шін есеп айырысу кезінде, сондай-аќ ќызмет пен тауарѓа алдын-ала тµлем жасаѓан кезде, аванстыќ тµлемдер жасаѓан кезде тµлем тапсырмаларын пайдаланады.

Тµлем жасаушы банкке белгіленген нысандаѓы бланкілердегі тµлем тапсырманы ±сынады. Тапсырмаларѓа ќоса тµлем жасаушы банктіњ талап етуі бойынша салынатын салыќтыњ шот-фактуралары жєне тµлемдердіњ маќсатын растайтын басќа да ќ±жаттары бірге тапсырылады. Тµлем тапсырмалары жазылып берілген к‰ннен бастап 10 к‰н бойы к‰шінде болады (жазылѓан к‰ні есепке алынбайды) . Тµлем тапсырмалары тµлем жасаушыныњ шотында ќаражат болѓанда ѓана орындауѓа ќабылданады. Тµлем ќ±жаттарын электрондыќ т‰рінде де, ќаѓаз ретінде де ±сынуы м‰мкін. Б±л ќ±жаттардыњ данасын єрбір банк µздері дербес аныќтайды. Негізінен алѓанда, олар екі данада толтырылады, біріншісі банкте ќалдырылады да, яѓни аќшаны жіберушіге ќол ќойылып, штамп басылып ќайтарылады. Тµлем тапсырманыњ нысаны 201 бетте келтірілген.

Тµлем тапсырмасын толтыру кезінде келесі реквизиттері (кµрсеткіштері) кµрсетіледі.

тµлем тапсырмасыныњ нµмірі;
тµлем тапсырмасыныњ жазылѓан к‰ні;
жеке тењестірілген немесе тењестірілген (идентификацияланѓан) коды (ЖТК немесе ИИК) ;
жіберуші мен бенефициардыњ банкі шоттарыныњ нµмірі;
бенефициардыњ коды (БК немесе КБе) жєне жіберушілердіњ коды (ЖК немесе Код) -б±л кодтар екі символдан (белгіден) т±рады: біріншісі - резиденттік белгісін, ал екіншісі - экономиканыњ секторын кµрсетеді;
бенефициар -аудару жасалѓан аќша кезде ќаражатын алушы;

СХЕМА. 201бетте.

банк - алушы -банк атауы, аударылѓан аќша, оныњ мекен-жайы кµрсетіледі;
бенефициар банкісі -бенефициардыњ пайдасына келіп-т‰скен аќша ќаражатын ќабылдайтын банк жіберушімен жасалѓан келісім-шарттыњ негізінде;
жіберушілердіњ тењестірілген немесе тењестірілген (идентификациаланѓан) банктік коды (ЖТБК немесе ИИК) -филиал аралыќ айналымдарыныњ коды (ФАК немесе МФО) ;
тµлем арналымыныњ коды -ЌР ¦Б нормативтік-ќ±ќыќтыќ актісімен белгіленген жєне соныњ негізінде тµлемдерді ж‰зеге асыратын кодтыќ белгілер, ал ол ‰шін символдан (белгілерден) т±рады;
бюдеттік классификациясыныњ (жіктемесініњ) коды -салыќтарды кері ќайтаруда ќойылатын код;
валюттелген к‰ні -аќша ќаражатын бенефициардыњ (алушыныњ) банктік шотына аќша ќаражатыныњ аударѓан к‰ні тµлем жасаушыныњ ынтасымен аныќталады.

Тµлем ќ±жатына кез келген жµндеудіњ т‰рін жасауѓа р±ќсат етілмейді. Шаруашылыќ ж‰ргізуші субъектілердіњ арасындаѓы жасалѓан келісімдері бойынша тµлем тапсырмалары: жедел мерзімді, мерзімінен б±рын жєне мерзімі кейінгі ќалдырылѓан болып бµлінуі м‰мкін.

Жедел мерзімді тµлем мынадай н±сќалар бойынша ж‰зеге асырылады: аванстыќ тµлем, яѓни тауар тиелгенге дейін; тауар тиелгеннен кейін, яѓни тауарлар ‰шін шоттарды тікелей акцептеу жолымен; ірі мємілелер кезіндегі ішінара тµлемдері.

Мерзімінен б±рын немесе мерзімі кейінгі ќалдырылѓан тµлемдер шарттыќ ќатнастар аясында тараптардыњ ќаржылыќ жаѓдайына зиян келтірмейтіндей етіп жасалуы керек.

Субъектілер: жеке µздеріне тиесілі ќаражатты (зейнетаќы, алимент, жалаќы, іс-сапар шыѓыстары, авторлыќ ќаламаќы) жекелеген азаматтардыњ атына; жалаќы тµлеуге арналѓан, банк мекемелерінде аударым алушыныњ атын, оныњ нµмірін, сондай-аќ егер ќаражат шотќа аударылуѓа тиіс болса, онда ол орналасќан банктіњ аты мен нµмірі кµрсетеді. Тапсырмаѓа ќаражат алушылардыњ тізбесі ќоса беріледі, онда кім, ќандай маќсаттарѓа аќша алатыны кµрсетіледі. Байланыс кєсіпорындары кєсіпорындарѓа жолданѓан єрбір аударым алушы бойынша барлыќ аударымдардыњ жалпы сомасына тµрт дана етіп жазылатын тµлем ќ±жаттары келіп т‰скеннен кейін тµлейді.

Чектермен есеп айырысу. Чек беру тµлемді ж‰зеге асырудыњ бір тєсілі болып табылады, онда тµлем чек беруші аттас тµлем ќ±жатын ±стаушыѓа беру жолымен жасайды. Чек беруші µз мєні бойынша чекті ±стаушыныњ аќшалай міндеттемесін орындау болып табылады, біраќ ол соны орындау ‰шін жазылѓан болса да. Аталѓан міндеттемені орындау тек чек бойынша аќшаны алатын кезде ѓана болады. Чектер жабылатын жєне жабылмайтын болып бµлінеді. Біріншісі - депозиттермен ќамтылѓан, ал екіншісі - ќамтылмаѓан болып бµлінеді. Б±л кезде чектердіњ тµленетіндігі жµнінде банктердіњ кепілдік беру м‰мкін, оныњ ішінде жабылмайтын чектер бойынша да. Чекті ќолданумен байланысты банкпен чек берушініњ міндеті мен ќ±ќыѓы, чекті ќолдану туралы жасалѓан келісім-шарттыњ негізінен шыѓады, яѓни б±л келісім-шартта, банк µз клиенттеріне чек берушіге (зањды жєне жеке т±лѓа) чегін тµлеуді, яѓни чек берушініњ міндетін µзіне алады, ал клиенттер µз кезегінде банкі белгіленген (демек чектерді беру мен пайдалану) ережелерін саќтауѓа міндетті. Чек ±стаушылардыњ ќ±ќыѓы чек берушіден чекті алѓан кезінен бастап пайда болады. Чектерге, есеп айырысу шотыныњ тµлем ќ±жаттарына ќол ќою ќ±ќыѓына ие т±лѓалар ќолдарын ќояды жєне ќолдарында кітапша иесініњ мµрініњ тањбасы болу керек. Чектер жарамсыз болып ќалатындыќтан чекте жазылѓандарды т‰зету жєне µшіруге болмайды. Егер чекті толтыру кезінде ќателіктер жіберілсе, онда чекте жєне чектіњ т‰біртегінде ќиѓашынан “б‰лінген” деп жазу жазылады, мерзімі ќойылады жєне кітапша иесініњ ќолы ќойылады.

Чекті чек ±стаушы тµлеуге чек жазылѓан к‰ні ќабылдайды жєне тµлеуге ќабылдаѓан к‰нніњ ертењіне чек ±стаушы арќылы ќызмет кµрсететін банкке ±сынылуы тиіс. Чек кітапшасынан алынѓан чектіњ к‰шінде болуы мерзімі, жазылѓан к‰нін есептемегенде, єдетте, 10 к‰ннен аспайды.

Банк чек берушіден (немесе чек ±стаушыдан) чекті ќабылдауына болады, егер де мынадай жаѓдайлары аныќталса:

егер де жазумен жазылѓан сомасы цифрмен кµрсетілмеген болса;
чектіњ мерзімі µтіп кетсе;
тµлем ќ±жаттарында жасанды жазулардыњ белгілері бар болса (немесе т‰зетулер бар болса) ;
чек єрт‰рлі ќолмен жєне єрт‰рлі сиямен жазылѓан болса;
чектіњ ќорѓалу дењгейі оныњ талабына сай келмесе (ќорѓау дењгейі бестен кем болмауы керек) ;
чекте кµрсетілген реквизиттер ќате болса;
чектегі ќойылѓан ќолда ‰лгі ретінде ќабылданѓан ќ±жаттардаѓы ќолымен сєйкес келмесе;
чектіњ жабу сомалары жеткілікті болмаса;
чектіњ басќа да дефектілері бар болса.

Дефектісі бар чектер чек ±стаушыларѓа ќолхат жазылып ќайтарылады. Чектердіњ дефектілері табылса, банктіњ бас бухгалтері ол туралы Клирингтік палатаѓа хабарлайды, ал олар ондай чектердіњ µњделуін тез арада тоќтатады.

Бұндай дефектісі бар чектерге акт жасалады, ол акт төрт данада болады:

Біріншісі - банкте галса;

Екіншісі - көшірмесімен бірге ішкі істер органдарына бері леді;

Үшіншісі - Клирингтік палатаға беріледі;

Төртіншісі - чекті беруші банкке беріледі;

Мерзімі өтіп кеткен чек кітапшалары пайдаланбауына байланысты чекті беруші банкке қайтарылады.

Вексель дер арқылы есеп айырысу.

Вексель - біржақты сөзсіз орындалатын ақша міндеттемесін қамтитын қатаң нысанда белгіленген төлем құжаты. Ол жай және аударма болып келеді.

Жай вексель (соло - вексель) - талап етуі бойынша немесе белгіленген мерзімде келешекте вексельде көрсетілген ақша сомасын вексель ұстаушыға төлейтіні туралы вексель ешқандай талқылауға жатпайтын міндеттемесінен тұрады.

Аударма вексель (тратта) - вексель берушінің (трассанттың) үшінші тұлғаға (трассатқа) бірінші вексель ұстаушыға (ремитенке) немесе оның бұйрығы бойынша келешекте белгілі бір уақытта, не ұсынған кезде, вексельде көрсетілген ақшаны төлейтіні туралы басқаша ешбір шарт қойылмайтындығы туралы міндеттемесі. Аударма вексель өз табиғаты бойынша “бұйрыққа” ұқсас болып келеді.

Вексель: құжат мәтініне (тексті не) енгізілген, құжат қай тіл де толтырылса, онда сол тіле “вексель” деп жазылған атауы, белгілі бір ақша сомасы төлеуге еш нәрсемен негізделмеген бұйрықты; төлеуге тиіс тұлғаның (төлеушінің) атауы - тек аударма вексельде, төлеу мерзімін, төлем жасалатын орнын көрсетеді; кіме немесе кімнің бұйрығы бойынша төлем жасалатындығын, сол тұлғаның атауын, вексель жасалған күн мен орнын көрсетеді жіне онда вексельді берген тұлғаның қолы қойылады.

Жоғарыда көрсетілген талатар құжатта тұтастай сақталмаса, тек төмендегі белгіленген жағдайларды қоспағанда, вексельдің күші болмайды. Төлем мерзімі көрсетілмеген вексель ұсынғанда талап етуі бойынша төленетін вексеь ретінде қарастырылады.

Ерекше нұсқауы болмаған жағдайда төлем жасаушымен қатар белгіленген орны, төлем жасау орны және сонымен бірге төлем жасаушының тұратын орны ьолып есептеледі. Вексельдің жасалған орны көрсетілмеген жағдайда вексель берушінің атымен қатар белгіленген орында қол қойылған болып табылады.

Аударма вексель вексель берушінің бұйрығы бойынша ақы төлеуге жататын кексель ретінде берілуі мүмкін. Ол вексель берушінің өзіне немесе үшінші тұлғаның есебінен берілуі мүмкін. Аударма вексель үшінші тұлға тұрған жерде немесе төлем жасаушының тұратын жерінде немесе қандай да бір басқа орында төленуі мүмкін.

Вексельде пайыздық мөлшерлеме (проценттік ставкасы) көрсетілуі тиіс, мұндай нұсқау болмаған жағдайда шартқа қол қойылмаған (жазылмаған) деп с\аналады. Пайыздың есептелмеген күні көрсетілмесе, аударма вексель жасалған күннен бастап есептеледі.

Кез келген аударма вексельдің бұйрығы көрсетілмей берілсе де, ол өзінің индоссаменті арқылы берілуі мүмкін.

Егер вексель беруші аудрма вексельде “Бұрыққа емес” немесе осыған ұқсас мағынада сөз жазылса және ол құжат нысанын сақтаса, онда ол қарапайым цессиямен берілуі мүмкін. Индоссамент вексель берушінің пайдасына, не вексель бойынша міндетті басқа кез келген адамның пайдасына вексельді акцептегеніне, акцептемегеніне қарамастан төлем жасаушының пайдасына, жасалуы мүмкін. Бұл тұлғалар, өз кезегінде, вексельді табыстай алуына болады.

Индоссамент қарапайым, алдын ала ешбір келісімшарт қойылмаған болып келеді. Оның шартты жағдайларының бірі шектелетін болса, онда оған қол қойылмаған, яғни жазылмаған болып есептелінеді.

Индоссамент ұсынушыға бланктік күші бар индоссамент болып табылады. Индоссамент аударма вексельде немесе оған қосылған параққа (аллонажыға) қол қойылуы тиіс. Индоссамент аударма вексельде қаралған барлық құқықтарды иелік етеді. Егер индоссамент бланктік болса, онда вексель ұстаушы бланкті өз атына немесе басқа бір адамның атына толтыра алады; өз кезегінде вексельді банк арқылы немесе басқа бір адамның атынан табыстай алады; бланк толтырмай және индоссамент жасамай-ақ вексельді үшінші адамғабере алады.

Егер де басқаша кері шарт болмаса, индоссант акцепт пен төлеге жауап береді. Ол кейінгі индоссаментке тиым сала алады; бұл жағдайда вексель кейіегі табысталған адамдардың падасына шешілсе де, ол олардың алдында жауап бермейді.

Қолында аударма вексельі бар тұлғаның құқығы үздіксіз бір қатар индоссамент жасау арқылы негізделсе де, соңғы индоссамент бланктік болғанымен, заңды аударма вексель ұстаушы тұлға ретінде қарастырылады.

Бұл ретте сызылып тасталған индоссаменттер жазылмаған деп есептелінеді. Бланктік индоссаменттен кейін басқа индоссамент жасалса, соңғысына қол қойған тұлға бланктік вексельді сатып алған индоссамент болып есептелінеді.

Аударма вексельді төлем мерзімі басталғанға дейін вексель ұстаушы немесе қолда вексель тұрған қарапайым тұлға да төлем жасаушыға акцептеу үшін тұрған жерінде ұсына алады.

Егер төлем жасаушы өзінің келісімі туралы вексель ұстаушыға немесе қол қойған адамдардың біріне хабарласа, онда ол олардың алдында өз келісімінің шарттарына сәйкес өз міндеттерін орындаған болып саналады. Аударма вексель бойынша төлем толықтай немесе вексель сомасының бір бөлігін аваль арқылы қамтамасыз етуіне болады. Мұндай қамтамасыз етуді үшінші адам немесе типті вексельге қол қойған адамдардың бірі бере алады.

Аваь аударма вексельде немесе қосымша парақта беріледі. Аваль берілген орын көрсетілсе, онда ол жеке актімен берілуі мүмкін. Ол “аваль” деп есептелсін деген сөздермен немесе осындай мағынасы бар белгілі мәтіндегі формасымен берілсе, онда оған аваль берген адам қол қояды. Аваль үшін төлем жасаушы немесе вексель беруші қолын қоймаған болса, аударма вексельдің бет жағына авальшының қойған қолы жеткілікті. Авальді ол кімнің есебінен берілгені көрсетіледі. Ол көрсетілмеген жағдайда аваль беруші үшін берілген деп есептелінеді.

Авальші ол үшін аваль берген адаммен бірдей жауап береді. Аударма вексельге ақы төлей отырып, авальші кепілдікке берген адамға қарызы және аударма вексельге байланысты осы соңғы тұлғаның алдында міндетті адамдарға қарсы вексельден туындайтын құқықтарды иеленеді.

Аударма вексель ақы төлеу үшін ұсынғанда; ұсынғаннан кейін белгілі бір уақытта; вексель жасалғаннан кейін бергіленген бір күнде берілуі мүмкін. Тағайындалған өзге мерзімдер немесе бір ізді мерзімдерін қамтитын аударма вексельді жарамсыз болып табылады. Аударма вексель ұсынған мерзімінде төленуі тиіс. Ол жасалған күннен бастап бір жылдың ішінде төлем жасауға ұсынылуы мүмкін. Вексель беруші аудармалы вексельге төлемге ұсынылатын мерзім бергіленуі мүмкін, бірақ бергіленген мерзімнен бұрын төленуін талап етуін болмайды. Мұндай жағдайда ұсыну мерзімі осы мерзімнен бастап жүреді. Ұсынғаннан кейін белгілі бір уақытта жасауға аударма вексель бойынша төлем мерзімі не акцептелген күніне, не қарсылық білдіру күнінен айқындалады. Қарсылық білдіру болмаған жағдайда күні қоылмаған акцептантқа қатысты акцепке ұсыну үшін көздеген мерзімнің соңғы күнінде жасалған болып есептелінеді.

Мерзімі бергілі бір күнге немесе жасалғанан кейін немесе ұсынғаннан кейін белгілі бір уақытқа бергіленген аударма вексельді ұстаушы вексельді төлеу күнінде, келесі екі жұмыс күнінің бірінде ұсынуға тиіс. Аударма вексельді есеп айырысу палатасында ұсыну төлемге ұсынғанмен бірдей болып есептелінеді. Вексель ұстаушы бөліп төлеуден бас тарта алмайды. Бөліп төленген жағдайда төлем жасаушы мұндай төлем туралы білген болса, онда бұл туралы қолхат беру тиіс.

Вексель ұстаушы аударма вексель боыйнша төлемді мерзімнен бұрын алынған мәжбүрленбеуге тиіс. Мерзімі келгенге дейін төлем жасаушы өз тәуекелдлігіне алады.

Егер аударма вексел төлем жасау орнында жүрмейтін валютада жасалса, онда оның сомасы жергілікті валютада төлем мерзімі келген күніндегі бағам бойынша жергілікті валютамен төленеді. Егер борышкер төлемнің мерзімін өткізіп алса, онда вексель ұстаушы өз қалауынша аударма вексель сомасын жергілікті валютада төлеу мерзімі келген күнгі бағамен төлеуді талап ете алады.

Вексель ұстаушылардың индоссанттарға қарсы тұрған регрестерге өз құқығын төлем мерзімі жеткен кезде және одан бұрында сата алады.

акцептен толық немесе ішінара бас тартқан орындалса;
егер төлем жасаушы вексельді акцептегені немесе акцептемегеніне қарамастан банкрот деп танылған болса, онда төлем жасауды тоқтатады. Тіптен оның жағдайын сот анықтамаса да немесе оның мүлкінен өтем алу нәтижесіз болмаған жағдайда;
вексель беруші акцепке жатпайды, вексель бойынша банкрот деп танылған жағдайда.

Вексель бойынша жасалатын төлем мен акцеп үшін жауапты тұлғаға регрестік талабы (искы) вексель бойынша төлем мерзімінен кешіктірілмей ұсынылуы мүмкін.

Акцепт немесе төлемнен бас тарту (акцептемеуге немесе төлем жасамауға қарсылық білдіру) факті куәландыратын актімен расталады.

Вексель беруші аударма вексельдің мәтінде көрсеткен ресми қарсылық білдіруден басқа қарсылық білдірген кезде төлеушінің қолы қойылған өтінішпен алмастырылуы мүмкін.

Акцептеуге қарсылық акцептеуге ұсыну үшін белгіленген мерзімде жасалуы керек.

Акцептеуге қарсылық білдіру төлемге ұсынудан және төлем жасамауға және тағы да басқа қарсылық білдіруден босатады. Бірақ бүл қарсылық алдын ала тіркеуден өту керек, онсыз оның күші болмайды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.