Ерекше қорғауға алынған аймақтар

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Ерекше қорғауға алынған аймақтар.

Техносфераның биосфераға жасайтын қысымының маңызды көрінісі - табиғи экожүйелердің кедейленуі, яғни, биоалуантүрлілігінің кемуі болып табылады.

Биоалуантүрлілік тек маңызды шаруашылық ресурсы ғана емес, ол биосфераның тіршілік етуінің шарты болып табылады.

1992 ж. Рио де Жанейрода өткен БҰҰ конференциясында қабылданған үш арнайы Мәлімдемелер мен Конвенциялардың екеуі биологиялық ресурстар мен биологиялық алуантүрлілікті сақтаусыз тұрақты даму мүмкін емес екенін көрсетті. Қазір адамның азық-түлігі ретінде қолдануға бірнеше мың түрлер белгңлң. Бірақ іс жүзінде өсімдіктер мен жануарлардың 200-250-ден аспайтын түрлері пайдаланады. Ауылшаруашылық өнімдерінің басым көпшілігі 12-15 өсімдік береді. Биоалуантүрлілілік - адамзатты шексіз ұзақ уақыт бойы энергетикалық, техникалық және басқа ресурстармен қамтамассыз етудің жалғыз көзі. Қарапайым жүйелердің тіршілігін сақтау үшін көп энергия жұмсау қажет. Мысалы, қышқылдық жаңбырлардың әсерінен тіршілігі жойылған су қоймасы сырттан табиғи күйге келтіретін энергия жұмсалмаса қалдықтардың қоймасына айналады. Жердің геологиялық тарихында бір түрлер жойылып, басқалар олардың орнын басып отырған. Биосфераның жасы ұлғайған сайын түрлердің саны да артып отырады. Адамның геологиялық күшке айналуынан бастап жеке түрлердің жойылу жылдамдығы эволюциялық табиғи құбылыспен салыстыруға келмейтін жылдамдықпен жүре бастады.

Халық санының өсуіне байланысты барлық негізгі табиғи бірлестіктердің бөліктерін бастапқы түрінде сақтап қалудың маңызы артып отыр. Табиғатты қорғаудың маңызды формаларының бірі - ерекше қорғауға алынған территориялар. Осындай территориялардың түрлері көп: қорықтар, қорғалымдар, табиғат ескерткіштері, ұлттық және табиғат саябақтары, ботаникалық бақтар, биосфералық резерваттар. Қорықтар - табиғатты қорғаудың бір түрі. Қазіргі кезде қорықтық территориялар Жер шарының шамамен 1, 6-2, 0% -ын құрайды. Дүние жүзіндегі ең ірі ұлттық саябақ Гренландияда. Оның ауданы 7 млн. га.

Қорықтар - толық қорғаудың жетілдірілген түрі, себебі, оған табиғи комплекс кіреді де, табиғат ресурстарын пайдалануға рұқсат берілмейді. Қазіргі заманда «қорық - өзгермеген табиғаттың эталоны» деген принцип бұзылып отыр. Атмосфераның өндірістік улы қосылыстармен, радиациялық ластану, олардың тасымалдануы - біздің планетамыздың кез келген бөлігіне міндетті түрде әсер етеді.

Белгілі бір шаруашылық жұмыстарын жүргізе отырып, табиғаттың ерекше обьектілерін қорғауға алынған жүйені ұйымдастыру түрі - қорғалымдар болып табылады.

Табиғи тіршілік ортасын қорғайтын категориялардың біріне табиғи (ұлттық) саябақтар жатады. Олардың негізгі міндеті - халықты рекреациялық қамтамассыз ету.

Қазақстандағы қорықтар мен ұлттық табиғат саябақтарының тізімі

№

ЕҚА аттары.

Қорықтар:

Көлемі (мың га. )

Қорғайтын нысаны

Орналасу аймағы

Құрылған мерзімі

№: 1.

ЕҚА аттары.Қорықтар:: Ақсу -Жабағылы

Көлемі (мың га. ): 85, 4

Қорғайтын нысаны: Талас Алатауы ландшафттары. Өсімдіктері - 1400, сүтқоректілері - 43, құстар - 240, бауырымен жорғалушылыр - 9, балықтар - 4түрі.

Орналасу аймағы: Оңтүстік Қазақстан облысының Түлкібас, Сайрам аудандары

Құрылған мерзімі: 1926

№: 2.

ЕҚА аттары.Қорықтар:: Алакөл

Көлемі (мың га. ): 12, 5

Қорғайтын нысаны: Су экожүйесі. Өсімдіктері - 107, сүтқоректілері -21, құстар - 98, бауырымен жорғалушылыр - 4, қосмекенділер -2.

Орналасу аймағы: Алматы облысының Алакөл ауданы.

Құрылған мерзімі: 1998

№: 3.

ЕҚА аттары.Қорықтар:: Алматы

Көлемі (мың га. ): 73, 3

Қорғайтын нысаны: Іле Алатауы. Өсімдіктері - 930, сүтқоректілері - 38, құстар - 200, бауырымен жорғалушылыр - 4, қосмекенділер -3, энтомофауна- 800 түр.

Орналасу аймағы: Алматы облысының Талғар ауданы

Құрылған мерзімі: 1934

№: 4.

ЕҚА аттары.Қорықтар:: Барса-келмес

Көлемі (мың га. ): 30, 0

Қорғайтын нысаны: Барсакелмес аралы. Жейран, сайғақ және құланды қайта қалпына келтіру үшін құрылған. Өсімдіктері-165, сүтқоректілер-12, құстар-202.

Орналасу аймағы: Қызылорда облысы, Барсакелмес аралы.

Құрылған мерзімі: 1939

№: 5.

ЕҚА аттары.Қорықтар:: Батыс-Алтай

Көлемі (мың га. ): 56, 1

Қорғайтын нысаны: Батыс Алтай таулы ландшафтары. Өсімдіктері - 145, сүтқоректілері - 28, құстар - 108.

Орналасу аймағы: Шығыс Қазақстан облысының Лениногорск ауданы.

Құрылған мерзімі: 1992

№: 6.

ЕҚА аттары.Қорықтар:: Қорғалжын

Көлемі (мың га. ): 258, 9

Қорғайтын нысаны: Көл экожүйесі. Өсімдіктері - 331, сүтқоректілері -37, құстар - 294, бауырымен жорғалушылыр -3, балықтар - 11түрі, қосмекенділердің -2, энтомофауна-288.

Орналасу аймағы: Ақмола облысының Қорғалжын ауданы.

Құрылған мерзімі: 1968

№: 7.

ЕҚА аттары.Қорықтар:: Марқакөл

Көлемі (мың га. ): 75, 0

Қорғайтын нысаны: Оңтүстік алтай таулы ландшафттары. Марқакөл көлі. Өсімдіктері -2000, сүтқоректілері -59, құстар - 250, бауырымен жорғалушылыр -4, қосмекенділер-3, балықтар - 4түрі.

Орналасу аймағы: Шығыс Қазақстан облысы, Марқакөл ауданы.

Құрылған мерзімі: 1976

№: 8.

ЕҚА аттары.Қорықтар:: Науырызым

Көлемі (мың га. ): 87, 7

Қорғайтын нысаны: Қарағайлы борлар, дала мен көлдер. Өсімдіктері -687, сүтқоректілері -30, құстар -230, бауырымен жорғалушылыр -3, қосмекенділер-3, балықтар -6түрі.

Орналасу аймағы: Қостанай облысының Науырызым ауданы.

Құрылған мерзімі: 1959

№: 9.

ЕҚА аттары.Қорықтар:: Үстірт

Көлемі (мың га. ): 223, 3

Қорғайтын нысаны: Дала ландшафты. Өсімдіктері - 300, сүтқоректілері -27, құстар -111, бауырымен жорғалушылыр -30.

Орналасу аймағы: Маңғыстау облысының Ералы ауданы.

Құрылған мерзімі: 1984

Ұлттық табиғат саябақтары:

: 1.

Ұлттық табиғат саябақтары:: Алтын-емел

: 212, 1