Египет пирамидаларының тарихы

Пән: Жалпы тарих
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 97 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

КІРІСПЕ. . 3-9

І. Египет пирамидаларының салыну тарихының зерттелуі . . . 10-29

1. 1. Көне және орта ғасырлық зерттеушілердің Ежелгі Египет пирамидаларының құрылысы туралы зерттеулері. …. 10-19

1. 2. Ерте жаңа заманнан бастау алған зерттеулер тарихы . . . 20-29

ІІ. Ежелгі Египет пирамидалары және оның қоғамдағы идеологиялық, әлеуметтік-экономикалық жетістігі ретіндегі көрінісі . . . 30-

2. 1. Алғашқы әулеттер перғауындарының саяси билігінің діни идеологиялық негіздемесі және оларға табыну культінің қалыптасуы . . . 30-42

2. 2. Алғашқы әулеттер және Ежелгі патшалық тұсындағы Египет пирамидаларының тұрғызылуының әлеуметтік-экономикалық астары . . . 43-69

2. 3. Орта және Жаңа Египет патшалары тұсындағы пирамидалық құрылыстар тұрғызылуының шектелуінің қоғамдық саяси және экономикалық себептері . . . 70-78

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 79-89

СІЛТЕМЕЛЕР ТІЗІМІ . . . 90-93

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 94-98

ҚОСЫМШАЛАР . . . 99-

КІРІСПЕ

Өзектілігі. Ежелгі Египет пирамидалары көптеген ғалымдардың, зерттеушілердің, археологтардың қалам тартып, зерттеп жүрген күрделі мәселелерінің бірі. Египет пирамидаларын зерттеумен антикалық тарихшылардан бастап бүгінгі тарихшылар да шұғылдануда. Египет пирамидаларын зерттеудің маңызды және өзекті мәселелерге айналуының басты себебі пирамидалардың бойында тұнып жатқан құпиялар мен олардың геометриялық және математикалық өлшемдері. Алып тас құрылыстардың архитектурасындағы геометриялық дәлдіктер және осыдан 40 ғасыр бұрынғы адамдардың салмағы 200-500 тонна болатын тақтатастардан пирамидаларды еш техниканың көмегінсіз тұрғызуы әлі күнге дейін ғалымдарды таң қалдырып келе жатыр.

Египет пирамидалары тас құрылысының ең жоғарғы жетістігі болып табылады. Оның құрылысы архитектура саласында әлі күнге дейін өз маңызын жоймай келеді. Сонымен қатар, Египет пирамидалары Ежелгі Египет халқының, мәдениетінің тамаша жетістігі бола отырып, олардың өмірі, тарихы, тұрмыс-тіршілігі туралы маңызды мәліметтер береді.

Көптеген зерттеушілер «Пирамидаларды не үшін, кім үшін, қалайша тұрғызды екен?» деген сауалдарға жауап іздеп, оған әркім әр түрлі жауап береді. Мәселен, «Пирамидалар перғауындардың зор билігінің айғағы болды» десе, енді біреулері «Пирамидалар Египет байлығының монументальдык көрінісі» дейді. Осындай жауаптардың әрқайсысында ақиқаттың бір үлесі жатқандай. Алайда кейбір патшалар өздеріне арнап пирамидалар тұрғызбаған. Бірақ, олар да пирамидалар салдырған перғауындар сияқты құдіретті болған. Мысалы, II Рамсес Джосер немесе Хинджерадан да бай болған, дегенмен өзінен кейін пирамида қалдырмаған. Месопотамияның да әлеуметтік жағдайы Египеттікі сияқты болды, бірақ онда да пирамида тәрізді патша табыттары ешқашан болған емес. Олардың сыры неде? Тығырықтан шығар жол бар ма?

Пирамидалар құдай деп саналған перғауындардың табыттары, яғни діни сипаттағы құрылыс болғандығын зерттеушілер анықтағаннан кейін ғана мұндай тұйықтан шығудың жолы табылды.

Әрине, пирамидалар Ежелгі Египеттің экономикалық базисі мен саяси тұрақтылығының көрінісі болды. Дегенмен де, оларды толық түсінудің кілті, Египет дінінде жатыр. Пирамидалар құдай деңгейіне жеткізілген перғауындардың О дүниелік панасы ғана болған жоқ, сонымен қатар ол діни идеология ықпалының нәтижесінде саяси экономикалық мәдени -әлеуметтік қатынастардың жарқын көрінісі болды. Сол себептен де, діни идеологияның қалыптасып, дамуымен саяси қатынастарға ықпалы жан-жақты және түбегейлі зерттеуді қажет етеді. Сондықтан, диплом жұмысымда осындай өзекті мәселелерді саралап, талқылауды жөн көрдім.

Мақсаты. Дипломдық жұмысымды жазудағы басты мақсатым Ежелгі Египет пирамидаларын тереңінен оқып, өзіме беймәлім, белгісіз мәліметтермен жақын танысу. Египет пирамидалары туралы Ежелгі дүние тарихынан оқыған білімімді жеке монографиялық зерттеулер тарапынан толықтырып, пирамидаларды жаңа қырынан тану. Ежелгі өркениеттер қатарында болған Египеттің саяси, мәдени дамуындағы діни идеологияның ролін анықтап, оның пирамиданың тұрғызылуына тікелей ықпалы болғандығын көрсету.

Сонымен қатар, бұл тақырыптың мақсаты деректермен зерттеулерді пайдалана отырып, оқырман қауымды Египет пирамидаларының тарихымен таныстыру. Әрине, пирамидаларды зерттеуде ғалымдар әлі күнге дейін бір тұжырымға келе қойған жоқ. Ежелгі грек тарихшысы Геродот пирамидалардың перғауын зираттары болғандығын айтып кеткен. Кейінгі зерттеушілер оны дәлелдеп берді. Алайда, мұндай шешімге келу үшін аз уақыт кеткен жоқ. Өйткені, орта ғасырлардың өзінде пирамидаларды библиялық Иосиф перғауындардың қазынасын қоятын сейфтері немесе үйлері үшін жасатқызған деген, кейбірі пирамидаларды Египет абыздарының архивтері немесе ежелгі обсерваториялар десе, енді біреулері шөлден келетін құмдар үшін бөгет болатын құрылыс немесе шекаралық бекіністер деп атады. Бұдан да басқа адам ақылына сыймайтын қисынсыз дәйектер толып жатыр. Кейбірі тіпті бұл құрылыстардың адам қолынан шыққандығына сенімсіздік білдірген, ондай адамдар қазір де бар.

Міне, тақырыптың мақсаты осындай оқырмандардың көкейінде жүрген сауалдарға жауап бере отырып, бұл құрылыстардың Египет тарихында ерекше орын алғандығын, оның өзіндік саяси, діни, экономикалық астары болғандығын түсіндіріп, пирамидалардың тарихи - әлеуметтік құбылыс ретіндегі негіздерін ғылыми деректер тұрғысында көрсету болып табылады. Осы мақсатта мынадай міндеттерді шешуді қажет деп санаймын:

- Көне және ортағасырлық зерттеушілердің Ежелгі Египет пирамидаларының құрылысы туралы зерттеулерді анықтау;

- Ерте жаңа заманнан бастау алған зерттеулер тарихын саралау;

- Алғашқы әулеттер перғауындарының саяси билігінің діни-идеологиялық негіздемесі және оларға табыну культінің қалыптасуын зерттеу;

- Алғашқы әулеттер және Ежелгі патшалық тұсындағы Египет пирамидаларының тұрғызылуының әлеуметтік-экономикалық астарын ашу;

- Алғашқы әулеттердің патшалары тұсындағы пирамидалық қүрылыстар түрғызылуының қоғамдық, саяси және экономикалық себептерін ғылыми деректер мен зерттеулердің негізінде талқылап көрсету.

Тақырыптың зерттелу тарихнамасы: Диплом жұмысын жазу барысында пирамидалар туралы көптеген оқулықтар мен жеке монографиялық зерттеулерді, газет-журналдарды қарастырдым.

Қолданған Батыс және Шығыс зерттеушілерінің еңбектерінде пирамидалардың салыну тарихы мен зерттелуі және египеттіктердің негізгі тұрмысы, шаруашылығы, ғұрыптары, діни нанымдары туралы мағлұматтар нақты деректерге негізделе отырып, ғылыми тұрғыдан талқыланып жазылған. Египет тарихы туралы В. И. Кузищинаның «История Древного Востока»/1/, Л. С. Васильевтің «История Востока»/2/ және «История религий Востока»/3/, сонымен қатар, И. А. Ладыниннің «История древного мира»/4/, Б. А. Тураевтың «История Древного Востока»/5/ және «Всемирная история»/6/ оқулықтары көптеген мәліметтер бере алады.

Пирамидалардың басым бөлігі осы уақытқа дейін тоналып, бүлінген, тек алғашқы зерттеушілердің ынта жігерінің арқасында ғана бүгінгі таңда ғылымда олар туралы мәліметтер бар. Сондай мағлұматтар Л. А. Моисееваның «История цивилизаций»/7/, В. Замаровскийдің «Их величества пирамиды»/8/, П. Перминовтың «Улыбка Сфинкса»/9/ атты монографияларында көне және орта ғасыр, һәм жаңа заман зерттеушілерінің, ғалым - саяхатшыларының қолжазбалары нақты мысал ретінде келтіріле отырылып берілген. Ал пирамидалардың кейінгі зерттелуі, яғни экспедициялардың ұйымдастырылып және олардың тың деректермен көненің көздерін үнемі іздестіріп келе жатқандығын Вестник Древней истории журналындағы - «Загадки древнеегипетских пирамид»/10/, «Египетские путешествия М. И. Ростовцева»/11/, «Древний Египет: загадки и открытия»/12/, «Саккарская гробница Маиа, казначея фараона Тутанхамона: новое открытие»/13/, «Новые археологические открытия в Египте»/14/, «Древнеегипетские амулеты: археологический аспект»/15/ деген мақалалардан оқып білуге болады. Бұл мақалаларда XX ғасырда жүргізілген археологиялық қазбалардың есебі мен пирамидалардың құрылысы жайлы ғылыми зерттеулер келтірілген.

М. А. Коростовцевтің «Религия Древного Египта»/16/, М. М. Кублановтың «Мыслители древности о религии»/17/, С. А. Токаревтің «Религия в истории народов мира»/18/, Джон М. Уайттың «Боги и люди Древнего Египта»/19/ және А. Донинидің «Люди, идолы и боги»/20/ деген монографияларында Ежелгі Египет дінінің қалыптасуы және оның әлеуметтік ортадағы ролі мен елдегі саяси үрдістерге тигізген ықпалы жайлы баяндалған. Аталған еңбектер Египет дініне байланысты әркімнің көкейінде жүрген сауалдарға нақты жөне толық жауап бере алады.

Египеттіктердің әлеуметтік - экономикалық жағдайы туралы Ю. Я. Перепелкиннің «Хозяйство Староегипетских вельмож»/21/, Т. Н. Савельеваның «Как жили египтяне во времена строительства пирамид»/22/, С. И. Вавиловтың «Очерки по истории техники Древнего Востока»/23/ деген монографияларындағы материалдар мол мағлұматтар бере отырып, Ніл өзені халықтарының өткен тарихының пердесін ашып береді.

Ал, Ю. М. Кобищановтың «На заре цивилизации: Африка в древнейшем мире»/24/ және А. М. Малеваныйдың «Классовая борьба в древнем мире»/25/ сияқты еңбектерінде Египеттің ішкі және сыртқы саясатының қалыптасуы мен қоғамдық катынастарының дамуы жайлы баяндалған.

Египет пирамидалары салыну тарихы жайлы толық мәліметтер Х. А. Кинктің «Как строились Египетские пирамиды»/26/ және М. З. Гонеймнің «Потеренная пирамида»/27/ сияқты монографияларында берілген. Бұл еңбектерде пирамида тастарының қай жерден алынып, қалай өңделгендігі туралы, олардың қандай құрал - саймандарды пайдаланғандығын көптеген жазбаша және археологиялық деректемелерге негізделе отырып жазылған.

Сонымен қатар, Н. Дженкинстің «Ладья под пирамидой»/28/, М. Котреллдің «Во времена фараонов»/29/, Н. Д. Флиттнердің «В стране пирамид»/30/, Н. Петровскийдің «Египет - сын тысячилетий»/31/ және «Страна большого Хапи»/32/ атты монографиялары Египет пирамидаларын оқып үйренуде таптырмайтын құнды зерттеулер болып табылады. Аталған зерттеулердің құнды болуының себебі, бұл еңбектердің авторлары Египетке барып, пирамидаларды өз көздерімен көріп, зерттеген археолог - ғалымдар. Сондай - ақ П. Элебрахтың «Трагедия пирамид»/33/ аггы монографиясында пирамидалардың көпшілік біле бермейтін құпия сырлары мен шетелдіктердің мумияланған мүрделерді дәрі жасау үшін сатып байығандығын, табытнамаларды қалай және қашан қойғандығын кітапта келтірілген нақты мысалдардан көреміз.

Зерттеу тақырыбының дерегтік негіздері. Ежелгі Египеттің төрт мың жылға созылған тарихы мен мәдениеті көптеген әдет - ғұрыпқа, рухани өмірге байланысты сақталған әр түрлі жазбаша және материалдық заттар негізінде сақталған деректерге сүйене огырып зерттеліп келеді.

Египет жөніндегі мәліметтер шығыс және европалық көне дәуірдегі авторлардың шығармаларында үзік-үзік келтірілген, онда негізінен алғанда саяси тарихқа, оның халқы мен шаруашылық кәсібіне, рухани және материалдық мәдениетіне қатысты деректер бар. Бұл деректердің жиынтығын «Хрестоматия по истории Древного мира»/34/ деген оқулығынан алуға болады.

Кейініректегі хатшылардың, елшілердің, ғалымдардың, саяхатшылардың хабарлары мен археологтардың зерттеулері нәтижесінде деректердің қатары толыға түсті. Ондай деректерді Вестник Древней истории журналындағы М. А. Коростовцевтің «Из истории V династии в Древнем Египте»/35/, А. А. Кролдың «Хеб - сед и становление Древнеегипетского государства»/36/, А. О. Большаковтың «Образ и письменность в восприятии древного египтянина»/37/ деген мақалаларынан алуға болады. Сонымен қатар _, «Культурное наследие Востока»/38/ сиякты кітаптағы авторлар ұжымдарының жинақтарындағы мәлімет - деректер сілтеме жасалына отырып қолданылды.

Зерттеу жүмысының хронологиялық ауқымы. Белгіленген жоспарға сай, зерттеу жұмысының хронологиялық ауқымы б. з. д III мыңжылдықтан, яғни пирамидалардың тұрғызылуынан бастап, Жаңа патшалық ыдырағанға дейінгі уақыт, яғни б. з. д XII ғасыр аралығын қамтиды.

Зерттеудің методологиялык негізі. Зерттеу жұмысы жан-жақты тексерілген, объективті ғылыми жүйелілік негізінде орындалды. Тарихи объективтілік таным тұрғысынан сынай бағамдау зерттеудің методологиялық негізін құрады. Шетел ғалымдарының гуманитарлық ғылым саласында қол жеткізген табыстары орынды қолданылды.

Зерттеу жүмысының ғылыми жаңалығы. Зерттеу жұмысы барысында ғылыми деректерді пайдаланып, оларға сараптама жасай отырып, пирамидалардың салыну тарихын көрсету арқылы оны жаңа бір қырынан таныту.

Зерттеу жұмысының қолданбалық маңызы. Жұмыс ғылыми объективтілік және жүйелілік сияқты ұстанымдарға негізделе отырып жазылды. Ізденіс жұмыстарының нәтежелерін орта, арнайы және жоғары оқу орындарында, жеке курстар жүргізуге, сонымен қатар, студенттерге семинар сабақтарына дайындалғанда, бақылау жұмыстарын жазғанда және орта мектептерде тарих сабағында көмекші құрал ретінде пайдалануға болады.

Зерттеу жұмысының сыннан өтуі. Диплом жұмысының негізгі бөлімдері бойынша 2007 жылдың 22 ақпанында университетімізде өткен «ХХІ ғасыр білімі: мәселелер мен даму жолдары» атты студенттік ғылыми - практикалық конференцияда «Ежелгі Египет пирамидалары» деген тақырыппен ғылыми мақала жасалынды.

Диплом жұмысының құрылысы. Диплом жұмысы кіріспеден, үш тараудан және пайдаланған әдебиеттер тізімі мен қосымшалардан тұрады.

I. ЕГИПЕТ ПИРАМИДАЛАРЫНЫҢ САЛЫНУ ТАРИХЫНЫҢ

ЗЕРТТЕЛУІ

1. 1 КӨНЕ ЖӘНЕ ОРТА ҒАСЫРЛЫҚ ЗЕРТТЕУШІЛЕРДІҢ ЕЖЕЛГІ ЕГИПЕТ ПИРАМИДАЛАРЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫСЫ ТУРАЛЫ

ЗЕРТТЕУЛЕРІ

Ежелгі Египеттің өзіндік мәдениеті барлық адамзат баласын бағзы заманнан бері қызықтырып келеді. Оның мәдениеті - өзіндік өркениеті дамыған тәккаппар вавилондықтарды да, гректерді де таң қалдырған. Тіптен Ежелгі Греция фәлсафашылары мен ғалымдары египеттіктерден даналыққа үйренген деседі.

Мыңжылдықтар өтті, алайда Ежелгі Египеттің тарихына деген қызығушылық әлі күнге дейін жоғалған жоқ. Керісінше, иероглиф құпияларын анықтаған соң, біз сонау V мың жыл бұрын Ніл жағалауында дамыған өркениет туралы түсінігімізді кеңейте түстік/32/. Египтология Нілдің дарынды да, еңбекқор халқының жасаған мәдениетін танып білуге кең жол ашты.

Алып пирамидалардың сырына үңіліп, олардың құпиясын зерттеп білуге алғаш талпынғандардың бірі б. з. д 1290 - 1224 жылдары билік құрған II Рамзестің төртінші ұлы Кэмвасет болды. Рамзес II билік құрып тұрған кезде бұл пирамидалардың тұрғанына XIII ғасыр болған еді. Кэмвасет әкесінің батасын ала отырып, дүние жүзіндегі ең бірінші египтолог және археолог атанды. Ол пирамидаларды қалпына келтіріп қана қойған жоқ, сонымен қатар, Египет мәдениетінің көптеген материалдық заттарын тауып, жан-жақты анықтап берді. Оның олжаларының ішінде Хуфу перғауынының Кавабада деген ұлының мүсіні болды. Ханзада бұл өнер туындысын үйіне, яғни Мемфиске әкелуге тапсырады. Бұл мүсіннің қалдықтарын екінші рет 1908 жылы, яғни 3200 жыл уақыттан кейін ағылшын археологы Джемс Эдвард Квибелл тапқан болатын/7/. Ал б. з. д 663 жылы Саис қаласының билеушісі, XXVI жаңа әулетінің негізін қалаған Псамметих I Египетті ассириялықтардан тазартып, елдің басын біріктірген соң ежелгі пирамидаларды қалпына келтіруге кіріседі. Құл еңбегі аркылы пирамидаға кіретін жолдар бекітіліп, бұрынғы қалпына келтіріледі. Енді олар өз дәуіріндегідей болмысымен көз тартатын болды/8/.

Б. з. д V ғасырда өмір сүрген грек тарихшысы Геродот Египетке барғанда Псамметих I қалпына келтірген пирамидаларды көрген еді. Сонымен қатар, ол лабиринт, храм сияқты бірінен - бірі өткен өнер туындыларын да тамашалады. Геродот өзінің «Тарих» деген кітабында олардың әрбіреуіне бір-бір бөлімді арнаса, ол пирамидаға жеті бөлімін арнаған көрінеді. Әрине, оған дейін де басқа Европалык саяхатшылар пирамидалар туралы жазып кеткен болар. Бірақ, пирамидалар туралы бізге жеткен алғашқы Египеттік емес жазба деректер осы Геродоттікі болып танылады/10/. Пирамидалардың құрылысы мен өлшемі жөнінде Геродот былай дейді: «Абыздардың айтуынша, Рампсинит патшаның уақытына дейін, жақсы заңдар арқылы Египет дамып, гүлденген еді. Алайда оның мұрагері Хеопс өзінің іс - әрекеті аркылы елді мүшкіл жағдайға дейін әкелді. Ол алдымен ғибадатханаларды жабуға бұйрық берді де, онда құрбандық шалуға тиым салды. Сосын барлық Египеттіктерді өзіне жұмыс жасауға мәжбүр етті. Біреулеріне арабиялық таудағы тас өңдеу орнынан Нілге дейін үлкен тастарды апару міндеттелсе (тастарды өзенннен кеме арқылы өткізген), екіншілеріне оны Ливия тауларына жеткізу керек болған. 100 мың адам 3 ай сайын ауыса отырып үздіксіз жұмыс істеген. Тасты таситын жолдың өзін жасау үшін он жыл уақыт кеткен. Жолдың ұзындығы 5 стадий, ені 10 оргий, ал ең биік жерінде 8 оргий. Пирамиданың өзі 20 жыл салынды. Ол төрт жақты, әрбір жағы енімен 8 плефр, биіктігі де сондай, тастар бір - біріне ұқыпты қойылған. Әрбір тастың орташа ұзындығы 30 фут».

Пирамида салынуының техникалық жағын Геродот былай деп суреттейді: «Алдымен ол кемерлері бар баспалдақ болып келеді, оны кейбірі алаң немесе баспалдақ деп атайды. Алғашқы тастардың негізін қалағаннан кейін, қалғанын тақтайшалар арқылы көтерген. Тастарды бір баспалдақтан екінші баспалдаққа көтеру үшін көтергіш құралдар қолданылған. Баспалдақ қатары қанша болса, сонша көтергіш құрал болған.

Египеттіктердің айтуынша, Хеопс 50 жыл билік құрған, одан кейін таққа бауыры Хефрен отырған. Ол да пирамида салғызған, бірақ биіктігі Хеопстікіне жеткен жоқ. Өйткені мен оны өзім өлшедім. Ең төменгі баспалдақ қатарын әр түсті эфиоптық тастардан қалауға бұйырған және ол бірінші пирамидадан 40 футқа төмен болды. Екі пирамида да биіктігі 100 фут болатын жота үстінде тұр. Абыздардың айтуынша, Хефрен 56 жыл билік қүрған». Бұл жерде Геродоттың келтірген кейбір мәліметтері шындыққа жанасады. Қазіргі өлшеммен алғанда оның айтуындағы пирамида жақтарының ұзындығы - 224, 8 метр, бұл жерде ол 5 пайызға қателескен. Ал биіктігі 143, 7 метр дегені бастапқы биіктігіне сай келеді.

«Абыздардың айтуынша, кейін Хеопстың ұлы Микерин перғауын болған. Бұл патша да өзінен кейін пирамида қалдырған, алайда ол әкесінікінен аласа болған. Ол да төрт бұрышты және жартысына дейін эфиоптық тастан қаланған». Бұл жерде Геродот пирамида жақтарының ұзындығын 20 метрдей азайтып жіберген, алайда ол оның патшанікі екендігін айтып кеткен.

Геродот Микеринаның ұлы Асихис (Шепсескаф) салуға бұйырған пирамида туралы былай дейді: «Алдындағы Египет патшаларынан асып түсу үшін Асихис саз балшықтан өзіне пирамида қалатады және таста мына сөздер жазылып тұрады: «Мені тас пирамидалардан аласа деме. Зевс басқа құдайлардың үстінен қарайтындай, мен де олардан жоғары тұрмын»/8/. Мүны Геродотқа абыздар жеткізген.

Геродот Саккарадағы, Медумдегі, Дашурдағы пирамидаларды көрмеген болуы керек. Тіпті Үлкен Сфинксті де байқамаған, тегі ол құммен көміліп жатқан болар. Геродоттан соң 400 жылдан кейін пирамида етегіне барған тағы бір европалық Диодор Сицилийский болды. Оның мәліметтері бізге дейін жеткен. Әрине, оған дейін көптеген саяхатшылар пирамида етегіне барғанымен олардың деректері жоғалып бізге дейін жеткен жоқ.

«Ең үлкен пирамида жағының ұзындығы - 7 плефр, ал биіктігі - 6 плефр», - деп бастайды өзінің сипаттамасында Диодор. Оның бұл мәліметі дұрыс емес. Ұзындығын - 22 метрге азайтып тастаған да, ал биіктігіне - 33 метр қосып қойған. Алайда, Диодор басқа бір нәрсені байқайды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.