Шаруашылықты ұйымдастыру және экономикалық сипаттамасы

ЖОСПАР:

КІРІСПЕ

І-БӨЛІМ

Шаруашылықты ұйымдастыру және экономикалық сипаттамасы

ІІ-БӨЛІМ

Малдың азық рационын анықтау

ІІІ - БӨЛІМ

Оптимал шешімді экономикалық талдау

ҚОРЫТЫНДЫ

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

КІРІСПЕ

Қазіргі экономиканы реформалау процесінде құрылып жатқан шаруашылықтың механизмдік іске асырудың негізгі шарттың бірі. Шаруашылықтың жүргізу әртүрлі формалардың қалыптасқанда өндірістен дамуын және басқару жүйесін болжамдау. Барлығын модельдеу арқылы анықтау осы күнгі экономикалық, зерттеудің өте қасиетті түрі болып есептеледі.

Шаруашылықта өркендетуде әрбір кезеңде республикалық шектілігі және өндірісте әр түрлі технологияны қолдану мүмкіндігі шаруашылық дамуының варианттылығын көрсетеді.

Ал, бұл варианттарды, экономикалық, процестерді, модельдеу арқылы анықтауға болады. Мұндай есептерді шешуде, яғни варианттарды анықтағанда математикалық, программалау әдістері қолданылады. Модельдеу процесін жеткізгенде және шешуде ЭЕМ-нің рөлі зор.

Модельдеу әдісін қолдану республикамызға пайда болатын сұрақты анықтауға, кәсіпорын жұмыстарын үйренуге, басқаруға, олардың құрылымын анықтауға, кәсіби өнімдерін және олардың мөлшерін анықтауға мүмкіндігін береді.

Мекемелерде математикалық модельді және әдістерді қолданып, командалар жәрдемінде шешімдер ала білу өндіріс тиімділігін арттыруға жәрдемдеседі, экономикалық процестерді модельдеуге өндірістің шарттары математикалық шектеулер түрінде өрнектеледі. Бұл есепті шешкенде модель нені анықтайды, оны құруда қандай мәліметтер қажет етедй? Оларды қайдан алуымыз керек, есепті шешкенде қолданылатын қандай есептеу техникасы бар, қандай программалар бар, осыларды анықтай білуіміз керек.

Шаруашылықты ұйымдастыру және экономикалық сипаттамасы

1. «Мың жылқы» акционерлік қоғамы. Акционерлік қоғам ретінде 1994-жылғы 27 шілдеде тіркеліп, Қазақстан Республикасының Мемлекеттік ристріне 3706 нөмірімен енгізілді.
2. Қызметтік профилі мен негізгі түрлері: Мал шаруашылығы, ет өндіру, көтерме сауда, сыртқы сауда, коммерциялық қызмет.
3. Меншік түрі: Жеке меншік (мемлкеттің қатысуымен)
4. Шаруашылық субъектісінің түрі: Ашық типті акционерлік қоғам.
5. Орналасқан жері мен мекен жайы: 483310 Талғар қаласы, Транспортная көшесі, І

1994 жылы 24 шілдеде мал бардақылау «Талгарский» совхозы жекелендіру жолының ашық типті қоғамы ретінде, «Шаруашылық серіктестіктер мен акционерлік қоғамдар» туралы заңымен сәйкес тағайындау, жиналысында акционерлер типіне негізінде «Мың жылқы» акцилнерлік қоғамы деп аталады.

І Объектінің негізгі мінездемесі

1. Жұмысшылардың орташа саны - 130

2. Негізгі қордың баланстық құны, мың теңге - 312402

3. Баланстық пайда, теңге - 126

4. Салықтар мен басқа да міндетті төлемдерді төлегеннен кейін қалған нақты пайда, мың теңге - 126

5. Жарғылық қордың көлемі, теңге - 9215429

6. Еңбек коллективінің бөлісі, теңге - 921542

7. Өндірілетін өнімнің негізгі түрлері - жылқы және сиыр еті

8. Кәсіпорынның қызметінің негізгі түрі - ет өндірісі

9. Жер салығының мөлшері - теңге 15

1-кесте

Жұмысшылар саны және еңбек ақы қоры

Қазіргі кезде шаруашлықта 589 адам жұмыс істейді. Шаруашылық көлемінің азаюына байланысты 1997 жылмен салыстырғанда жұмысшылар саны 465 адамға кеміген. Сол себептен нақтылы жұмыстың істелген 20523 адам сағатқа келіп отыр. Жылдық еңбек ақы қоры - 5, 5%-ке өсіп отыр.

Еңбек ресурсының құрылымында 83, 5%-ті жұмысшылардың үлесі тиеді, ал 16, 5%-ті қызметкерлер болады.

Шаруашылықтың тиімділігін талдаудың басты көрсеткіші рентабельділік деңгейі. Ол шаруашылықтың пайдалылығын, табыстылығын сипаттайды. Оны екінші кестеден көруге болады: (2-кесте, - бет) .

2-кесте

Ауыл шаруашылық өндірісінің тиімділік көрсеткіштері 1997 жылы шаруашылық, 23300 тг. зиян шеккен болса, 1997 жылы зиян саласы 16 еседен көп болған, яғни 1999 жылмен салыстырғанда 93, 7%-ке жоғары болған 1996 жылдың зияны мұндай саласы сатылған өнімге кеткен шығынның түскен кірістен 2 есе көп болуынан шығымдар өсіп отырған.

Шаруашылықта ең жоғарғы астық түсімділігі 1998 жылда алынған.

1997 жылд 1998 жылмен салыстырғанда 3, 5 ц/га-ға көтерілді, ал 1999 жылы 7 еседей яғни 4, 5 ц/га - ға төмен болған.

Көп жылғы шөп түсінділігінде 3 жылда жоғары болады.

Малдың өнімділігі жыл сайын жақсарып отырған. 1994 жылы жас мал өсімі 16, 4 кг болса, 1996 жылы 23 кг-ға немесе 58, 4%-ке өсті. Бір қойдың өсімі 1994 жылы 14, 2 кг болған, 1995 жылы қой өсімі 28%-ке, 1996 жылды 1994 жылмен салыстырғанда 51%-ке өсті.

Сондай-ақ қойжан алынатын жүн салмағы да 0, 5 кг-ға 1996 жылы 1, 5 кг-ға өсті.

Осыған қарамастан өнімнің бірлігіне кеткен шығындардың көбеюіне байланысты шаруашылық зиян шеккен. Сондықтан да шаруашылықтың өндірісі рентабельді емес.

3-кесте

Жалпы және тауарлық өнім

Шаруашылықта барлық өндірілетін астықтың 7, 8%-ке өскен, өйткені 1995 жылы тұқымға 1280 ц қолданылған болса, 1996 жылы 120 ц астық қане қалдырылды. Жалпы өндірілген еттің 1995 жылы сатылған ет көлемі 25, 5%-ке өскен. 1995 жылы өндірілген 500 ц шаруашылық қажетіне жұмсалса 1996 жылы 13 ц ет жұмсалған. Шаруашылықта өндірілген барлық жүн көлемі тауарлық өнім болып табылады.

1 жылға жұмасалған мал азығы мен мал басына шаққандағы азық көлемінің мөлшерін келесі 4-ші кестеден көруге болады.

4-кесте

Жем шөппен қамтамасыз ету

Шаруашылықта жем-шөп базасын дайындау күрделі мәселенің бірі болып табылады.

Концентратты азықтың құрамындағы азық бірлігі барлық азық өлшемінің 1, 14 %-тін ғана құрайды, оның ішінде ірі қара мал азықтың 1, 55%-тін ғана береді, себебі шаруашылықта құрама жем сатып алынбайды.

5-кесте

Өндірілген өнімдердің өзіндік құны, ш/тг

Шаруашылықта барлық өнім түрлерінде 1996 жылы өзіндік құны өскен, 1996 жылы астық өлемі азайғанымен өзіндік құны 1995 жылмен салыстырғанда 689%-ке өсіп кеткен, сондай-ақ өткізілген ет көлемі көбейгендіктен өзіндік құны да 18, 6%-ке өскен, ал жүннің өзіндік құны өткізілген көлемінің көбеюіне байланысты 2064000 теңгеге өсті.

Малдарды азықтандыруда жақсартып, ақшалай және материалдық шығындарды үнемдеп жұмсау қажет.

Азықтық дақылдың 1 га-ға экономикалық көрсеткіштер

Малдың азық рационын анықтау

Мал шаруашылығында азық қорын ұйымдастыру ерекше маңызды. Азықтық егістіктердің оптимал құрылымын анықтау мал шаруашылығымен айналысатын барлық шаруашылық үшін қажет. Әсіресе шаруашлық мал өсірумен қатар оларға қажет жем-шөп негізінде өзінде даярланатын болса, егістік құрылымын және азық шығынын оптималдау нәтижесінде азықтардың қосымша мөлшерін алуға немесе өсімдік шаруашылығын ұлғайтуға қолжеткізуі ықтимал. Мал шаруашылығы өнімінің өзіндік құнын азайтудың негізгі бағыты азық даярлау шығынын азайту болып табылады.

Малдардың азық рационын оптималдау есебінің қойылуы.

Зоотехникалық және экономикалық шарттарды қанағаттандырудың әдеттегі есептеу жолымен оптимал азық рационын жасау өте қиын, сондықтан бұл есепті ЭЕМ-ды қолданып компьютерде шығару қажет.

Мал шаруашылығының өнімділігі жоғары болу үшін, рационын қоректік элементтерінің балансы жасалған азықтармен толық қамтмасыз етілуі керек және ол ең арзан рацон болуы керек. Оны былай тұжырымдауға болады.

Малдың түрін, жасын, өнімділігін, тірідей салмағын еске ала отырып, қолдағы немесе сатып алынған жем-шөппен зоотехникалық талаптарға сай және ең арзан рацион құру. Шаруашылықта өндіру тиіс азық мөлшері белгілі болғанда азық өндірудің оптимал жоспарын табу керек. Птималдық критерия материалдық және ақшалай шығынның минимумы. Мал шаруашылығының жыл бойға қажеттілігі 86125 ц а. б кем емес, рациондағы азық топтары төмендегідей шамада болу керек.

Концентроптар - 16-25 %

Шырынды азықтар -16-30%

Тамыр жемістілер - 1-7%

Ірі азықтар - 14-55%

Көк азықтар - 18-46 %

Қортылатын протеи қажеттілігі 9469 ц. Шаруашылықта өндірілетін азық түрлері, олардың 1 га азық бірлігі протеин мөлшері 1 га-ға жұмсалатын еңбек және ақшалай шығындар.

Мал азығына 2744 га беріледі. Табиғи жайылымға, га -456; шабындық га - 601; мал азығы - 11250 ц құрама жем сатып алуға болады.

ЭЕМ белгілеулер

х ₁ -арпа ауданы, га

х ₂ -сұлу ауданы, га

х ₃ -картоп ауданы, га

х ₄ - тамыр жемістілер, га

х ₅ -сүрлем жүгері, га

х ₆ -сүрлемді шөптер, га

х ₇ - 1 жылғы шөп сүрлемге, га

х ₈ - 1 жылғы шөп көк азыққа, га

х ₉ -көп жылғы шөп пішімдер

х ₁₀ -көп жылдық шөп пішімдерге, га

х ₁₁ - көп жылдық шөп сүрлемге, га

х ₁₂ -көп жылдық көк азыққа, га

х ₁₃ -қара бидай көк азыққа, га

х ₁₄ -қара бидай орнына егілетін көк азыққа егіс,

х ₁₅ - арпа сабаны, ц. а. б

х ₁₆ - сұлу сабаны, ц. а. б

х ₁₇ - жайылым, га

х ₁₈ -шабындық, га

х ₁₉ - құрама жем, ц

х ₂₀ - ц. а. б. барлығы

Шектеулер жүйесі

І Жыртылғанның қолдану шарттары

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс