Қазақстанның Республикалық бюджетіндегі жанама салықтар қызметтерінің негізгі талаптарына сәйкес Республикалық бюджетіндегі жанама салықтардың қалыптасуы мен басқаруының өзекті мәселелер

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 75 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 21 ЖАНАМА САЛЫҚТАРДЫҢ ДАМУ ТАРИХЫ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ . . . 1. 1 Жанама салықтар даму тарихы мен экономикалық сипаттамасы……. . 5

1. 2 Жанама салықтардың түсінігі, салық салу обьектісі,
есепке алу тәртібі, ставкалары . . . 16

1. 3 Жанама салықтардың шетелдік тәжірибесі . . . 20

2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК
БЮДЖЕТТІҢ КІРІС БӨЛІГІН ҚАЛЫПТАСТЫРУДАҒЫ
ЖАНАМА САЛЫҚТАРДЫҢ РОЛІ . . .

2. 1 Қазақстан Республикасындағы жанама салықтардың
дамуы мен қалыптасуы . . . 28

2. 2 Жанама салықтардың есептеу тәртібі, шегеріске
жатқызу және төлеу мерзімі . . . 32

2. 3 Астана қаласының Сарыарқа ауданы бойынша
жанама салықтарының түсімдеріне талдау . . . 45

3 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ЖАНАМА САЛЫҚТАРДЫҢ САЛЫНУ ЖОЛДАРЫН ЖЕТІЛДІРУ . . .

3. 1 Жанама салықтарының төлеу тәсілдерін жетілдіру . . . 58

3. 2 Жанама салықтарын салуда кездесетін мәселелерді шешу
және оларды жетілдіру жолдары . . . 63

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 69

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 71

ҚОСЫМША . . . 74

КІРІСПЕ

Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың 2006 жылғы 1 наурызда Қазақстан халқына жолдауында «Қазақстан өз дамуындағы жаңа серпіліс жасау қарсаңында Қазақстан әлемдегі бәсекеге барынша қаблетті 50 елдің қатарына кіру стратегиясы. Қазақстан Республикасының экономикасын тұрлаулы экономикалық өрлеудің іргетасы ретінде одан әрі жаңарту мен әртараптандыру барысында. Қадағалау тәртібі мен тиімді салық саясаты қаралды.

Салық және кеден саясатын реформалау күллі экономикалық жаңару саясатының маңызды құралы болуы керек.

Экономикамыздың жаңа салаларын әртараптандыру мен дамытуды ынталандыру, бұл салаларға шетел капиталы мен соны ілімді тарту мақсатында икемді салық және бюджет саясатын пайдалану маңызды.

Өндірісті дамыту мен кеңейту мақсатында қосымша құн салығының мөлшерлемесін төмендету қажет деп санаймын.

Ірі салық төлеушілерден түскен салық түсімдерін жинауды тексеру үшін Қаржы министірлігінің Салық комитетінде арнаулы бөлім құруды ойластыру керек . Ол бөлім тексеру ісіне мүдделер қайшылығынан ада қалықаралық аудиторлық фирмаларды тартуға тиіс.

Қатаң бюджет және салық тәртібі сақталуға тиіс. /1, 4бет/.

Қазіргі кезде қоғамдық өндірісті қалпына келтіріп, оны дамыту процесі жүріп жатыр. Сонымен қатар, соңғы жылдары елдің экономикасы оның дамуына, сыртқы әсерлерге тұрақтылығы үшін стратегиялық мәні бар ұзақ мерзімді, әрі күрделі мәселелер қалыптасуда.

Біріншіден, кеңестік уақыттан қалған (10 жылдан астам уақыт өтсе де) және реформа жағдайында одан сайын күрделенген құрылымдық өзгерулердің өсуі. Сонымен қатар, экономиканың шикізаттық экспорт саласының дамуы салдарынан экономика салаларының дамуы біркелкі емес.

Екіншіден, халық шаруашылығы кешенінің ұдайы өндіріс процесінің бір тұтастығының алшақтығы мен бірікпеу жағдайы. Бұл экономиканың нақты секторымен қаржылық және ғылыми техникалық секторы мен алшақтықтан технологиялық тізбекпен қалыптасқан кооперациялық байланыстың құлдырауы экономикада шикізаттық экспорттық сектордың ұлғайып кетуіне байланысты пайда болады.

Үшіншіден, әлемдік экономиканың ғаламдануы (глобализациялану) Қазақстандық экономиканың ашықтық жағдайында Отандық өндірушілердің бәсекелестік күреске шыдамай құлдырауы.

Дегенмен, қазіргі жағдайда экономиканы дамытудың негізгі мақсаты өндірістің өсуімен тұрақтылығы ғана емес, оның құрылымдық қайта құрылуы, ұдайы өндірістің бір тұтастығын қалпына келтіру және оның әлемдік бәсекелік қабілетін жоғарылату.

Жоғарыда айтылған кемшіліктерді жойып, қойған мақсаттарға жету үшін ең біріншіден орнатқан қаржылық тұрақтылықты сақтап отыру керек. Ал сол қаржылық тұрақтылықты сақтау барысында мемлекеттің орталықтандырылған қорына үлкен мән беріледі. Әсіресе, оның кіріс бөлімі.

Біз білетіндей, мемлекеттік бюджеттің кірісінің 90%-ын салықтар құрайды, яғни қаржылық тұрақтылықтың негізгі факторы салық саясаты. Алайда мемлекеттің салық саясаты, біріншіден, салық салу базасының дамуы, яғни экономикадағы жалпы жағдай, әсіресе оның негізгі өндіріс салаларындағы жағдай, ондағы оңтайлы салық ставкасын бекіту, салық салу объектісін таңдау салық салу механизмін белгілеу; екіншіден, мемлекеттің салық оргнадарының тиімді қызмет етуіне байланысты.

Салықты қолдану жалпы мемлекеттік қызығушылықтың кәсіпкерлерінің коммерциялық қызығушылығымен өзара байланысын басқару мен қамтамасыз етудің экономикалық әдісі болып табылады. Салық көмегімен кәсіпкерлердің, барлық үлгідегі кәсіпорынның, банктермен, жоғары тұрған ұйымдармен өзара қарым-қатынасы анықталады. Салық көмегімен ішкі экономикалық іскерлік, шетел инвестициясын тарту реттеледі, шаруашылық есеп айырысу табысы мен пайдасы қалыптасады. Салық көмегімен мемлекеттік өз тарапына өзінің қоғамдық функциясы орындау үшін қажет ресурстарды алады. Салық есебінен табыс бөлінісін өзгертетін әлеуметтік қамтамасыз ету бойынша шығындар қаржыландырады. Салық салу жүйесі адамдар арасында табыстың ақырғы бөлінісін анықтайды.

Салық мемлекеттік табыстың негізгі қайнар көзі болып табылатын мемлекетте салық мағынасын тыс бағалау қиын. Сонымен қатар салық мағынасы барлығы үшін таныс: бұндай әдіспен өз табысын алатын мемлекет үшін мемлекеттік қаржыландыру есебінен күн көретін қоғам үшін (мемлекеттік чиновниктер, зейнеткерлер, мүгедектер т. б) . Бұдан келе, салыққа тікелей немесе жанама қатысты емес және салық салу тақырыбы түртпейтін бір адам жоқ.

Бұл жұмыс жанама салықтың түсінігі мен мәнін, басты перспективаларын қарастыру үшін арналған. Жұмыс кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

Тақырыпты зерттеу өзектілігі. Отандық Қазақстанның Республикалық бюджетіндегі жанама салықтармен есеп айырысуларының жалпы көлемімен сипатталады. Қазақстанның Республикалық бюджетіндегі жанама салықтар барысында сапасының өсуі - қарыз операцияларын басқаруды жүгізу негізінде жүзеге асырылады. Бүгінгі таңда, бюджетіндегі жанама салықтарды басқару концепциясында - оны жүзеге асыру жүйесі, коммерциялық салықтар жүйенің қалыптасуындағы отандық шарттарында бюджетіндегі жанама салықтардың операцияларын басқаруды жүзеге асырылған процесі жоқ. Басқарудың тиімді элементтерінің бірі: бюджетіндегі жанама салықтардың саясаты мен процедураларының жақсы дамуы және салық механизімін жақсы басқару, бұл жүйеде жақсы қызмет ететін мемлекет персоналы болып табылады.

Тақырыпты зерттеудің мақсаты - Қазақстанның Республикалық бюджетіндегі жанама салықтар қызметтерінің негізгі талаптарына сәйкес Республикалық бюджетіндегі жанама салықтардың қалыптасуы мен басқаруының өзекті мәселелерін шешу.

Зерттеудің міндеттері:

жанама салықтардың қалыптасуын зерттеу;
салық жүйесіндегі жанама салықтардың түсімін зерттеу;
жанама салықтардың қалыптастыру мен басқарудағы проблемаларды зерттеу; .

Осы дипломдық жұмыстың зерттеу объектісі - Астана қаласының Сарыарқа ауданы жанама салықтарының түсімдері алынды. Қазақстанның Республикалық бюджетіндегі жанама салықтарын жетілдіру саясатында үлкен рөл бар екенін дәлелдеу.

Зерттеу пәні - Бюджеттегі жанама салықтар барысындағы ерекшеліктері, жанама салықтардың түрлері мен салық қатынастардағы қабілеттілігі, жанама салықтарды төлеу мерзімі, төлем ерекшелігі және экономиканың негізгі құралдар болып табылады.

Диплом жұмысының методологиялық және теориялық негіздері: ҚР Салық кодекісі, сондай-ақ Қазақстанның Республикалық бюджетіндегі жанама салықтардың түсімі жайлы Заңдары, Азаматтық кодекс, Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаевтің 2006 жылғы халыққа Жолдауы және экономикалық ғылыми өдебиеттер мен журналдар, мерзімді басылымдық ақпарат құралдары пайдаланылды.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005-2007 жылдарға арналған орта мерзімді фискалдық саясаты (бұдан әрі - Орта мерзімді фискалдық саясат) Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003-2006 жылдарға арналған бағдарламасы, Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуының 2005-2007 жылдарға арналған орта мерзімді жоспары, мемлекеттік және салалық (секторалдық) бағдарламалар негізінде әрі Қазақстан Республикасы Президентінің "Бәсекеге қабілетті Қазақстан үшін, бәсекеге қабілетті экономика үшін, бәсекеге қабілетті халық үшін" атты Қазақстан халқына Жолдауын есепке ала отырып әзірленді.

1 ЖАНАМА САЛЫҚТАРДЫҢ ДАМУ ТАРИХЫЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ

Бұл тарауда жанама салықтардың пайда болуы, даму кезеңдері, жанама салықтардың жүйесі, экономикалық сипаттамасы туралы түсінік және оның құрылымы, салық салу обьектісі, жанама салықтардың ставкалары, есепке алу тәртібі, жанама салықтар жүйесінің теориялық негізін құрайтын негізгі элементтері мен бағыттары, жанама салықтардың алғашқы пайда болуы мен тарихи қалыптасуының кезеңдері, осы салық түрлерінің шетелдік тәжірибесі толығымен қарастырылады.

1. 1 Жанама салықтардың даму тарихы мен
экономикалық сипаттамасы

Салықтар дегеніміз нақты көлемде және нақты мерзімде алынатын мемлекетпен орнатылатын міндетті төлемдер.

Салықтың экономикалық мәні оның мемлекеттің өз функциялары мен тапсырмаларын орындау үшін бекітілген ұлттық табыс бөлігін көрсетуі.

Салық қаржылық шығыс категориясы болып табылады. Салық мемлекеттің пайда болуымен қалыптасады және оның негізі болып табылады. Адамзаттың дамуының тарихында салық формалары мен әдістері өзгерді, өңделді және мемлекет қажеттіліктері мен сұрауларына икемделді. Салықтар тауарлы-ақша қатынастары дамыған жерлерде өз дамуына жетті. Салықта тарихи салық жүктемесін бөлудің екі қағидасы қалыптасқан:

1) пайда принципі

2) төлем қабілеттілік принципі. Бірінші жағдайда әр субьекті салықпен мемлекет іскерлігінен күтілетін пайдаға пропорционалды салынады. Мемлекетпен қоғамдық тауарды ұсынғаннан көп пайда алатындар бұл тауар мен қызметті қаржыландыру үшін салық төлеуі керек. Мысалға, автокөлікті жол қолданушылардың аударымдары, жол салығы, бұрынғы жол қорын қалыптастырған басқа да төлемдер, Қазақстан Республикасының территориясы бойынша автокөлік құралдарының жүрісіне алым, онымен қоса бұндай пайда қатынасында қиынырақ (қорғаныс, қоғамдық қауіпсіздік, білім жүйесі) . Бұл принципті кедейлер мен жұмыссыздар үшін қайырымдық жәрдемақыны қаржыландыруда қолдану мүмкін емес.

Екінші принципке сәйкес салық жүктемесі әл-ауқаттың нақты табысы мен деңгейіне тәуелді болуы керек. Бұл принцип айтады: жоғары табыстары бар жеке тұлғалар, кәсіпкерлер және кәсіпорындар жоғары салық төлейді. Бұл принциптің мәні ұсыныстан шығады. Табыстың әр қосымша бөлігі соғұрлым аз қанағаттандырушылықты тартады. Бұлай болатын себебі шаруашылық субьектілері ақша қаражаттарын бірдей шығындамайды. Алынған табыстың бірінші бөлігі әр уақытта бірінші қажеттілік тауары мен қызметіне жұмсалуы мүмкін, яғни үлкен пайда әкелетін тауар мен қызметке. Бұл салық арқылы кедейден алған ақша байдан алғанға қарағанда үлкен құрбандылық әкеледі. Табыс алғанда залалды теңестіру үшін салықтар алынатын табыс көлеміне сәйкес бөлінуі тиіс. /3, 21-29бет/.

Салық салу принципін қолдану салық ставкасының қалыптасуына және оладың табыс өсімі бойынша өзгеруіне әкеледі.

Мемлекетке салық түсімдерінің сипатты ерекшелігі болып олардың әр түрлі қоғамдық мұқтаждықтарды ақшалай түрде қолданылуы болып табылады. Бұнымен салық әр түрлі міндетті мақсатты аударымдардан, төлемдерді есептеуден ерекшеленеді.

Салықтың мәнділігі оның функцияларында болып келеді. Қаржы категориясы көзқарасынан жалпы алғанда салықтар субкатегория болып табылады, сондықтан қаржы функциясының бөлуші функциялары ретінде қарастыру керек.

1) тарихи түрде мемлекеттік бюджетке құралдарының түсімін қамтамасыз ететін бірінші болып салықтың фискальді функциясы табылады. Тауарлы-ақшалай қатынастың даму шегі бойынша бұл функция мемлекетке ақша түсімдерін анықтайды.

2) қайта бөлуші функция мемлекет пайдасына әр түрлі шаруашылық субьектілерінің табыс бөлігін бөлуде болып табылады. Бұл функцияның әрекет масштабы жиынтық ішкі өнімдегі салық үлесімен анықталады, ол ұлттық табыстың мемлекеттендірілу деңгейін көрсетеді, бұл үлес 2001 жылы - 19, 7%, 2002 жылы - 16, 6%, 2003 жылы - 11, 4%, 2004 жылы - 22, 6% болды. /27, 15-17бет/.

Салықтың үшінші функциясы реттеуші-кеңеюімен пайда болды. Ол мақсатты түрде қолданылатын бағдарламаға сәйкес ұлттық шаруашылық дамуына әсер етеді. Сонымен қоса салықтың үлгілерін таңдау, олардың ставкаларының өзгертілуі, салу әдісі, жеңілдіктер мен шегерістер қолданылады. Бұл реттеушілер қоғамдық қайта өндіріс құрылымы мен пропорциясына, жинақтау көлеміне және тұтыну көлеміне әсер етеді. Осыдан келе Қазақстанда кейінгі жылдары салықтың және оларға теңестірілген төлемнің төлем үлес салмағы тән, оның бәрі олардың жеткіліксіз жинақталуымен түсіндіріледі. /3, 27-29бет/.

Мемлекетте салынатын салық түрлерінің, олардың құрылу үлгілері мен әдістерінің, салық қызметінің органдарының жиынтығы мемлекеттің салық жүйесін қалыптастырады.

Салық жүйелері күрделі үлгілерді ұсынуы мүмкін, өйткені көптеген салықтар, салық төлеушілер, салық салу әдістері, салық жеңілдіктері бар. Салықтарды әр түрлі принциптері бойынша жіктелуі мүмкін:

Салу обьктісінен және мемлекет пен салық төлеуші қатынасынан; салық салатын органнан; экономикалық белгі бойынша.

Бірінші белгі бойынша, салық тікелей және жанама болып бөлінеді. Тікелей салыққа табыс пен мүлікке бекітілетін салықтар жатады (пайдаға салық, мүлікке, жерге, т. б салықтар) . Тікелей салықтар өз алдына нақты емес және жеке салықтарға бөлінеді. Нақты салықтар сыртқы белгілері бойынша мүлікке салынады, яғни салық салуда салық обьктісі ескеріледі; нақты тікелей салыққа жататындар: жер, мүлік, ақша капиталына салық.

Жеке салықтарға тек қана табыс емес, сонымен қатар төлеуші жағдайы да ескеріледі, яғни отбасылық жағдайы; оларға жататындар: табыс салығы, мұраға және сыйлыққа салық.

Жанама салықтар тауар мен қызмет бағасы арқылы салынады (қосылған құнсалығы, акциз, кедендік баж) .

Салық соммалары тауар мен қызмет өткізуден кейін мемлекетке, иесіне беріледі.

Жанама салықтар мемлекеттің фискальді қызығушылығын бейнелейді. Олардың оңтайлы қолданысы база қалыптасу процессіне және тұтыну құрылымына позитивті әсер етуі мүмкін. Сонымен қоса, салық төлеушілер үшін олардың шығындарына салық салу өсімі мақсаттырақ. Тұтынуға салықты қолдану (акциз, сатудан салық, ққс) мақсаттырақ, өйткені: олардан бас тарту қиынырақ; олармен аз экономикалық бұзушылық байланысты; олар еңбекке ынтаны қысқартады; дефицит жоқ жағдайда ауыспалы тауар барын қоса алғанда, олар тұтынушыға таңдау құқығын береді; олар үшін белгісіздік тән.

Жанама салықтарға сыртқы экономикалық іскерліктен түсімдер де жатады (баж салығы түріндегі кедендік табыстар, экспорт пен импортқа салық, тауар бағасындағы айырмашылық) .

Мемлекеттік бюджет табысында жанама салықтардың түсімдері 36%. Бірақ та тұтынуға салық өсімі кемшіліктерге ие, мыналарға инфляциялық және регрессивті сипаты. Бірақ та оң әсері олардың теріс әсерінен асып түседі. Егер баға өссе, олармен қоса бюджеттік шығындар өседі, онда бұл салықтар бойынша түсімдер баға өсімімен жоғарылайды. Ал ол әлеуметтік бағдарламаны іске асыру үшін құралдарды алуға мүмкіндік туғызады. Бюджеттік жүйеге автоматты қарсы механизм құрылады. /46, 5бет/.

Сонымен қоса, салық салу- жүйесінде жалпы заңдылықтың бар екенін ұмытпау керек: экономикалық кризисті жағдайында, өндірісте станция болғанда тұтынуға салық салудың обьективті қайта бағытталуы жүреді. Бұл өндіріс құлдырауында өндірістік аяның салық базасының қысқартылуынан пайда болады. Сонымен қоса мемлекеттік шығындар бұндай жағдайда қысқармайды, ал кей жағдайда төмендеу нәтижесінде халықты әлеуметтік қолдауды кеңейту қажеттілігі жоғарылайды. Сондықтан салық жүктемесін оны көп тұтынатындарға ауыстыру қажеттілігі туындайды. Бұнда сонымен қатар бөлуші процессте нақты теңестіруге жанама салықтың әлеуметтік бағытталуы көрінеді. Әлемдік тәжірибеде бұндай тәжірибені дәлелдейді. Жанама салықтардың тарихы және экономикалық мәні

Салық салу мен салықтарды өндіріп алу мемлекеттік билік қызметтерінің бірі болып табылады. Салықтар мемлекет өндіріп алатын міндетті төлемдер ретінде ежелден пайда болған. Ең ежелгі салық түрін құрбандыққа шалу деп есептеуге болады және олар әрқашанда еркін мінезді болған жоқ. Мұсаның Тауратында былай деп жазылған: «… жер дәні мен ағаш жемістерінің ғұшыры (оннан бірін төлеу) Құдайға арналған». Осылай салықтардың алғашқы ставкасы табыстың 10%өын құрады. Кейін мемлекет өндіріп алатын салықтар - «зайырлы ғұшыр» пайда болды. Салық салу тарихында мынандай дерек мәлім: Ежелгі Грецияда еркін азаматтар салық төлемеген; Ежелгі Римнің қалыптасуының ерте кезеңдерінде бейбітшілік уақытта салық салынбаған, бірақ соғыс уақытында азаматтарының табысына байланысты салықтар алынған.

Салық салу мәселелерімен әр түрлі кезеңдердің көптеген экономистері, философтары, саясатшылары айналысты. Дұрыс салықтар мемлекеттің тұрақтылығы мен экономикалық өсуді күшейтетінін тарих тәжірибесі көрсетеді. Басқару аппаратын, әскерді, әлеуметтік саланы қамтамасыз ету үшін әрбір мемлекетке салықтар өсіретін болсақ, бұл инвестиция мен салымдарды енгізуіне, экономиканың азғындауының басталуына, инвестициялауға, экономикалық өсімге, қоғам ресурстарын тиімді жұмсауға ынталанудың жоғалуына әкеліп соғады. Салық ауыртпалығын күшейтсек, экономикалық өсімге байланысты маңызды қаражаттар бұл саладан жылжымайтын мүлікке, жинақтауға және т. б. кетеді. Ауыр салық салу жүйесі кәсіпкерлерге қаражаттарын отандық өндіріске салмай, оффшорлық компания қызмтеіне, басқа мемлекеттердің экономикасына салуға мәжбүр етеді.

Қазақстан тарихында өте көп қайғылы жағдайлар болды. Ресейлік империя құрамында еліміз 45 миллион ғұшыр жерінен айрылды. Содан кейін бірінші дүниежүзілік соғыс, 1916-1917 жылдардағы көтеріліс болды. 1918-1920 жылдар аралығындағы кезең Қазақстанда «әскери коммунизм» саясаты мен азық-түлік диктатурасымен байланысты болды. Азық-түлік салғыртын арнайы әскери құрылымдар - азық-түлік отрядтары жүргізді, олар күйзелген халықтан азық- түліктің «артығын» алып отырды, осылай ашаршылық басталды. Мәжбүрлеме шаралардың нәтижесінде 1921 жылы бірнеше уездерде көтеріліс болды, бірақ оларды қатаң қысыммен тоқтатты.

ЖЭС экономикалық жүйесіне өту қала мен ауыл арасындағы тауар айырбастау мен тауар шаруашылығын қалпына келтіруді білдірді, яғни елдің ақша шаруашылығының да қалпына келтірілуі. Жаңа экономикалық саясат билік құрылымының бюджет, несие, ақша айналысы мен ақшаға салық мәселелеріне көзқарасын түбімен өзгертті. 1921 жылдың 9 тамызында жаңа экономикалық саясаттың негізгі ережелері туралы аманат қабылданды. Аманаттың екінші тармағында «мемлекет кассаларына қайтадан ақша түсіруді» белгілеу көрсетілді. Совет Үкіметінде қаржы-салықтық қызмет тез жандана бастады. Салықтық аппаратты қайта ұйымдастыру қажеттігі советтік үкімет құрылымын 20-шы жылдар жағдайындағы жетілмеген және нәтижесіз тура салық салумен қатар жанама салықтар жүйесін кеңінен қолдануға әкелді.

Тұрақты валютаны енгізгеннен және ақша реформасын жүргізгеннен кейін ғана салықтар күтілген табысты берді. Тауар сұрыптарының әртүрлілігіне байланысты дифференциалды ставкалар енгізілді, сонымен қатар тауар сапасы мен құны көтерілген сайын салық салу да көтеріліп отырды. 1923-1924 жылдар майдагерлік өндірістің иірілген жібін акцизден босатып, тоқыма бұйымдарының иірілген жібін акциздеумен атанды. Акциздік түсімдердің өсуі кеңінен тұтынылатын заттарға салық ауыртпалығын жеңілдетуге мүмкіндік берді.

1926-1927 жж. Жанама салықтар аясында елеулі өзгерістер болды. Осылай 1927 жылы тұзға акциз жойылды. Қала мен ауыл арасындағы нақты тауар айналымы дамығасын тұзға акциз салу қажеттігі түсті. Бұл акциз бойынша мемлекет жоғалтқан табысын қайтару мақсатымен парфюмерлік және косметикалық бұйымдарға акциз салу енгізілді.

Көріп отырғандай, 20-шы жылдары акциздер мемлекеттік бюджетті толтыруда өте елеулі рөл атқарды. ЖЭС кезеңінде кедендік салықтар жүйесі барынша дамыды. Ішкі сауданың монополиялық шарттарында отандық өнеркәсіпті қорғаудың тиімді тәсілдерінің бірі ретінде кедендік салықтарға маңызды мән берілді. Кедендік тарифтің ставкалары 1922 жылдың 9 наурызында қабылданды. . 1925 жылы СССР-дың Кедендік жарлығы қабылданды, бұл қолдампаздық жағын күшейтті және фискалдық мінезді ставкаларды барынша көтерді. СССР-ға әкелінетін тауарларға кедендік салымдар күшейді. /49, 25-29бет/.

Айналымнан салық жанама және тура салықтардың бір талайын біріктіретін және алмастыратын кешендік салық болды. Бұл салық жалпыланған сектордағы кәсіпшілік салықты алмастырды. Оның құрамына жалпыланған сектордағы кәсіпорындардан өндіріп алынатын төлемдер: тас көмірі, мұнай мен рудалық қазбалар кенішін әзірлеуге төлемдер, яғни жер қойнауына салық, сондай-ақ ағаш және меншік салығы кіреді.

Сонымен барлық жанама салықтар (кедендік, баждан басқа), баждар мен алымдар және кейбір тура салықтар айналымнан салықпен алмастырылды. Ол көтерме бағаға үстеме түрінде болатын және бірлік сауда желісінде тауарлар мен қызметтерді сату кезінде тұрғындардан өндіріледі. әлемдік тәжірибеде сол жылдары және кейін айналымнан салықтың айтарлықтай тығыз экономикалық мазмұны болды - ол тұтынылуы экономикалық реттелетін белгілі бір тауар тобының бағасына енетін жанама салық ретінде анықталды. Ал советтік салықтық тәжірибеде айналымнан алынатын салықты енгізу бюджет шығысы баптарының елеулі санының орнына жаңа синтетикалық салықты енгізуді білдірді; немесе қатаң түрде айтатын болсақ, бюджеттің кіріс бөлігін қалыптастырудың жаңа механизмін енгізу білдірді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.