Кәсіпкершілік - шаруашылық әдіс ретінде және оның негізгі түрлері

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
I. Кәсіпкерліктің мәні , даму тарихы және қызметі
1.1 Кәсіпкерлік ұғымы , пайда болуы және даму
тарихы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1.2 Кәсіпкерлік қызметінің субьектілерінің ішкі
экономикалық қатынасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
II. Кәсіпкерлік формалары және бағыттары
2.1 Кәсіпкерлікті ұйымдастырудың негізгі
формалары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 15
2.2 Кәсіпкерлік . меншікті экономикалық дамыту
әдісі ретінде ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..20
III. Қазақстан Республикасында кәсіпкерліктің
қалыптасу және даму кезеңдері
3.1Қазақстанда кәсіпкерліктің қалыптасу кезең.
дері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
3.2 Қазақстанда кәсіпкерліктің қазіргі ахуалы және оның мәселелері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 27
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... 28

Менің курстық жұмысымның тақырыбы «Кәсіпкершілік - шаруашылық әдіс ретінде және оның негізгі түрлері».
Кәсіпкерлік - адам қызметің ерекше саласы және ол еңбектің басқа түрлерінен оқшауланып тұрады. Бұған кезінде атақты неміс экономисі Гарвард университетінің профессоры Иозеф Алиоз Шумпетер мән берген. Оның айтқан мынандай сөзін эпигроф етіп алуға болады: «Кәсіпкер болу -басқаның істегенін істемеу».
Екінші жағынан кәсіпкерлік жайлы француз экономисі Жан Батист Сэй былай деген : «Кәсіпкер - адамдарды өндірістік шеңбер ауқымында ұйымдастыратын адам». «Кәсіпкерлік» терминін алғашқы рет ағылшын экономисі Ричард Кантильон ендірді.Бұл ағымға ол нарықтық тәуекелділік жағдайында табыс алу мақсатымен өндірісті ұйымдас- тырудағы адам белсенділігін жатқызған.
Экономикалық әдебиеттерде кәсіпкерлік пен бизнес ұғымын баламалап қарастыру жиі кездеседі.
Бизнес пен кәсіпкерлік жақын ұғымдар болғанымен, оларды бір-бірімен баламалап, теңестіріп қарауға болмайды. Бизнес- табыс әкелетін кез-келген қызметтің түрі. Рас бизнес кәсіпкерлік қызметпен тығыз байланысты. Кәсіпкерлік – новаторлық іс. Нағыз кәсіпкер – ол өнертапқыш. Сондықтан да бизнеспен айналысытын адамдар, осы көзқарас тұрғысынан еш уақытта кәсіпкер бола алмайды. Экономикалық ғылымда «кәсіпкерлік қабілет» деген ұғым бар. Ол дегеніміз адамның бизнесте жаңалықты аша білу қабілеттілігі, бірақ бизнеске қатысатындардың барлығының қолынан бұл келе бермейді. Демек, бизнес бұл табыс әкелетін адамның экономикалық қызметі.Кәсіпкерлік – бұл да адамның экономикалық қызметі, бірақ бұл қызметті жаңа ізденіске бағыттайды және осы жаңалықты жүзе ге асыру үшін тәуекелге бас ұрады.
Кәсіпкерлік – бизнес саласында жүзеге асады, сондықтан да экономикалық әдебиеттерде олар үнемі пара-пар ұғым ретінде қарастырылады. Ал егер бизнестің новаторлық жағын қарастыратын болсақ, онда кәсіпкерлік қызмет термині қолданылады.
Қазақстан Республикасы Президентінің «Шаруашылық серіктесі жайлы» және «Мемлекеттік кәсіпорын жайлы» жарлығына сәйкес кә- сіпкерлік қызмет шаруашылық серіктесінің түріне қарай жеке және ұйымдық болуы мүмкін:
- жай, ол бірлескен қызмет шартына негіздделген;
- толық, барлық мүлікке ынтымақтастық жауапкершілік жүктелген;
- жауапкершілігі шектелген, салынған салым құны шеңберінің жауапкершілігі жүктелген;
- командиттық
- аралас жауапкершілік (біреудің толық мүлкімен және басқаның салынған салымымен)
- қосымша жауапкершілікпен,өзінің салымдарын және оған жататын мүлікпен қосымша жауапкершілік мойнына алынады;
- өндіріс және тұтыну кооперативтері;
- консорциумдар;
- акционерлік қоғамдар;

1. Я.Әубәкіров «Экономикалық теория негіздері»\ Алматы 2004ж.

2. С. Әкімбеков «Экономикалық теория» Оқу құралы\ Астана 2002ж.

3.М. Бажиева «ҚР шағын бизнестің қалыптасуы және дамуы»\
«Хабаршы-Вестник» Қаз ҰУ №4 2006ж.

4.Казахстанская правда.Закон РК«О частном предпринимательстве»\
07.02.2006г.

5.Г. Накипова «Предпринимательство: эволюция, теория, практика»\
«Хабаршы-Вестник» ҚазҰУ №1 2006ж.

6. Н.Назарбаев « Стратегия вхождения Казахстана в число 50
наиболее конкурентно способных стран мира».\21.01.2006г.

7. Государственная программа развития и поддержки малого
предпринимательства в РК на 2003-2004 годы

8. Государственное регулирование рыночной экономики \ Под. ред.
Петрова Р.К 1999Гг.

9.Форум предпринимателей Казахстана.Исследование бизнес-климата,
предпринимательства в центральных областях Казахстана ,\
Астана-Алматы, 2004г.,с.70

Пән: Бизнесті бағалау
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 33 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі

Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық
Университеті

Теориялық және қолданбалы экономика
кафедрасы

Курс жұмысы

Тақырыбы: Кәсіпкершілік - шаруашылық әдіс
ретінде және оның негізгі түрлері

Орындаған: ҚЭФ күндізгі оқу
бөлімінің
1-курс студенті: Молданиязова
М.А.

Тексерген ғылыми жетекші:
Мұхамеджанова Ж.

Алматы-2007ж.

Жоспар

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... 3

I. Кәсіпкерліктің мәні , даму тарихы және қызметі

1. Кәсіпкерлік ұғымы , пайда болуы және даму
тарихы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1.2 Кәсіпкерлік қызметінің субьектілерінің ішкі
экономикалық
қатынасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... 8

II. Кәсіпкерлік формалары және бағыттары

1. Кәсіпкерлікті ұйымдастырудың негізгі
формалары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ...15
2. Кәсіпкерлік - меншікті экономикалық дамыту
әдісі ретінде
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ..20

III. Қазақстан Республикасында кәсіпкерліктің
қалыптасу және даму кезеңдері

3.1Қазақстанда кәсіпкерліктің қалыптасу кезең-
дері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..23
3.2 Қазақстанда кәсіпкерліктің қазіргі ахуалы және
оның
мәселелері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... 25

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... 27

Пайдаланылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 28

Кіріспе

Менің курстық жұмысымның тақырыбы Кәсіпкершілік -
шаруашылық әдіс ретінде және оның негізгі түрлері.
Кәсіпкерлік - адам қызметің ерекше саласы және ол
еңбектің басқа түрлерінен оқшауланып тұрады. Бұған кезінде
атақты неміс экономисі Гарвард университетінің профессоры Иозеф
Алиоз Шумпетер мән берген. Оның айтқан мынандай сөзін
эпигроф етіп алуға болады: Кәсіпкер болу -басқаның істегенін
істемеу.
Екінші жағынан кәсіпкерлік жайлы француз экономисі Жан
Батист Сэй былай деген : Кәсіпкер - адамдарды өндірістік
шеңбер ауқымында ұйымдастыратын адам. Кәсіпкерлік терминін
алғашқы рет ағылшын экономисі Ричард Кантильон ендірді.Бұл ағымға ол
нарықтық тәуекелділік жағдайында табыс алу мақсатымен өндірісті ұйымдас-
тырудағы адам белсенділігін жатқызған.
Экономикалық әдебиеттерде кәсіпкерлік пен бизнес ұғымын
баламалап қарастыру жиі кездеседі.
Бизнес пен кәсіпкерлік жақын ұғымдар болғанымен, оларды
бір-бірімен баламалап, теңестіріп қарауға болмайды. Бизнес- табыс
әкелетін кез-келген қызметтің түрі. Рас бизнес кәсіпкерлік
қызметпен тығыз байланысты. Кәсіпкерлік – новаторлық іс. Нағыз кәсіпкер
– ол өнертапқыш. Сондықтан да бизнеспен айналысытын адамдар, осы
көзқарас тұрғысынан еш уақытта кәсіпкер бола алмайды.
Экономикалық ғылымда кәсіпкерлік қабілет деген ұғым бар. Ол
дегеніміз адамның бизнесте жаңалықты аша білу қабілеттілігі,
бірақ бизнеске қатысатындардың барлығының қолынан бұл келе
бермейді. Демек, бизнес бұл табыс әкелетін адамның экономикалық
қызметі.Кәсіпкерлік – бұл да адамның экономикалық қызметі, бірақ бұл
қызметті жаңа ізденіске бағыттайды және осы жаңалықты жүзе ге
асыру үшін тәуекелге бас ұрады.
Кәсіпкерлік – бизнес саласында жүзеге асады, сондықтан да
экономикалық әдебиеттерде олар үнемі пара-пар ұғым ретінде
қарастырылады. Ал егер бизнестің новаторлық жағын қарастыратын
болсақ, онда кәсіпкерлік қызмет термині қолданылады.
Қазақстан Республикасы Президентінің Шаруашылық серіктесі
жайлы және Мемлекеттік кәсіпорын жайлы жарлығына сәйкес кә-
сіпкерлік қызмет шаруашылық серіктесінің түріне қарай жеке және
ұйымдық болуы мүмкін:
- жай, ол бірлескен қызмет шартына негіздделген;
- толық, барлық мүлікке ынтымақтастық жауапкершілік жүктелген;
- жауапкершілігі шектелген, салынған салым құны шеңберінің
жауапкершілігі жүктелген;
- командиттық
- аралас жауапкершілік (біреудің толық мүлкімен
және басқаның салынған салымымен)
- қосымша жауапкершілікпен,өзінің салымдарын және оған жататын
мүлікпен қосымша жауапкершілік мойнына алынады;
- өндіріс және тұтыну кооперативтері;
- консорциумдар;
- акционерлік қоғамдар;
Мемлекеттік және қазыналық кәсіпорындар.Біріншісі,шаруашылықты
жүргізу құқығына негізделсе, екіншісі – оперативті басқару құқына
негізделген. Шын мәнінде ,мұнда шаруашылық есептің екі түрі қолда-

нылады: таза мемлекеттік – толық шаруашылық есеп, қазыналық -

толық емес шаруашылық есеп.

Кәсіпорын – кәсіпкерлік қызмет өндірісінің звеносының негізі
болып

табылады. Осы жерден бастап кәсіпорын мен фирма ұғымын бала

малап қараймыз. Рас, олардың бір-бірінен айырмашылығы бар:фирма

термині жиынтық ұғым, оған бір немесе бірнеше кәспорын енуі
мүм-

кін. Әдетте, кәсіпорынға бір жақты, бір өнімді өндіретін
процесті жат-

қызамыз.Қазіргі нарықтық қатынастар жағдайында кәсіпорын өзінің

өндірістік қызметінде толық еркіндік алуда.Ал барлық халық
шаруа-

шылығы кешенін техникалық, ұйымдық, экономикалық және құқықтық

тұрғыдан дараланған.

5
I Кәсіпкерліктің мәні, даму тарихы және қызметі

1.1 Кәсіпкерлік ұғымы , пайда болуы және даму тарихы

Кәсіпкерлік ұғымы тауар өндіруде және қызмет көрсетуде
жеке

тұлғалармен ,кәсіпорындармен және өндіріс орындарымен өзара пайда

табу мақсатында жүзеге асырылатын іс-әрекеттер жиынтығын білдіре-

ді.
Экономикалық әдебиеттерде кәсіпкерлік ұғымына формасы

бойынша басқа да анықтамалар табуға болады, бірақ бұл
түсініктің

олан мағынасы өзгермейді.Мысалы, кәсіпкердің энциклопедиялық сөз-

дігінен біз бұл ұғымға мынадай анықтама табамыз:Кәсіпкер-
меншік

түрлеріне қарамастан, азаматтар мен заңды тұлғалардың тауарларға

сұранымды қанағаттандыру арқылы пайда немесе жеке табыс табуға

бағытталған, жеке меншікке не мемлекеттік кәсіпорынды шаруашылық

басқару құқығына негізделген ынталы қызметі.Кәсіпкер заңмен тыйым

салынбаған шаруашылық қызметтің кез-келген түрін жүзеге асыра алады,

соның ішінде коммерциялық делдалдық, сауда-саттық,консультативтік,

бағалы қағаздар операциялары.

Кәсіпкерліктің қысқа да нақты анықтамаларының бірі
Нарықтық

кәсіпкерлік кітабында келтірілген:

Кәсіпкерлік... қоғамдық пайдалылық пен жеке табыстың
ұштасуы

негізінде пайда табу мақсатымен қаражаттың салынуы.

6
Кәсіпкерліктің мазмұнын толық дәрежеде түсіну үшін
оның

пайда болуы мен дамуының қысқаша тарихына тоқтала кетейік.

Кәсіпкерлік тарихы орта ғасырлардан бастау алады. Тіпті
сол

кездің өзінде көпестер, саудагерлер, қолөнер шеберлері,
миссионерлер

өздерінше бір бастауыш кәсіпкер еді.Капитализмнің дамуымен байла-

нысты байлаққа ұмтылу шексіз пайда тауып отыру мақсатына әкеле-

ді.Кәсіпкердің қызметі барған сайын кәсіби сипат алады.Тіпті
өнді-

ріс құралдарының иесі бола тұра, кәсіпкер өзі де жиі өзінің
фабрика

немесе зауытында жұмыс істейді.

16ғасырдың орта шенінен бастап акционерлік капитал пайда
болып,

акционерлік қоғамдар ұйымдастырыла бастады.Алғашқы акционерлік

компаниялар халықаралық сауда сферасында пайда болды.Ең бірінші

болып Ресеймен сауда жасау үшін ағылшын сауда компаниясы құрыл

ған болатын.
17 ғасырдың аяғында алғашқы акционерлік банктер пайда
болды.

Мысалы,1694 жылы акционерлік Ағылшын банкінің негізі қаланды.18-

19 ғасырларда банк ісінің акционерлік түрде ұйымдастырылуы көпте-

ген елдерде кеңінен дамыды.Осы уақыттта бұрынғы ірі отбасылық

фирмалар жүздеген, мыңдаған салымшыларға- акция иелеріне бөлініп

кетеді.Кіші және ірі бизнес арасындағы ара қашықтық үлкейе
түседі:

ұсақ фирмалардың жаңашыл, ірі кәсіпорындармен бәсекеге төтеп бере

алмайды,есесіне орта және ірі фирмалар дами түседі.
7

1.2 Кәсіпкерлік қызметінің субъектілерінің ішкі
экономикалық қатынасы.

Нарықтық экономиканың белсенді өкілдерінің бірі-
кәсіпкер-

лер. Кәсіпкер ұғымын алғаш рет 18-ғасырдың басында ағылшын

экономисі Ричард Кантильон енгізді.Одан кейінгі кезеңдерде
кәсіп-

керлік, кәсіпкер ұғымдарына өзіндік түсініктерін
қалыптастырып,

кәсіпкерлік теориясын өңдеуде экономикалық теориядағы классика-

лық мектептің көрнекті өкілдері Адам Смит, Ж.Б.Сэй, В.Зомбарт,

Й.Шумпетер, тағы басқалары біршама үлес қосты. Сондай-ақ П.Друкер

Дж. М. Кейнс, Т. Питерс, П. Самуэльсон, Д. Эванс, Ф. Хайек тәрізді

бірқатар шетелдік экономистердің ғылыми еңбектерінде
кәсіпкерлік-

тің, шағын және орта бизнестің теориялық және әдістемелік
негіз -

дері талданып , зерттелген.

Ғылыми әдебиеттерде кәсіпкерлікті үш аспектіде
қарастырады:

экономикалық категория ретінде , экономикалық ойлау типі
ретінде,

шаруашылық жүргізу тәсілі ретінде.

Экономикалық категория ретінде кәсіпкерліктің
сипаттамасы

үшін маңызды мәселе оның субъектісі мен объектісін анықтау
болып

табылады. Кәсіпкерлітің объектісі жеке тұлғалардың (жеке,
отбасылық,

шағын және орта бизнес өкілдері, т.б.) қызметі,сондай-ақ
жалдамалы

жұмыс күшінің еңбегін пайдалану арқылы қалыптасады.

8
Ал, кәсіпкерлік қызметінің субъектілері дегеніміз –
заңмен сәйкес

тіркелген және қызмет көрсету немесе жұмыс атқару, тауар
сату,

мүлікті қолданудан жүйелі пайда табуға бағытталған жеке іс-әрекетті
өз

тәуекеліне бел-байлап жүзеге асыратын азаматтық құқық субъектілерін

айтамыз. Сонымен қатар, жеке тұлғалар және заңды тұлғалар кәсіпкерлік

қызметтің субъектілері болып табылады.

Жеке тұлғалар жеке кәсіпкерлік іс-әрекеті заңдастыру арқылы
кәсіп-

керлікпен шұғылдана алады.Жеке тұлғалар кәсіпкерлік қызметтің субъек-

тілері болғандықтан,оған мысал:үй шаруашылығы, өзінің бір ісімен

айналысатын кәсіпкерлер және т.б.

Әрбір заңды тұлғаларда өздерінің заңды құқықтық базалар бар.Мемле-

кеттік кәсіпорындар үшін мемлекеттік кәсіпорындар заңы,акционерлік

қоғамдарға акционерлік қоғамдар туралы заңдар табылады.Осыдан

келіп серіктіктер ,кооперативтер,фирмалар,мемлекеттік кәсіпорындарда

кәсіпкерлік қызметтің субъектілері болып табылады.

Сонымен қатар кәсіпкерлік қызметтің субъектілерінің тізбегіне:
. белсенділік іс-қимылын толығымен өзінің экономикалық және заң
алдында жауапкершілігіне толық бағындыра алатын адамдар ,яғни кәсіп-

керлер;
. кәсіпкерлердің ұжымы және кәсіпкерлік бірлестіктері;
. кәсіпкерлер өндірген өнімді тұтынатын жеке не ұжымдық тұтыну-

шылардың одақтары,не бірлестіктері;
9

.тікелей келісімге қатыстары бар мемлекеттік
құрылымдар,кәсіпкер-

ге берілетін мемлекеттік тапсырманы берші, бағаны реттеуші, мемлекет-

тік арнайы тапсырмасы арқылы жұмыс атқару кезеңінде кәсіпкерлерге

көрсетілетін жеңілдіктердің бағытын белгілеужатады. Мемлекеттік құры-

лым органы кәсіпкерліктің заңды барлық іс-әрекеттеріне кепілдік
көр-

сете алады.
Аты аталған субъектілердің бірнеше категориясына өзара
іскерлік

қатынастар арқылы , жұмыс қатынастары арқылы жұмыс жүргізетін

кәсіпкерлер жатады.

Кәсіпкерлер – негізгі қызметтің субъектісі, экономикалық
процестің

орталық бейнесі.Ол қоғамдағы керекті тауарлар мен қызмет
үшін,одан

пайда табу үшін, кәсіпорындарды ұйымдастырады.Бұл процес кәсіпкер-

лерден және нарықтық экономиканың басқа да субъектілерінің іскерлік

байланыс жасау арқылы іске асады.

Фирма – бұл осы кәсіпорындардағы шаруашылық қызметтерді

жүргізетін және иемденетін ұйым.Жеке фирма өзіне бір немесе
бірнеше

кәсіпорындарды кіргізе алады,ал фирмалар көп кәсіпорындарды қосады,

олар тік, көлбеу немесе конгломерат бірлестіктері түрінде
бола

алады.
Кәсіпкерлік қызметтің субъектілерінің арасындағы жаңа
комбина -

цияларды орындауда,белгілі экономикалық жүйелер теориялық бағытта

10
бекітілуі керек.Кәсіпкерлік қызметтің субъектілерінің ішкі
қатынасы

неғұрлым өзгеріп отыруы мүмкін және әртүрлі өзгермелі
факторларды

сипаттайды: ұйымдардың қызметтерінің мақсаты мүмкін немесе оның

әртүрлі жеке бөлімдерінің құрылымы өзгеруі мүмкін,яғни бұл
жағдай

да ұйымның құрылымын бір мақсатта, не бір бағытта өзгертуге
тура

келеді.Кез-келген басқару моделінің басты қайнар көзі болып
адам-

дар табылады және олардың өндіріс процесіндегі қарым-
қатынастары.

Субъектілердің ішкі қатынастарының ішіндегі негізгі ереше
орын

ды кәсіпорынның ұйымдық мәдениеті иеленеді. Ұйымдық мәдениет,

тәртіп тек қана адамдар арасындағы қатынасты анықтап қоймайды,

сыртқы орта мен сыртқы қатынастардың белгілі түрін анықтауға
мүм

кіндік береді.

Кәсіпкер ғана кәсіпккершілік шешетін қызметтер кешенін
жүзеге

асыра алады.Негізгі орындайтын қызметтері:

– инициативті тәуекелділік және шешім қабылдау ;

– шығармашылық жаңа идеялар қабылдау және орындау;

– ресурстарды, материалдарды,еңбек,қаржы ресурстары мобильдеу;

– ұйымдастырушылық, ресурстарды қосу және ұтымды пайдалану;

– жаңашылдық өнімді,технолгияны,өндірісті ұйымдастыруға,басқару

ға,жаңартуға қабілеттендіру;

– халық сұранысын зерттеу және оны қанағаттандыру;

11
Кәсіпкерлер өздерінің қызмет ету процесінде іскерлік
қатынас-

тарға түседі және нарық экономикасындағы бақа субъектілермен
бай

ланысқа түседі.Қазіргі кәсіпкерліктің нарық экономикасы дамыған

елдерден айырмашылығы бұрынғы жүз жылдықта негізін салғандардың

үлгісі бойынша.Қазіргі кәсіпкерлер сағатының үштен екісі
адамдармен

жұмысқа және бақылауға, мамандарды оқытуға, жаңа жағдайлардың

тууына байланысты кәсіпорындарды қайта ұйымдастыруға кетеді.Сондық

тан кәсіпкер өзінің дайындығында белсенді әдістерді,іскерлі
жиындар

ды компьютердің көмегімен, жаңа үлгілерді қорғау және өңдеуді
ескер

гені жөн.

Кәсіпкерлік қызмет экономикалық мүдде мен шарт
қатынастары

бойынша өзара байланысты тұлғалар тобы арқылы жүзеге асырылады.

Сонымен бірге, кәсіпкерлік субъектісі акционерлік
қоғамдар,кооператив

тер жекеленген жағдайларда мемлекеттік органдар да болуы
мүмкін.

Кәсіпкер тұтынушыға беймәлім жаңа игіліктерді дайындау мақсатымен

ресурстарды үйлестіру, өткізу нарығының жаңасын игереді,нарықтағы

жағдайда сұраныс пен ұсыныс динамикасына, баға деңгейіне, жалпы

тауар-ақша қатынастары жүйесіндегіқалыптасқан жағдайларға тәуелді

болып келеді.Осы тұста кәсіпкерлік қызметтің тұра серігі-
тәуекелділік,

қауіп-қатер туралы айтпай кетуге болмайды. Өйткені
тәуекелділік,

жүргізілгеен болжам мен жүргізілген болжам мен есептің өзі
күтпеген

12
жағдайдың алдын ала алмайды.

Экономикалық ойлаудың ерекше типі ретінде кәсіпкерлік
практика

лық қызметте жүзеге асырылатын шешімдерді қабылдауға қажет
көз

қарастар мен пікірлердің жиынтығын сипаттайды.

Жекелеген ғылыми әдебиеттерде кәсіпкерлікті шаруашылық
өнері,

табыс табу барысында тәуекелге бел буу,өндірісті ұйымдастыру
мен

басқару шеберлігі ретінде көрсетеді. Демек кәсіпкерлікті жұмыс
түрі

ретінде ғана емес, тұлғаның ақылы мен қасиетінің қоры, ерік-
жігері,

жеңіске жетуге деген ынтасы,еңбектің ерекше шығармашылық сипаты

тұрғысынан да қараған абзал.

Шаруашылық жүргізу тәсілі ретіндегі кәсіпкерлік үшін басты
шарт

шаруашылық тұлғалардың тәуелсіздігі, дербестігі. Сондай-ақ
кәсіпкер -

лік қызмет түрін таңдау, бизнес жоспар құру,қаржыландыру және
оны

жүзеге асыру, өнім өндіру, оған баға белгілеу және оны өткізу,
пайданы

қолдану тәрізді еркіндік пен құқықтың белгілі бір жиынтығының

болғаны дұрыс.

Жалпы нарық процесіндегі басты тұлғалар кәсіпкерлер
десек,ол өз

кезегінде қарамағындағы мүліктерді заңды негізде пайдалану
жөнінде

өзінің бастамасымен барлық шешімдерді қабылдауға және кез-
келген

әрекет жасауға құқықты заңы тұлға және жеке азамат.Бірақ ол
шешім-

дер қолданып жүрген заңнамалық құжаттарға қайшы келмеуге
әрі

13
белгіленген мүліктік немесе басқа да жауапкершілікпен
қамтамасыз

етілуге тиісті.

Кәсіпкердің талабы мен ұмтылысы жемісті болу үшін:

– тәуекелділге бел буа білу;

– нарықта кезігетін кез-келген жағдайларға дайын болу;

– ұйымдастыру барысы мен технология жаңалықтарын енгізе

отырып, жаңа жолдар мен әдістерді ойлап табу;

– тұтынушылардың ынта- ықыластарындағы өзгерістерді дер

кезінде төп басып, тани білу.

14
II Кәсіпкерлік формалары және бағыттары

2.1 Кәсіпкерлікті ұйымдардың негізгі формалары

Фирма нарықтық экономиканың негізгі экономикалық агенті.Бір

немесе бірнеше кәсіпорыннан тұратын, пайда табу үшін тауарлар
мен

қызметтерді жасап шығаруға ресурстарды пайдаланатын ұйымды фир-

ма деп атайды.Фирмаларды жіктеу үшін әр түрлі көрсеткіштер
қолда-

нылады,олардың маңыздысына меншіктің формалары және фирманың

көлемі жатады.

Меншіктің формасына сәйкес фирмалардың немесе
кәсіпкерлік-

тің үш түрін атап кетуге болады:

. индивидуашлдық немесе жеке кәсіпкерлік;
. серіктестік немесе партнерлік;
. корпорация ( акционерлік қоғам );

Индивидуалдық (жеке) кәсіпкерлік деген бір адам иелік
ететін биз-

нес. Индивидуалдық бизнестің иелік етушісі сонымен бірге
менеджер

қызметін атқарады.Оның мүлігі мен жауапкершілігінде шек
болмайды.

Индивидуалдық кәсіпкершіліктің басты кемшілігі-капиталдың аз
мөл-

шерде болуы. Артықшылықтары – меншік иесінің әрқайсысы барлық

пайданы иемденеді, өзгерістердің қандайын болмасын өзі жүргізе
ала-

ды. Индивидуалдық кәсіпкер заңды тұлға болмайды.Сондықтан ол
тек

табыс салығын төлейді, корпорацияға белгіленген салық төлемейді.

15
Кәсіпкерліктің аса кең тараған бұл формасы ұсақ
дүкендерге,қызмет

сферасына, фермаларға, заңгерлік іс-әрекеттерге тән болады.

Серіктестік (партнерлік) дегеніміз ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.