Венгрия
Дунай өзені Венгрияны екіге бөліп жатыр. Шығысында Венгрия территориясының жартысын алып жатқан Ортадунай жазығының бір бөлігі – Альфельд жатыр. Солтүстік шекараны бойлай таулар орналасқанымен, Ортадунай жазығы – бұл, негізінен, екінші ірі өзен Тиса ағып жатқан ойпат. Дунайдың батысында Трансданубия таулы аймағы орналасқан. Мұнда Баконь тауы бар, ол Балатон көлін бойлай орналасқан.
Венгрияның климаты қоңыржай континентальды суық бұлтты қыс, жылы жаз, күзгі және көктемгі жауындары мол.
Ауыл шаруашылығы мен өнеркәсібі. Ортадунай жазығының қара топырағы өте құнарлы. Осыған вегетациялық кезеңге сәйкес келетін мол жауын-шашынды құрғақ әрі жұмсақ климатқа байланысты Венгрияда жер өңдеу өте жақсы дамыған. Көп жерлерде бақтар, жүзім және дәнді дақылдар мен жемістер өсіріледі. Мал шаруашылығы да, негізінен, шошқа шаруашылығы және құс өсіру дамыған.
2-дүниежүзілік соғысқа дейін Венгрия аграрлы ел болып саналды., тек соғыстан кейін 1949-1989 жылдары Венгрия құрамында болған социалистік лагерь елдерінің қаржылық қолдауының арқасында венгр кәсіпорындары дами бастады. Болат, алюминий тері өңдеу, автомобиль, станок жасау өнеркәсібі мен тыңайтқыштар өндірісі маңызды салаға жатты. Тоқтаусыз индустриалды даму қоршаған ортаның өте ластануына әкелді. Әсіресе, Балатон көлі мен Дунайдың салалары, жалпақ жапырақты ормандар зардап шекті.
ХІХ ғасырда Венгрияның территориясы үлкенірек болған. Оған Хорватия, Трансильвания, Словакия және Закарпатье кірді. 1-дүниежүзілік соғыстан кейін мемлекет өзінің шеткі провинцияларынан айырылып қалды. Бүгінде халықтың 95 - венгрлер. Венгрияға 1100 жыл бұрын қоныс аударып келген тайпалардың ұрпақтары. Ежелгі мадьярлар жоғары дамыған мәдениеті бар халық болды, бұл осы күнге дейін әсіресе, Альфельдтің қалалары мен ауылдарында сақталып келеді. Мұнда ұлттық киім, фольклор және ұлттық тағамдар әлі сақталған.
Венгрияның климаты қоңыржай континентальды суық бұлтты қыс, жылы жаз, күзгі және көктемгі жауындары мол.
Ауыл шаруашылығы мен өнеркәсібі. Ортадунай жазығының қара топырағы өте құнарлы. Осыған вегетациялық кезеңге сәйкес келетін мол жауын-шашынды құрғақ әрі жұмсақ климатқа байланысты Венгрияда жер өңдеу өте жақсы дамыған. Көп жерлерде бақтар, жүзім және дәнді дақылдар мен жемістер өсіріледі. Мал шаруашылығы да, негізінен, шошқа шаруашылығы және құс өсіру дамыған.
2-дүниежүзілік соғысқа дейін Венгрия аграрлы ел болып саналды., тек соғыстан кейін 1949-1989 жылдары Венгрия құрамында болған социалистік лагерь елдерінің қаржылық қолдауының арқасында венгр кәсіпорындары дами бастады. Болат, алюминий тері өңдеу, автомобиль, станок жасау өнеркәсібі мен тыңайтқыштар өндірісі маңызды салаға жатты. Тоқтаусыз индустриалды даму қоршаған ортаның өте ластануына әкелді. Әсіресе, Балатон көлі мен Дунайдың салалары, жалпақ жапырақты ормандар зардап шекті.
ХІХ ғасырда Венгрияның территориясы үлкенірек болған. Оған Хорватия, Трансильвания, Словакия және Закарпатье кірді. 1-дүниежүзілік соғыстан кейін мемлекет өзінің шеткі провинцияларынан айырылып қалды. Бүгінде халықтың 95 - венгрлер. Венгрияға 1100 жыл бұрын қоныс аударып келген тайпалардың ұрпақтары. Ежелгі мадьярлар жоғары дамыған мәдениеті бар халық болды, бұл осы күнге дейін әсіресе, Альфельдтің қалалары мен ауылдарында сақталып келеді. Мұнда ұлттық киім, фольклор және ұлттық тағамдар әлі сақталған.
1. Қазақстан ұлттық энциклопедиясы. Алматы, 2003.
2. Әлемдік география «Дорлинг Киндерсли» баспасы., 1996
3. Венгрия// Табиғат және география., №1. 2007 (79-80 беттер)
4. Очерки новой и новейшей истории Венгрии. М.,1995
5. Ұрпақтар шежіресі. Алматы, 2003
6. История Польши с древнейших времен до наших дней. Варшава,1995
2. Әлемдік география «Дорлинг Киндерсли» баспасы., 1996
3. Венгрия// Табиғат және география., №1. 2007 (79-80 беттер)
4. Очерки новой и новейшей истории Венгрии. М.,1995
5. Ұрпақтар шежіресі. Алматы, 2003
6. История Польши с древнейших времен до наших дней. Варшава,1995
ВЕНГРИЯ
Астанасы -Будапешт.
Жер көлемі - 93030 ш. шқ
Халқы - 9810 000
Ресми тілі - венгр тілі
Діні католиктер – 68%, протестанттар – 25%, қалғаны - 7%
Мемлекеттік құрылымы - Республика
Ақша бірлігі - форинт
Сауаттылық деңгейі - 99%
Орташа өмір сүру жасы - 70 жас
1 дәрігерге 340 адам
Дунай өзені Венгрияны екіге бөліп жатыр. Шығысында Венгрия
территориясының жартысын алып жатқан Ортадунай жазығының бір бөлігі –
Альфельд жатыр. Солтүстік шекараны бойлай таулар орналасқанымен, Ортадунай
жазығы – бұл, негізінен, екінші ірі өзен Тиса ағып жатқан ойпат. Дунайдың
батысында Трансданубия таулы аймағы орналасқан. Мұнда Баконь тауы бар, ол
Балатон көлін бойлай орналасқан.
Венгрияның климаты қоңыржай континентальды суық бұлтты қыс, жылы жаз,
күзгі және көктемгі жауындары мол.
Ауыл шаруашылығы мен өнеркәсібі. Ортадунай жазығының қара топырағы
өте құнарлы. Осыған вегетациялық кезеңге сәйкес келетін мол жауын-шашынды
құрғақ әрі жұмсақ климатқа байланысты Венгрияда жер өңдеу өте жақсы
дамыған. Көп жерлерде бақтар, жүзім және дәнді дақылдар мен жемістер
өсіріледі. Мал шаруашылығы да, негізінен, шошқа шаруашылығы және құс өсіру
дамыған.
2-дүниежүзілік соғысқа дейін Венгрия аграрлы ел болып саналды., тек
соғыстан кейін 1949-1989 жылдары Венгрия құрамында болған социалистік
лагерь елдерінің қаржылық қолдауының арқасында венгр кәсіпорындары дами
бастады. Болат, алюминий тері өңдеу, автомобиль, станок жасау өнеркәсібі
мен тыңайтқыштар өндірісі маңызды салаға жатты. Тоқтаусыз индустриалды даму
қоршаған ортаның өте ластануына әкелді. Әсіресе, Балатон көлі мен Дунайдың
салалары, жалпақ жапырақты ормандар зардап шекті.
Венгрлер.
ХІХ ғасырда Венгрияның территориясы үлкенірек болған. Оған Хорватия,
Трансильвания, Словакия және Закарпатье кірді. 1-дүниежүзілік соғыстан
кейін мемлекет өзінің шеткі провинцияларынан айырылып қалды. Бүгінде
халықтың 95 - венгрлер. Венгрияға 1100 жыл бұрын қоныс аударып келген
тайпалардың ұрпақтары. Ежелгі мадьярлар жоғары дамыған мәдениеті бар халық
болды, бұл осы күнге дейін әсіресе, Альфельдтің қалалары мен ауылдарында
сақталып келеді. Мұнда ұлттық киім, фольклор және ұлттық тағамдар әлі
сақталған.
Венгр халқының негізін шамамен б.з.б. 5 мың жыл бұрын Батыс Сібірдегі
вогулмансы, остякханты жұрттары мен Орал бойын мекендеген угорлар және
түркілер құраған. Б.з.б. 1-мың жылдықтың ортасында қазіргі Солтүстік Батыс
Сібір мен Оңтүстік Батыс Орал аралығында көшіп-қонып жүрген Венгр тайпалары
кейін Тобыл мен Мұғалжар - Еділ бойы төңірегінде көне Венгр мемлекетін
құрған.
Венгрлер еуропалық нәсілдің тұран өтпелі түріне жатады. Финн-угор
тілдер тобының венгр тілінде сөйлейді. Жазуы латын әліпбиіне негізделген.
Олардың басым көпшілігі католиктер, кальвиншілер, аздап лютерандықтар да
кездеседі. Венгрлердің көне тарихы мен этногенезі ғылымда шешімін таппаған
даулы мәселелердің бірі. Үнемі батысқа қарай жылжумен болған олар тарихта
Леведия Еділ мен Дон арасында, Етелкөз Днепр мен Дунайдың төменгі ағысы
арасында аталған өңірлерде қыпшақ, оғыз, бұлғар,т.б түркі тайпаларымен,
түркі тілді аварлармен саяси, әскери байланыстар жүргізген. Венгрлер 895
жылы Карпат қой науына біржолата қоныстанған. Осы кезеңде Венгр ұлтының
қалыптасуында басты міндет атқарған Хетумадьяр тайпалары – медьер, тариан,
иенө, кери, кеси, ньек, күртүдьермет болды. Олар түркі тайпаларынан шыққан
және олардың саны шартты түрде 7 болғанымен шын мәнінде 8 немесе 11 болған.
Мұнан кейінгі кезеңдерде Венгрлер герман тайпаларымен, византиялықтармен,
фракиялықтармен және Дунай бұлғарлары мен араласқан. Венгрлер 997 жылы
христиан дінін қабылдап, батыстық үлгідегі христиан мемлекетіне айналған.
15-16-ғасырларда оларды Осман сұлтандығы басып алған кезде түркілердің
тілдік, мәдени әсері бұрынғысынан да күшейе түскен. Венгрлердің этногенезі
мен көне тарихына қатысты фин-угор текті деген болжаммен қатар кейбір
ғалымдар Корочи, Немет, Лиген және т.б Венгр этногезінде түріктік тек
басым деп есептейді. Оның дәлелі -9 ғасырдағы Византия,араб, пелеви парсы
жазбаларында Венгрлерді түріктер деп анық жазғандығы. Венгр халқының атауы
унгар, хунгари Ұлы даладағы огур жұртымен және оногур-бұлғар одағымен
байланысты шыққан Немет.
Будапешт – Дунай патшасы.
Венгрияның астанасы әрі ірі қаласы – Будапешт. Бұл қала ежелгі Обуда, Буду
және Пешт қалаларының қосылуынан пайда болды. Дунайдың батыс жағалауындағы
Буду алғашқы Венгр корольдығының астанасы болды. Пешт- шығыс жағалаудағы
қала сауда мен өнеркәсіп орталығы ретінде дамыған 1849 жылы Буду мен Пешт
қалаларын қосатын Дунай арқылы көпір салынды. Будапештте венгр
студенттерінің жартысынан көбі оқитын университеттер мен институттар
орналасқан. Қалада шетел компаниялары салатын капиталдың 23 бөлігі
шоғырланған Венгрияға жылына 15 млн турист келеді, соның ішінде Будапештке
келеді.
Әдебиеті. Венгрия жазба әдебиетінің тарихы 11-12 ғасырлардан
басталады. 13-14 ғасырларда венгр әдебиеті діни бағытта дамыса, кейіннен Я.
Витец 1408-1472 бен Я. Паннониус 1434-1472 әдебиетті гуманистік арнаға
бұрды. 16 ғасырда венгр празасында ренессанс дәуірі туып, ежелгі венгр
аңыздарына негізделген әңгімелер пайда болды. Қайта өркендеу дәуірінің
көрнекті ақыны Б. Балашши 1554-1594 лирикасы Венгрия әдебиетінің дамуына
үлкен ықпал етті 17-18 ғасырларда венгр әдебиеті ағартушылық азаттық
бағытында дамыды. 19-ғасырда әдебиетте әр түрлі бағыттар пайда болды.
Вөрөмшартидің өлеңдері мен поэмалары, 1800-1855 Ш.Петефи 1823-1849
поэзиясы венгр әдебиетінде сілкініс әкелді. 20-ғасырда венгр әдебиетінде Б.
Баклаш1884-1949, Ф.Карикаш 1892-1938, А. Комьят 1893-1937, т.б
жазушылар келді. Дарваштың Мас жаңбыр 1963 романы, т.б шығармалар 20-
ғасырдағы венгр әдебиетінің жетістігі болып табылады. Венгрияда жарық
көрген әлем әдебиетінің 9-томдық энциклопедиясы Мандоки Қоңыр 1949-1992
қазақ жазушылары туралы мақалалар берсе, аудармашы Буда Ференц қазақ
ертегілерін аударып жариялаған. Ақын Корменди Лайош қазақ ақындарының
өлеңдерін мадьяр тілінде кітап болып шықты1996. Гонц шығармалары
Белгісіз мажар бейнесі деген атпен қазақ тілінде жарық көрді.
Өнері.
Венгрия жерінде неолит дәуірінен сақтар мен кельд өнерінің
ескерткіштері, саз-балшық мүсіндері сақталған Рим қоныстарынан Аквинк,
Скарбанция, т.б виллалар мен амфитеатр орны табылған Венгрлер, яғни
мажарлар 9-ғасырда Венгрияға металл өңдеу дәстүрін ала келді. Ортағасырлық
сәулет өнері ғибадатханалары Яктегі шіркеу, 13-ғасыр, қорғандар, тұрғын
үйлер готика үлгісінде дамыды. Қайта өркендеу дәуірінің сәулет өнері 15-16
ғасырларда, ал барокко стилі 17-ғасырдың соңы мен 18-ғасырдың басында қанат
жайды. 19-ғасырда портрет М. Барабаш, пейсаждық сурет өнері әкелі-балалы
Марколар мен мүсін И. Ференци және графика (М. Зичи) өркендеді. 19-
ғасырдың алғашқы жартысында сәулет және мүсін өнерінде классицизм ықпалы
басым болды. 1830-1840-жылдары кескіндемедегі классикалық сипат романтизм
бағытымен ұштасып жатты. 1860 жылдан бастап қоғамдағы әлеуметтік
қақтығыстарға үн қосқан реалистік суреттер маңызды рөл атқара бастады.
Реалистік, халықтық сипат Ш. Бихари мен М. Мункачи шығармаларынан көрініс
тапты. 19-20-ғасырлар аралығында модерн стиліндегі бағыт көрініс берді.
Халықтық – демократиялық құрылыс орнағаннан кейін Венгрия өнері халықтың
күнделікті өміріне еркін араласты. Құрылыс ауқымының ұлғаюына орай
монументті сәулет өнерінің бірегей ескерткіштері қатарына халық стадионы,
Будапештегі эржебет көпірі, Ньиредьхазадағы өнеркәсіп ғимараттары, Дебрецен
мен Кечкеметтегі мейманханаларды, т.б атауға болады. 1948 жылы кино
өнеркәсібі мемлекет меншігіне көшті Венгрия кинематографияшылары деректі
кино түсіру саласы бойынша да үлкен жетістіктерге жетті.
Емдік сулар.
Будапешттегі түрік моншаларының ұлы архитектуралары бұрындары елдің біраз
бөлігі Осман империясының құрамында болғандығының дәлелі болып табылады.
Жер астынан геотермалды және минералды бұлақтар шығып жатқан жерлерде
көптеген курорттар орналасқан. Адамдар ежелден осы жерлерге ауруларын емдеу
үмітімен келіп жатады және мұнда дүние жүзіне әйгілі курортты аймақ –
Балатон көлі орналасқан.
Малайзия
Малайзия – Оңтүстік Шығыс Азиядағы федералды мемлекет. Батыс бөлігі
Малакка түбегінің оңтүстігінде, шығыс бөлігі Калимантан аралының
солтүстігімен солтүстік – батысында орналасқан. Жерінің аумағы 332,8 мың
шаршы шақырым. Халқы – 21,3 млн. Тұрғындарының 54 %–ы малайлар, 35 %–ы
қытайлар, 10 %–ы үнділер. Астанасы – Куала Лумпур қаласы Әкімшілік тұрғыдан
13 штатқа және 2 федералды аумаққа бөлінеді. Ресми тілі – малай тілі.
Негізгі діні – ислам (мұсылман-суниттер), сонымен бірге, буддизм, христиан
діндерін ұстанады. Малайзия – Конституциялы монархиялы мемлекет. Ел басшысы
– сұлтан. 13 штаттың 9-ын мұрагерлік құқығы бар сұлтан әулетінің өкілдері
билесе, төртеуін губернаторлар басқарады. Сұлтандар жоғарғы басқару кеңесін
құрып, 5 жылдық мерзімге өз арасынан Жоғарғы сұлтанды сайлайды. Жоғарғы заң
шығарушы органы екі палатадан (Сенат және Өкілдер палатасы) тұрады.
Атқарушы билік премьер-министрге бағынады. Ұлттық мерекесі – Тәуелсіз күні-
31 тамыз. Ақша бірлігі - ринггит.
Табиғаты.
Малайзия экваторлық белдеуде орналасқан. Батыс аумағын солтүстіктен
оңтүстікке қарай таулы белдеу кесіп өтсе, шығысын жағалаулық жазықтық алып
жатыр. Климаты оңтүстігінде экваторлық, солтүстігінде субэкваторлық,
муссондық. Орташа жылдық температурасы 25-28 С. Жауын-шашын мөлшері жылына
жағалаулық өңірлерде 2000-2500 мм, таулы аймақта 4000-5000 мм. Ірі өзендері
– Раужанг, Бором, Кинабатонлон. Малайзия жерінің жартысына жуығын ылғалды
тропиктік орман алып жатыр.
Тарихы.
Малайзия жерін адамдар өте ерте заманнан қоныстанған Б.З бас кезінен
жергілікті мемлекет бірлестіктер құрылды. Үндістан мен Қытай арасындағы
сауда жолдары бойында орналасқандықтан, елге әсіресе үнділердің ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Астанасы -Будапешт.
Жер көлемі - 93030 ш. шқ
Халқы - 9810 000
Ресми тілі - венгр тілі
Діні католиктер – 68%, протестанттар – 25%, қалғаны - 7%
Мемлекеттік құрылымы - Республика
Ақша бірлігі - форинт
Сауаттылық деңгейі - 99%
Орташа өмір сүру жасы - 70 жас
1 дәрігерге 340 адам
Дунай өзені Венгрияны екіге бөліп жатыр. Шығысында Венгрия
территориясының жартысын алып жатқан Ортадунай жазығының бір бөлігі –
Альфельд жатыр. Солтүстік шекараны бойлай таулар орналасқанымен, Ортадунай
жазығы – бұл, негізінен, екінші ірі өзен Тиса ағып жатқан ойпат. Дунайдың
батысында Трансданубия таулы аймағы орналасқан. Мұнда Баконь тауы бар, ол
Балатон көлін бойлай орналасқан.
Венгрияның климаты қоңыржай континентальды суық бұлтты қыс, жылы жаз,
күзгі және көктемгі жауындары мол.
Ауыл шаруашылығы мен өнеркәсібі. Ортадунай жазығының қара топырағы
өте құнарлы. Осыған вегетациялық кезеңге сәйкес келетін мол жауын-шашынды
құрғақ әрі жұмсақ климатқа байланысты Венгрияда жер өңдеу өте жақсы
дамыған. Көп жерлерде бақтар, жүзім және дәнді дақылдар мен жемістер
өсіріледі. Мал шаруашылығы да, негізінен, шошқа шаруашылығы және құс өсіру
дамыған.
2-дүниежүзілік соғысқа дейін Венгрия аграрлы ел болып саналды., тек
соғыстан кейін 1949-1989 жылдары Венгрия құрамында болған социалистік
лагерь елдерінің қаржылық қолдауының арқасында венгр кәсіпорындары дами
бастады. Болат, алюминий тері өңдеу, автомобиль, станок жасау өнеркәсібі
мен тыңайтқыштар өндірісі маңызды салаға жатты. Тоқтаусыз индустриалды даму
қоршаған ортаның өте ластануына әкелді. Әсіресе, Балатон көлі мен Дунайдың
салалары, жалпақ жапырақты ормандар зардап шекті.
Венгрлер.
ХІХ ғасырда Венгрияның территориясы үлкенірек болған. Оған Хорватия,
Трансильвания, Словакия және Закарпатье кірді. 1-дүниежүзілік соғыстан
кейін мемлекет өзінің шеткі провинцияларынан айырылып қалды. Бүгінде
халықтың 95 - венгрлер. Венгрияға 1100 жыл бұрын қоныс аударып келген
тайпалардың ұрпақтары. Ежелгі мадьярлар жоғары дамыған мәдениеті бар халық
болды, бұл осы күнге дейін әсіресе, Альфельдтің қалалары мен ауылдарында
сақталып келеді. Мұнда ұлттық киім, фольклор және ұлттық тағамдар әлі
сақталған.
Венгр халқының негізін шамамен б.з.б. 5 мың жыл бұрын Батыс Сібірдегі
вогулмансы, остякханты жұрттары мен Орал бойын мекендеген угорлар және
түркілер құраған. Б.з.б. 1-мың жылдықтың ортасында қазіргі Солтүстік Батыс
Сібір мен Оңтүстік Батыс Орал аралығында көшіп-қонып жүрген Венгр тайпалары
кейін Тобыл мен Мұғалжар - Еділ бойы төңірегінде көне Венгр мемлекетін
құрған.
Венгрлер еуропалық нәсілдің тұран өтпелі түріне жатады. Финн-угор
тілдер тобының венгр тілінде сөйлейді. Жазуы латын әліпбиіне негізделген.
Олардың басым көпшілігі католиктер, кальвиншілер, аздап лютерандықтар да
кездеседі. Венгрлердің көне тарихы мен этногенезі ғылымда шешімін таппаған
даулы мәселелердің бірі. Үнемі батысқа қарай жылжумен болған олар тарихта
Леведия Еділ мен Дон арасында, Етелкөз Днепр мен Дунайдың төменгі ағысы
арасында аталған өңірлерде қыпшақ, оғыз, бұлғар,т.б түркі тайпаларымен,
түркі тілді аварлармен саяси, әскери байланыстар жүргізген. Венгрлер 895
жылы Карпат қой науына біржолата қоныстанған. Осы кезеңде Венгр ұлтының
қалыптасуында басты міндет атқарған Хетумадьяр тайпалары – медьер, тариан,
иенө, кери, кеси, ньек, күртүдьермет болды. Олар түркі тайпаларынан шыққан
және олардың саны шартты түрде 7 болғанымен шын мәнінде 8 немесе 11 болған.
Мұнан кейінгі кезеңдерде Венгрлер герман тайпаларымен, византиялықтармен,
фракиялықтармен және Дунай бұлғарлары мен араласқан. Венгрлер 997 жылы
христиан дінін қабылдап, батыстық үлгідегі христиан мемлекетіне айналған.
15-16-ғасырларда оларды Осман сұлтандығы басып алған кезде түркілердің
тілдік, мәдени әсері бұрынғысынан да күшейе түскен. Венгрлердің этногенезі
мен көне тарихына қатысты фин-угор текті деген болжаммен қатар кейбір
ғалымдар Корочи, Немет, Лиген және т.б Венгр этногезінде түріктік тек
басым деп есептейді. Оның дәлелі -9 ғасырдағы Византия,араб, пелеви парсы
жазбаларында Венгрлерді түріктер деп анық жазғандығы. Венгр халқының атауы
унгар, хунгари Ұлы даладағы огур жұртымен және оногур-бұлғар одағымен
байланысты шыққан Немет.
Будапешт – Дунай патшасы.
Венгрияның астанасы әрі ірі қаласы – Будапешт. Бұл қала ежелгі Обуда, Буду
және Пешт қалаларының қосылуынан пайда болды. Дунайдың батыс жағалауындағы
Буду алғашқы Венгр корольдығының астанасы болды. Пешт- шығыс жағалаудағы
қала сауда мен өнеркәсіп орталығы ретінде дамыған 1849 жылы Буду мен Пешт
қалаларын қосатын Дунай арқылы көпір салынды. Будапештте венгр
студенттерінің жартысынан көбі оқитын университеттер мен институттар
орналасқан. Қалада шетел компаниялары салатын капиталдың 23 бөлігі
шоғырланған Венгрияға жылына 15 млн турист келеді, соның ішінде Будапештке
келеді.
Әдебиеті. Венгрия жазба әдебиетінің тарихы 11-12 ғасырлардан
басталады. 13-14 ғасырларда венгр әдебиеті діни бағытта дамыса, кейіннен Я.
Витец 1408-1472 бен Я. Паннониус 1434-1472 әдебиетті гуманистік арнаға
бұрды. 16 ғасырда венгр празасында ренессанс дәуірі туып, ежелгі венгр
аңыздарына негізделген әңгімелер пайда болды. Қайта өркендеу дәуірінің
көрнекті ақыны Б. Балашши 1554-1594 лирикасы Венгрия әдебиетінің дамуына
үлкен ықпал етті 17-18 ғасырларда венгр әдебиеті ағартушылық азаттық
бағытында дамыды. 19-ғасырда әдебиетте әр түрлі бағыттар пайда болды.
Вөрөмшартидің өлеңдері мен поэмалары, 1800-1855 Ш.Петефи 1823-1849
поэзиясы венгр әдебиетінде сілкініс әкелді. 20-ғасырда венгр әдебиетінде Б.
Баклаш1884-1949, Ф.Карикаш 1892-1938, А. Комьят 1893-1937, т.б
жазушылар келді. Дарваштың Мас жаңбыр 1963 романы, т.б шығармалар 20-
ғасырдағы венгр әдебиетінің жетістігі болып табылады. Венгрияда жарық
көрген әлем әдебиетінің 9-томдық энциклопедиясы Мандоки Қоңыр 1949-1992
қазақ жазушылары туралы мақалалар берсе, аудармашы Буда Ференц қазақ
ертегілерін аударып жариялаған. Ақын Корменди Лайош қазақ ақындарының
өлеңдерін мадьяр тілінде кітап болып шықты1996. Гонц шығармалары
Белгісіз мажар бейнесі деген атпен қазақ тілінде жарық көрді.
Өнері.
Венгрия жерінде неолит дәуірінен сақтар мен кельд өнерінің
ескерткіштері, саз-балшық мүсіндері сақталған Рим қоныстарынан Аквинк,
Скарбанция, т.б виллалар мен амфитеатр орны табылған Венгрлер, яғни
мажарлар 9-ғасырда Венгрияға металл өңдеу дәстүрін ала келді. Ортағасырлық
сәулет өнері ғибадатханалары Яктегі шіркеу, 13-ғасыр, қорғандар, тұрғын
үйлер готика үлгісінде дамыды. Қайта өркендеу дәуірінің сәулет өнері 15-16
ғасырларда, ал барокко стилі 17-ғасырдың соңы мен 18-ғасырдың басында қанат
жайды. 19-ғасырда портрет М. Барабаш, пейсаждық сурет өнері әкелі-балалы
Марколар мен мүсін И. Ференци және графика (М. Зичи) өркендеді. 19-
ғасырдың алғашқы жартысында сәулет және мүсін өнерінде классицизм ықпалы
басым болды. 1830-1840-жылдары кескіндемедегі классикалық сипат романтизм
бағытымен ұштасып жатты. 1860 жылдан бастап қоғамдағы әлеуметтік
қақтығыстарға үн қосқан реалистік суреттер маңызды рөл атқара бастады.
Реалистік, халықтық сипат Ш. Бихари мен М. Мункачи шығармаларынан көрініс
тапты. 19-20-ғасырлар аралығында модерн стиліндегі бағыт көрініс берді.
Халықтық – демократиялық құрылыс орнағаннан кейін Венгрия өнері халықтың
күнделікті өміріне еркін араласты. Құрылыс ауқымының ұлғаюына орай
монументті сәулет өнерінің бірегей ескерткіштері қатарына халық стадионы,
Будапештегі эржебет көпірі, Ньиредьхазадағы өнеркәсіп ғимараттары, Дебрецен
мен Кечкеметтегі мейманханаларды, т.б атауға болады. 1948 жылы кино
өнеркәсібі мемлекет меншігіне көшті Венгрия кинематографияшылары деректі
кино түсіру саласы бойынша да үлкен жетістіктерге жетті.
Емдік сулар.
Будапешттегі түрік моншаларының ұлы архитектуралары бұрындары елдің біраз
бөлігі Осман империясының құрамында болғандығының дәлелі болып табылады.
Жер астынан геотермалды және минералды бұлақтар шығып жатқан жерлерде
көптеген курорттар орналасқан. Адамдар ежелден осы жерлерге ауруларын емдеу
үмітімен келіп жатады және мұнда дүние жүзіне әйгілі курортты аймақ –
Балатон көлі орналасқан.
Малайзия
Малайзия – Оңтүстік Шығыс Азиядағы федералды мемлекет. Батыс бөлігі
Малакка түбегінің оңтүстігінде, шығыс бөлігі Калимантан аралының
солтүстігімен солтүстік – батысында орналасқан. Жерінің аумағы 332,8 мың
шаршы шақырым. Халқы – 21,3 млн. Тұрғындарының 54 %–ы малайлар, 35 %–ы
қытайлар, 10 %–ы үнділер. Астанасы – Куала Лумпур қаласы Әкімшілік тұрғыдан
13 штатқа және 2 федералды аумаққа бөлінеді. Ресми тілі – малай тілі.
Негізгі діні – ислам (мұсылман-суниттер), сонымен бірге, буддизм, христиан
діндерін ұстанады. Малайзия – Конституциялы монархиялы мемлекет. Ел басшысы
– сұлтан. 13 штаттың 9-ын мұрагерлік құқығы бар сұлтан әулетінің өкілдері
билесе, төртеуін губернаторлар басқарады. Сұлтандар жоғарғы басқару кеңесін
құрып, 5 жылдық мерзімге өз арасынан Жоғарғы сұлтанды сайлайды. Жоғарғы заң
шығарушы органы екі палатадан (Сенат және Өкілдер палатасы) тұрады.
Атқарушы билік премьер-министрге бағынады. Ұлттық мерекесі – Тәуелсіз күні-
31 тамыз. Ақша бірлігі - ринггит.
Табиғаты.
Малайзия экваторлық белдеуде орналасқан. Батыс аумағын солтүстіктен
оңтүстікке қарай таулы белдеу кесіп өтсе, шығысын жағалаулық жазықтық алып
жатыр. Климаты оңтүстігінде экваторлық, солтүстігінде субэкваторлық,
муссондық. Орташа жылдық температурасы 25-28 С. Жауын-шашын мөлшері жылына
жағалаулық өңірлерде 2000-2500 мм, таулы аймақта 4000-5000 мм. Ірі өзендері
– Раужанг, Бором, Кинабатонлон. Малайзия жерінің жартысына жуығын ылғалды
тропиктік орман алып жатыр.
Тарихы.
Малайзия жерін адамдар өте ерте заманнан қоныстанған Б.З бас кезінен
жергілікті мемлекет бірлестіктер құрылды. Үндістан мен Қытай арасындағы
сауда жолдары бойында орналасқандықтан, елге әсіресе үнділердің ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz