Құрғақшылыққа төзімді өсімдікті алу
Кіріспе
1.Әдебиетке шолу
1.1Биотикалық және абиотикалық жағдайда құрғақшылыққа төзімді. өсімдіктерді бөліп алу
1.2Гаплоидты технология арқылы құрғақшылыққа төзімді өсімдіктерді алу
1.3 Клеткалық селекция арқылы құрғақшылыққа төзімді регенерант өсімдіктерді сұрыптап алу
1.3. 2. материалдар мен әдістер
4. Қортынды
5. Қолданылған әдебиеттер
1.Әдебиетке шолу
1.1Биотикалық және абиотикалық жағдайда құрғақшылыққа төзімді. өсімдіктерді бөліп алу
1.2Гаплоидты технология арқылы құрғақшылыққа төзімді өсімдіктерді алу
1.3 Клеткалық селекция арқылы құрғақшылыққа төзімді регенерант өсімдіктерді сұрыптап алу
1.3. 2. материалдар мен әдістер
4. Қортынды
5. Қолданылған әдебиеттер
Биотехнология қазіргі кездегі ғылымның жаңа салаларының бірі болып саналады. Биотехнологияны тірі организімдерді немесе биологиялық процестерді өндірісте, өнеркәсіпте пайдалану, қолдану деп түсінер болсақ, нан пісіру, ірімшік жасау, шарап дайындау т.б процестер адамзат өмірінде өте ерте кезден бастап пайдаланып келеді. Бірақ биотехнологияның өз алдына ғылым болып қалыптасуы және «Биотехнология» термиінің қолданылуы гендік инженерияның пайда болуымен және әртүрлі жаңа жетістіктің орындауы мен байланысты 1970 жылдардың ортасынан басталды.
Биотехнология - адам өмірінемаңызды әртүрлі қажетті өнімдерді микрооргаизмдер, жануарлар мен өсімдіктер клеткаларының қатысуымен алудың технологиясын өңдеумен айналысатын ғылым. Биотехнологияның қарқынды дамуы, тек оның оркендеуімен, дәстүрлі биотехнологиялық процестердің автоматизациялау мен тиімділігін жоғарлатумен анықталып қана қоймай, сонымен қатар мүлдем жаңа процестерді өңдеумен байланысты болды. Бұл жаңа процестер тамақ өндірісінде тамақ өнімдері мен текстилді өнеркәсіптің шикзаттарын- метанол, этанол, биогаз және сутегін ұзақ уақыт сақтауда сонымен қатар жаңа өнімдер ауда үлесі зор.
Қазіргі кезде ең актуалды мәселелердің бірі- өсімдіктердің абиотикалық стресс факторларына, әсіресе, Қазақстан үшін құрғақшылыққ төзімділігін жоғарылатудың эффективті жолдарын табу. Өсімдік көп беретін және абиотикалық факторларға төзімді дәнді дақылдардың жаңа формалары мен сорттарын физиолого-Генетикалық әдістерді пайдаланып шығаруға болады.
Биотехнология - адам өмірінемаңызды әртүрлі қажетті өнімдерді микрооргаизмдер, жануарлар мен өсімдіктер клеткаларының қатысуымен алудың технологиясын өңдеумен айналысатын ғылым. Биотехнологияның қарқынды дамуы, тек оның оркендеуімен, дәстүрлі биотехнологиялық процестердің автоматизациялау мен тиімділігін жоғарлатумен анықталып қана қоймай, сонымен қатар мүлдем жаңа процестерді өңдеумен байланысты болды. Бұл жаңа процестер тамақ өндірісінде тамақ өнімдері мен текстилді өнеркәсіптің шикзаттарын- метанол, этанол, биогаз және сутегін ұзақ уақыт сақтауда сонымен қатар жаңа өнімдер ауда үлесі зор.
Қазіргі кезде ең актуалды мәселелердің бірі- өсімдіктердің абиотикалық стресс факторларына, әсіресе, Қазақстан үшін құрғақшылыққ төзімділігін жоғарылатудың эффективті жолдарын табу. Өсімдік көп беретін және абиотикалық факторларға төзімді дәнді дақылдардың жаңа формалары мен сорттарын физиолого-Генетикалық әдістерді пайдаланып шығаруға болады.
1.Қытай тілінен аударылған материалдар
Ауыл шаруашылығындағы бидай,бидайдың қазыргі кездегі дүние жүзіндегі қолданысы,ауылшаруашылығындағы технология негіздері.
2.Өсімдіктер биотехнологиясы Валиханова Г.Ж
3.Биотехнология негіздері Алмағамбетов
4.Интернеттен алынған материалдар
5.Сартбаева И.А., Амирова А.К., Бишимбаева Н.К., Рахимбаев И.Р., Каржаубекова Ж.Ж.., Бурашева Г.Ш. Изучение внеклеточных веществ в культуре клеток пшеницы //Четвертый Московский международный конгресс «БИОТЕХНОЛОГИЯ: состояние и перспективы развития». – Москва, 2007. – С. 303
6.Бишимбаева Н.К., Амирова А.К., Рахимбаев И.Р. Роль отложения каллозы в процессе соматического эмбриогенеза пшеницы //Биотехнология. Теория и практика, 2007, №2. – С. 44-49.
Ауыл шаруашылығындағы бидай,бидайдың қазыргі кездегі дүние жүзіндегі қолданысы,ауылшаруашылығындағы технология негіздері.
2.Өсімдіктер биотехнологиясы Валиханова Г.Ж
3.Биотехнология негіздері Алмағамбетов
4.Интернеттен алынған материалдар
5.Сартбаева И.А., Амирова А.К., Бишимбаева Н.К., Рахимбаев И.Р., Каржаубекова Ж.Ж.., Бурашева Г.Ш. Изучение внеклеточных веществ в культуре клеток пшеницы //Четвертый Московский международный конгресс «БИОТЕХНОЛОГИЯ: состояние и перспективы развития». – Москва, 2007. – С. 303
6.Бишимбаева Н.К., Амирова А.К., Рахимбаев И.Р. Роль отложения каллозы в процессе соматического эмбриогенеза пшеницы //Биотехнология. Теория и практика, 2007, №2. – С. 44-49.
әл- Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің
биология факультеті
Биотехнология,Биохимия,Өсімдіктер физологиясы кафедрасы
Биотехнология мамандығының 4 курс студенті
КурсТІК жұмыс
Құрғақшылыққа төзімді өсімдікті алу
Орындаған: Ораз Сандуғаш.
(күні, қолы)
Ғылыми жетекшілері,
б.ғ.д., доцент Турашева С.Қ.
(күні, қолы)
Кафедра меңгерушісі,
б.ғ.д., профессор ___________________________________ _ Карпенюк Т.А.
(күні, қолы)
Алматы- 2009
Мазмұны
Кіріспе
1.Әдебиетке шолу
1.1Биотикалық және абиотикалық жағдайда құрғақшылыққа төзімді. өсімдіктерді
бөліп алу
1.2Гаплоидты технология арқылы құрғақшылыққа төзімді өсімдіктерді алу
1.3 Клеткалық селекция арқылы құрғақшылыққа төзімді регенерант өсімдіктерді
сұрыптап алу
1.3. 2. материалдар мен әдістер
4. Қортынды
5. Қолданылған әдебиеттер
Рефарат
Жұмыс тақырыбы:құрғақшылыққа төзімд өсімдікті бөліп алу
Жұмыс Міндеті:құрғақшылыққа төзімді өсімдікті бөліп алу
Жұмыс мақсаты:жасанды қоректік орта жағдайында бидайдан (жұмсақ бидай
ұрығынан және бидайдің тозаңқаптарнан)құрғақшылыққа төзімді регенерант
өсімдікті алу
Сатылары:бұл жұмыс жалпы 3сатыдан тұрады,
1)жұмсақ бидай ұрығынан және тозаңқаптардан каллус ұлпасын алу
2)осы алынған каллус ұлпаларын жасанды ортада пассаждау(биомассаны алу
үшін)
3)құрғақшылыққа төзімді регенант өсімдікті бөліп алу
Құрғақ жағдайларға бейім бидайды селекциялаудың биотехнологиялық
тәсілдері
(Әл-фараби атындағы ҚазҰУ. Өсімдіктер биологиясы және биотехнологиясы
институты).
Биотехнология қазіргі кездегі ғылымның жаңа салаларының бірі болып
саналады. Биотехнологияны тірі организімдерді немесе биологиялық
процестерді өндірісте, өнеркәсіпте пайдалану, қолдану деп түсінер болсақ,
нан пісіру, ірімшік жасау, шарап дайындау т.б процестер адамзат өмірінде
өте ерте кезден бастап пайдаланып келеді. Бірақ биотехнологияның өз алдына
ғылым болып қалыптасуы және Биотехнология термиінің қолданылуы гендік
инженерияның пайда болуымен және әртүрлі жаңа жетістіктің орындауы мен
байланысты 1970 жылдардың ортасынан басталды.
Биотехнология - адам өмірінемаңызды әртүрлі қажетті өнімдерді
микрооргаизмдер, жануарлар мен өсімдіктер клеткаларының қатысуымен алудың
технологиясын өңдеумен айналысатын ғылым. Биотехнологияның қарқынды дамуы,
тек оның оркендеуімен, дәстүрлі биотехнологиялық процестердің
автоматизациялау мен тиімділігін жоғарлатумен анықталып қана қоймай,
сонымен қатар мүлдем жаңа процестерді өңдеумен байланысты болды. Бұл жаңа
процестер тамақ өндірісінде тамақ өнімдері мен текстилді өнеркәсіптің
шикзаттарын- метанол, этанол, биогаз және сутегін ұзақ уақыт сақтауда
сонымен қатар жаңа өнімдер ауда үлесі зор.
Қазіргі кезде ең актуалды мәселелердің бірі- өсімдіктердің абиотикалық
стресс факторларына, әсіресе, Қазақстан үшін құрғақшылыққ төзімділігін
жоғарылатудың эффективті жолдарын табу. Өсімдік көп беретін және
абиотикалық факторларға төзімді дәнді дақылдардың жаңа формалары мен
сорттарын физиолого-Генетикалық әдістерді пайдаланып шығаруға болады.
Зерттеудің дәстүрлі сұрыптау әдістерінің алтернативасы (қарама- қарсы)
биотехнологиялық әдістері болып табылады.
Өсімдіктердің практикалық селекциясында қолданылатын ең перспективті
биотехнологиялық бағыттардың бірі-гаплоидты технология. Гаплоидты
технология арқылы қысқа уақыт аралығынщда гибридті папулияциядан
гомозиготалы тұрақты линиялар алуға болады . дигаплоидтарды гибридты
папулияциялар немесе мутантты формалардың перспективтілігін тез бағалау
үшін эффективті пайдаланады. Өйткені дигаплоидтарда гаплоидты хромосома
жинтығы екі еселену нәтижесінде фенотивте біркелкі генотип көрінеді. Аталық
гаметофит культурасы (in vitro андрогенез)клеткалық селекцияда кең
қолланылады. Өйткені гаплоидты жыныс клеткаларын стресс жағдайда (қолайсыз)
өсіріп және регенерациялап, клетка және организм деңгейінде абиотикалық
факторларға төзімді перспективті формаларды алуға болады. Осылайша, тұрақты
дигаплоидты линияларды in vitro андрогенез әдісімен алу мүмкіндігі стресс
факторларға төзімді, өнімді көп беретін жаңа линиялар мен сорттар жасау
жолдарын жеңілдетеді.
Биотикалық және абиотикалық жағдайда құрғақшылыққа төзімді.
өсімдіктер
Биотикалық факторларға төзімді өсімдіктер деп кең қолданыстағы
өсімдіктер типінің өсу барсындағы әр түрлі сырттағы ағзалардың тигізетін
әсері деп қарауға болады.ондағы ағзаларға,құрт-құмырысқа,тірі зианды
жәндіктерді алып қаумызға болады.Ал абиотикалық факторларға сыртқы ортадағы
әртүрлі климаттық факторларды алып қараумызға болады.ал бұлардың барін
стрестік жағдайлар деп қортындылаумызға болады.
Осы факторлардың әсерінен өсімдіктің өсу барсында ауруларға,зардаптарға
тушар болатыны белгілі.
Гаплоидты технология
In vitro гаплоидияның экспериментальды негізіне макро – және
микроспорогенддердің in vivo жағдайдағы заңдылықтарын анықтауға мүмкіндік
берген фундаментальді зерттеулер жатады.
Дурманның тозаңқаптары культурасындағы андрогенездік дамуды зерттегенде,
қалыпты дамып жатқан аталық жыныс клеткаларының орнына эмброиоидтар
табылды. Гаплоидтар және оларды селекцияда пайдалану мүмкіндіктері ертеден
– ақ белгілі болған. Алайда, зерттеушілер тек 70 – інші жылдары ғана
гаплоидтардың селекциядағы маңызын түсініп, тозаңқаптарр культурасы мен
изолияцияланған микроспоралардың культурасының гаплоидтар шығымын
жоғарылату үшін, әдістерін активті жасауға кірісті.
Екі еселенген гаплоидтардың ең басты артықшылықтары – гомозиготалы
линияларды тез алу мүмкіндігі. Екі еселенген гаплоидтарды пайдаланғанда,
селекциялық процестің бастапқы этаптарында кішкентай папулияциядан бізге
қажетті белгілерді тасмалдайтын рекомбинантты генотиптерді сұрыптап алу
мүмкін болады.
Дигаплоидтар сәтті қолданатын селекцияның басты бағыттарының бірі – клетка
культурасынан мутанттарды таңдап алу. Гаплоидты деңгейдегі селекция
даминантты да, ресцесивті де белгілерді тікелей сұрыптауға мүмкіндік
береді. Клетка культурасындағы вариабельділігін индукциялау үшін әдетте
мутагендерді пайдаланады.
Гаплоидты деңгейдегі мутагенез дигаплоидты мутагенезге қарағанда
эффективті болады. Дигаплоидты клеткалар үшін бір локуста екі мутация жүруі
керек, ал гаплоидтарда бір локуста мутация жүрсе жеткілікті.
In vitro андрогенездің өнімділігі көптеген факторларға байланысты: генотип,
донор өсімдіктерді өсіру жағдайларына, микроспоралардың даму сатысы,
эксплантаттарды өңдеу, қоректік орта құрамы, культивирлеу жағдайлары,
гаплоидтарды екі еселеу тәсілдері.
In vitro жағдайда андрогенді қаблеттілікті жоғарылату мәселесін
талдағанда генетикалық және Физиологиялық стратегияларды ажырата білу
керек. Генетикалық стратегияларда спецификалық гендері бар рекамбинантты
линия тиімдірек болады. “tissue culture ability” деп аталатын бір – біріне
тәуелсіз тұқым қуалайтын, 4 белгі бар: каллустардың инукциясы, каллустардың
стабилизациясы( тұрақтандырылуы), өсімдіктердің регенерациясы, жасыл
өсімдіктер мен альбиностардың қатынасы.
Физиологиялық стратегияда донор өсімдіктерді өсіру жағдайлары
микроспоралардан шыққан эмброидтар мен каллустардағы мутация жилігіне
әжептәуір әсер етеді.
Әр түр үшін донор өсімдіктерді өсіру жағдайларындағы спецификалық
қажеттіліктер әртүрлі болады. Арпа үшін төмен температура ( 12℃), жарық
берудің жоғары интенсивтігі( 20 мың .лк) донор өсімдіктердің дамуы үшін
ұсынылады. Шамамен осындай жағдайлар (15℃, интенсивті жарық беру ) сұлы
үшін де оптимальды.
Кейбір жағдайларда астық тұқымдастарында химиялық, физикалық факторлармен
әсер етіп андрогенездік қаблеттерін жоғарылатуға болады.
Гаплоидты технологияпринциптері
Бидай мен күрішті этрелмен өңдеп, қоректік заттар құрамында азот
жетіспесе микроспоралардың андрогенездік қаблеті жоғарылайды. Дәнді
дақылдар да in vitro жағдайда андрогенез сәтті болуы үшін, культивирлеу
үшін изолияция кезіндегі микроспоралардың даму сатысы маңызды роль
атқарады. Тозаңқаптардың –дамуының Ⅰсатысы – микроспоралар мейотикалық
тетрададан жаңаданн шығады. Қабырғалары жұқа, ядромен цитоплазма ара
қатынасы жоғары.
Ⅱ саты – тозаңқаптарды культивирлеуге ең қолайлы саты; микроспоралардың
өлшемі өседі, үлкен бір вакуолі болады, жақсы дамыған экзина, цитоплазма
кесілген ядро тонопласт пен интина арасында орналасады.
Ⅲ саты микроспора үлкейген цитоплазманың перифериялық қабаты тығыздалады.
Ⅳ саты – бірінші митатикалық бөлінуден кейін цитоплазмасы кішкентай
генеративті клетка түзіледі, цитоплазма мен вакуоль ірі вегетативті
клеткада жиналған.
Ⅴ саты – бөлінгеннен кейін бірден генеративті клетка интинадан бөлініп,
вегетативті клетканың цитоплазмасында бос орналасады.
Бидайда микроспораларының in vivo дамуының 10 сатысы анықталған. Бидайдың
тозаңқаптар культурасында каллус индукциясының жоғары жилігі
микроспоралардың дамуының бір ядролы сатысында болады. Бидайдың кейбір
генотиптері үш клеткалы тозаң түйіршігі сатысында да гаплоидты өсімдік
түзуге қаблетті.
Культивирлеу алдындағы периодта жүргізілетін процедуралар ішінде
өсімдіктерді суықта өңдеу ( холодовая предобработка), сулы стресс, жоғары
ылғалдылық өсімдіктерге оң әсер етеді.
Масақтарды суықпен өңдегенде микроспоралардың дамуы митотикалық фазадан
өту кезінде тежеледі. In vivo жағдайда тозаңқаптар 48 сағат бойы Ⅱ- Ⅳ
сатыны өтеді, ал суықта бұд процесс бірнеше аптаға созылады.
Кейбір мәліметтер бойынша суықпен өңдегенде микроспоралардың
плазматикалық мембранасының жағдайы өзгереді. Суықпен өңдеу режимі өсімдік
түрлеріне байланысты болады: арпа – 28 күн, 4℃ - та, 14 күн 7℃ - та; бидай
– 5-7 күн 3℃ - та, 8 күн 4 – 5 ℃- та.
Арпа мен бидайдың тозаңқаптары және бөліп алынған микроспораларының
культурасы үшін 3 орта қолданылады: N, Rotato 11, MС – модификация.
Ұлпалар культурасында қолданылатын ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
биология факультеті
Биотехнология,Биохимия,Өсімдіктер физологиясы кафедрасы
Биотехнология мамандығының 4 курс студенті
КурсТІК жұмыс
Құрғақшылыққа төзімді өсімдікті алу
Орындаған: Ораз Сандуғаш.
(күні, қолы)
Ғылыми жетекшілері,
б.ғ.д., доцент Турашева С.Қ.
(күні, қолы)
Кафедра меңгерушісі,
б.ғ.д., профессор ___________________________________ _ Карпенюк Т.А.
(күні, қолы)
Алматы- 2009
Мазмұны
Кіріспе
1.Әдебиетке шолу
1.1Биотикалық және абиотикалық жағдайда құрғақшылыққа төзімді. өсімдіктерді
бөліп алу
1.2Гаплоидты технология арқылы құрғақшылыққа төзімді өсімдіктерді алу
1.3 Клеткалық селекция арқылы құрғақшылыққа төзімді регенерант өсімдіктерді
сұрыптап алу
1.3. 2. материалдар мен әдістер
4. Қортынды
5. Қолданылған әдебиеттер
Рефарат
Жұмыс тақырыбы:құрғақшылыққа төзімд өсімдікті бөліп алу
Жұмыс Міндеті:құрғақшылыққа төзімді өсімдікті бөліп алу
Жұмыс мақсаты:жасанды қоректік орта жағдайында бидайдан (жұмсақ бидай
ұрығынан және бидайдің тозаңқаптарнан)құрғақшылыққа төзімді регенерант
өсімдікті алу
Сатылары:бұл жұмыс жалпы 3сатыдан тұрады,
1)жұмсақ бидай ұрығынан және тозаңқаптардан каллус ұлпасын алу
2)осы алынған каллус ұлпаларын жасанды ортада пассаждау(биомассаны алу
үшін)
3)құрғақшылыққа төзімді регенант өсімдікті бөліп алу
Құрғақ жағдайларға бейім бидайды селекциялаудың биотехнологиялық
тәсілдері
(Әл-фараби атындағы ҚазҰУ. Өсімдіктер биологиясы және биотехнологиясы
институты).
Биотехнология қазіргі кездегі ғылымның жаңа салаларының бірі болып
саналады. Биотехнологияны тірі организімдерді немесе биологиялық
процестерді өндірісте, өнеркәсіпте пайдалану, қолдану деп түсінер болсақ,
нан пісіру, ірімшік жасау, шарап дайындау т.б процестер адамзат өмірінде
өте ерте кезден бастап пайдаланып келеді. Бірақ биотехнологияның өз алдына
ғылым болып қалыптасуы және Биотехнология термиінің қолданылуы гендік
инженерияның пайда болуымен және әртүрлі жаңа жетістіктің орындауы мен
байланысты 1970 жылдардың ортасынан басталды.
Биотехнология - адам өмірінемаңызды әртүрлі қажетті өнімдерді
микрооргаизмдер, жануарлар мен өсімдіктер клеткаларының қатысуымен алудың
технологиясын өңдеумен айналысатын ғылым. Биотехнологияның қарқынды дамуы,
тек оның оркендеуімен, дәстүрлі биотехнологиялық процестердің
автоматизациялау мен тиімділігін жоғарлатумен анықталып қана қоймай,
сонымен қатар мүлдем жаңа процестерді өңдеумен байланысты болды. Бұл жаңа
процестер тамақ өндірісінде тамақ өнімдері мен текстилді өнеркәсіптің
шикзаттарын- метанол, этанол, биогаз және сутегін ұзақ уақыт сақтауда
сонымен қатар жаңа өнімдер ауда үлесі зор.
Қазіргі кезде ең актуалды мәселелердің бірі- өсімдіктердің абиотикалық
стресс факторларына, әсіресе, Қазақстан үшін құрғақшылыққ төзімділігін
жоғарылатудың эффективті жолдарын табу. Өсімдік көп беретін және
абиотикалық факторларға төзімді дәнді дақылдардың жаңа формалары мен
сорттарын физиолого-Генетикалық әдістерді пайдаланып шығаруға болады.
Зерттеудің дәстүрлі сұрыптау әдістерінің алтернативасы (қарама- қарсы)
биотехнологиялық әдістері болып табылады.
Өсімдіктердің практикалық селекциясында қолданылатын ең перспективті
биотехнологиялық бағыттардың бірі-гаплоидты технология. Гаплоидты
технология арқылы қысқа уақыт аралығынщда гибридті папулияциядан
гомозиготалы тұрақты линиялар алуға болады . дигаплоидтарды гибридты
папулияциялар немесе мутантты формалардың перспективтілігін тез бағалау
үшін эффективті пайдаланады. Өйткені дигаплоидтарда гаплоидты хромосома
жинтығы екі еселену нәтижесінде фенотивте біркелкі генотип көрінеді. Аталық
гаметофит культурасы (in vitro андрогенез)клеткалық селекцияда кең
қолланылады. Өйткені гаплоидты жыныс клеткаларын стресс жағдайда (қолайсыз)
өсіріп және регенерациялап, клетка және организм деңгейінде абиотикалық
факторларға төзімді перспективті формаларды алуға болады. Осылайша, тұрақты
дигаплоидты линияларды in vitro андрогенез әдісімен алу мүмкіндігі стресс
факторларға төзімді, өнімді көп беретін жаңа линиялар мен сорттар жасау
жолдарын жеңілдетеді.
Биотикалық және абиотикалық жағдайда құрғақшылыққа төзімді.
өсімдіктер
Биотикалық факторларға төзімді өсімдіктер деп кең қолданыстағы
өсімдіктер типінің өсу барсындағы әр түрлі сырттағы ағзалардың тигізетін
әсері деп қарауға болады.ондағы ағзаларға,құрт-құмырысқа,тірі зианды
жәндіктерді алып қаумызға болады.Ал абиотикалық факторларға сыртқы ортадағы
әртүрлі климаттық факторларды алып қараумызға болады.ал бұлардың барін
стрестік жағдайлар деп қортындылаумызға болады.
Осы факторлардың әсерінен өсімдіктің өсу барсында ауруларға,зардаптарға
тушар болатыны белгілі.
Гаплоидты технология
In vitro гаплоидияның экспериментальды негізіне макро – және
микроспорогенддердің in vivo жағдайдағы заңдылықтарын анықтауға мүмкіндік
берген фундаментальді зерттеулер жатады.
Дурманның тозаңқаптары культурасындағы андрогенездік дамуды зерттегенде,
қалыпты дамып жатқан аталық жыныс клеткаларының орнына эмброиоидтар
табылды. Гаплоидтар және оларды селекцияда пайдалану мүмкіндіктері ертеден
– ақ белгілі болған. Алайда, зерттеушілер тек 70 – інші жылдары ғана
гаплоидтардың селекциядағы маңызын түсініп, тозаңқаптарр культурасы мен
изолияцияланған микроспоралардың культурасының гаплоидтар шығымын
жоғарылату үшін, әдістерін активті жасауға кірісті.
Екі еселенген гаплоидтардың ең басты артықшылықтары – гомозиготалы
линияларды тез алу мүмкіндігі. Екі еселенген гаплоидтарды пайдаланғанда,
селекциялық процестің бастапқы этаптарында кішкентай папулияциядан бізге
қажетті белгілерді тасмалдайтын рекомбинантты генотиптерді сұрыптап алу
мүмкін болады.
Дигаплоидтар сәтті қолданатын селекцияның басты бағыттарының бірі – клетка
культурасынан мутанттарды таңдап алу. Гаплоидты деңгейдегі селекция
даминантты да, ресцесивті де белгілерді тікелей сұрыптауға мүмкіндік
береді. Клетка культурасындағы вариабельділігін индукциялау үшін әдетте
мутагендерді пайдаланады.
Гаплоидты деңгейдегі мутагенез дигаплоидты мутагенезге қарағанда
эффективті болады. Дигаплоидты клеткалар үшін бір локуста екі мутация жүруі
керек, ал гаплоидтарда бір локуста мутация жүрсе жеткілікті.
In vitro андрогенездің өнімділігі көптеген факторларға байланысты: генотип,
донор өсімдіктерді өсіру жағдайларына, микроспоралардың даму сатысы,
эксплантаттарды өңдеу, қоректік орта құрамы, культивирлеу жағдайлары,
гаплоидтарды екі еселеу тәсілдері.
In vitro жағдайда андрогенді қаблеттілікті жоғарылату мәселесін
талдағанда генетикалық және Физиологиялық стратегияларды ажырата білу
керек. Генетикалық стратегияларда спецификалық гендері бар рекамбинантты
линия тиімдірек болады. “tissue culture ability” деп аталатын бір – біріне
тәуелсіз тұқым қуалайтын, 4 белгі бар: каллустардың инукциясы, каллустардың
стабилизациясы( тұрақтандырылуы), өсімдіктердің регенерациясы, жасыл
өсімдіктер мен альбиностардың қатынасы.
Физиологиялық стратегияда донор өсімдіктерді өсіру жағдайлары
микроспоралардан шыққан эмброидтар мен каллустардағы мутация жилігіне
әжептәуір әсер етеді.
Әр түр үшін донор өсімдіктерді өсіру жағдайларындағы спецификалық
қажеттіліктер әртүрлі болады. Арпа үшін төмен температура ( 12℃), жарық
берудің жоғары интенсивтігі( 20 мың .лк) донор өсімдіктердің дамуы үшін
ұсынылады. Шамамен осындай жағдайлар (15℃, интенсивті жарық беру ) сұлы
үшін де оптимальды.
Кейбір жағдайларда астық тұқымдастарында химиялық, физикалық факторлармен
әсер етіп андрогенездік қаблеттерін жоғарылатуға болады.
Гаплоидты технологияпринциптері
Бидай мен күрішті этрелмен өңдеп, қоректік заттар құрамында азот
жетіспесе микроспоралардың андрогенездік қаблеті жоғарылайды. Дәнді
дақылдар да in vitro жағдайда андрогенез сәтті болуы үшін, культивирлеу
үшін изолияция кезіндегі микроспоралардың даму сатысы маңызды роль
атқарады. Тозаңқаптардың –дамуының Ⅰсатысы – микроспоралар мейотикалық
тетрададан жаңаданн шығады. Қабырғалары жұқа, ядромен цитоплазма ара
қатынасы жоғары.
Ⅱ саты – тозаңқаптарды культивирлеуге ең қолайлы саты; микроспоралардың
өлшемі өседі, үлкен бір вакуолі болады, жақсы дамыған экзина, цитоплазма
кесілген ядро тонопласт пен интина арасында орналасады.
Ⅲ саты микроспора үлкейген цитоплазманың перифериялық қабаты тығыздалады.
Ⅳ саты – бірінші митатикалық бөлінуден кейін цитоплазмасы кішкентай
генеративті клетка түзіледі, цитоплазма мен вакуоль ірі вегетативті
клеткада жиналған.
Ⅴ саты – бөлінгеннен кейін бірден генеративті клетка интинадан бөлініп,
вегетативті клетканың цитоплазмасында бос орналасады.
Бидайда микроспораларының in vivo дамуының 10 сатысы анықталған. Бидайдың
тозаңқаптар культурасында каллус индукциясының жоғары жилігі
микроспоралардың дамуының бір ядролы сатысында болады. Бидайдың кейбір
генотиптері үш клеткалы тозаң түйіршігі сатысында да гаплоидты өсімдік
түзуге қаблетті.
Культивирлеу алдындағы периодта жүргізілетін процедуралар ішінде
өсімдіктерді суықта өңдеу ( холодовая предобработка), сулы стресс, жоғары
ылғалдылық өсімдіктерге оң әсер етеді.
Масақтарды суықпен өңдегенде микроспоралардың дамуы митотикалық фазадан
өту кезінде тежеледі. In vivo жағдайда тозаңқаптар 48 сағат бойы Ⅱ- Ⅳ
сатыны өтеді, ал суықта бұд процесс бірнеше аптаға созылады.
Кейбір мәліметтер бойынша суықпен өңдегенде микроспоралардың
плазматикалық мембранасының жағдайы өзгереді. Суықпен өңдеу режимі өсімдік
түрлеріне байланысты болады: арпа – 28 күн, 4℃ - та, 14 күн 7℃ - та; бидай
– 5-7 күн 3℃ - та, 8 күн 4 – 5 ℃- та.
Арпа мен бидайдың тозаңқаптары және бөліп алынған микроспораларының
культурасы үшін 3 орта қолданылады: N, Rotato 11, MС – модификация.
Ұлпалар культурасында қолданылатын ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz