Қазақстандағы ипотекалық несиелеу

Пән: Банк ісі
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 49 бет
Таңдаулыға:

әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

Экономика және бизнес факультеті

К У Р С Т Ы Қ Ж Ұ М Ы С

Тақырыбы: Қазақстандағы ипотекалық несиелеу.

Орындаған: Нұрханұлы. Н

Тексерген: Тұрлыбекова А.

Алматы, 2010

МАЗМҰНЫ

беті

КІРІСПЕ . . . 3

1 Ипотекалық несиелеудің теориялық негіздері . . . 5

Ипотекалық несиелеудің түсінігі . . . 5
Ипотекалық несиелеудің үлгілері . . . 8
Ипотекалық несиелеу жүйесінің институционалды негіздерінің

қалыптасуы . . . 13

Қазақстандағы ипотекалық несиелеудің ағымдағы жағдайына талдау . . . 20Қазақстан Республикасының несие нарығына талдау жасау . . . 20Қазақстандағы тұрғын үйді ипотекалық несиелеудің математикалық

үлгісі . . . 30

Қазақстан Ипотекалық Компаниясы және тұрғын үй құрылысын

дамытудың мемлекеттік бағдарламасы . . . 37

Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несиелеуді жетілдіру

жолдары . . . 44

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 47

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР . . . 49

КІРІСПЕ

Тәуелсіздік алғаннан бергі 18 жылда еліміз бұрын-соңды болмаған айтулы табыстарға жетті. Тәуелсіздік алғанға дейінгі қиыншылықтарды жеңіп, жаңа елде жаңа өмір басталды. Қазір қазақ елінің даңқы бүкіл әлемге тарап, енді ең өркендеген бәсекеге қабілетті 50 мемлекеттің қатарына қосылуға батыл қадам жасап отыр.

Дегенмен, бұл жетістіктерге қарап Қазақстанда қазір барлық мәселе шешілген, әлеуметтік-экономикалық, мәдени-рухани салада ортаға қояр ешқандай өзекті проблема қалған жоқ деп айта алмаймыз. Керісінше, ойландыратын, тез арада шешуді қажет ететін мәселелер әлі де баршылық.

Біздің азаматтарымыз үшін, әсіресе, жас отбасылар үшін тұрғын үйдің қолжетімділігі мен сапалылығы - мемлекеттің барынша өмірлік маңызы бар басымдықтарының бірі болып келді және алдағы уақытта да солай болып қала бермек.

Мемлекеттік тұрғын үй бағдарламасына мына бағыттар бойынша өзгерістер енгізу қажеттілігі пісіп-жетілді.

Бірінші. Мемлекеттік қызметкерлерге және бюджеттік саланың еңбеккерлеріне тұрғын үй құрылысының жинақ жүйелері арқылы жылдық мөлшері 4 пайыздан аспайтын алдын ала тұрғын үй займдарын беруді жүзеге асыру керек.

Екінші. Жалға берілетін тұрғын үй құрылысына, оның ішінде мемлекеттік қызметкерлер мен бюджеттік сала еңбеккерлері үшін салынатын үйлерге екпін түсірген жөн. Өзінің жеке меншік тұрғын үйлерін салғысы келетін азаматтар үшін мемлекет жеке меншік құрылысына арналған инфрақұрылымдар қалыптастырады.

Бағдарлама аясында бұл үдеріске ӘКК-лер белсенді қатысуы керек.

Үшінші. Құрылыс компанияларының қызметінде мөлдірлікті және саладағы бәсекелестікті арттыру дәрежесін заңды түрде қамтамасыз ету керек. Тұрғын үй құрылысы үлескерлерінің құқықтарын қорғауды арттыру қажет.

Жеке меншік тұрғын үй құрылысын дамытуды ынталандыру мақсатында жер телімдерін беру және тіркеу ережелерін мейлінше жеңілдеткен дұрыс.

Төртінші. Жеке меншік тұрғын үй құрылысында индустриялық, арзан және экологиялық таза технологияларды игеру басымдыққа ие болуға тиіс. Шет мемлекеттердің озық тәжірибелерін кеңінен қолдану керек. [12]

Менің курстық жұмысымның мақсаты - тұрақты экономикалық өсуді қамтамасыз ету мақсатында бәсекеге қабілетті, жоғары сапалы және әлемдік стандартты қажетсінетін тұрғын үй құрылысын дамытуға басым тәртіппен бағытталатын, ипотекалық несилеу жүйесінің ерекшеліктері мен қазіргі таңдағы жағдайына талдау жасау.

Осы мақсаттарға жету жолында мен алдыма келесі міндеттерді қойдым:

ипотекалық несиелеу туралы жалпы түсінік ретінде экономикалық мәнін ұғу;
ипотекалық несиелеудің ұсынылған үлгілері қазіргі заманның ипотекалық несиелеу жүйесін толығырақ түсіну үшін, жүріп жатқан процестерді жан-жақты бағалау;
ипотекалық несиелеу жүйесінің институционалды негіздерінің

қалыптасуын анықтау;

Қазақстан Республикасында ипотекалық несиелеуді пайдалану ерекшеліктерін анықтау;
Қазақстан Республикасындағы тұрғын үйді ипотекалық несиелеудің математикалық үлгісінің тиімділігін жүзеге асыру;
Қазақстан Ипотекалық Компаниясы және тұрғын үй құрылысын

дамытудың мемлекеттік бағдарламасын талдау;

Қазақстандағы ипотекалық несиелеу жүйесін жетілдіру және оған көз

жеткізу.

Осы курстық жұмыс материалдарын барынша игеру мақсатында мен жұмыс мазмұнын 3 бөлімге бөліп, барынша толық қарастыруға тырыстым.

І бөлім кіріспе орнына берілген, онда ипотекалық несиелеу ұғымы туралы айтылады және оның үлгілері беріледі. Сонымен қатар ипотекалық несиелеудің экономикалық мәні және олардың жалпы ел экономикасын дамытудағы рөлі талданады. Ипотекалық несиелеу жүйесінің институционалды негіздерінің

қалыптасуы қаралады.

ІІ бөлімде елдегі қолайлы ипотекалық несиелеуге талдау жүргізіледі. Қазақстан Ипотекалық Компаниясы және тұрғын үй құрылысын дамытудың мемлекеттік бағдарламасы қарастырылды.

ІІІ бөлімде ипотекалық несиелеу жүйесін жетілдіру және ынталандыру шараларын дамыту жолдары іздестірілді.

1 Ипотекалық несиелеудің теориялық негіздері

Ипотекалық несиелеудің түсінігі

Жылжымайтын мүлікті кепілге салу арқылы болатын қарызды ипотека несиесі ретінде ұғуға болады. Ол тұрғын үй құрылысын салуға және сатып алуға, жер сатып алуға беріледі, әрі ұзақ мерзімді сипатқа ие. Ипотекалық несиелеу нарықтық экономиканың ажырағысыз элементі болып табылады. Оның мынадай ерекшеліктері бар:

ипотекалық несие - бұл қатаң анықталған кепілзатпен берілетін қарыз. Несие қайтарылмаған жағдайда кепілге салынған жылжымайтын мүлік сатылады және одан түскен қаражатпен несие берушінің алашағы өтеледі. Сол себепті де ипотека несиесі несие беруші үшін ең “сенімді” несие ретінде саналады;
ипотекалық қарыздың көбісі қатаң мақсатты тағайындауға ие, өйткені, ол тұрғын үй мен өндірістік үй-жайларды қаржыландыру, сатып алу, тұрғызу үшін және жер учаскелерін игеру үшін пайдаланылады;
ипотекалық несие, әдетте, 10-30 жылға дейін ұзақ мерзімге беріледі. Кредит алдын-ала жасалған кестеге сәйкес біртіндеп өтелетін болады.

Ипотеканың айрықша маңызды принциптеріне мыналар жатады: кепілге салынатын мүлік нақты болу керек, яғни келісім шартта кепілдік құқығының объектісіне жататын нақты мүлікті анықтау; кепілдіктің жариялылығы, яғни кепілге салынған мүліктің ауыртпалығын үшінші тұлға оңай танитындай болуы керек.

Ипотекалық несиелеудің жүйесі икемді болуы үшін ұдайы жетілдіріліп отырады. Мәселен, дамыған елдерде мыналар болады:

төлемдері кезең сайын өсетін қарыз:алғашқы бес немесе он жылда борышқордың шығысын тұрақты өсіруді қарастырады;
төлем сомасы өзгеріп отыратын қарыз:жеңілдікті кезеңнің болуын қарастырады, мұнда борышқор тек пайызды ғана төлейді. Жүктемені бөлудің мұндай тәсілі борышқорға үлкен пайда береді;
пайыз мөлшерлемесі өзгермелі ипотека -пайыз мөлшерлемесінің деңгейі келісімшартта нақты шама түрінде тіркеледі әрі қандай да бір нақты көрсеткішке немесе индекске “байланатын” болады. Мөлшерлемені өзгерту жарты жылдабір рет қарастырылады.

Ипотекалық несиелеуді рәсімдеуде негізгі құжаттарға кепілхат, вексель және өзге де бағалы қағаздар жатады. Бұл құжаттарға ипотекалық компания шығаратын ипотека облигациялары секілді құнды қағаздардың қайталама нарығында баға белгіленуі мүмкін. Бұл арада кепілхат қарыз бойынша кепілге салынған мүліктің заңды меншік құқығын кредит берушіге ұйғаратын құжат болып табылады. Жылжымайтын мүлік аясындағы кепілхат ипотека несиесінің негізгі қамтамасыз етушісі болып табылады. Онда несие келісімшарты бойынша борыштарды төлеу жөніндегі қарыз алушының міндеттемесі, пайыз, салық, алымдар және меншіктен өндіріліп алынатын өзге де төлемдер нақты көрсетіліп, сонымен бірге, оны бүлінбеген қалпында сақтау, жылжымайтын мүлікті сақтандыру, оны басқа тұлғаға кепілдік аясында беруге тыйым салынатыны және т. б. айтылады.

Өзіндік қаражат, ипотекалық облигациялар және клиент шотына тартылған ресурстар банктің несие реурстарын құрайды.

Қазақстан Республикасының “Ипотека туралы” заңы шыққаннан кейін Қазақстанда ипотекалық несиелеу қарқынды дамыды.

Республиканың ірі банктері ипотекалық бағдарламаны жүзеге асыратын өздерінің ипотекалық компанияларын құрды.

2000 жылдан бастап ҚР Ұлттық банкісі жарғылық капиталы 100%-ды құрайтын Қазақстандық Ипотекалық Компаниясын (ҚИК) құрды. Ол алғашқы құрылған күннен бастап несие үшін алынатын пайыз мөлшерлемерін кеміту бағытындағы саясатты жүргізіп келеді. 2005 жылы ҚИК толықтай ҚР Қаржы министрлігінің қарамағына өтті. Бұл несие үшін алынатын пайыздық мөлшерлемелерді кемітуге қажетті бәсекелестік ортаның құрылуына өз ықпалын тигізді. Пайыз мөлшерлемелері баяу болса да тұрақты түрде кеміп келеді. Ипотекалық несиелеудің дамуына 2003 жылы Мемлекеттік құрылыс- жинақ ақша банкісінің құрылуы жағымды әсер етті.

ҚИК 300 және 500 млн сомаларында ипотекалық облигацияның екі шығарылымын шығарып үлгерді және оларды сәтті орналастыра білді.

Қазақстанда ипотекалық несиелеу Қазақстан Республикасы Мемлекеттік тұрғын үй бағдарламасының ажырағысыз бөлігі болып табылады. Бұл арада Мемлекет халықтың қамтамысыздандырулуы деңгейі төмен тобының “әлеуметтік” тұрғын үй құрылысын салуына және сатып алуына әр түрлі әдістермен жәрдем көрсетіп, олардың меншік құқығына ие болуын ынталандырады.

Ипотекалық несиелеудің отаны - Германия: алғашқы мемлекеттік ипотекалық банк 1770 жылы Силезияда аса ірі помещиктік шаруашылықтарға қаржылық қолдау көрсету мақсатында құрылды.

ХІХ ғасырдың бас кезінде ипотекалық банктің қызметі шағын помещиктік меншік иелеріне де қоланыла бастады, ал ХІХ ғасырдың орта кезінде бірқатар шаруа қожалықтарына қолданылды.

Алғашқы жекеше акционерлік және “таза ипотекалық банк” 1962 жылы Франфурктте құрылды.

АҚШ-та ипотекалық банктер аймақтық мәні бар шағын фермерлік жер банктеріне берілген, ал, Канадада - ипотекалық компанияларға берілген, Англияда ипотекалық несиені берумен құрылыс қоғамдары айналысады. [1]

Ипотека кепілдік берушінің сатуына болатын немесе басқаша жолмен шеттете алатын кез келген жылжымайтын мүлкіне қойылуы мүмкін. Ипотека мыналарға қойылуы ықтимал;

жер учаскесі;
кәсіпорын, үй-ғимарат, құрылғы және кәсіпкерлік қызметте пайдаланылатын кез келген жылжымайтын мүлік;
тұрғын үйлер мен пәтер;
саяжай, бау-бақша үйі, гараж және тұтынылатын өзге де құрылыстар;
басқадай жылжымайтын мүліктер.

Ипотека заттары кепілдік берушінің меншігі болуы керек немесе толық шаруашылық жүргізуде пайдаланылатын жалпы меншіктегі мүлік (әрбір меншіктеушінің ондағы үлесі белгілі болмайды) . Барлық меншік иелерінің жазбаша келісімі болмаса, ипотека қойылмайды.

Меншіктің жалпы үлесіне қатысушы өз үлесін басқа меншік иелерінің келісімінсіз баршаға ортақ мүліктің құқығына сала алады.

Жылжымайтын мүлікті кепілге салу туралы негізгі ереже ипотека жөніндегі келісімшарттың кепілхат түрінде бекітілуін қарастырады.

Мұндай келсімшарттың нақты заңды күші болуы үшін оны тиісті дәрежеде рәсімдеп (яғни, ол реквизиттердің қажетті тізбесін қамтуы тиіс), нотариалдық тұрғыдан растау қажет.

Ипотека туралы келісімшарт мемлекеттік тіркеуден өткен сәтінен бастап күшіне енеді.

Ипотека мемлекеттік тіркеуден өтуі үшін кепілзатты ұстаушының мемлекеттік бажды төлегенін растайтын кепілхат пен құжаттар ұсынынлған жағдайда оның (кепілзат ұстаушының) өтініші негізінде жүзеге асырылады.

Ипотека тіркеуді жүзеге асыратын органға осыған қажетті құжаттар түскен күннен бастап, 15 күннің ішінде тіркелуі керек. Бұл арада тіркеу күніне құжаттардың тіркелуге түскен күні жатады. Тіркеу жазбасы мына мәліметтерді қамтиды:

кепілдік беруші жөніндегі мәлімет,
ипотеканың заты туралы мәлімет, өткен ипотеканың болғанын және ипотекалық міндеттеменің әрекет ету мерзімін көрсету.

Ипотеканың тіркелгені жөніндегі мәлімет кепілхатқа енгізіледі. Онда ипотеканы тіркеген органның толық атауы, ипотеканың тіркелген күні мен орны, тіркеу номері көрсетіледі. Бұл мәліметтер тіркеуді жүзеге асырған ұйымның лауазымды қызметкерлерінің қол қоюымен және мөрімен расталады.

Ипотека тіркеуі міндетті шарт болып табылады: кез келген тұлға тіркеуді ипотека объектісіне сәйкес жүзеге асыратын органнан тіркеу жазбасының көшірмесін (немесе одан расталған үзінді көшірмені) алуға құқылы.

Ипотека жөніндегі тіркеу жазбасы кепілдік берушінің және кепілзат ұстаушының өтінішімен бірге кепілхатты ұстаушының өтініші бойынша немесе ипотеканы тоқтату туралы сот шешімі бойынша өшіріледі.

Кепілзат ұстаушы кепілхат бойынша өзінің құқығын басқа тұлғаға бере алады, алайда құқықты бұлайша беру сол тұлғаға несие келісімшартымен (немесе басқадай негізгі міндеттемемен) қамтамасыз етілген ипотека бойынша құқықты бір мезгілде табыс ету арқылы жүзеге асырылады.

Кепілхат бойынша құқықты кепілзат ұстаушы жаңа кепілзат ұстаушының пайдасына оған кепілхатты нотариалдық тұрғыдан расталған атаулы табыстама жазбаны орындау жолымен табыс етеді.

Кепілзат ұстаушы ипотекамен қамтамасыз етілген несие келісімшарты бойынша борышқорға кепілхат жөніндегі құқықты табыс еткені жөнінде жазбаша түрде хабарлауы қажет. Борышқор осының негізінде жаңа кепілзат ұстаушының алдында өзінің келісімшартын орындауға міндетті.

Кепілзат ұстаушы өзіндегі кепілхатты басқа тұлғаға онымен бекітілген несие келісімшартын қамтамасыз етуде кепілге сала алады.

Кепілхаттың кепілдігімен қамтамасыз етілген несие келісімшарты орындалмаған жағдайда ипотекалық кепілзатты ұстаушы кепілхатты кепілге ұстаушының талабы бойынша өз құқығын ипотекалық кепілзатты берушіге табыс етуге міндетті.

Бұл құқықты қайта табыстаудан бас тартқан жағдайда кепілхатты кепілге ұстаушы бұл құқықты сот тәртібімен өзіне аударуын талап ете алады.

Кепілзат беруші кепілзат ұстаушымен келісе отырып, ипотека затын басқа тұлғаға, оның меншігіне (толық шаруашылық жүргізуіне), жалға немесе өтеусіз негізде уақытша пайдалануына беруге құқылы.

Бұл жағдайда ипотека өз күшін жоғалтпайды, тек ипотека келісімшарты бойынша барлық міндеттеме ипотека затының құқығын алған тұлғаға өтеді.

Кепілзат беруші ипотекамен қамтамасыз етілген міндеттемені (несие келісімшартын) орындамаған жағдайда кепілзат ұстаушының талабы кепілге салынған мүліктің құнынан сот шешімі және төрелік сот бойынша қанағаттандырылады. Бұл, әсіресі, мына жағдайларға - тұтас кәсіпорын, тұрғын үй, пәтер ипотека заты ретінде алға шыққан жағдайда немесе ипотека келісімшартын бекіту үшін басқа тұлғаның немесе басқару органының келісімі қажет болған жағдайда қатысты болады.

Ипотека затын өндіріп алу ҚР Әділет министрлігінің лицензиясына ие мамандандырылған ұйымдардың көпшілікке арналған сауда-саттығында кепілге салынған мүлікті сату жолымен жүзеге асырылады.

Ипотека затын көпшілікке арналған сауда-саттықта сатуды жүзеге асыратын ұйымды сот орындаушысы таңдайды және оны өткізудің уақытын да сот орындаушысы белгілейді.

Көпшілікке арналған алдағы сауда-саттық туралы ақпаратты ипотекаларды сататын мамандандырылған ұйым (оны өткізгенге дейін бір айдан кешіктірмей) баспасөз толық жариялауы керек.

Сауда-саттықта кепілге салынған мүлікті сатып алған сатып алушыға мамандандырылған ұйым сатып алынған мүліктің меншік құқығының оған (сатып алушыға) өткенін растайтын куәлікті табыс етуге міндетті. [2]

Ипотекалық несиелеудің үлгілері

Ипотекалық несиелеуді ұйымдастыру жүйесінің шетел тәжірибелерінде әрекет етіп отырған негізгі үлгілері бар.

Ипотекалық несиелеудің біршама қарапайым және біршама жетілген үлгісі шартты түрде айтсақ, “ қарапайым ашық үлгі ”. Бұл үлгінің бастапқы принциптік сипанына тоқталсақ, ипотекалық ссудаларға деген барлық клиенттердің жалпы өтініші банктің меншікті және сырттан тартылған қаражаттары: депозиттерде жатқан клиенттердің қаражаттары; банкаралық несиелер және т. с. с. есебінен қамтамасыз етіледі.

Қарапайым ашық үлгінің екінші бір принциптік сипаты ипотекалық ссудалар бойынша белгіленетін пайыз мөлшерлері елдегі несие-қаржы нарығындағы жалпы жағдайға тікелей тәуелді болып табылады. Бұл тәуелділік банктердің ипотекалық несиелеуге байланысты олардың активтеріне және ауқымына мәнді әсер етеді. (1-сурет)

Сатып алу, сату облигациялары

(екінші нарық)

1-сурет. Ипотекалық несиелеудің жалпы сызбасы. [3]

Бұл үлгі негізінде ипотекалық несиелеуді ұйымдастыру, әсіресе қаржы нарығы мен бағалы қағаздар нарығы толық қалыптасып болмаған көптеген елдерде іс жүзінде кеңінен таралған.

Бұл қарастырылған үлгіден ажыратылатын келесі үлгі “кеңейтілген ашық үлгі” деп аталады. Бұл үлгі бойынша банктердегі ипотекалық несиелеу жүйесі үшін несиелік ресурстардың қалыптасуы арнайы ұйымдастырылатын, жылжымайтын мүліктермен қамтамасыз етілген екінші реттегі бағалы қағаздар нарығы арқылы жүзеге асырылады. Кеңейтілген ашық үлгісі тек кеңейтілген ипотекалық нарық құрылымының құрылған жағдайында, екінші нарықта айналыста жүретін бағалы қағаздардың эмиссиясына мемлекет тарапынан көмек көрсетілетін және жиі бақылауға алу жағдайында ғана іске асырылады. Бұл үлгі іс жүзінде тұрақты экономикасы бар елдерде кеңінен таралған. әсіресе, бұл үлгінің дамуы АҚШ-та қанат жайды. Осындай себептерге байланысты бұл үлгіні көбіне “ипотеканың американдық үлгісі” деп атап кеткен. Бұл үлгі 2-суретте көрсетіледі.

Американдық үлгінің қағидасы бойынша әр жылда белгілі бір табысы бар адам тұрғын үйдің құнын жартылай нақты ақшамен, ал қалған бөлігін клиенттің иелігінде бар немесе сатып алғалы отырған жылжымайтын мүлікті кепілге ала отырып, берген арнайы ипотекалық банктің ссудасы есебінен төлеп, бірден тұрғын үй ала алады. Мұндай несиенің қайтарылуы ипотеканың типіне және қарыз алушының әр жылдық табысына байланысты 15 - 30 жылдың ішінде жүзеге асырылады.

Бұл тұрғын үйді қаржыландыруды ұйымдастыру үлгісінің дамуы берілген ипотекалық салынған мүлік актілерін сатуға мүмкін болатын нарықтың болуын талап етеді. Американдық үлгі ипотекалық эмиссиондық компнаиялар үшін ұзақ мерзімді қаржы тәуекелі мәселесін шешетін қолайлы тәсіл ретінде көптеген банктерді өзіне тартады.

Р ₁ несие үшін төленетін 3 пайыз

3 (7-9% жылдық)

2 ипотекалық несие (70-75%

үйдің бағасынан)

1 бірмезгілдік бастапқы

салым (25-30%)

0 15-30 жыл

Р - нарықтан тұрғын үйді сатып алу бағасы;

Р ₁ - несиені есепке алғандағы тұрғын үйдің нақты құны;

Абсцисса осінде - баға, ординат осінде - жылдар.

2-сурет. Ипотекалық несиелеудің американдық үлгісі. [4]

Қарапайым ашық және кеңейтілген ашық үлгілердің сипатты белгісі олар нарықтық ипотекалық несиелеу механизмін білдіреді. Мұндай жағдайда ақшаға деген сұраным мен ұсыным балансы және ауқымы көбіне екі өзара байланысты көрсеткіштермен реттеледі:

ссудалар бойынша банктік пайыз мөлшері және екінші нарықта орналасқан бағалы қағаздардың табыстылығына байланысты анықталатын несиелік ресурстар бағасымен;
сақтандыру компанияларын қоса алғандағы ипотекалық нарықтың барлық кәсіби қатысушыларының қызметтеріне төленетін аударымдар мөлшерімен.

Ипотекалық несиелеудің келесі бір үлгісі - бұл “балансталған автономды үлгі”. Бұл үлгінің ең басты белгісі оның қызметінің жинақ-ссуда принципіне негізделуінен көрінеді. Мұндай принцип барысында банктердің жиынтық несиелік портфелі капиталдардың ашық нарығынан қарызға алу арқылы емес, оның орнына өзара кассалық көмек принципі бойынша болашақ қарыз алушының қаражаттарын тарту есебінен құралады. Бұл үлгі бойынша қарыз алушы алдын ала өзінің уақытша бос қаражаттарын сұрайтын несиенің жартылай сомасы мөлшерінде жинақтағаннан кейін ғана ссуда алуға құқылы.

Мұндай шектеулілік алдындағы қарастырылған үлгілермен салыстырғанда басты кемшілік болып табылады. Өйткені, бұл үлгі нақты қарыз алушының жылжымайтын мүлікті сатып алудағы мүмкіндігін кешеуілдетеді.

Бірақ та бұл балансталған автономиялық үлгінің өзіндік артықшылығы да бар, яғни бұл үлгі өзінің автономиялық күшіне байланысты жалпы қаржы-несие нарығының жағдайына тәуелсіз. Балансталған автономиялық үлгінің іске асырылуы барысында ипотекалық банк үшін қай жерден және қандай бағада несиелік ресурс табу сұрағы мазаламайды, банкке тек өзінің көрсететін қызметі үшін ақыл-ойға сыйымды маржаны белгілеу ғана қажет. Құрылыс қаражаттары салымы бойынша табыс мөлшері және несиені пайдаланғаны үшін төленетін пайыз мөлшері еркін жағдайда белгіленеді. Банк мақсаты жинақтарға табыс төлемей-ақ сол төленетін табыс мөлшерінде несиенің бағасын қысқарта белгілеуіне болады. Мысалға айталық, жинақтарға төленетін табыс 10%, ал несиеге қойылатын пайыз мөлшері 13% десек, онда банк жинаққа төленетін табысты несие бағаснан шегеру арқылы маржаны 3% деп хабарлау мүмкін.

Демек, бұл үлгі қарызға алатын ақшалардың нарықтық бағасына да, сол сияқты бұл бағаның жалпы деңгейіне тәуелсіз болып табылады. Балансталған автономиялық үлгінің бұл сапасы экономикасы тұрақсыз елдерде ипотекалық несиелеудің дамуы үшін аса маңызды. Бірақ та бұл жерде барлық өзара есеп айырысулар еркін алмастырылатын валютады жүргізілгенді қалайды. Сондай-ақ аталған үлгінің тағы да бір артықшылығы мұнда несие беруші несиенің қайтарылуында ең төменгі тәуекелге барады.

Қазіргі кезде Германияда бұл үлгі іс жүзінде кеңінен қолданылуда. Мұнда қорлану (құрылыс қаражаттары) механизмінен нақты азаматтарды несиелеу механизміндегі сондай-ақ тұрғын үй жағдайын жақсартуға мақсатты қаражат жинақтау және пайдаланумен байланысты болатын азаматтардың инициативасына қаржылық қолдау көрсетуге байланысты мемлекеттік механизмдердегі сәйкестіктерді ескеретін, барлық елді қамтыған “құрылыс жинақтарының жүйесі” құрылған.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.