Туризм саласындағы маркетингтің сипаттамасы

Пән: Маркетинг
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 41 бет
Таңдаулыға:

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

География факультеті

Туризм кафедрасы

Курстық жұмыс

ТУРИЗМ САЛАСЫНДАҒЫ МАРКЕТИНГТІҢ СИПАТТАМАСЫ

Орындаушы:

3 курс студенті Алекбарова Г. Н.

(қолы, күні)

Ғылыми жетекші,

г. ғ. к. Сабиров Д. З.

(қолы, күні)

Норма бақылаушы Байжокенова А. М.

(қолы, күні)

Қорғауға каф. меңгерушісімен

жіберілді, т. ғ. к. Артемьев А. М.

(қолы, күні)

Алматы, 2010

ЖОСПАРЫ:

КІРІСПЕ . . . 3

1 ТУРИЗМ САЛАСЫНДАҒЫ МАРКЕТИНГТЩ СИПАТТАМАСЫ

1. 1 Туризм саласындағы маркетингтің ерекшеліктері . . . 5

1. 2 Туризм саласындағы маркетингтің мәні . . . 9

2 ТУРИЗМ САЛАСЫНДАҒЫ МАРКЕТИНГТІҢ ШЕТЕЛДІК ТӘЖІРИБЕСІ

2. 1 Қазіргі заманғы туристік индустрия . . . 19

2. 2 Шетелдік-тәжірбені туризм саласындағы

маркетиніте қолдану . . . 22

3 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ТУРИЗМ САЛАСЫНДАҒЫ МАРКЕТИНГТІ ДАМЫТУ ЖӘНЕ ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ

3. 1 Қазақстан Республикасында туризм саласындағы маркетингтің дамуы . . . 26

3. 2 Қазақстан Республикасындағы туристік кәсіпорынның маркетингтік

іс-әрекетінталдау . . . 35

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 39

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 40

КІРІСПЕ

Қазақстандық және шетелдік азаматтардың әртүрлі туристік қызметтерге қажеттілігін қанағаттандыру үшін кең мүмкіндіктерді қамтамасыз ететін қазіргі заманғы тиімділігі жоғары және бэсекеге қабілетті туристік кешен құру, саланы дамытудың экономикалық және қүқықтық тетіктерін әзірлеу әрі Қазақстанның туристік өнімінің сапасын қамтамасыз ету біздің алдымызда тұрған ең маңызды мәселелердің бірі болып табылады.

Туризм элемдік экономикада басты рольдердің бірін атқарады. Дүниежүзілік Туристік Үйымның (ДТҰ) деректері бойынша ол элемдік жалпы үлттык өнімнің 10 бөлігін, халықаралық инвестициялардың 11 пайызынан астамын, элемдік өндірістегі эр бір 9 шы жұмысшы орнын қамтамасыз етеді. 1993 жылы Қазақстан Республикасы Дүниежүзілік туристік ұйымға нақты мүше болып кірді.

Біздің дэуірімізге дейінгі үшінші мыңжылдықта басталған Үлы Жібек жолының құрылуы мен дамуы Қазақстан туризмінің тарихи алғы шарттары болып табылады.

Тақырыптың өзектілігі. Қазақстанда қазіргі заманғы инфрақұрылым салаларының дамуына, соның ішінде туризмге үлкен мән беріледі. Туризм елдің түтас өңірлерінің экономикасына белсенді ықпал етеді. Туризм саласында шаруашылық жүргізуші субъектілердің қүрылуы мен жүмыс істеуі жол көлігінің, халыққа сауда, мәдени, дәрігерлік қызмет көрсетудің дамуымен тығыз байланысты.

Қазақстанның тәуелсіздік алуы туристік қызметті реттеу мен халықтың тарихи және мәдени мүрасын жаңғырту үшін негіз боп қаланды. Туризмнін тез және түрақты өсуін, оның қоршаған ортаға, экономиканың барлык саласына және қоғамның эл ауқатына күшті ықпалын назарға ала отырып, Үкімет туризмді Қазақстан экономикасының маңызды секторы деп анықтады.

Қазақстанның мәдени - тарихи және демалыс зоналарын жетілдіру мен сақтауға, саланың ғылыми - эдістемелік қамтамасыз етілуіне, кадрларды дайындауға үлкен мән бөлінетін болады.

Туристік қызмет кәсіпорын шаруашылық эрекетімен ғана шектеліп қоймайды, ол әр түрлі қоғамдық және кәсіби ассоциациялар мен бірлестіктердің, аймақтық, ұлттық, халықаралык институттар, мемлекеттік және мемлекет аралық реттеу үйымдарының қызметімен өте тығыз байланысты болады. Туристік сапардағы адамдар қажеттілігін қанағаттандыруға бағытталған барлық осы элементтер әрекетінің жиынтығы туризмнің элеуметтік - экономикалық құбылыс ретіндегі түсінігін қалыптастырады. Туризм қүрылымдарынын әр қайсысы өзінің нақты функциясын жүзеге асырғанда маркетинг концепциясын қолданады, сол арқылы ғана өз қызметінің тиімділігін арттырып, өзіне және қоғамға белгілі бір пайда алып келе алады. Бүл дәрежеге жету үшін туристік саламен байланысты кәсіпорындар туризмдегі маркетингті теориялық түрғыдан жан жақты зерттеп, тәжірибеде қолдануы қажет. Ал бұл бағыттар біздің елімізде салыстырмалы түрде жаңадан пайда болып, дамып келе жатқан соң, теориялық дайындығы мықты, кәсіпқой мамандар жетіспейді, туризмдегі маркетинг Қазақстан мысалында тіпті жаңа бағыт болып табылады. Сондықтан, аталған сала бойынша маркетинг тұрғысынан теориялық зерттеу жургізіп, тэжірибеге енгізу, еліміз үшін өте пайдалы да, "әдемі" де саланы дамытуға өз үлесімізді қосумен бірдей.

Зерттеу жүмысының мақсаты. Тақырыпты теориялық түрғыдан жан жақты зерттеу, туризм рыногы мен маркетингтік қызметтің қазіргі уақытта қалыптасқан жағдайын қарастыру мен Қазақстан туризм саласының даму жолына және оның маркетингпен байланысына қатысты ғылыми көзқарас қалыптастыру. Жұмысты жазу барысында салыстыру, эксперттік, графикалық, статистикалық талдау әдістері қолданылды.

Аталган мақсатца жету үшін алга қойылган. мәселелер, ҚР туристік рыногын зерттеу, оның зерттеу қарқынын анықтау, туристік саланың дамуындағы маркетингтің ролін айқындап, қазіргі жай күйі мен даму болашағын қарастыру.

Зерттеу пәні - туризм саласындағы маркетинг.

Зерртеу объектісі - ҚР туризм рыногы және оның дамуындағы маркетингтік қызметтің атқаратын ролі.

Ғылыми жүмыстыц тоериялыц және методологиялыц негізі осы саладағы отандық және шетелдік авторлар еңбектері, ҚР статистика агенттігінің мэліметтері, отандық және шетел жариялымдары және интернет жүйесі болып табылады.

Аталган тақырыпта жүргізілген зерттеу жұмысының жаңалыгы. ҚР туризм саласындағы маркетингтің дамуын қазақстандық туристік өнімін халықаралық рынокқа үсыну түрғысынан зерттеу жүргізу.

Ғылыми жүмыстың тәжірибелік маңызы. Туризмнің дамуы барлық жақтан қарап келгенде де тек оң әсерін тигізеді. Мысалға, мұнай өнеркәсібі қоршаған ортаны қатты ластайды, жергілікті тіршілікке үлкен зиянын тигізеді.

Ал, туризм саласы, керісінше табиғаттың тазаруы мен күтілімін талап етеді, осыдан туристік кәсіпорындар қызметі тек жалпы экономикаға емес, сонымен қатар, қоршаған ортаға да өз пайдасын тигізеді. Қазақстанның туризм потенциалы өте жоғары деңгейде және оны қолданып дамыту үшін, бұл салаға кәсіпқой менеджмент пен маркетинг ендірілуі қажет.

Зерттеу жүмысына байланысты ғылыми жариялымдар әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-нің экономика және бизнес факультетінің жас ғалымдар мен студенттерінің 58-ші және 59-шы ғылыми-теоретикалық конференциясының материалдарында жарыққа шықты.

Ғылыми жүмыс кіріспеден, негізгі бөлімнен және қорытындыдан түрады.

1. ТУРИЗМ САЛАСЫНДАҒЫ МАРКЕТИНГТЩ СИПАТТАМАСЫ МЕН ШЕТЕЛДІК ТӘЖІРИБЕСІ

Туризм саласындағы маркетингтің ерекшеліктері

Қызмет көрсету сферасының маркетингі қажетті жерде, қажетті уақытта және өткізуді ынталандыруда қажетті бағамен түлынушыларды Қызметтермен қамтамасыз етуге бағытталған. Қызметтер маркетингі клиенттердің қажеттіліктерін қанағаттандыру мен анықтауға арналған ңызметтерді орналастыру, жылжыту және өңдеу кезеңдерінен тұрады. Ол екі мақсатқа жету үшін бағытталған: қызметтер өндірушілерді бағалау және таңдауда түлынушыларға көмек көрсету және тұтынушыларды толық қанағаттандыру арқылы қызметтер рентабельдігін қамтамасыз ету.

Дәстүрлі маркетинг пен қызметтер саласындағы маркетингтің ортақ принциптеріне келесілер жатады:

- He өткізе аламыз, соны өндіру;

- Жаңа тауар (қызмет) шығара отырып, түлынушыларды ынталандыру;

- Тиімділік пен пайдалылық принципі;

- Маркетингтік үрдістің барлық кезеңдерінде әлеуметтік факторды ескеру.

Бірақ қызметтер сферасында басты орынды әлеуметтік факторды ескеру қажеттілігі алады. Өйткені, біріншіден, қызметтер өндірушілер тікелей әлеуметтік ортаны құрайды. Екіншіден, қызметтер маркетингі эдеуметтік жұмыстың ерекше түрі ретінде қарастырылады.

Қызметтер маркетингінің негізгі міндеті - рынокқа жаңа қызметтерді жылжыту мен ескірген қызметтерді есепке ала отырып, қызметтерді өткізу және өндіру бойынша кешенді кызметті ұйымдастыру. Бүл міндеттің Шешімі келесі маркетингтің арнайы қызметтерімен толықтырылады:

- Қызметтер рыногын зерттеу және зерттеу нәтижелеріне талдау жасау;

- Қызметтерге деген тұгынушылардың сүраныстарын және әлуетті сұраныстарын анықтау;

- Қызметтерді өткізу және өндірісті жоспарлау;

- Баға саясатын жасау;

- Қызметтер саласындағы кәсіпорынның имиджін қалыптастыру

Әр түрлі қызметтер түрлерінің көбіне қарамастан оларды тауардан ерекшелендіретін төрт сипаттамасы бар. Олар: қолға үхтап көруге болмайды (материалдық емес сипаты) ; біртұтастық, яғни өндіріс пен қызметті түтынудың біртұтастығы; сапалық түрақсыздығы (сапа бірқалыпты болмайды және өзгеріп түрады) ; қызметтерді сақтауға, тасымалдауға болмайды.

Қызметтер жоғарыдағы көрсетуі бойынша қызметті өндіруші өзінің маркетингтік қызметінде жетістікке жетудің кілті болып табылатын қызмет және оның түрлері арасындағы бірнеше тәуелділікті ескеруге жэне нықтауға мүмкіндік береді.

Жалпы қызметтер маркетингінің маңызы қызметтер рыногының ерекшеліктері мен қызметтердің сипаттамаларына негізделеді. Қызметтер рыногының ерекшеліктері екі айрықша аспектіден тұрады: 1) қызмет көрсетілмей түрып болмайды; 2) көптеген жағдайларда қызметтерді көрсету өндірушінің арнайы білімі мен іскерлігін талап етеді [3] .

Қызмет маркетингінде басты орынды маркетинг кешенін құруға береді. Тауарлық саясатты қүруда қызметтер - тауарының 4 деңгейін бөліп қарастырамыз:

1. қызмет - негізгі өнім, яғни түтынушылардың проблемаларын шешетін эр түрлі қызметтер жиынтығы;

2. қызметтер - қосымша тауарлар, яғни тұтынушыларға негізгі өнімді қолдану үшін тұтынушыларға қажетті қызметтер;

3. қызметтер - бірге жүретін тауарлар, яғни негізгі тауарларды қолдайды;

4. жалпы айтқанда қызмет тауар ретінде негізгі, қосымша және бірге жүретін тауарлар.

Жаңа қызметті жасау үрдісі келесідей кезеңдерден түрады:

1. идеяны сүзіп алу.

2. идеяны таңдау.

3. жаңа қызмет тркырымдамасын жасау және оны тексеру

4. маркетинг стратегиясын қүру

5. бизнес-талдау

6. қызметті жасау

7. сынақ маркетингі

8. коммерциализация

Қызметтерді жобалауда өндірушілер келесі факторларды ескеруі қажет:

- негізінен қызмет көрсететін кәсіпорынның орналасуы тұтынушылардың

орналасуына байланысты анықталады;

- клиенттердің қажеттілігі мен қалауы эдетте тиімділікті ойлаудан бұрын

болуы мүмкін;

- жүмысты календарлық жоспарлау негізінен тұтынушыға байланысты;

- қызметтердің сапасын анықтау және өлшеу қиындыққа соқтырады;

- жұмысшылар тұтынушылармен тіл табыса алуы керек;

- өндірістік күштер эдетте түтынушылардың жоғары сұранысы арқылы

есептеледі;

- жүмысшылардың еңбек тиімділігін өлшеу қиын, өйткені төменгі өнімділік

қызметкерлердің жаман жүмысы салдарынан емес, тұтынушылық сұраныстың болмауынан болуы мүмкін,

- қызмет көрсету аясында істейтін кәсіпорындар бірдей болмайды(авиакомпниялардан басқасы) ;

- кейдүнн қызметтер аясында маркетинг пен өндірісті бөлу қиындыққа

соқтырады.

Осы факторлардың арасындағы ең негізгісі қызмет көрсету орнының

тұтынушыларға максималды жақын болуы. Қызметтерді жобалауда осы факторларды ескерсе кәсіпорынның қызмет көрсету үрдісін жақсартуға мүмкіндік береді [1] .

Рынокқа шығарылған кез келген қызмет біртіндеп өзінің бэсекеге қабілеттілігін жойып, рыноктан шығады. Қызметтердің рынокта болу кезеңі қызметтердің өміршеңдік кезеңі деп аталады. Өміршеңдік кезеңінің сараланған деңгейіне және талдау толықтығына байланысты оны 4, 5 немесе 6 фазаға бөледі. Қызметтің өміршеңдік циклы құрылу, ену, өсу, кемеліне жету, толықтыру және қүлдырау фазаларынан тұрады. Құрылу фазасында өндіруші ізденеді, рынокта бұрыннан бар қызметтерден артықшылығы ерекше бір тұтынушыға құндылығы бар жаңа қызметті рынокқа енгізуге дайындалу. Ал енгізу фазасында осы қызмет туралы түлынушылардың хабардар болуын қамтамасыз ету керек. Ол үшін жарнамалық кампаниялар қолданылады. Өсу фазасында жарнама мен үгіттеу, өтімді ынталандыру акцияларын жүргізу маңызды. Кемелдену фазасында бәсеке күшейеді. Бүл күресте жеңу үшін түтынушыларға жеңілдіктер жасау, оларды марапаттау және т. б. қолдану орынды. Толықтыру фазасында бэсеке күрделіленгенде маркетингтік шығындары көбейеді, біл өз кезегінде маркетингтік шығындар қүрылымында жарнамалардың үлес салмағын көбейтеді. Жарнама көбейіп кеткенде, қызметтерді өткізу көлемі қүлдырау фазасына тэн пайда бірден төмендеп кетеді. Мұндайда өндіруші келесі шешімдердің біреұін кабылдауға xvoa келеді:

- қызметті өндіруді доғарып, рыноктан кету;

қызметіне жаңа сипат беріп, рынокқа қайта шығу; қызметін басқа рынокта көрсету [1 кесте] .

Кесте 1 - Қызметтердің өміршеңдік циклының фазаларына сипаттама [4]

Енгізу: Енгізу

Өсу: Өсу

Кемеліне: Кемеліне

Қулдырау: Қулдырау

Енгізу:

Өсу:

Кемеліне: жету

Қулдырау:

: Сұраныс

Енгізу: Төменгі

Өсу: Жоғарғы

Кемеліне: Түрақтанады

Қулдырау: Бірден

Енгізу: деңгеиде

Өсу: қарқынмен өседі

Кемеліне: төмендеу

Қулдырау: төмендеиді

Енгізу:

Өсу:

Кемеліне: байқала

Қулдырау:

Енгізу:

Өсу:

Кемеліне: бастайды

Қулдырау:

: Бәсеке

Енгізу: Фирма-

Өсу: Алғашқы бэсе

Кемеліне: Күшті жэне

Қулдырау: Бэсекелестік

Енгізу: монополист

Өсу: келестер пайда бола бастайды.

Кемеліне: «бағалық күрес»

Қулдырау: күрестерден шығу

Енгізу:

Өсу: Бәсеке элсіз.

Кемеліне: түршде болады

Қулдырау: жолдарын іздестіре бастайды

: Марке

Енгізу: Дифференциа

Өсу: Дифференциа

Кемеліне: Төмен

Қулдырау: Дифферециация

: тинг стра

Енгізу: ция

Өсу: ция және төмен

Кемеліне: шығындр

Қулдырау:

: тегиясы

Енгізу:

Өсу: шығындар

Кемеліне:

Қулдырау:

: жалғасы

Енгізу:

Өсу:

Кемеліне:

Қулдырау:

: Баға

Енгізу: «қаймақты

Өсу: «қаймақты сүзіп

Кемеліне: Жеңілдіктер

Қулдырау: «шығын

: стратегия

Енгізу: сүзш алу»

Өсу: алу» саясаты

Кемеліне: дщ

Қулдырау: жетекшісі»

: сы

Енгізу: саясаты

Өсу: және т. б.

Кемеліне: икемді жүиесі

Қулдырау: саясаты

Енгізу:

Өсу: бағалық саясат

Кемеліне: қолданылады

Қулдырау:

Енгізу:

Өсу: түрлері

Кемеліне:

Қулдырау:

: Пайда

Енгізу: Болмайды

Өсу: Өседі

Кемеліне: Тұрақталад

Қулдырау: Төмендейді

Енгізу:

Өсу:

Кемеліне: ы немесе

Қулдырау:

Енгізу:

Өсу:

Кемеліне: төмендеу байқалады

Қулдырау:

: Өткізу

Енгізу: Әлсіз

Өсу: Өсу

Кемеліне: Тұрақталады

Қулдырау: Қысқарады

: Жарнама

Енгізу: ақпараттық

Өсу: Агрессивті

Кемеліне: Жалпы

Қулдырау: Ақпараттық

Енгізу:

Өсу:

Кемеліне: және

Қулдырау:

Кейбір ғалымдар бір уақытта рынокта келесі қызметтер тобы болуы керек деген: негізгі - өсу кезеңіндегі және кәсіпорынның негізгі пайда табатын қызметтері, қолдаушы - кемеліне жету кезеңінде сатудан түскен пайданы тұрақтандыратын қызметтер; стратегиялық - кәсіпорынның болашақ пайдасын қамтамасыз ететін қызметтер, тактикалық - өсу және кемеліне жету кезеңінде болатын негізгі тауар топтарын сатуды ынталандыратын қызметтер, Маркетинг саласындағы италияндык ғалым А. Фалио өнім ассортиментінің тиімді қатынасы фирма шығаратын барлық тауардың өсу кезеңінде - 15-25%, кемеліне жету - 50-60%, құлдырау -30%, енгізу - 5 - 10%, болса, онда өнім сұрыптамасының қатынасы оңтайлы деп санайды \7] .

Фирмалардың сүрыптамалық саясатында рыноктан кететін, құрылып жатқан қызметтер мен өнімдер топтары ескерілуі қажет.

Тәжірибе көрсеткендей, тауарлар мен қызметтердің негізгі тобын 73-85% рынокта айналыста бар тауарлар мен қызметтер құрайды.

Алғаш рет туризмде маркетинг терминологиясын, принципін, концепциясын қолдануды 1971 жылы Криппендорф ұсынған. Бұрынғы әдебиеттерде туризм қызметінің феномендері және анықтамалары сипатталады. Туризм 1950 жылдан бастап тез дамып келеді. Бүл кезеңде, сатушылар рыногын жасау үшін, туристік қызметтерге деген сұраныс көбінесе қолжетімділік мүмкіншіліктерінен асып кету беталысын алған, және бұл жағдай рынокқа бейімделген қатынастарға үйрену үшінжәне сату техникаларын жылжыту үшін қолайсыз болды .

Туризм индустриясы көптеген шағын және орташа кәсіпорындармен сипатталады. Олардың қазіргі кездегі маркетингтік қүралдарды қолданатын не «ноу-хауы», не тәжірибесі жоқ және осы жүмыстарды атқаруға адам жалдайтын қаражаты жоқ. Олар тек қана жоспарсыз жарнама, өткізуді және рынокты зерттеу мен өнім жетілдіру эрекеттерін жасап жатады. Бәсекенің күшеюі және клиенттердің талаптарының көбеюі туристік ұйымдардың көпшілігінің маркетингке бас ұруына алып келеді.

Бэсекелестіктің күшеюі және туристік кызметке деген клиенттердің талаптарының көбеюі туристік ұйымдардың көпшілігінің маркетингке бас үруына алып келеді, яғни бәсекеклік күресте жетістікті қаматамасыз ету және сыртқы орта өзгерістеріне бейімделуі үшін стратегиялық маркетингтік жоспар құрды [2] .

Туризм саласындағы маркетингтің мәні

Туристік фирмалардың маркетингті қолданудың маңыздылығы оның пайда болуын қамтамасыз ететін жағдайларды жасаумен жоғарылайды, рынокты қалыптастыру, экономикалық еркінділік, бәсекелестің дамуы. Туристік қызметтегі маркетинг концепциясы:

- Рынокты зерттеу және болжау;

- Рынокта туристік өнімді тарату эдістерін өңдеу;

- Тиімді баға саясатын анықтау;

- Ақпараттық қамтамасыз ету жүйесін қүру; ^Маркетинг жоспарын өңдеу.

Туристік маркетинг дегеніміз - ірі туристік ұйымның туристік экскурсиялық қызметтің жаңа, тиімдірек түрін жасауда және оны жасап, өткізу арқылы, ол туристік өнімнің сапасын жақсарту негізінде пайда табуға бағытталған қызметін ұйымдастыру және басқару жүйесі.

Туристік маркетингтің негізгі қызметтері - рекреациялық мұқтаждықты, сүранысты, монопольды және коммерциялық бағаны, рынокты сегменттеуді қалыптастыруға бағытталған эрекет.

Туристік маркетингтің қызметтеріне келесілер жатады:

- Рыноктық сүранысты анықтау;

- Өнімнің оңтайлы ассортиментін анықтау;

- Өндірістің қүрылымын анықтау;

- Тиімді шешімдерді қабылдау;

- Өткізу саясатын жасау.

Кейбір авторлар туристік маркетинг анықтамасына жаһанды мэн береді. Мысалы, швейцариялық маман Е. Крипендорф: «Туристік маркетинг-туристік кәсіпорындардың қызметін, сонымен қатар, аумақтық, ұлттық және халақаралық жоспарлар бойынша, туризм аумағындағы жеке және мемлекеттік саясатты жүйелі түрде өзгерту және координациялау. Мұндай өзгертулердің мақсаты - түтынушылардың белгілі бір топтарының қажеттіліктерін неғүрлым толығырақ қанағатандару» [9] . Туристік өнім ең алдымен жақсы сатып алынуы керек. Туристік маркетинг осы мақсатқа жетуге бағытталған бірінен кейін бірі жасалатын қызметтерден тұруы керек. Осыған орай туризмдегі маркетингтің ойға сиятын және негізделген анықтамасы келесі деп айтуға болады.

Туристік маркетинг дегеніміз - ұсынылатын қызметтерді, нарықтағы сүранысы бар және оны фирма осы қызметті өндіре отырып, өзіне пайда алатын және бэсекелестерден тиімдірек жасайтын кызметтермен үздіксіз ұқсату жүйесі.

Туристік өнім деп, туристік саяхат кезінде туристің қажеттілігін қанағаттандыру үшін қажет қызметтер мен заттар жиынтығын айтамыз. Туристік өнім үш элементтен түрады. Оны 1-суреттен көре аламыз.

Сурет 1- Туристік өнімнің қүрылымы [11] .

Туристтердің туристік өнімнің әрбір элементі бойынша шығындарының қүрылымы: тур - 50%; қосымша қызметтер - 30%; тауарлар - 20%.

Тур деп- туристік өнімнің біріншілік (міндетті) бірлігі. Ол туроператордың еңбегінің өнімі, белгілі бағытқа, белгілі бір мерзімге клиентке біртұтас беріледі.

Тауарлар туристік өнімнің материалды бөлігінен түрады. Олар: туристік карталар мен қала жоспары, буклеттер, кәдесыйлар, туристік қүрал-жабдықтар және т. б.

Қосымша туристік - экскурсиялық қызметтер жолдама немесе ваучердің құнына кірмейді. Оларға жататындар: телефон, пошта, заттарды сақтау, ақша айырбастау, қосымша тамақтану, ойын-сауық және т. б.

Туризм өзінің негізгі сипаттамалары бойынша шаруашылық қызметтердің басқа түрлерінен айырмашылығы жоқ. Сондықтан, туризмде қазіргі кездегі маркетингтің барлық бөлімдері қолданыла алады.

Бірақ туризмнің бір ерекшелігі бар, онда тек қызметті ғана сатпайды, сонымен қатар, тауарларды сатады (мамандардың айтуынша, туризмдегі қызметтердің үлесі - 75%, тауарлардың - 25%) .

Еңбектің нақтырақ нәтижесі бар дәстүрлі өндірісте маркетинг нақтырақ мэн алады. Туризмде қызмет нэтижесі болып туристік өнімтабылады.

Туристік өнімнің бірнеше ерекшеліктері бар:

Біріншіден, туристік өнімге деген сүраныс бағаға және табысқа байланысты икемді. Бірақ саяси және әлеуметтік факторларға байланысты болып келеді.

Екіншіден, сүраныстың маусымдық ауытқуына байланысты, толықсып кету феномені орын алады. Осының нәтижесінде нақты туристік аумақтар бөлініп шығады.

Үшіншіден, туристік өнімді үсыну икемсіз өндіріспен ерекшеленеді. Олар тек қызмет көрсету орнында тұтынылады. Қонақ үй, эуежай, демалыс базасы демалыс маусымының соңында басқа жерге ауыстырылуы мүмкін емес.

Төртіншіден, туристік өнім көптеген кәсіпорындармен жасалады. Олардың эрқайсысының бөлек жұмыс жасау тэсілдері және эр түрлі коммерциялық мақсаттары болады.

Туристік өнімнің ерекшеліктері туризмдегі маркетингке әсер етеді. Маркетингтің бір анықтамасы жоқ сияқты, туризмдегі маркетингтін белгілі бір анықтамасы жоқ. Әлемдік туристік үйымның (ӘТҰ) турист түсінігіне деген анықтамасына сүйене отырып, француз мамандары Р. Ланкар мен Р. Олльенің туристік маркетинг деп, «қойылған мәселелерді зерттеу, талдау, және шешу үшін жасалатын негізгі тэсілдер мен эдістер жиынтығы. Бүл тэсілдер мен эдістер психологиялық және элеуметтік факторлар жағынан адамдардың қажеттіліктерін неғүрлым толық қанғаттандыру, туристік үйымдардың (кәсіпорындар, бюролар мен агенттіктер) жүмыс жасауының қаржылық жағынан неғұрлым рационалды тэсілдерін анықтауға бағытталуы керек» [8] .

Әлемдік туристік үйым туристік маркетингтің 3 негізгі қызметтерін бөліп көрсетеді:

Клиенттермен байланыстарды үйымдастыру - клиенттерді

ұсынылып отырған демалыс орны және онда бар сервистік қызметтер

мен күтілген пайда олардың қажеттіліктеріне толығымен сәйкес

келетінін айтып, сендіру;

Даму - өткізу жаңа мүмкіншіліктер алып келетін жаңалықтар

енгізу, сонымен қатар, бұл жаңалықтар әлуетті клиенттердің

қажеттіліктеріне сәйкес келуі керек;

Бацылау - қызметтерді рынокқа жылжыту бойынша қызметтерін

талдауды мақсат етеді.

Манилада өткен туризм жөніндегі дүниежүзілік конференцияда (1980ж. ) туризмге толық анықтама берілген. Мүнда туризм тек экономикалық емес, сонымен қатар, элеуметтік, мәдени, экологиялық және саяси маңызы бар деп айтылды. Осы анықтамаға орай туристік маркетингті осы айтылған факторлардың барлығын ескере отырып дамыту керектігін айта кеткен жөн.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.