Қазақстан Республикасының қылмыстық құқығындағы қылмыстық ұрып соғу

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 92 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Глоссарий . . . 3

Реферат . . . 4

Кіріспе . . . 5

Қазақстан Республикасының қылмыстық құқығындағы қылмыстық ұрып соғудың жалпы сипаттамасы мен түсінігі. . . 10Қазақстан Республикасының қылмыстық құқығындағы ұрып соғу ұғымы . . . 10Ұрып соғу үшін қылмыстық жауаптылық институтының тарихы аспектілері . . . 20

2 Қазақстан Республикасы қылмыстық кодексінің нормаларындағы қолданылатын ұрып соғу бойынша қажетті қорғану мен оларды анықтау мәселесі мен заңды талдамасы . . . 40

2. 1 Ұрып соғуда қатысты қажеті қорғануды қолдануға құқықтық негіздер . . . 40

2. 2 Ұрып соғу және оларды жасауға қатысуды анықтаудың мәселесі мен жауапкершілігі . . . 48

2. 3. Ұрып соғудың обьективтік және субьективтік белгілері . . . 57

Қорытынды. . . . 80

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . 83

ГЛОССАРИЙ

Қылмыстық іс жүргізу - қылмыстық істі тексеру рәсімі мен соттың істі қарауы. Қылмыстық іс жүргізу заңнамасымен рәсімделген, басқа мемлекеттік, қоғамдық ұйымдар, лауазымды тұлғалар мен азаматтардың қатысуымен мазмұны қылмыстық істі қозғау, тексеру, соттың қарауы және шешуі болып табылатын анықтау органының, алдын ала тергеу, прокуратура және соттың қызметі.

Дәлелдеме - оның негiзiнде анықтаушы, тергеушi, прокурор, сот осы Кодексте белгiленген тәртiппен Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексiнде көзделген әрекеттердiң болғандығын немесе болмағандығын, айыпталушының бұл әрекеттi жасағандығын немесе жасамағандығын және айыпталушының кiнәлiлiгiн не кiнәлi емес екендiгiн, сондай-ақ iстi дұрыс шешу үшiн маңызы бар өзге де мән-жайларды анықтайтын заңды түрде алынған iс жүзiндегi деректер қылмыстық iс бойынша дәлелдеме болып табылады. .

Құқық субъектілік - тұлғаның құқыққа, бостандықтар мен міндеттерге ие болу және өз әрекетімен құқыққа қол жеткізу әрі оны жүзеге асыру, өзі үшін міндеттер тудырып, оны орындау мүмкіндігі.

Құқықтық қабілеттік - құқыққа, бостандықтар мен міндеттерге ие болу қабілеттігі

Жоғары Сот Кеңесі мен Әділет біліктілік алқасы - судьялар корпусының қалыптасуына маңызды роль атқаратын тәуелсіз органдар болып табылатын. 2008 жылғы қарашаның 17-сінен бастап бұл органдардың қызметі біріктіріліп ҚР жоғарғы Сот Кеңесі қайта құрылды.

Қазақстан Республикасының Жоғары Сот Кеңесі - соттарды қалыптастыру, судьялардың тәуелсіздігі мен оларға ешкімнің тиіспеу кепілдіктері жөнінде Қазақстан Республикасы Президентінің конституциялық ету мақсатында заңды тұлға құрмастан құрылатын мекеме.

Адам құқығы - адам баласы үйелменінің барлық мүшелеріне тән қадір-қасиетін, құқықтарының теңдігі мен тартып алынбайтындығын тану, бостандық пен әділдіктің және жалпыға бірдей бейбітшіліктің негізі, табиғи құқық, табиғи бостандықтар субъектілері оған мемлекеттің ешқандай қатысы жоқ.

Қысқартулар мен белгілеулер

ҚР - Қазақстан Республикасы

ҚК - Қылмыстық кодекс

ҚІЖК - Қылмыстық істер жүргізу кодексі

РФ - Ресей Федерациясы

ІІМ - Ішкі істер министрлігі

б - бап

т. б. - тағы басқа

КІРІСПЕ

Зерттеу жұмысының өзектілігі. Қазіргі қазақстандық қоғамдағы әлеуметтік өмірдің заңдық негіздерін жаңартқан қоғамдық құндылықтар иерархиясының жүйесін қайта қарауды керек етті. Сондықтан да Қазақстан Республикасының Конституциясында адамды, оның өмірі, құқығы мен бостандығы ең жоғарғы құндылықтар деп жарияланды. 1

Тән ауруын келтірген, бірақ осы Кодекстің 105 бабында көзделген зардаптарға әкеп соқпаған ұрып соғу немесе өзге күш қодану әрекеттерін жасау- Қылмыс құрамынынң объективтік жағына ұрып -соғу, басқа да тән ауырлататындай күш қолдану жатады. ¥рып - соғу зардаптарынан адамның денсаулығының қысқа мерзімге бұзылуы немесе жалпы еңбек қабілетін айтарлықтай емес тұрақты жоғалту сияқты сипат болмайды.

Тән ауыртатын өзге де күш қолдану әрекеттеріне Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 105 бабында көзделген зардаптарға әкелмейтін, бір жолғы зорлық актілері жатады. Оған қол бұрау, шымшу, тебу, итеру тағы басқа да тәнді ауыртатын әрекеттер жатады.

Қылмыстың субъективтік жағы кінәнің қасақана нысанымен сипатталады. Кінәлі жәбірленушінің тәнін ауыртатындығын ұғынады, денсаулыққа зиян келетіндігін немесе келуі мүмкін екендіігін алдын ала біледі, соны тілейді ( тікелей ниет) немесе саналы түрде жол береді не немқұрайды қарайды ( жанама ниет) .

Бұл қылмысты жасауға себеп қызғаныш, бас араздық, т. б. болуы мүмкін. Мұндай мақсат жәбірленушінің тәнін ауырту.

Жәбірленуші үшін ауырлау зардаптарға алып келетін ұрып соғу немесе басқадай зорлық әрекеттер Қылмыстық кодекстің тиісті баптары бойынша саралануға тиіс.

"Денсаулыққа келген зиянның ауырлығын сот -

медицина тұрғысынан бағалаудың ережесінде" тармағына сәйкес, ұрып - соғу жарақаттың ерекше түріне жатпайды. ¥рып - соғу дегеніміз - неше

қайтара ұру. Егер ұрып - соғу нәтижесінде жәбірленушінің денесіне жарақат түссе, оның денсаулыққа келген зиян ретінде ауырлығы жәй белгілерге сүйеніп бағаланады. Егер ұрып - соққан кейін ешқандай көрнекті із қалмаса, сот медициналық сараптама өз қортындысында жәбірленушінің шағынғанын атап өтеді, ешқандай көрнекті із қалмағандығын көрсетеді. Қылмыс жасаудың бұл тәсілінің кең таралып отырғандығы және оның қоғам үшін аса қауіпті екендігі, яғни Ұрып соғу оған зорлықты және пайдакүнемдік-зорлықты қылмыстың бір түрі ретінде баса назар аударып, онымен күресудің қылмыстық-құқықтық тәсілдерінің тиімділігін арттыру жолдарын іздестірудің керек екендігін көрсетіп отыр.

Қылмыскерлікпен күресудің бүгінгі бар құқықтық айла-тәсілдері дұрыс қолданыла білген жағдайда кримикалдық ортаға елеулі нұқсан келтіре алады. Сонымен қатар, қылмыскерліктің қоғамдық қатынастардың жаңа формацияларына тез бейімделе алатын және түрін де өзгертетін қасиеті оның адамдар арасында қалыптасқан жаңа қатынастарға тез таралып кетуіне септігін тигізеді. Мұны бәрі, бір жағынан, онымен күресу проблемасын шешудің жаңа жайларын іздеуге және дәстүрлі тәсілдерді ұтымды қолдануды міндеттеп отыр.

Қылмыскерлікпен күресте құқықтық жән өзге де тетіктер кешенін дұрыс пайдалану үшін олардың мақсатты функцияларын тереі ұғынып, қандай ықпал ететіндігін ұдайы талдап отыру керек.

Қылмыстық құқық ғылымында және криминологияда ұрып соғуды қылмыстық-құқықтық санат ретінде теория жүзінде зерттеуге, оның белгілерін анықтауға, функционалдық мәнін айқындауға осы уақытқа дейін онша көңіл бөлінбеді.

Бұл мән-жайлар ұрып соғуды, әлеуметтік және қылмыстық-құқықтық феномен ретінде кешенді зерттеудің, құқықпен қорғалатын объектілерге тікелей ұрып соғу арқылы жасалатын қылмыстармен күрестің қылмыстық-құқықтық тәсілдерінің тиімділігін көтері жөнінде шаралардың, оларға қарсы тұрудың қажет екендігін көрсетіп отыр.

Тақырыптың зерттелу деңгейі. Осы уақытқа дейін ұрып соғу өзінше дербес қылмыстық-құқықтық санат ретінде арнайы ғылыми зерттелген жоқ, көптеген ғалымдар бұл мәселеге аралас проблемаларды зерттеу барысында жанама назар аударды.

Ұрып соғуды анықтайтын белгі болып табылатын зорлықты зерттеу ісіне Е. О. Алауханов үлкен үлес қосты. Р. Д. Шарапов күш көрсетілетін зорлыққа арнайы диссертициялық зерттеу жүргізді, ал докторлық диссертациялық дәрежеде Е. О. Алауханов, К. Жаянбаев, Ю. М. Каракетовтар бұл жұмыстарда қылмыстық Ұрып соғу проблемасына зерттеудің негізгі тақырыбына қатар біршама назар аударған.

Ұрып соғу ұғымына ұрып соғуды зерттеуге арналған көптеген жұмыстардың авторлары көңіл бөлген, олардың ішінен Е. О. Алауханов, Б. И. Ахметов, И. Ш. Борчашвили, Г. И. Борзенков, В. А. Владимиров, А. Гравин, М. Б. Гугучия, Ю. М. Каракетов, Е. С. Никифоров, А. И. Рарог, В. М. Симонов, С. И. Сирота, Г. Ходисов, Л. Г. Хлапунов сияқты ғалымдардың еңбектерін айтуға болады.

Бандитизмді және оның ұрып соғудан айырмашылығын зерттегенде ұрып соғу ұғымына Е. О. Алауханов, Р. Р. Галиакбаров, А. Ивахненко, В. С. Комиссаров, Г. С. Мәуленов, Ш. С. Тоғайбаева, Т. Д. Устинова және т, б, біршама назар аударған.

Ұрып соғудың белгісін теңіз қарақшылығына қатысты зерттеген ғалымдар қатарына Л. Н. Галенская, Л. В. Иногамова-Хегай, М. Куршев, Т. Ю. Орешкина, В. П. Панов, В. В: Равнейко және басқалар жатады.

Халықаралық қорғауды пайдаланатын жеке адамдарға немесе ұйымдарға жасалған қылмыстық Ұрып соғудын белгісіне А. Кибальник, И. Г. Солоненко, Д. Л. Сухарев басқалар жұмысындаелеулі орын бөлінген.

Қылмыстық құқықтағы ұрып соғу ұғымына көптеген ғалымдардың қандай да бір назар аударғандығы бұл қылмыстық-құқықтық санаттың терең және жан-жақты зерттелгедігін білдірмейді.

Біріншіден, ұрып соғуды теңіз ұрып соғуы және халықаралық қорғауды пайдаланатын адамдарға немесе ұйымдарға ұрып соғу құрамында зерттеу, негізінен, шағын ғылыми мақалалар деңгейінде, және де қалмыстық құқықтың Ерекше бөлімі бойынша оқулықтардың және Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексіне берілген түсініктеменің параграфтары ауқымында жүзеге асырылды.

Екіншіден, ұрып соғуды немесе бандитизмді зерттеуге арналған ірі монографиялық жұмыстардың өзінде Ұрып соғу анықтамасы осы қылмыстарға ғана қатысы берілген. Профессор В. А. Владимиров берген анықтаманы ғана оның бірден бір жалпы теориялық анықтамасы деуге болады, ол оны қандай да бір қылмыстық мақсат үшін жасалған және сол мақсатқа жетудің құралы ретінде зорлықты дереу қолдануды тікелей және нақты қауіп төндіретін агрессивтік құқыққа қайшы әрекет деп санайды.

Үшіншіден, ұрып соғудың қазіргі ғылыми әдебиеттегі сипаттамасы ҚР Жоғарғы Сотының 21. 06. 2001 жылғы «Соттардың бандитизм және қатысып жасалатын басқа қылмыстар үшін жауапкершілік туралы заңнаманы қолдануының кейбір мәселелері туралы» № 2 қаулысындағы анықтама шеңберінде беріледі. Әрекет ретіндегі анықтамасы теориялық тұрғыдан жасалған болып санала алмайды, себебі ол Ұрып соғудын физикалық та, әлеуметтік те мазмұнын ашпайды.

Бұл пікір ұрып соғуды өзінше дербес қылмыстық-құқықтық санат ретінде зерттеу процесінің аяқталмаудан әлі алыс екендігін көрсетеді.

ТМД-ның Ресейден басқа елдерінде, атап айтсақ - Өзбекстанда, бұл тақырыпты зерттеумен нақты айналысып жүрген ғылым Ю. М. Каракетов, ол өз елінде қылмыстық зорлық проблемасын зерттеу мектебінің негізін қалады, ал З. С. Зарипов, сондай-ақ К. Р. Абдрасулов, И. Исмаилов, М. Ю. Рустамбаев және басқалар криминологиялық зерттеулер саласындағы көрнекті ғалымдар болып табылады.

Ал, Қырғызстанда қылмыстық Ұрып соғумен байланысқан қылмыстармен кересу мәселесін зерттеп жүрген ғалымдар қатарына К. И. Жаянбаевты, Б. Т. Түгелбаева мен Л. Ү. Сыдықованы жатқызуға болады.

Қазақстанда құқыққа қарсы қылмыстық әрекеттермен күресу мәселесіне (атап айтқанда - ұрып соғуда) қатысты зерттеулерді Н. М. Абдиров, Т. К. Айтмұханбетов, Г. И. Баймурзин, К. Ж. Балтабаев, У. С. Жекебаев, Р. Е. Жансараева, Н. Т. Дулатбеков, А. Ш. Есжанов, Б. Ж. Жүнісов, С. М. Иманбаев, Е. И. Қайыржанов, М. С. Кемали, Р. Ж. Мұқанов, А. Х. Мендіғұлов, И. В: Корзун, С. С. Молдабаев, М. С. Нәрікбаев, Б. М. Нұрғалиев, Е. А. Оңғарбаев,
Г. Ф. Поленов, И. И. Рогов, С. М. Рахметов, Г. Р. Рустемова, Н. З. Султанова, С. Сапаралиева, Н. Н: Турецкий, Г. Д. Тіленшиева, К. Ш. Уканов, Д. С. Чукмаитов сияқты ғалымдардың жұмыстарынан кездестіруге болады.

Дипломдық жұмыстың мақсаты - қылмыстық Ұрып соғудын өзінше дербес қылмыстық-құқықтық санат ретіндегі жалпы теориялық ұғымын жасау, оның функционалдық міндетін анықтау, ол қылмыстық құрамның конструктивтік белгі ретінде танылатын қылмыстардағы ерекшеліктерін айқындау. Осы мақсаты орындау үшін мынадай міндеттер қойылған:

ұрып соғудың отандық қылмыстық заңнамада регламенттелуінің тарихи үрдісіне үңілу;
Ұрып соғуда теориялық көзқарасты жинақтап қорыту және оның зорлық санатымен ара қатынасын айқындау;
Ұрып соғу арқылы жасалған қылмыстар туралы істер бойынша сот практикасын талдау, соттардың қылмыстық Ұрып соғу ұғымына беретін бағасын анықтау;
қылмыстық-құқықтық нормаларды, сот практикасының материалдарын және қылмыстық ұрып соғудың теориялық сипаттамаларын талдау негізінде оның әлеуметтік және заңдық мазмұнын анықтау, оның ауырлататын белгілерін айқындау.

Зерттеудің объектісі мен заты.

Қылмыстық құқықпен қорғалатын адамдарға немесе объектілерге ұрып соғудан туындайтын қоғамдық қатынастырды заңмен реттеу және де бұл қатынастарға қылмыстық-құқықтық баға берудегі сот практикасы зерттеудің объектісі болып табылады.

Қылмыстық құқықпен қорғалатын адамдарға немесе объектілерге ұрып соғу арқылы жасалатын қылмыстар туралы істер жөніндегі тергеу және сот практикасы, және де ұрып соғуды қылмыстық-құқықтық бағалаумен және зорлықты қылмыстарды саралаумен байланысты проблемаларды ғылыми зерттеудің нәтижелері зерттеудің затын құрайды.

Қорғауға ұсынылатын тұжырымдар мен қорытындылар:

Ұрып соғу дегеніміз қылмыстық мақсатқа жету үшін жәбірленушіге, оның еркіне қарсы немесе онымн санаспай, не зиянды көрсетілген объектілерге ашық немесе жасырын тосыннан күш қолданумен ұштасқан агрессивтік әсер ету процесі.
Қазақтардың тарихи әдет ғұрыпының, патшалық Ресейдің қылмыстық құқығының, қазіргі тергеу-сот тәжірибесінің және де бірқатар шет елдердің қылмыстық заң нормаларының талдамасы ҚР ҚК-нің 32-бабының шеңберінде ұрып соғу деп ұғыныларын қастандық әрекетте бұл ұғымды жалпы теориялық тұрғыдан зерттегенде айқындалған барлық белгілердің мұнда қалай да болатындығын көрсетті.

Қажетті қорғануда негіз ретінде ұрып соғу тек адамға ғана емес, құқықтық қорғайтың басқа объектілеріне де қауіп төнгенде қолданылуы мүмкін.

Қылмыстың объективтік жағына жататын құқыққа қайшы әрекеттерді жасаған адамдарды ғана емес, топтасқан қылмысқа тікелей қатысуы қылмыстық әрекетті бірлесіп жүзеге асырудың алдын ала келісілген жоспарында көзделген басқа әрекеттер жасаудан көрініс тапқан адамдарды да қылмыстық ұрып соғу арқылы жасалған қылмыстардың қатысушылары (орындаушылары, бірлесіп орындаушылары) деп тану керек.

Жұмыстың құрылымы кіріспеден, белгілеулермен қысқартулар тізімінен, екі тараудан және оларды құрайтын бес тараушадан, қорытындыдан және пайдалынған әдебиет көздерінен тұрады.

1 Қазақстан Республикасының қылмыстық құқығындағы қылмыстық ұрып соғудың жалпы сипаттамасы мен түсінігі

Қазақстан Республикасының қылмыстық құқығындағы ұрып соғу ұғымы

Қылмыстардың жасалу өзіндік сипатқа ие. Қылмыскер өзінің қылмысты мақсатына жетуі үшін әр түрлі тәсілдерді қолданады. Сондай тәсілдерінің бірі ретінде ұрып соғу жасау арқылы қылмыстардың жасалуы танылады. Ұрып соғудың жалпы сипаты бұрынғы және қазіргі қолданыстағы қылмыстық заңда орын алғандығы біздерге мәлім. Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексімен ұрып соғумен ұштасқан қылмыстарды ауыр қылмыстар қатарына жатқыза отырып қатаң жауаптылықты көздеген.

Қазіргі қолданыстағы қылмыстық кодексте «Ұрып соғу» термині бес бапта ғана бар, олар: 179-бап («Ұрып соғу»), 237-бап («Бандитизм»), 240-бап («Теңіз ұрып соғуы»), 375-бап («Жауынгерлік кезекшілікті атқарудың ережелерін бұзу»), 163-бап («Халықаралық қорғау аясындағы адамдарға немесе ұйымдарға Ұрып соғу жасау») . Ал, ҚК-нің 375-бабында ұрып соғу әрекет есебінде емес, тойтару үшін әскери кезекшілік (әскери қызмет) атқарудың белгілі бір ережелері белгілерген зардап ретінде сипатталған, сондықтан да оның біздің зерттеуімізге онша қатысы жоқ.

Бұл аталғандармен қатар Қылмыстық кодексте заң шығарушы шауыл белгісін тікелей көрсетпесе де, оған ұйғарым жасайтын нормалар бар. Мұны, мысалы, адам ұрлау (ҚК-нің 125-бабы 2-бөлігінің «в» тармағы), өмірге немесе денсаулыққа қауіпті зорлық қолданып немесе оны қолданамын деп қорқытып адамды кепілге алу (ҚК-нің 234-бабы 2-бөлігінің «в» тармағы), сондай-ақ басқыншылқ соғысты жоспарлау, әзірлеу, тұтандыру немесе жүргізу (ҚК-нің 156-бабы), және соғыс жүргізудің тиым салынған құралдары мен әдістерін қолдану (ҚК-нің 159-бабы) туралы нормалардан көруге болады.

Ұрып соғу белгісін заң шығарушы әр түрлі заттарды ұрлау туралы бірқатар нормаларды да атамаған, бірақ олардың өмір мен денсаулық үшін қауіпті зорлық қолданылатындығын көрсететін диспозияциялары ұрлықтың ұрып соғу арқылы жасалатындығының белгісі, ал мұндай жағдайда қалай да ұрып соғу болады, бұған радиокативтік заттарды ұрлау немесе қорқытып алуды (ҚК-нің 248-бабы 3-бөлігінің «a» тармағы), қару-жарақ, оқ-дәрі, жарылғыш заттар мен жарылғыш құрылғылар ұрлауды немесе қорқытып алуды (ҚК-нің 255-бабы 4-бөлігінің «б» тармағы), есірткі заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды ұрлауды немесе қорқытып алуды (ҚК-нің 263-бабы 3-бөлігінің «в» тармағы), ерекше құнды заттарды ұрлауды (ҚК-нің 180-бабы 1-бөлігі) жатқызуға болады.

Сонымен қатар, ұрып соғу арқылы басқа да көптеген қылмыстар жасалынады (адам өлтіру, әйел зорлау, бұзақылық және т. б. )

Ұрып соғу белгісі ҚК-нің Жалпы бөлімінің бірқатар нормаларын қолданумен байланысты.

Мысалы, құқықпен қорғалатын объектілерге қол сұққанда Ұрып соғу жасау (ҚК-нің 32-33-баптары) қарсы әрекеттердің болуына негіз болады, қылмыстық ұрып соғуды тойтаруға немесе қылмыс жасаған адамды ұстауға тура келеді.

Бұл екі жағдайда да қолсұушылықтың (Ұрып соғудын) болуы тиісті қарсы әрекетті не қылмыстық емес деп (ҚК-нің 32-33-баптары), не жеңілдететін мән-жайларда жасалған деп тануға (ҚК-нің 109-110-баптары) алып келеді.

Сонымен, «Ұрып соғу» белгілі әр түрлі рөл атқарады, бұл оның көпфункционалды екендігін көрсетеді.

Бұл белгінің негізгі қылмыстық-құқықтық функциялары қылмыстық Ұрып соғуда:

а) қажетті қорғануға негіз деп те (ҚК-нің 32-бабы) ;

б) қылмыс жасаған адамды ұстауға негіз деп те (ҚК-нің 33-бабы) ;

в) қылмыстардың кейбір құрамдарының объективтік жағының конструктивтік белгісі деп те (ҚК-нің 179-бабы, 237-бабының 2-бөлігі, 240-бабы, 163-бабы) ;

г) қылмыстық қызметтің мақсаты деп те (ҚК-нің 237-бабының 1-бөлігі) ;

д) бланкеттік диспозицияда баяндалған іс-әрекеттің құрамдас бөлігі (элементі) деп те (ҚК-нің 156-бабы, ҚК-нің 159-бабы) ;

е) қылмыстың объективтік жағының факултативтік белгісі деп те (ҚК-нің 96-бабы, ҚК-нің 125-бабы, ҚК-нің 234-бабы және т. б. ) санауңа мүмкіндік береді2.

Қылмыстық Ұрып соғу белгісінің көп функционалдығы, оның қылмыстың әр түрлі құрамдарындағы әр түрлі мазмұны Ұрып соғу ұғымын қылмыстық құқықта анықтау үшін біршама қиындық тудырады.

Кез келген ғылыми терминнің мәнін, оның мазмұнын ашқанда алдымен сол зерттелетін терминді білдіретін сөздің, егер ол болса, жалпы қолданыстағы маңызына жүгінеміз.

Мысалы, В. Даль сөздігінде «Ұрып соғу» біреуге «күш көрсетіп тап бергенді» білдіреді3.

Сонымен, «Ұрып соғу» сөзі біреуге тап беруді, «күш көрсетіп біреуге қарсы әретке жасауды» білдіреді екен, ол көбінесе «зорлық» сөзімен бірге қолданылады немесе сондай мағына береді.

Заң шығарушы ұрып соғу қылмыстардың кейбір құрамдарының міндетті белгісі деп атағанмен ол ұғымды жіне оның мазмұнын ашпайды.

Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 21. 06. 2001 жылғы «Қатысып жасалған бандитизм және басқа да қылмыстар үшін жауапкершілік туралы заңдарды соттардың қолдануының кейбір мәселелері туралы» №2 нормативтік қаулысында Ұрып соғуға берілген түсініктемені толық және жеткілікті деуге болмайды. Сот үкімдерінде ол тиісті бағасын алмайды, тіптен назар Ұрып соғу кезінде қолданыталытн зорлыққа аударылатындықтан ол аталмай да қалады. Қылмыстық құқық доктринасында Ұрып соғуға, қылмыстық-құқықтық санат ретінде кешенді зерттеу жүргізілген жоқ, сондықтан да Ұрып соғу ұғымының заңдық мәніне ортақ пікір жоқ.

Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының «Қатысып жасалатын бандитизм және басқа қылмыстар үшін жауапкершілік туралы заңдарды соттардың қолдануының кейбір мәселелері туралы» №2 нормативтік қаулысының 8-тармағына сәйкес Ұрып соғуда жәбірленушіге зорлық қолдану не оны тікелей қоланамын деп нақты қауіп төндіру арқылы қылмыстық нәтижеге қол жеткізуге бағытталған әрекет деп түсіну керек4.

Ұрып соғуға берілген бұл сот түсініктемесі ұғымды толықтай қамти алмайды, ол тіптен қарастылырып отырған құрамның объективтік жағының міндетті белгісі (элементі) бола тұрып бандитизм құрамының өзін дәл ашпайды.

Ұрып соғу мен зорлық ұғымдарының теңдестігін сөз етпегеннің өзінде, Ұрып соғудын кенеттік белгісінің дұрыс екендігін мойындау керек.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.