Мүлікті иеліктен шығару туралы шарттарды куәландіруға бағытталған нотариалдық іс әрекеттердің ерекшілектері
Кіріспе
1 Мүлікті иеліктен шығару туралы шарттарды куәландіруға бағытталған нотариалдық іс әрекеттердің ерекшілектері
Қорытынды
Пайдаланған қайнар көздер тізімі
1 Мүлікті иеліктен шығару туралы шарттарды куәландіруға бағытталған нотариалдық іс әрекеттердің ерекшілектері
Қорытынды
Пайдаланған қайнар көздер тізімі
Қазіргі кезде Қазақстан Республикасында нарықтық экономиканың қалыптасуына бағытталған қайта құруларды жүзеге асыруға байланысты, басты объектісі мүлік болып табылатын мүліктік қатынастардың шеңбері кеңее түсуде. Әр мемлекетте мүлік әлеуметтік, экономикалық маңызға ие, құндылығы жоғары объект болып есептеледі. Сондықтан да заң шығарушы орган мүлік саласындағы құқықтық қатынастарды реттеуге, бақылауға аса көңіл бөледі.
Қазақстанның он бесжылдық мемлекеттік тәуелсіздігі кезеңінде мүліктің құқықтық режимінде түбегейлі өзгерістер орын алды. Көптеген сұрақтар нормативтік деңгейде өз шешімін тапқан, алайда қолданыстағы заңнаманы талдау көрсеткендей, әлі өзінің шешімін таппаған мәселелер де анықталды. Атап айтсақ, мүлікті иелікке алу, мүлікті иеліктен шығаруға бағытталған мәмілелерді, нақты айтқанда, шарттарды құқықтық реттеу, шартттарды нотариалдық куәландіру мәселесі. Тұжырымдаманың жетілдірілмегендігі кейбір реттерде мүлік саласындағы шарттардын нысанына байланысты, сондай-ақ, нотариаттық куаландыру мәселелерді айқындауға байланысты. Сонымен қатар мүлікке құқықтарды тіркеу жүйесінің сұрақтары, осы жүйемен шарттарды нотариаттық куәландыру жүйесінің арақатынасы мәселелері бүгінгі күні де өзекті болып саналуда.
Мәмілелер, шарттар арқылы азаматтардың, заңды тұлғалар арасында көптеген әртүрлі мүліктік қатынастар пайда болады. Мүліктік қатынастар үшін, мүлікке ие болуына, меншік қатынастарда маңыздылығы өте жоғары мәміленің түрі – шарт, нақты айтқанда, мүлікті иеліктен шығару (алу) туралы шарттар. Қазақстан Республикасы Конституциясында [1] азаматтар өзінің мүлкіне өзінің қалауы бойынша билік ететіндігі бекітілген. Мүлікке билік ету көп жағдайларда мүлікті иеліктен шығару туралы шарртар арқылы жүзеге асырылады.
Қазақстанның он бесжылдық мемлекеттік тәуелсіздігі кезеңінде мүліктің құқықтық режимінде түбегейлі өзгерістер орын алды. Көптеген сұрақтар нормативтік деңгейде өз шешімін тапқан, алайда қолданыстағы заңнаманы талдау көрсеткендей, әлі өзінің шешімін таппаған мәселелер де анықталды. Атап айтсақ, мүлікті иелікке алу, мүлікті иеліктен шығаруға бағытталған мәмілелерді, нақты айтқанда, шарттарды құқықтық реттеу, шартттарды нотариалдық куәландіру мәселесі. Тұжырымдаманың жетілдірілмегендігі кейбір реттерде мүлік саласындағы шарттардын нысанына байланысты, сондай-ақ, нотариаттық куаландыру мәселелерді айқындауға байланысты. Сонымен қатар мүлікке құқықтарды тіркеу жүйесінің сұрақтары, осы жүйемен шарттарды нотариаттық куәландыру жүйесінің арақатынасы мәселелері бүгінгі күні де өзекті болып саналуда.
Мәмілелер, шарттар арқылы азаматтардың, заңды тұлғалар арасында көптеген әртүрлі мүліктік қатынастар пайда болады. Мүліктік қатынастар үшін, мүлікке ие болуына, меншік қатынастарда маңыздылығы өте жоғары мәміленің түрі – шарт, нақты айтқанда, мүлікті иеліктен шығару (алу) туралы шарттар. Қазақстан Республикасы Конституциясында [1] азаматтар өзінің мүлкіне өзінің қалауы бойынша билік ететіндігі бекітілген. Мүлікке билік ету көп жағдайларда мүлікті иеліктен шығару туралы шарртар арқылы жүзеге асырылады.
1. Қазахстан Республикасының Конституциясы. 30 тамыз 1995ж. өзг. мен толық. // «ПАРАГРАФ» анықтамалық құқықтық жүйесі.
2. Г.Ф.Шершеневич. Учебник русского гражданского права. М., «Бек», 1994 – 456с.
3. Гражданское право; Учеб; В 3т.Т.1-6-е изд. Переаб. и доп. Н.Д. Егоров, И.В. Елисеев и др.: Отв. ред. А.П. Сергеев, Ю.К. Толстой.-М:Изд. Проспект, 2004.
4. Иоффе О.С. Советское гражданское право. Изд-во ЛГУ,1958. – 354с.
5. Гражданское право: Учебник В 2-х т. Под ред. Е.А. Суханова. М., 1998. Т.1.
6. И.Б. Новицкий. Сделки. Исковая давность – М., 1954. – 205с.
7. Егоров Ю.П. Сделки как средства индивидуального регулирования общественных отношений – Екатеринбург, 1993 г. – 133 с.
8. Басин Ю.Г. Сделки - Алматы, 1999. – 47 с
9. Покровский Б.В. Договор как правоотношение. // Покровский Б.В. Избранные труды по гражданскому праву /Сост. М.К.Сулейменов – Алматы: НИИ частного права КазГЮУ, 2003. 404с.
10. Джантасова А.Д. Договор и закон // Актуальные проблемы современного гражданского права. Вып. 2. Т. 1. – Алматы, 2002. – С. 190-193.
11. Романкова И.В. Некоторые проблемы заключения и оформления гражданско-правовых сделок //Вестник КазГУ, Серия юридическая №4, 1997, С. 159-168.
12. Диденко А. Некоторые проблемы оснований прекращения договора //Гражданское законодательство Республики Казахстан. Вып. 15- Алматы, 2003, С.73-90.
2. Г.Ф.Шершеневич. Учебник русского гражданского права. М., «Бек», 1994 – 456с.
3. Гражданское право; Учеб; В 3т.Т.1-6-е изд. Переаб. и доп. Н.Д. Егоров, И.В. Елисеев и др.: Отв. ред. А.П. Сергеев, Ю.К. Толстой.-М:Изд. Проспект, 2004.
4. Иоффе О.С. Советское гражданское право. Изд-во ЛГУ,1958. – 354с.
5. Гражданское право: Учебник В 2-х т. Под ред. Е.А. Суханова. М., 1998. Т.1.
6. И.Б. Новицкий. Сделки. Исковая давность – М., 1954. – 205с.
7. Егоров Ю.П. Сделки как средства индивидуального регулирования общественных отношений – Екатеринбург, 1993 г. – 133 с.
8. Басин Ю.Г. Сделки - Алматы, 1999. – 47 с
9. Покровский Б.В. Договор как правоотношение. // Покровский Б.В. Избранные труды по гражданскому праву /Сост. М.К.Сулейменов – Алматы: НИИ частного права КазГЮУ, 2003. 404с.
10. Джантасова А.Д. Договор и закон // Актуальные проблемы современного гражданского права. Вып. 2. Т. 1. – Алматы, 2002. – С. 190-193.
11. Романкова И.В. Некоторые проблемы заключения и оформления гражданско-правовых сделок //Вестник КазГУ, Серия юридическая №4, 1997, С. 159-168.
12. Диденко А. Некоторые проблемы оснований прекращения договора //Гражданское законодательство Республики Казахстан. Вып. 15- Алматы, 2003, С.73-90.
Мазмұны
Кіріспе
1. Мүлікті иеліктен шығару туралы шарттарды куәландіруға бағытталған
нотариалдық іс әрекеттердің ерекшілектері
Қорытынды
Пайдаланған қайнар көздер тізімі
Кіріспе
Қазіргі кезде Қазақстан Республикасында нарықтық экономиканың
қалыптасуына бағытталған қайта құруларды жүзеге асыруға байланысты, басты
объектісі мүлік болып табылатын мүліктік қатынастардың шеңбері кеңее
түсуде. Әр мемлекетте мүлік әлеуметтік, экономикалық маңызға ие, құндылығы
жоғары объект болып есептеледі. Сондықтан да заң шығарушы орган мүлік
саласындағы құқықтық қатынастарды реттеуге, бақылауға аса көңіл бөледі.
Қазақстанның он бесжылдық мемлекеттік тәуелсіздігі кезеңінде мүліктің
құқықтық режимінде түбегейлі өзгерістер орын алды. Көптеген сұрақтар
нормативтік деңгейде өз шешімін тапқан, алайда қолданыстағы заңнаманы
талдау көрсеткендей, әлі өзінің шешімін таппаған мәселелер де анықталды.
Атап айтсақ, мүлікті иелікке алу, мүлікті иеліктен шығаруға бағытталған
мәмілелерді, нақты айтқанда, шарттарды құқықтық реттеу, шартттарды
нотариалдық куәландіру мәселесі. Тұжырымдаманың жетілдірілмегендігі кейбір
реттерде мүлік саласындағы шарттардын нысанына байланысты, сондай-ақ,
нотариаттық куаландыру мәселелерді айқындауға байланысты. Сонымен қатар
мүлікке құқықтарды тіркеу жүйесінің сұрақтары, осы жүйемен шарттарды
нотариаттық куәландыру жүйесінің арақатынасы мәселелері бүгінгі күні де
өзекті болып саналуда.
Мәмілелер, шарттар арқылы азаматтардың, заңды тұлғалар арасында
көптеген әртүрлі мүліктік қатынастар пайда болады. Мүліктік қатынастар
үшін, мүлікке ие болуына, меншік қатынастарда маңыздылығы өте жоғары
мәміленің түрі – шарт, нақты айтқанда, мүлікті иеліктен шығару (алу) туралы
шарттар. Қазақстан Республикасы Конституциясында [1] азаматтар өзінің
мүлкіне өзінің қалауы бойынша билік ететіндігі бекітілген. Мүлікке билік
ету көп жағдайларда мүлікті иеліктен шығару туралы шарртар арқылы жүзеге
асырылады.
1. Мүлікті иеліктен шығару туралы шарттарды куәландіруға бағытталған
нотариалдық іс әрекеттердің ерекшілектері
Мүлікті иеліктен шығару туралы шарттарды куәландіруға бағытталған
нотариалдық іс әрекеттер жасау жалпы тәртiбi Нотариат туралы заңның 39-51
баптарында көзделген. Одан басқа жоғарыда атап кеткен нотариаттық iс-
әрекеттер жасау тәртiбi Әдiлет министрлiгi бекiтетiн нотариустардың
нотариаттық iс-әрекеттер жасау тәртiбi туралы Нұсқаулықпен белгiленген.
Мүлікті иеліктен шығару туралы шарттарды куәландіруға бағытталған
нотариаттық iс-әрекеттер бұл үшiн барлық қажеттi құжаттар табыс етiлiп,
мемлекеттiк нотариус немесе Нотариат туралы Заң арқылы нотариаттық iс-
әрекеттер жасауға уәкiлдiк берiлген адамдар нотариаттық iс-әрекеттер
жасаған жағдайда мемлекеттiк баж төлеген не жекеше нотариустың нотариаттық
iс-әрекеттерiне ақы төленген күнi жасалады.
Аталған нотариаттық iс-әрекеттер жасау мынадай негiздер бойынша:
1) жеке және заңды тұлғалардан қосымша мәлiметтердi талап ету қажет
болуына;
2) құжаттардың сараптамаға жiберiлуi негiзiнде кейiнге қалдырылуы
мүмкiн.
Нотариаттық iс-әрекет жасауды кейiнге қалдыру мерзiмi нотариаттық iс-
әрекет жасауды кейiнге қалдыру туралы қаулы шығарылған күннен бастап бiр
айдан аспауы керек.
Басқа бiр мүдделi адам куәландырмақшы болған құқықты немесе фактінi
сотта даулаушы мүдделi адамның өтiнiшi бойынша нотариаттық iс-әрекет жасау
он күннен аспайтын мерзiмге кейiнге қалдырылуы мүмкiн. Егер осы мерзiм
iшiнде соттан өтiнiштiң түскенi туралы хабар алынбаса, нотариаттық iс-
әрекет жасалуға тиiс.
Басқа бiр мүдделi адам куәландыруды өтiнген құқықпен фактiнi даулаушы
мүдделi адамның өтiнiшi түскенi туралы соттан хабар алынған жағдайда,
нотариаттық iс-әрекет жасау сот iстi шешкенге дейiн тоқтатыла тұрады.
Мүлікті иеліктен шығару туралы шарттарды куәландіруға бағытталған
нотариаттық iс-әрекеттi жасауды өтiнген адамның жеке басы анықталу керек.
Нотариус немесе лауазымды адам нотариаттық iс-әрекет жасаған кезде
шартты куәландыру жасауды өтiнген азаматтың, оның өкiлiнiң немесе заңды
тұлға өкiлiнiң жеке басын анықтайды.
Адамның жеке басын анықтау нотариаттық iс-әрекет жасауды өтiнген
азаматтың жеке куәлiгi немесе паспорты негiзiнде жүргiзiледi.
Шарттарға қатысушы жеке адамдардың iс-әрекетке қабiлеттiлiгi мен заңды
тұлғалардың құқықтық қабiлеттiлiгiн анықталады.
Шартты куәландырған кезде азаматтардың iс-әрекетке қабiлеттiлiгi
анықталады және нотариаттық iс-әрекет жасау кезiнде мәмiлелерге қатысушы
заңды тұлғалардың құқықтық қабiлеттiлiгi тексерiледi. Шарт өкiлдер арқылы
жасалған жағдайда олардың өкiлеттiгi тексерiледi.
Нотариат куәландырған құжаттың мазмұны қатысушылардың қалауы бойынша
дауыстап оқылуы мүмкiн.
Қатысушылар нотариус куәландырған мәмiлелерге, өтiнiштер мен басқа
құжаттарға нотариустың қатысуымен қол қояды.
Егер азамат дене кемiстiгi, ауруы немесе әлде бiр өзге себептер
салдарынан өзi қол қоя алмаса, оның өтiнiшi бойынша және оның қатысуымен,
сондай-ақ нотариустың қатысуымен нотариаттық iс-әрекет жасауды өтiнген
азаматтың құжатқа өзi қол қоя алмау себептерi көрсетiле отырып, мәмiлеге,
өтiнiшке немесе өзге де құжатқа басқа азамат қол қоя алады.
Куәландырылатын шарттар мен айғақталатын құжаттардың мәтiндерiне
талаптар қойылады.
Нотариаттық куәландырылған мәмiленiң мәтiнi анық және түсiнiктi жазылуға
немесе басылуға, мәмiленiң мазмұнына қатысты сандар мен мерзiмдер ең
болмағанда бiр рет сөздермен, ал заңды тұлғалардың атаулары қысқартусыз,
олардың тұрған жерi көрсетiле отырып жазылуға тиiс. Азаматтардың тектерi,
аттары мен әкесiнiң аттары, олардың тұратын мекен-жайлары толық жазылуға
тиiс.
Өшiрiп тасталған, қосылып жазылған, сызылған сөздерi немесе басқа да
келiсiлмеген түзетулерi бар мәмiлелердiң мәтiнiн куәландыруға немесе
құжаттарды, сондай-ақ қарындашпен жазылған құжаттарды куәландыруға
болмайды.
Көлемi бiр парақтан асатын құжатта парақтар тiгiлген, бауланған және
мөрмен бекiтiлген болуға тиiс.
Нотариус пен аудандық маңызы бар қаланың, кенттiң, ауылдың (селоның),
ауылдық (селолық) округтiң әкiмi аппаратының лауазымды адамдарының өз атына
және атынан, өз жұбайының, оның және өз туыстарының (ата-аналары, балалары,
аға-iнiлерi, апа-сiңлiлерi, немерелерi, атасы, әжесi) атына және олардың
атынан нотариаттық iс-әрекеттер жасауға құқығы жоқ.
Аталған реттердегi нотариаттық iс-әрекеттердi кез келген басқа нотариус
жасайды.
Жоғарыда белгiленген ережелердi бұза отырып жасалған нотариаттық iс-
әрекеттер жарамсыз болып табылады.
Куәландырушы жазбалар мәмiлелердi куәландыру және нотариаттық
куәландырылған құжаттардың дубликаттарын беру, құжаттардың көшiрмелерi мен
олардан жасалған үзiндiлердiң дұрыстығын, құжаттардағы қойылған қолдардың
түпнұсқалығын, құжаттардың бiр тiлден екiншi тiлге аударылуының дұрыстығын
растау кезiнде, тиiстi құжаттарда құжаттардың көрсетiлген уақытын
куәландыру кезiнде жасалады.
Мүлікті иеліктен шығару туралы шарттарды куәландірілген нәтижесінде
пайда болатын меншiк құқығын, сонымен қатар мұраға алу құқығын азаматтың
тiрi екендiгi және белгiлi бiр орында болуы фактiлерiн, жеке және заңды
тұлғалардың өтiнiшiн басқа және жеке заңды тұлғаларға берудi куәландыру,
құжаттарды сақтауға қабылдауды растау үшiн тиiстi куәлiктер берiледi.
Мұраға сенiмгерлiк басқарушы тағайындалған кезде нотариус тиiстi қаулы
шығарады.
Егер: 1) мұндай iс-әрекет жасау заңдарға қайшы келсе; 2) iс-әрекеттi
басқа нотариус жасауға тиiс болса; 3) нотариаттық iс-әрекет жасау жөнiнде
қабiлетсiз азамат немесе қажеттi өкiлеттiгi жоқ өкіл өтiнiш жасаса; 4)
заңды тұлға атынан жасалатын мәмiле оның жарғысында немесе ережесiнде
көрсетiлген мақсаттарға қайшы келсе; 5) мәмiле заңдар талаптарына сәйкес
келмесе; 6) нотариаттық iс-әрекет жасау үшiн табыс етiлген құжаттар заң
талаптарына сәйкес келмесе, нотариаттық iс-әрекет жасаудан бас тартуы
мүмкiн.
Нотариаттық iс-әрекет жасауды өтiнген адамға бас тартылған жағдайда,
нотариус ол нотариаттық iс-әрекет жасауға өтiнiш берген күннен бастап, он
күннiң iшiнде жазбаша түрде бас тарту себебi көрсетiлген дәлелдi қаулыны
бередi.
Нотариаттық iс-әрекет жасаудан бас тартуға немесе нотариаттық iс-
әрекеттiң дұрыс жасалмағаны үшiн сот тәртiбiмен шағымдануға болады.
Нотариус және Нотариат туралы заңның 34-36-баптарында аталған лауазымды
адамдар жасаған барлық нотариаттық iс-әрекеттер тiзiлiмге тiркеледi.
Нотариаттық iс-әрекеттердi, нотариаттық куәлiктердi және қаулыларды,
мәмiлелер мен куәландырылған құжаттардағы куәландыру жазбаларын тiркейтiн
тiзiлiмдердiң нысанын Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгi
белгiлейдi.
Бiр данасы нотариаттық кеңсе iстерiнде немесе нотариуста сақталатын
құжат жоғалған жағдайда, өз аттарынан немесе солардың тапсырмасы бойынша
нотариаттық iс-әрекеттер жасалған азаматтардың, заңды тұлғалар өкiлдерiнiң
жазбаша өтiнiштерi бойынша оларға жоғалған құжаттың дубликаты берiледi.
Құжаттың дубликатын беру Нотариат туралы заңның 3-бабының талаптары
сақтала отырып жүргiзiледi.
Нотариаттық тәртiппен куәландырылатын мәмiлелер заңда нақты анықталады.
Жалпы ереже бойынша егер мәміленің, шарттын нысаны заң бойынша нотариалдық
деп белгіленсе, оны бұзған жағдайда мәміле жарамсыз деп танылады.
Нотариус заңдармен мiндеттi нотариаттық куәландыру белгiленген
мәмiлелердi куәландырады. Тараптардың тiлегi бойынша нотариус басқа
мәмiлелердi де куәландыра алады. Нотариус заңдармен бекітілген міндетті
нотариаттық нысанды мәмілелерді куәландырады. Тараптардың тілегі заңмен
міндетті нотариаттық нысан белгіленбеген мәмілелер мен басқа да мәмілелер
куәландырылуы мүмкін.
Қолданылып жүрген заңға сәйкес мәмілелердің мынадай түрлері міндетті
нотариаттық куәландырылуға жатады:
1) рента шарты;
2) өсиеттер;
3) мүліктік басқаруға, егер заңда өзгеше көрсетілмесе нотариаттық
куәландыруды талап ететін мәмілелерді жасауға берілетін сенімхаттар;
4) азаматтық заңдармен көзделгендегіден басқа жағдайларда қайта сенім
білдіру тәртібімен берілетін сенімхаттар;
5) шаруашылық серіктестіктерінің құрылтайшылық құжаттары;
6) неке шарттары;
7) заңды мұрагерлердің олардың және мұраға әуестік кезектілігі мен
олардың үлестерінің мөлшері туралы келісімі;
8) алиментті төлеу туралы келісімі.
Нотариус мәмiле, шарт жобасының мазмұны мен мағынасын тараптарға
түсiндiру керек.
Нотариус пен нотариаттық iс-әрекет жасаушы лауазымды адамдар тараптарға,
олар табыс еткен мәмiле, шарт жобасының мазмұны мен мағынасын түсiндiруге
және оның мазмұны тараптардың шын ниеттерiне сәйкес келетiнiн және заң
талаптарына қайшы келмейтiнiн тексеруге мiндеттi.
Тiркелуге жататын мүлiктi иелiктен шығару (алу) туралы және кепiлге салу
туралы шарттар иелiктен алынатын немесе кепiлге салынатын мүлiкке деген
меншiк құқықтарын растайтын құжаттарды көрсеткен жағдайда куәландырылуы
мүмкiн.
Тiркелуге жататын жылжымайтын мүлiктi иелiктен алу мен кепiлге салу
шартын куәландыру сол мүлiк тұрған жерде жасалады.
Егер шарт жасау сәтінде әрекет етуге қабілетті жеке тұлға алкогольдік
немесе есірткілік масаю халінде болса нотариус мәмілені куәландырудан бас
тартуға тиіс.
14 жасқа дейінгі кәмелетке толмағандардың атынан шарттарды олардың ата-
аналарының бiрі (асырап алушылар, қамқоршылар), ал әрекет қабілеттілігі жоқ
азаматтардың атынан - қамқоршылары жасайды.
14-тен 18 жасқа дейінгі кәмелетке толмағандар мәмілелерді ата-аналарының
бiреуінің (асырап алушылардың, қорғаншыларының), ал әрекет қабілеттілігі
шектелген адамдар - қорғаншыларының келісімімен жасайды.
Мұндай келісімнің нысаны заңдарда мәмілелер үшін белгіленген нысанға
сәйкес келуі тиіс.
Кәмелетке жасы толмағандар, қамқорлыққа алынғандар (қорғаншылыққа
алынғандар) атынан қамқоршылар (қорғаншылар) мәміле жасау үшін немесе
оларды заңда көрсетілген жағдайларда жасау үшін қамқоршылық және
қорғаншылық органдарының келісімі талап етіледі.
Тіркелуге жататын мүлікті иеліктен алу және кепілге салу туралы
мәлімдемелер иеліктен алынатын немесе кепілге салынатын мүлікке деген
құқықты растайтын құжаттарды көрсеткен жағдайда куәландырылады.
Шартты бұзу мәмілелері тіркеуші органда тіркелген жағдайда шартқа қосып
келісім құру жолымен рәсімделеді. Мұндайда нотариус тиісті келісімді
куәландырады және оны белгіленген тәртіп бойынша тіркейді.
Мемлекеттік тiркеуден өткен жылжымайтын мүлiктi иелiктен айыру туралы
шартты бұзған жағдайда, нотариус шартты бұзған сәтте жылжымайтын мүлікке
тіркелген құқықтар (ауыртпалықтар) және оның техникалық сипаттамалары
туралы анықтамасы негiзiнде келiсiмдi куәландырады, оны белгiленген
тәртіпте тiркейдi және құқықты белгiлейтiн құжатты мүлiк иесiне қайтарады.
Тиісті органда тіркеуден өтпеген шарт тараптардың бірлескен өтініштері
негізінде шарттың барлық даналары мен тізілімдері жазбаша өтініш жолымен
бұзылады. Мұндайда құқықтарын белгілейтін құжаттар мүлік иесіне
қайтарылады.
Шартты бұзу тәртібіне қарамастан нотариус тараптардағы ерлі-зайыптылар
келісімін талап етуге міндетті.
Аталған шарттарды бұзу кезінде осы келісімдерді бұзу үшін бұрын
өндірілген мемлекеттік баж (жекеше нотариуске төленген сома) тараптарға
қайтарылмайды.
Соттың заң күшіне енген шешіміне сәйкес мәміле жарамсыз деп танылса,
нотариус бұл туралы нотариустың іс-қағаздарына сақталынған тізілімге және
мәміле данасына жазба жасауға міндетті.
Шарт жарамсыз деп танылғанда нотариус бұл жөнінде тізілімде осы туралы
белгі қояды және иеліктен айырушыға құқық беретін құжаттарды қайтарады. Бұл
ретте бұрын алынған мемлекеттік баж салығы (жеке нотариустың қызметіне ақы
төлеу) тараптарға қайтарылмайды.
Шарттардың мазмұны баяндалатын, нотариаттық тәртіпте куәландырылатын
құжаттар данасының саны нотариаттық іс-әрекет жасауға өтініш берген
адамдардың санымен белгіленеді, бірақ екі данадан кем болмауы қажет.
Құжаттардың бір данасы нотариустың ісінде қалады, екінші данасы тарапқа
(тараптарға) беріледі.
Нотариус жылжымайтын мүлікті иеліктен шығару (алу) туралы (сату,
айырбастау, сыйға тарту және т.б. [39, 376-379б.]) және өзге де жылжымайтын
мүлікке заттық құқықты иеліктен алу туралы шарттарын мүліктің тұрған жері
бойынша, сонымен қатар жылжымалы мүлікті иеліктен айыру шарттарын - оның
тұрған жеріне байланыссыз куәландырады (Нотариат туралы Қазақстан
Республикасы Заңының 54-бабының 2-тармағы).
Меншік иесінің ортақ бірлескен меншіктегі немесе үлеске меншік
құқығындағы мүліктің үлесін алуы барлық қатысушылардың келісімімен
жүргізіледі. Нотариаттық куәландыруды немесе мемлекеттік тіркеуді талап
ететін мәмілелерді жасау кезінде нотариус мәмілелерді жасауға ортақ
бірлескен меншіктің басқа қатысушыларының келісімі туралы өтінішті талап
етуге міндетті.
Ерлі-зайыптылардың біреуі ерлі-зайыптылардың ортақ мүлкіне билік ету
жөніндегі мәміле жасасқан кезде, егер неке шартымен мүліктің өзге тәртібі
белгіленбеген болса, екіншісінің келісімі керек болады. Сондықтан ерлі-
зайыптылардың біреуі жылжымайтын мүлікке билік ету жөніндегі мәмілені және
белгіленген тәртіппен нотариаттық куәландыруды және (немесе) тіркеуді талап
ететін мәмілені жасасу үшін ерлі-зайыптылардың екіншісінің нотариаттық
куәландырылған келісімін не иеліктен айыруға жататын мүлік иесінің некеде
тұрмайтыны туралы арызды талап ету қажет.
Ерлi-зайыптылардың бipeyi жылжымайтын мүлiктi сатып алу жөнiнде мәмiле
мен нотариаттық куәландыруды және (немесе) заңда белгiленген тәртiппен
тiркеудi талап ететiн мәмiле, шарт жасаған кезде басқа жұбайдың келiсiмi
қажет (Неке және отбасы туралы Заңның 33-бабының 2-тармағы [40]). Бұл
ретте шарттың мәтінінде сатып алушы мүлiктi өз зайыбының келiсiмiмен
сатылығын көрсетуi тиiс.
Егер жұбай нотариусқа өзі келіп, жылжымайтын мүлікті иеліктен алуға
өтініш берсе, қолының түпнұсқалығын куәландыру нотариатпен талап етілмейді.
Бұл жағдайда нотариус жұбайдың жеке басын анықтайды және қойылған қолының
түпнұсқалығын тексереді, бұл туралы өтінішке белгі қояды және жеке басты
анықтайтын құжатты, оның нөмірін, берілген күнін, құжат беруші мекеменің
атауын көрсетеді.
Ерлі-зайыптылардың некелік қарым-қатынастарын нотариус неке туралы
куәлік бойынша тексереді, бұл туралы арызда белгі жасайды және куәліктің
нөмірін және берілген күнін, құжатты берген органның атауын көрсетеді.
Егер жұбайдың өтінішінде мүлікті иеліктен алуға нақты кім турасында
келісім беретіні, немесе бағасы және басқа талаптары көрсетілсе, нотариус
шартты куәландыру кезінде осы талаптардың орындалуын тексеруге міндетті.
Жалпы мүліктегі үлесті (үлестің үлесін) бөгде адамдарға сату кезінде
сатылатын үлесті меншіктің қалған қатысушылары оның сатылатын бағасы
бойынша және (жария саудаға салып сату реттерінен басқа) және тең
жағдайларда ... жалғасы
Кіріспе
1. Мүлікті иеліктен шығару туралы шарттарды куәландіруға бағытталған
нотариалдық іс әрекеттердің ерекшілектері
Қорытынды
Пайдаланған қайнар көздер тізімі
Кіріспе
Қазіргі кезде Қазақстан Республикасында нарықтық экономиканың
қалыптасуына бағытталған қайта құруларды жүзеге асыруға байланысты, басты
объектісі мүлік болып табылатын мүліктік қатынастардың шеңбері кеңее
түсуде. Әр мемлекетте мүлік әлеуметтік, экономикалық маңызға ие, құндылығы
жоғары объект болып есептеледі. Сондықтан да заң шығарушы орган мүлік
саласындағы құқықтық қатынастарды реттеуге, бақылауға аса көңіл бөледі.
Қазақстанның он бесжылдық мемлекеттік тәуелсіздігі кезеңінде мүліктің
құқықтық режимінде түбегейлі өзгерістер орын алды. Көптеген сұрақтар
нормативтік деңгейде өз шешімін тапқан, алайда қолданыстағы заңнаманы
талдау көрсеткендей, әлі өзінің шешімін таппаған мәселелер де анықталды.
Атап айтсақ, мүлікті иелікке алу, мүлікті иеліктен шығаруға бағытталған
мәмілелерді, нақты айтқанда, шарттарды құқықтық реттеу, шартттарды
нотариалдық куәландіру мәселесі. Тұжырымдаманың жетілдірілмегендігі кейбір
реттерде мүлік саласындағы шарттардын нысанына байланысты, сондай-ақ,
нотариаттық куаландыру мәселелерді айқындауға байланысты. Сонымен қатар
мүлікке құқықтарды тіркеу жүйесінің сұрақтары, осы жүйемен шарттарды
нотариаттық куәландыру жүйесінің арақатынасы мәселелері бүгінгі күні де
өзекті болып саналуда.
Мәмілелер, шарттар арқылы азаматтардың, заңды тұлғалар арасында
көптеген әртүрлі мүліктік қатынастар пайда болады. Мүліктік қатынастар
үшін, мүлікке ие болуына, меншік қатынастарда маңыздылығы өте жоғары
мәміленің түрі – шарт, нақты айтқанда, мүлікті иеліктен шығару (алу) туралы
шарттар. Қазақстан Республикасы Конституциясында [1] азаматтар өзінің
мүлкіне өзінің қалауы бойынша билік ететіндігі бекітілген. Мүлікке билік
ету көп жағдайларда мүлікті иеліктен шығару туралы шарртар арқылы жүзеге
асырылады.
1. Мүлікті иеліктен шығару туралы шарттарды куәландіруға бағытталған
нотариалдық іс әрекеттердің ерекшілектері
Мүлікті иеліктен шығару туралы шарттарды куәландіруға бағытталған
нотариалдық іс әрекеттер жасау жалпы тәртiбi Нотариат туралы заңның 39-51
баптарында көзделген. Одан басқа жоғарыда атап кеткен нотариаттық iс-
әрекеттер жасау тәртiбi Әдiлет министрлiгi бекiтетiн нотариустардың
нотариаттық iс-әрекеттер жасау тәртiбi туралы Нұсқаулықпен белгiленген.
Мүлікті иеліктен шығару туралы шарттарды куәландіруға бағытталған
нотариаттық iс-әрекеттер бұл үшiн барлық қажеттi құжаттар табыс етiлiп,
мемлекеттiк нотариус немесе Нотариат туралы Заң арқылы нотариаттық iс-
әрекеттер жасауға уәкiлдiк берiлген адамдар нотариаттық iс-әрекеттер
жасаған жағдайда мемлекеттiк баж төлеген не жекеше нотариустың нотариаттық
iс-әрекеттерiне ақы төленген күнi жасалады.
Аталған нотариаттық iс-әрекеттер жасау мынадай негiздер бойынша:
1) жеке және заңды тұлғалардан қосымша мәлiметтердi талап ету қажет
болуына;
2) құжаттардың сараптамаға жiберiлуi негiзiнде кейiнге қалдырылуы
мүмкiн.
Нотариаттық iс-әрекет жасауды кейiнге қалдыру мерзiмi нотариаттық iс-
әрекет жасауды кейiнге қалдыру туралы қаулы шығарылған күннен бастап бiр
айдан аспауы керек.
Басқа бiр мүдделi адам куәландырмақшы болған құқықты немесе фактінi
сотта даулаушы мүдделi адамның өтiнiшi бойынша нотариаттық iс-әрекет жасау
он күннен аспайтын мерзiмге кейiнге қалдырылуы мүмкiн. Егер осы мерзiм
iшiнде соттан өтiнiштiң түскенi туралы хабар алынбаса, нотариаттық iс-
әрекет жасалуға тиiс.
Басқа бiр мүдделi адам куәландыруды өтiнген құқықпен фактiнi даулаушы
мүдделi адамның өтiнiшi түскенi туралы соттан хабар алынған жағдайда,
нотариаттық iс-әрекет жасау сот iстi шешкенге дейiн тоқтатыла тұрады.
Мүлікті иеліктен шығару туралы шарттарды куәландіруға бағытталған
нотариаттық iс-әрекеттi жасауды өтiнген адамның жеке басы анықталу керек.
Нотариус немесе лауазымды адам нотариаттық iс-әрекет жасаған кезде
шартты куәландыру жасауды өтiнген азаматтың, оның өкiлiнiң немесе заңды
тұлға өкiлiнiң жеке басын анықтайды.
Адамның жеке басын анықтау нотариаттық iс-әрекет жасауды өтiнген
азаматтың жеке куәлiгi немесе паспорты негiзiнде жүргiзiледi.
Шарттарға қатысушы жеке адамдардың iс-әрекетке қабiлеттiлiгi мен заңды
тұлғалардың құқықтық қабiлеттiлiгiн анықталады.
Шартты куәландырған кезде азаматтардың iс-әрекетке қабiлеттiлiгi
анықталады және нотариаттық iс-әрекет жасау кезiнде мәмiлелерге қатысушы
заңды тұлғалардың құқықтық қабiлеттiлiгi тексерiледi. Шарт өкiлдер арқылы
жасалған жағдайда олардың өкiлеттiгi тексерiледi.
Нотариат куәландырған құжаттың мазмұны қатысушылардың қалауы бойынша
дауыстап оқылуы мүмкiн.
Қатысушылар нотариус куәландырған мәмiлелерге, өтiнiштер мен басқа
құжаттарға нотариустың қатысуымен қол қояды.
Егер азамат дене кемiстiгi, ауруы немесе әлде бiр өзге себептер
салдарынан өзi қол қоя алмаса, оның өтiнiшi бойынша және оның қатысуымен,
сондай-ақ нотариустың қатысуымен нотариаттық iс-әрекет жасауды өтiнген
азаматтың құжатқа өзi қол қоя алмау себептерi көрсетiле отырып, мәмiлеге,
өтiнiшке немесе өзге де құжатқа басқа азамат қол қоя алады.
Куәландырылатын шарттар мен айғақталатын құжаттардың мәтiндерiне
талаптар қойылады.
Нотариаттық куәландырылған мәмiленiң мәтiнi анық және түсiнiктi жазылуға
немесе басылуға, мәмiленiң мазмұнына қатысты сандар мен мерзiмдер ең
болмағанда бiр рет сөздермен, ал заңды тұлғалардың атаулары қысқартусыз,
олардың тұрған жерi көрсетiле отырып жазылуға тиiс. Азаматтардың тектерi,
аттары мен әкесiнiң аттары, олардың тұратын мекен-жайлары толық жазылуға
тиiс.
Өшiрiп тасталған, қосылып жазылған, сызылған сөздерi немесе басқа да
келiсiлмеген түзетулерi бар мәмiлелердiң мәтiнiн куәландыруға немесе
құжаттарды, сондай-ақ қарындашпен жазылған құжаттарды куәландыруға
болмайды.
Көлемi бiр парақтан асатын құжатта парақтар тiгiлген, бауланған және
мөрмен бекiтiлген болуға тиiс.
Нотариус пен аудандық маңызы бар қаланың, кенттiң, ауылдың (селоның),
ауылдық (селолық) округтiң әкiмi аппаратының лауазымды адамдарының өз атына
және атынан, өз жұбайының, оның және өз туыстарының (ата-аналары, балалары,
аға-iнiлерi, апа-сiңлiлерi, немерелерi, атасы, әжесi) атына және олардың
атынан нотариаттық iс-әрекеттер жасауға құқығы жоқ.
Аталған реттердегi нотариаттық iс-әрекеттердi кез келген басқа нотариус
жасайды.
Жоғарыда белгiленген ережелердi бұза отырып жасалған нотариаттық iс-
әрекеттер жарамсыз болып табылады.
Куәландырушы жазбалар мәмiлелердi куәландыру және нотариаттық
куәландырылған құжаттардың дубликаттарын беру, құжаттардың көшiрмелерi мен
олардан жасалған үзiндiлердiң дұрыстығын, құжаттардағы қойылған қолдардың
түпнұсқалығын, құжаттардың бiр тiлден екiншi тiлге аударылуының дұрыстығын
растау кезiнде, тиiстi құжаттарда құжаттардың көрсетiлген уақытын
куәландыру кезiнде жасалады.
Мүлікті иеліктен шығару туралы шарттарды куәландірілген нәтижесінде
пайда болатын меншiк құқығын, сонымен қатар мұраға алу құқығын азаматтың
тiрi екендiгi және белгiлi бiр орында болуы фактiлерiн, жеке және заңды
тұлғалардың өтiнiшiн басқа және жеке заңды тұлғаларға берудi куәландыру,
құжаттарды сақтауға қабылдауды растау үшiн тиiстi куәлiктер берiледi.
Мұраға сенiмгерлiк басқарушы тағайындалған кезде нотариус тиiстi қаулы
шығарады.
Егер: 1) мұндай iс-әрекет жасау заңдарға қайшы келсе; 2) iс-әрекеттi
басқа нотариус жасауға тиiс болса; 3) нотариаттық iс-әрекет жасау жөнiнде
қабiлетсiз азамат немесе қажеттi өкiлеттiгi жоқ өкіл өтiнiш жасаса; 4)
заңды тұлға атынан жасалатын мәмiле оның жарғысында немесе ережесiнде
көрсетiлген мақсаттарға қайшы келсе; 5) мәмiле заңдар талаптарына сәйкес
келмесе; 6) нотариаттық iс-әрекет жасау үшiн табыс етiлген құжаттар заң
талаптарына сәйкес келмесе, нотариаттық iс-әрекет жасаудан бас тартуы
мүмкiн.
Нотариаттық iс-әрекет жасауды өтiнген адамға бас тартылған жағдайда,
нотариус ол нотариаттық iс-әрекет жасауға өтiнiш берген күннен бастап, он
күннiң iшiнде жазбаша түрде бас тарту себебi көрсетiлген дәлелдi қаулыны
бередi.
Нотариаттық iс-әрекет жасаудан бас тартуға немесе нотариаттық iс-
әрекеттiң дұрыс жасалмағаны үшiн сот тәртiбiмен шағымдануға болады.
Нотариус және Нотариат туралы заңның 34-36-баптарында аталған лауазымды
адамдар жасаған барлық нотариаттық iс-әрекеттер тiзiлiмге тiркеледi.
Нотариаттық iс-әрекеттердi, нотариаттық куәлiктердi және қаулыларды,
мәмiлелер мен куәландырылған құжаттардағы куәландыру жазбаларын тiркейтiн
тiзiлiмдердiң нысанын Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгi
белгiлейдi.
Бiр данасы нотариаттық кеңсе iстерiнде немесе нотариуста сақталатын
құжат жоғалған жағдайда, өз аттарынан немесе солардың тапсырмасы бойынша
нотариаттық iс-әрекеттер жасалған азаматтардың, заңды тұлғалар өкiлдерiнiң
жазбаша өтiнiштерi бойынша оларға жоғалған құжаттың дубликаты берiледi.
Құжаттың дубликатын беру Нотариат туралы заңның 3-бабының талаптары
сақтала отырып жүргiзiледi.
Нотариаттық тәртiппен куәландырылатын мәмiлелер заңда нақты анықталады.
Жалпы ереже бойынша егер мәміленің, шарттын нысаны заң бойынша нотариалдық
деп белгіленсе, оны бұзған жағдайда мәміле жарамсыз деп танылады.
Нотариус заңдармен мiндеттi нотариаттық куәландыру белгiленген
мәмiлелердi куәландырады. Тараптардың тiлегi бойынша нотариус басқа
мәмiлелердi де куәландыра алады. Нотариус заңдармен бекітілген міндетті
нотариаттық нысанды мәмілелерді куәландырады. Тараптардың тілегі заңмен
міндетті нотариаттық нысан белгіленбеген мәмілелер мен басқа да мәмілелер
куәландырылуы мүмкін.
Қолданылып жүрген заңға сәйкес мәмілелердің мынадай түрлері міндетті
нотариаттық куәландырылуға жатады:
1) рента шарты;
2) өсиеттер;
3) мүліктік басқаруға, егер заңда өзгеше көрсетілмесе нотариаттық
куәландыруды талап ететін мәмілелерді жасауға берілетін сенімхаттар;
4) азаматтық заңдармен көзделгендегіден басқа жағдайларда қайта сенім
білдіру тәртібімен берілетін сенімхаттар;
5) шаруашылық серіктестіктерінің құрылтайшылық құжаттары;
6) неке шарттары;
7) заңды мұрагерлердің олардың және мұраға әуестік кезектілігі мен
олардың үлестерінің мөлшері туралы келісімі;
8) алиментті төлеу туралы келісімі.
Нотариус мәмiле, шарт жобасының мазмұны мен мағынасын тараптарға
түсiндiру керек.
Нотариус пен нотариаттық iс-әрекет жасаушы лауазымды адамдар тараптарға,
олар табыс еткен мәмiле, шарт жобасының мазмұны мен мағынасын түсiндiруге
және оның мазмұны тараптардың шын ниеттерiне сәйкес келетiнiн және заң
талаптарына қайшы келмейтiнiн тексеруге мiндеттi.
Тiркелуге жататын мүлiктi иелiктен шығару (алу) туралы және кепiлге салу
туралы шарттар иелiктен алынатын немесе кепiлге салынатын мүлiкке деген
меншiк құқықтарын растайтын құжаттарды көрсеткен жағдайда куәландырылуы
мүмкiн.
Тiркелуге жататын жылжымайтын мүлiктi иелiктен алу мен кепiлге салу
шартын куәландыру сол мүлiк тұрған жерде жасалады.
Егер шарт жасау сәтінде әрекет етуге қабілетті жеке тұлға алкогольдік
немесе есірткілік масаю халінде болса нотариус мәмілені куәландырудан бас
тартуға тиіс.
14 жасқа дейінгі кәмелетке толмағандардың атынан шарттарды олардың ата-
аналарының бiрі (асырап алушылар, қамқоршылар), ал әрекет қабілеттілігі жоқ
азаматтардың атынан - қамқоршылары жасайды.
14-тен 18 жасқа дейінгі кәмелетке толмағандар мәмілелерді ата-аналарының
бiреуінің (асырап алушылардың, қорғаншыларының), ал әрекет қабілеттілігі
шектелген адамдар - қорғаншыларының келісімімен жасайды.
Мұндай келісімнің нысаны заңдарда мәмілелер үшін белгіленген нысанға
сәйкес келуі тиіс.
Кәмелетке жасы толмағандар, қамқорлыққа алынғандар (қорғаншылыққа
алынғандар) атынан қамқоршылар (қорғаншылар) мәміле жасау үшін немесе
оларды заңда көрсетілген жағдайларда жасау үшін қамқоршылық және
қорғаншылық органдарының келісімі талап етіледі.
Тіркелуге жататын мүлікті иеліктен алу және кепілге салу туралы
мәлімдемелер иеліктен алынатын немесе кепілге салынатын мүлікке деген
құқықты растайтын құжаттарды көрсеткен жағдайда куәландырылады.
Шартты бұзу мәмілелері тіркеуші органда тіркелген жағдайда шартқа қосып
келісім құру жолымен рәсімделеді. Мұндайда нотариус тиісті келісімді
куәландырады және оны белгіленген тәртіп бойынша тіркейді.
Мемлекеттік тiркеуден өткен жылжымайтын мүлiктi иелiктен айыру туралы
шартты бұзған жағдайда, нотариус шартты бұзған сәтте жылжымайтын мүлікке
тіркелген құқықтар (ауыртпалықтар) және оның техникалық сипаттамалары
туралы анықтамасы негiзiнде келiсiмдi куәландырады, оны белгiленген
тәртіпте тiркейдi және құқықты белгiлейтiн құжатты мүлiк иесiне қайтарады.
Тиісті органда тіркеуден өтпеген шарт тараптардың бірлескен өтініштері
негізінде шарттың барлық даналары мен тізілімдері жазбаша өтініш жолымен
бұзылады. Мұндайда құқықтарын белгілейтін құжаттар мүлік иесіне
қайтарылады.
Шартты бұзу тәртібіне қарамастан нотариус тараптардағы ерлі-зайыптылар
келісімін талап етуге міндетті.
Аталған шарттарды бұзу кезінде осы келісімдерді бұзу үшін бұрын
өндірілген мемлекеттік баж (жекеше нотариуске төленген сома) тараптарға
қайтарылмайды.
Соттың заң күшіне енген шешіміне сәйкес мәміле жарамсыз деп танылса,
нотариус бұл туралы нотариустың іс-қағаздарына сақталынған тізілімге және
мәміле данасына жазба жасауға міндетті.
Шарт жарамсыз деп танылғанда нотариус бұл жөнінде тізілімде осы туралы
белгі қояды және иеліктен айырушыға құқық беретін құжаттарды қайтарады. Бұл
ретте бұрын алынған мемлекеттік баж салығы (жеке нотариустың қызметіне ақы
төлеу) тараптарға қайтарылмайды.
Шарттардың мазмұны баяндалатын, нотариаттық тәртіпте куәландырылатын
құжаттар данасының саны нотариаттық іс-әрекет жасауға өтініш берген
адамдардың санымен белгіленеді, бірақ екі данадан кем болмауы қажет.
Құжаттардың бір данасы нотариустың ісінде қалады, екінші данасы тарапқа
(тараптарға) беріледі.
Нотариус жылжымайтын мүлікті иеліктен шығару (алу) туралы (сату,
айырбастау, сыйға тарту және т.б. [39, 376-379б.]) және өзге де жылжымайтын
мүлікке заттық құқықты иеліктен алу туралы шарттарын мүліктің тұрған жері
бойынша, сонымен қатар жылжымалы мүлікті иеліктен айыру шарттарын - оның
тұрған жеріне байланыссыз куәландырады (Нотариат туралы Қазақстан
Республикасы Заңының 54-бабының 2-тармағы).
Меншік иесінің ортақ бірлескен меншіктегі немесе үлеске меншік
құқығындағы мүліктің үлесін алуы барлық қатысушылардың келісімімен
жүргізіледі. Нотариаттық куәландыруды немесе мемлекеттік тіркеуді талап
ететін мәмілелерді жасау кезінде нотариус мәмілелерді жасауға ортақ
бірлескен меншіктің басқа қатысушыларының келісімі туралы өтінішті талап
етуге міндетті.
Ерлі-зайыптылардың біреуі ерлі-зайыптылардың ортақ мүлкіне билік ету
жөніндегі мәміле жасасқан кезде, егер неке шартымен мүліктің өзге тәртібі
белгіленбеген болса, екіншісінің келісімі керек болады. Сондықтан ерлі-
зайыптылардың біреуі жылжымайтын мүлікке билік ету жөніндегі мәмілені және
белгіленген тәртіппен нотариаттық куәландыруды және (немесе) тіркеуді талап
ететін мәмілені жасасу үшін ерлі-зайыптылардың екіншісінің нотариаттық
куәландырылған келісімін не иеліктен айыруға жататын мүлік иесінің некеде
тұрмайтыны туралы арызды талап ету қажет.
Ерлi-зайыптылардың бipeyi жылжымайтын мүлiктi сатып алу жөнiнде мәмiле
мен нотариаттық куәландыруды және (немесе) заңда белгiленген тәртiппен
тiркеудi талап ететiн мәмiле, шарт жасаған кезде басқа жұбайдың келiсiмi
қажет (Неке және отбасы туралы Заңның 33-бабының 2-тармағы [40]). Бұл
ретте шарттың мәтінінде сатып алушы мүлiктi өз зайыбының келiсiмiмен
сатылығын көрсетуi тиiс.
Егер жұбай нотариусқа өзі келіп, жылжымайтын мүлікті иеліктен алуға
өтініш берсе, қолының түпнұсқалығын куәландыру нотариатпен талап етілмейді.
Бұл жағдайда нотариус жұбайдың жеке басын анықтайды және қойылған қолының
түпнұсқалығын тексереді, бұл туралы өтінішке белгі қояды және жеке басты
анықтайтын құжатты, оның нөмірін, берілген күнін, құжат беруші мекеменің
атауын көрсетеді.
Ерлі-зайыптылардың некелік қарым-қатынастарын нотариус неке туралы
куәлік бойынша тексереді, бұл туралы арызда белгі жасайды және куәліктің
нөмірін және берілген күнін, құжатты берген органның атауын көрсетеді.
Егер жұбайдың өтінішінде мүлікті иеліктен алуға нақты кім турасында
келісім беретіні, немесе бағасы және басқа талаптары көрсетілсе, нотариус
шартты куәландыру кезінде осы талаптардың орындалуын тексеруге міндетті.
Жалпы мүліктегі үлесті (үлестің үлесін) бөгде адамдарға сату кезінде
сатылатын үлесті меншіктің қалған қатысушылары оның сатылатын бағасы
бойынша және (жария саудаға салып сату реттерінен басқа) және тең
жағдайларда ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz