Ашытқылардың белок жинақтаушы қасиеттерін зерттеу

Пән: Биология
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 33 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

әл - Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті

Ғани Г. М.

АШЫТҚЫЛАРДЫҢ БЕЛОК ЖИНАҚТАУШЫ ҚАСИЕТТЕРІН ЗЕРТТЕУ

ДИПЛОМ ЖҰМЫСЫ

5В070100 - «Биотехнология» мамандығы

Алматы 2015

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

әл - Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті

Биотехнология кафедрасы

«Қорғауға жіберілді»

Биотехнология кафедрасының меңгерушісі Кистаубаева А. С.

ДИПЛОМ ЖҰМЫСЫ

Тақырыбы: «АШЫТҚЫЛАРДЫҢ БЕЛОК ЖИНАҚТАУШЫ ҚАСИЕТТЕРІН ЗЕРТТЕУ»

5В070100 - «Биотехнология» мамандығы

Орындаған Ғани Г. М.

Ғылыми жетекшісі

б. ғ. к., доцент Уалиева П. С.

Норма бақылаушы

Алматы, 2015

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . .

НЕГІЗГІ БӨЛІМ . . .

Әдебиетке шолу . . .

1. 1 Ашытқы клеткаларының қасиеттері және ерекшеліктері . . .

1. 2 Жемдік белок алуда ашытқыларды пайдалану . . .

1. 3 Ашытқыларды өсіруге арналған субстраттар . . .

2 Зерттеу материалдары мен әдістері . . .

2. 1 Зерттеу материалдары . . .

Зерттеу әдістері . . .

ҚОРЫТЫНДЫ . . .

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . .

КІРІСПЕ

Тақырыптың өзектілігі. Ашытқы клеткалары негізінде микробтық белок алу қазіргі таңда маңызды биотехнологиялық мәселелердің бірі. Ауыл шаруашылығы жануарларын және үй құстарын қоректендіруде азықтың жетіспеуіне байланысты белок көзі ретінде микробты биомассаға ерекше назар аударылуда. Ашытқылар тағамдық және мал азығының қоспаларын байыту мақсатында белок көзі ретінде пайдаланылады. Жемдік ашытқыларды өсіру үшін субстрат ретінде көмірсутектер, ағаш өңдейтін өнеркәсіп және өсімдік қалдықтарының әр түрлі гидролизаттары пайдаланылып, ашытқылар негізінде жемдік белок алу өзекті мәселелердің бірі болып табылады. Ғылыми жаңалығы. Мал шаруашылығын ақуыз азықтарымен қамтамасыз етуде мал азықтық ашытқы ақуызы аса құнды болып саналады. Онда басқа азықтарда кездеспейтін мал организміне аса қажетті 10 аминқышқыл, сонымен қатар мұндай азықта В ₁ , В ₂ , В ₃ , В ₇ витаминдері және басқа да организмге қажетті заттар бар. Алынған нәтижелерді сараптай келе Pichia fermentans дақылы мақсары, сабан субстраттарында, Candida inconspicua дақылы мақта қауызы, сабан, кебек субстраттарында, Kluyveromyces marxianus дақылы мақта қауызы, мақсары субстраттарында жоғары белсенділік көрсетті. Жалпы дақылдардың барлық субстраттарда өсуге қабілеті бар және биомассаның жоғарғы шығымын бере алады. Практикалық маңыздылығы. Ашытқылар синтездейтін микробтық белок сіңірілу және аминқышқылдар мөлшері бойынша жануар текті белоктардан басым түседі, сонымен қатар басқа жемдердегі белоктардың құндылығын арттырады. Жемдік ашытқылардың белоктары жануар организмінде 95% - ға дейін қорытылады. Ғылыми мәселенің қазіргі таңдағы бағалануы. Сол себепті, ашытқы клеткаларының белок жинақтаушы қасиетін зерттеуге бағытталған жұмыстар мен әдістер үлкен маңызға ие болып отыр. Әсіресе, ашытқылардың әртүрлі табиғи субстраттардағы белок жинақтаушы қасиеттеріне талдау әдістері. Себебі, біртекті, тіпті бірдей штамды, әртүрлі шикізатты орталарда және әртүрлі жағдайда өсіргенде ашытқыларда белоктың синтезделу белсенділігі әртүрлі белсенділік көрсетеді. Зерттеу жұмысының мақсаты. Ашытқы дақылдарын әртүрлі табиғи субстраттарда өсіре отырып, ашытқылардың белок жинақтау белсенділігін зерттеу. Зерттеу жұмысының міндеттері:

Мақта қауызы, сабан, құрама жем, мақсары, кебек субстраттарында ашытқы дақылдарын өсіру арқылы олардың белок жинақтау белсенділігін анықтау;
Ашытқылардың биомасса жинақтау белсенділігін Том Горяевтің санақ камерасы арқылы санау;
Ашытқылардың биомасса жинақтау белсенділігін Брэдфорд әдісі арқылы бағалау.

Зерттеу объектісі ретінде айраннан бөлініп алынған ашытқы дақылы пайдаланылды: Yarrowia lipolytica - A1 ;

мейізден бөлініп алынған ашытқы дақылы:

Cryptococcus uzbekistanensis - И1 ;

үй ірімшігінен бөлініп алынған ашытқы дақылы:

Pichia fermentans - ТД1 ;

Candida inconspicua - ТД6;

Kluyveromyces marxianus - ТД7.

Теориялық және әдістемелік негізі. Ашытқылардың биомасса жинақтау белсенділігін Том Горяевтің санақ камерасы арқылы санау және Брэдфорд әдісі арқылы бағалау. Практикалық базасы. Дипломдық жұмыс әл - Фараби атындағы ҚазҰУ биология және биотехнология факультеті биотехнология кафедрасының қолданбалы микробиология зертханасында орындалды.

НЕГІЗГІ БӨЛІМ

1 Әдебиетке шолу

1. 1 Ашытқы клеткаларының қасиеттері және ерекшеліктері Ашытқы саңырауқұлағы - бір клеткалы қозғалмайтын және бактериялардан шамамен алғанда он еседей ірі Ascomycetes класына жататын, табиғатта кең тараған микроорганизмдер. Ашытқы саңырауқұлағы клеткасының мөлшері 8-10 микронға тең. Клетка пішіні дөңгелек, сопақша және таяқша тәрізді әртүрлі болады. Басқа саңырауқұлақтардан айырмашылығы - ұзақ уақыт оттексіз тіршілік ете алады. Оларда қозғалу органеллалары болмайды. Клетка сыртында қабықша, ішінде цитоплазма, бір ядро және вакуолі бар [1] . Ашытқы клеткасы шамамен 75% судан тұрады. Клетканың құрғақ мөлшерінде орташа есеппен азот 45-60%, қант 15-45%, майлар 2, 5-13%, минералды заттар 7-10% мөлшерде болады. Сонымен қатар, ашытқы клеткалары метаболизм үшін маңызды ферменттер мен витаминдік құрамға ие. Ашытқылар клеткасында ферменттер тыныс алу және әртүрлі ашу процестерінде катализатор қызметін атқарады. Май және май тектес заттар негізінен бактерия клеткаларының қабығында және цитоплазманың бетінде кездеседі. Май тектес заттар клетканың құрғақ затында 3-7% шамасында болады. Азықтық ашытқы саңырауқұлақтар денесіндегі май тектес заттардың мөлшері 60%-дай болады. Ашытқы саңырауқұлақтарында белок және витаминдер (В, Д, Е), көмірсулар көп болатындықтан, қазір тамақ және мал азықтық мақсатқа кеңінен қолданылады [2] . Ашытқы саңырауқұлағының систематикасы олардың көбею тәсілдері мен физиологиялық қасиеттеріне негізделген. Олар екі тұқымдасқа бөлінеді: сахаромицеттер және сахаромицет еместер. Сахаромицеттер. Бұларға нан, шарап, сыра сияқты мәдени ашытқы саңырауқұлақтары жатады. Олар бүршіктену және спора түзу арқылы көбейеді. Сондықтан бұларды нағыз ашытқы саңырауқұлақтар деп атайды. Өндірісте, әсіресе олардың Saccharоmyces cerevisiae және Saccharоmyces elipsoideus деген түрлерінің маңызы зор. Saccharоmyces cerevisiae клеткасы - шар немесе жұмыртқа тәрізді болатын, спирт ашуын қуатты жүргізетін қоздырғыш. Олар шарап спиртін алу үшін, сыра қайнатуда және нан ашытуда қолданылады. Бұлардың белгілі бір температурада және жағдайларда тіршілік ететін топтары - рассалары бар. Шарап ашытқысы Saccharоmyces elipsoideus түрі спирттік ашу туғызады, нәтижесінде глюкоза шараптық спиртке айналады және көмір қышқыл газы бөлініп шығады. Сондықтан да оны шарап ашыту үшін пайдаланады. Saccharоmyces elipsoideus -тің клеткасы эллипс тәрізді. Олардың кейбір рассалары шараптағы хош иісті түзуге тікелей қатысады. Saccharоmyces cerevisiae, Sacch. Carlbergensis клеткалары құрамында 50%-ға жуық белок, алмастырылатын және алмастырылмайтын аминқышқылдары, түрлі витаминдер бар; лизин, треонин, валин және лейцин мөлшері өсімдіктерден асады, бірақ метионин, цистеин аз мөлшерде кездеседі. Сахаромицет емес ашытқы саңырауқұлағы - негізінен жалған ашытқы саңырауқұлақ. Cryptococcaceae тұқымдасына біріктіріледі. Бұлар спора түзбейді, бүршіктену арқылы ғана көбейе алады. Бұлардың көпшілігі әр түрлі өндірістегі өнімдерді зақымдайды. Дегенмен олардың ішінде шаруашылық үшін маңызды туыстары бар. Олар: Torulopsis және Mycoderma туысының өкілдері. Torulopsis туысына жататын ашытқы саңырауқұлағы шар тәрізді келеді және ашыту процесі барысында аз ғана мөлшерде спирт түзеді. Torulopsis кефир деп аталатын өкілін қымыз және кефир сияқты сүт тағамдарын даярлауда пайдаланады, ал Torulopsis utilius -тің тағамдық және мал азықтық ашытқы саңырауқұлақтарды өндіруде үлкен маңызы бар [3] . Torulopsis биомассасын сүт сарысуында өсіре отырып, сұйық белокты өнім “Промикс” алады, мұның құрамында белок бастапқы сүт сарысуына қарағанда 2-3 есе артық. Ашытқы белогымен байытылған “Провилакт” өнімі құрғақ майсыздандырылған сүтті алмастырушы ретінде қолданылады [1] . Жемге ашытқы массасы жануардың рационының құрғақ затынан 5-10% мөлшерінде қосылады. Mycoderma туысына жататын ашытқы саңырауқұлағының клеткасы ұзынша. Олар спирт түзе алмайды. Бірақ ортадағы бар спиртті және органикалық қышқылдарды су мен көмірқышқыл газына дейін тотықтыра алады. Құрамында спирті бар ішімдіктердің бетіне қонса, Mycoderma қатпарланған қабықша түзеді де, оның иісімен дәмін бұза бастайды. Сонымен қатар Mycoderma сүт тағамдарын, тұздалған көкөністерді бүлдіріп, сірке және нан ашытқы саңырауқұлағын жасайтын өндіріске өте көп зиянын тигізеді. Candida utilis, C. arborea -ны биотехнологияда белокты биомасса алуға қолданады [3] . Ашытқы клеткасына барлық жасушалар секілді төрт өсу фазасы тән: І - лагфаза, ІІ - логарифмдік өсу фазасы, ІІІ - стационарлық фаза, ІҮ - өлу фазасы. Алайда ашытқылардың өндірісінде тек үш өсу фазасын қарастырады, ал соңғы фаза ашытқы өндірісінде болмағаны жөн. Лагфаза - ашытқы жасушасы қоректік ортаға енгеннен кейін сонда беймделетін период. Олардың ферментті жүйелері биомасса синтезінде құралады. Аминқышқылдардың, полифосфаттардың, рибонуклеин қышқылдарының (РНҚ) активті синтезі жүреді. Жасушалар бүршіктенуге дайындалып, жасуша пішінінің өзгеруіне байланысты массалары өзгереді. Ашытқылар бұл уақытта көбеймейді. Бұл периодтың ұзақтығы жасушаның ферментті жүйесіне, егіс материалының санына, қоректік субстраттың саны мен құрамына, температураға, рН, культуралды ортаның аэрациясына және т. б. факторларға байланысты. Бұл периодта жасушалар сыртқы ортаға сезімтал болып келеді. Логарифмдік өсу фазасы - жасушалардың жылдам көбеюімен сипатталады. Оларды қоректік және өсу заттарымен қамтамасыз еткенде, сонымен қоса лимиттердің болмауы культуралды ортада бүршіктенетін жасушалардың көп болуына әкеледі. Ашытқы биомассалары жас жасушалар пайда болғанша үлкейіп, аналық жасушаға өсіп, жаңа генерация түзіп бүршіктенеді. Бұл фазада ашытқы жасушасының максималды өсуі байқалады. Периодтың мерзімі ортадағы қоректік заттың мөлшеріне және жасуша метаболизмінде түзілетін өнімнің мөлшеріне байланысты. Периодты бірнеше рет қайталау нәтижесінде процесте қоректік көздердің азаюы, ингибирлеуші өнімдердің пайда болуы немесе ортаның физикалық қасиеттерінің өзгеруінен өсу жылдамдығы төмендей береді. Ортаға қоректік заттарды үнемі толтырып отыру және зиянды заттарды шығарумен логарифмді өсу фазасын шексіз жүргізуге болады. Ашытқы клеткаларының қолайсыз жағдайларға төзу қабілеті бұл периодта жоғарылайды [4] . А. Куктың анықтамасы бойынша бір ашытқы жасушасы орта есеппен 25 жаңа жасушаны, кейде 40 жасушаны түзеді [11] . Стационарлы фазада жаңа ашытқы жасушаларының түзілуі тоқталады, себебі өсу апаратына қоректік заттар жіберілмейді. Жасушалар өмір сүруін қамтамасыз ету үшін қалған қоректік заттарды қолданады. Жасушалар пішіні жағынан өседі, массасы да үлкейеді. Бұл фазада биомассаның өсуі ашытқы массасынан 5-10 % -ды құрайды. Жасушалардың ферментті жүйелері өмір сүруге қажетті алмасу процестеріне ауысады. Қоршаған ортада жасушалардың төзімділігі жоғарылайды. Бұл фаза ашытқы өндірісінде ашытқы жасушаларының пісіп - жетілуіне сәйкес келеді. Өлу фазасы - микроорганизмдердің өсуі мен көбеюінің тоқталуымен сипатталады. Жасуша массалары кішірейеді, себебі барлық қоректік заттар алдыңғы фазада қолданылған. Жасушалар өмір сүруі үшін өздерінің қор заттарын пайдаланады. Жасуша автолизі байқалады. Ашытқы өндірісінде бұл фаза қарастырылмайды, себебі ашытқыларды культуралды ортадан бөліп алады. Ол тек (авария) қолайсыз жағдайда болуы мүмкін, мысалы сепаратор бұзылуы кезінде, сол кезде жетілген ашытқылар ұзақ уақыт құрылғыда тұрып қалады. Ашыту құрылғысынан биомассаны бөліп алуды жоғарылату үшін технологиялық процесте лагфазаны минимумға түсіріп, логарифмдік фазаны ұзартып жүргізу қажет [4] . Аскомицеттер мицелий түзбейтін, клетка пішіні сопақша келген, диаметрі 3-15 мкм-ге жететін ашытқылар. Аскомицеттер бинарлы бөлінеді немесе аскоспоралар түзу арқылы жынысты жолмен (споралар арнайы клетка ішінде - дорбада немесе аскыда дамиды) бүршіктеніп көбейеді. Бүршіктеніп көбейгенде дамыған клетканың бетінде бір немесе бірнеше бүршік пайда болады және оларға цитоплазма мен ядроның бір бөлігі кіреді. Аналық және жас клетка арасы созылып тартылуы (жұқарған орны) азайып, белгілі бір уақыт келгенде жас клетка бөлініп түсіп қалады. Аналық клетканың бетінде перифериясы дөңгеленіп көтеріліп тұрған тыртық қалады. Бүршіктеніп көбею жолы Saccharomyces туысы өкілдеріне тән. Бөліну арқылы көбейгенде клетка ортасында екі қабырғалы қалқа пайда болып, кейіннен екіге ыдырап бөлінеді ( Schizosaccharomyces туыстығы) . Жынысты жолмен көбеюінде - екі ашытқы клеткалары бірігіп (копуляция), арасындағы қабаты еріп кетеді. Ұрықтанған ядро 2 немесе 3 рет бөлінеді және 4 немесе 8 аскоспора пайда болады. Аскоспора қабығы қалың болғандықтан, ортаның қолайсыз факторларына төзімді. Біраз өсіп болған соң споралар жыныссыз көбейе бастайды [5] . Аскоспоралар дөңгелек, ине және т. б. тәріздес болады. Saccharomyces ашытқыларында тетраэдрлік асколар болады [4] . Эндоспоралар ескі ашытқы жасуша культураларында пайда болады. Ашытқылардың мұндай мицелийлері жеке жасушаларға - артро спораларға бөлінеді. Негізінен көбею дегеніміз - ашытқылар жасуша санының артуы [6] . Көптеген ашытқылар жатады. Олардың қоректенуі мен энергия алуы органикалық қорек көздерінің арқасында жүреді. Оттексіз жағдайда ашытқылар қорек көзі ретінде көмірсуларды пайдаланады. Ал, оттегі жеткілікті жағдайда ашытқы клеткалары көмірсутектерді, майларды, спирттерді және т. б. құрамы күрделі қосылыстарды пайдалануға қабілетті болып келеді [3] . Тыныс алуы. Ашытқылар аэробты жағдайда қоректік ортада глюкоза төмен мөлшерде болғанда АТФ-ты тыныс алу процесінің есебінен алады. Көміртекті қосылыстардың көмірқышқыл газы мен суға дейін тотығуы ашытқыларда 3 түрлі механизм бойынша жүреді. Олар: үшкарбон қышқылы айналымы, глиоксилатты және пентозофосфаттық жол арқылы жүзеге асады. Әрбір айналымның жүзеге асуы барысында клеткада түзілуі жүреді. Пиридиннуклеотидтер биосинтез процесінің қайта қалпына келуіне немесе фосфор тотығуы барысында АТФ алуға жұмсалады. Фосфордың тотығуы жағдайында НАД·Н электрон тасымалдау тізбегінде электрон доноры қызметін атқарады. Ашытқыларда митохондрияның оқшауланған ішкі мембранасында флавопротеидтер, убихинондар және цитохромдар тәрізді белок тасымалдаушы электрондар болады. Көміртекті байланыстардың спектрі ашытқылардағы ашу процесіне қарағанда, аэробты тыныс алу процесінде кеңірек келеді [7] . Көмірсулар. Ішекте тіршілік ететін тыныс алу процесіне қабілетсіз Arxiozyma telluris ашытқысынан бөлек ашытқылардың барлық түрі аэробты жағдайда қорек көзі ретінде глюкозада өседі. Сонымен бірге тыныс алуда субстрат ретінде гексозаны да ашытқылар қолдана алады. Көптеген ашытқылар аэробты өсу жағдайында әртүрлі қантты өнімдерді түзуге қабілетті. Мысалы қантты спирттерді (сорбит, рибит, эритрит, маннит, инозит) және гликозидтерді (арбутин, салицин) түзе алады. Май қышқылдары және н-алкандар. Кейбір ашытқылардың түрлері ұзын тізбекті май қышқылдары мен н-алкандарда аэробты жағдайда өсу қабілеттілігі бойынша басқа ашытқылардан ажыратылады. Бұндай ашытқыларға Candida туысының өкілдері жатады [8] . Н-алкандардың ассимиляциясы ашытқылардағы катаболизмнің бірінші стадиясы - көмірсулы тізбектің соңғы атомының молекулалық оттегімен тотығуы секілді тек аэробты жағдайда жүруі мүмкін. Түзілген спирт өзіне сәйке с май қышқылдарына дейін тотығады және β-тотығу арқылы одан әрі қарай екікөміртекті қалдық ацетил-КоА дейін тотығады. Үшкарбон қышқылы айналымы немесе глиоксилат айналымында ең соңғы тотығу процестері жүреді. Ашытқылардың н-алкандарда өсетіндері арнайы цитологиялық ерекшеліктерге ие. Бұндай қасиетке ие ашытқы клеткаларын өте жұқа етіп кесіп қарағанда гомогенді липопротеидті мембрана органелласының сыртын пероксисомалардың қоршап жатқаны көрінеді. Пероксисоманың қызметі β-тотығу процесінің ацетил-КоА дейін жүруіне жағдай туғызу болып табылады [8] . Біркөміртекті байланыстар. Шамамен ашытқылардың 20-ға жуық түрі көміртегі мен энергияның жалғыз көзі ретінде аэробты жағдайда метанолда өсуге қабілетті келеді. Ашытқылардың метанолда жақсы өсетін түрлеріне Candida boidinii , Candida methylica , Pichia polymorpha , Pichia pastoris жатады. Бұл ашытқы түрлерінің барлығы - факультативті метилотрфтылар, сонымен бірге олар көмірсуларда да жақсы өседі. Ашытқылардың метанолдағы катаболизмі метанолдың оттегі қатысында тотығуы және формальдегид түзілінен басталады. Бұл реакцияны құрамында ФАД коферменті бар метанолоксидаза ферменті катализдейді. Флавинді оксигеназаның қатысында Н ₂ О ₂ түзіледі. Сондықтан метилотрофты ашытқылар улы сутегінің асқын тотығын (Н ₂ О ₂ ) су (Н ₂ О) мен оттегіге (О ₂ ) дейін ыдырататын каталазаларға бай келеді. Ортадағы формальдегид сосын құмырсқа қышқылы мен көмірқышқыл газына дейін жалғасып тотығады. Бұл жерде тотығатын субстрат молекулалық глутатионмен байланысқан түрде болады. 1 моль метанолдың тотығуынан 1 моль НАД·Н түзіледі. Түзілген НАД·Н биосинтез процесіне немесе электрон тасымалдау тізбегінде АТФ-тің генерациясы үшін электрон беретін процестерге жұмсалады. Метанолда өсу барысында ашытқылар барлық клетка компоненттерінің синтезіне көміртегінің жалғыз көзі ретінде тек қана біркөміртекті фрагменттерді пайдалануы керек. Біркөміртекті байланыстардың ассимиляциясы және С-С байланыстардың түзілуі метилотрофты ашытқыларда ксилулозо-монофосфатты цикл арқылы жүзеге асады. Бұл циклдың кілтті реакциясы метилотрофты ашытқыларда ғана кездесетін ксилулозо-5-фосфат пен формальдегидтің бірге әрекет етуі және фосфоглицеринді альдегид пен диоксиацетонның түзілуімен тікелей байланысты жүреді. Ксилулозо-5-фосфаттың мөлшері тотығу және фруктозо-6-фосфаттың декарбоксилденуі есебінен көбейіп отырады [9] . Ароматты байланыстар. Бірқатар Trichosporon pullulans , Debaryomyces hansenii секілді ашытқылар фенол, резорцин, салицил қышқылы және т. б. ароматы байланыстары бар қосылыстарда өсуге қабілетті болып келеді. Ашытқылардың көбісі пуринді және пиримидинді негіздегі гетероциклды байланыстарды көміртегінің көзі ретінде пйдалануға қабілетсіз болып келеді. Алайда, жақында көміртегі мен азоттың көзі ретінде әртүрлі пуринді байланыстары бар қосылыстарда тіршілік ете алатын Arxula adeninivorans деген жаңа түр табылды. Ашытқылардың ароматы байланыстардағы катаболизмі β-кетоадипин жолымен жүреді [8] . Температура. Ашытқылардың көптеген түрлері төменгі 0-5 ⁰ С, ал жоғарғы -30-40 ⁰ С температурада өсе алады. Барлық ашытқылар 20-25 ⁰ С бөлме температурасында өсуге қабілетті келеді. Бірқатар ашытқылар, мысалы Kluyveromyces thermotolerans , Arxiozyma telluris , Candida tropicalis , 45 ⁰ С-тан жоғары температурада өсе алады. Ал, олардың ең төменгі өсу температурасы 0-5 ⁰ С аралығында, сондықтан оларды жоғары температураға төзімділігіне байланысты термотолеранттылар деп атауға болады.

Жылықанды жануарлардың мүшелерінде тіршілік ететін ашатқылардың бірнеше түрі бар. Мұндай түрге, мысалы, қояндардың ішек жолында тіршілік ететін Cyniclomyces guttulatus түрі жатады. Бұл ашытқы барлық өмірлік айналымдарын жануар ағзасының температурасымен байланыста атқарады. Сондықтан олардың өсу температурасының диапазоны өте қысқа, 30-40 ⁰ С аралығында болады (психрофобтылар) . Өте сирек жағдайда 0 ⁰ С температурада жақсы өсетін ашытқылар кездеседі. Егер мұндай ашытқылардың өсуінде ең жоғарға температура 20-25 ⁰ С-тан төмен болмаса, онда олар суыққа төзімді немесе психротолеранттылар деп аталады. Психротолерантты ашытқылардың түріне әдетте базидиомицетті ашытқы өкілдері жатады. Егер ашытқылардың өсуінде ең жоғарға температура 20 ⁰ С-тан төмен болса, онда психрофильді ашытқылар деп бөлу ұсынылады. Психрофильдерден штамдардың арасында Leucosporidium scottii, Mrakia frigida түрлері кездеседі. Бұл ашытқыларды тундра топырағынан немесе антарктиданың суынан бөліп алады. Психрофильдерге сонымен бірге базидиомицетті ашытқыларға жататын Cryptococcus, Bullera, Sporobolomyces және т. б. штамдары жатады. Аскомицетті ашытқылардан психрофильді түрлері белгісіз [9] . Ашытқылар - білгілі бір мөлшерде суық сүйгіш эукариотты микроорганизмдердің тобына жатады. Ашытқылардың бұл қасиеті кейде ашытқыларды әртүрлі субстраттардан бөліп алуға мүмкіндік береді [9] . Ортаның қышқылдығы. Ашытқы саңырауқұлақтарының өсуінде қолайлы pH мөлшері орташа қышқылдылық (pH 4-6) жағдайында болады. Кейбір ашытқылардың түрлері қышқылды ортада өсуге қабілетті келеді. Мысалы, бірқатар Saccharоmyces cerevisiae штамдары pH 2, 5-3 болғанда жақсы өседі. Ашытқылардың ішінде жануарлардың ішегінде тіршілік ететін Cyniclomyces guttulatus штамы қышқылға тұрақты келеді, ол pH 2 жағдайында өмір сүре алады. Практикалық тұрғыдан ашытқылардың барлық түрі pH 4-4, 5 диапазонында өсе алады. Көптеген жайғдайларда мұндай ортада тек қана ашытқылар мен мицелийлі саңырауқұлақтар ғана өседі [9] . Өсу ингибиторлары. Ашытқыларды өсіру үшін актиномицеттер мен саңырауқұлақтардың әртүрлі механизмі барысында түзілетін көптеген өнімдерді пайдаланады. Олардың ішінде циклогексимид, хлорамфеникол, флуконазол, амфотерицин В деген өнімдер ашытқылардың өсуі барысында кеңінен қолданылады. Циклогексимидті (актидион) ортаға полирибосомада цитоплазматикадағы қызмет атқаратын белоктың синтезін жүргізу үшін қосады. Бұл антибиотикке әртүрлі ашытқылардың сезімталдығы түрліше болып келеді. Хлорамфеникол митохондриядағы белоктардың синтезін тездетеді, бірақ цитоплазмадағы белок синтезіне қатысы жоқ. Глюкозаның жоғары концентрациясы хлорамфеникол қосылған ортада Saccharоmyces cerevisiae дақылының өсуін ашу есебінен жүргізеді. Бірақ глюкозаның концентрациясының төмендеуі ашытқының өсуін тоқтатады [10] . Ашытқылардың тіршілігінде биотин витаминінің маңызы зор. Сахаромицеттер биотинді өздері синтездей алмайтындықтан, ол қоректік ортаның құрамына енгізілуі қажет. Витаминнің 0, 5-1, 8 мкг мөлшері 1 г ашытқыда болады. Ашытқыда тағы бір өсуді реттеуші мезоинозид бар [11] .