Мәдениет мәселесі

Пән: Мәдениеттану
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 33 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе

1. Мәдениетаралық қарым-қатынас барысындағы мәдениет аралық беімделудің теориялық негіздері

1. 1. Мәдениеттану гуманитарияның бір ғылымы ретінде

1. 2. Ғылыми пән ретіндегі мәдениеттанудың ерекшеліктері

1. 3 «Мәдениет» ұғымы қалыптасуының тарихы мен қисындылығы

1. 4 Мәдениеттанудың пәнімен методтары

2. Кәсіби мәдениеттанудың қалыптасуы

2. 1 . Әлеуметтік және гуманитарлық мәдениеттанудың ерекшеліктері

2. 2. Қазіргі өмірдегі біліктілік және кәсіби мәдениет мәселесі

2. 3. Технократикалық және гуманитарлық ойлау стильдерінің альтернативасы

Қорытынды

Пайдаланған әдебиеттер

Кіріспе

Мәдениеттану курсы студенттерде, мәдениет мәселелерін түсіну үшін теориялық негізді құрастыратын, түпнегізді, шешімдік ұғымдарды орнықтырады. Ол екі блоктан «Мәдениет морфологиясы» және «Мәдениет фонемоенлогиясынан» тұрады.

Мәдениет морфологиясы мәдениет құрылымының заңдылықтарын және онтомен филогенезде оның форма қалыптасу процестерін қарастырады, бұл ( егер табиғи- ғылыми аналогияны қолдансақ) тірі организм ретіндегі мәдениеттің анотомиясы сияқты. Тек мәдени формаларды суреттеумен шектелмей, ол бұл формалардың пайда болумен де айналысады. Курс бағдарламасында ол мәдениеттің пайда болуы оның құрылымы динамикасы, тілі мәселелерімен байланысты. Мәдениет феноменомгиясы тақырыптарын таңдап алудың негізінде, яғни құбылыстардың өздерін таңдауда әр түрлі феномендердің адам әлемі мен табиғатқа белгілі бір қатынастардағы олардың «мәдени мағынасы» алынады.

Н. Ғ. Бауман атындағы ММТУ-дың социология және мәдениеттану кафедрасында сыннан өтілген курспен жұмыста, авторлар мына пайымдаулардан шығады. Біріншіден, оқу курсы аумағында тек бір баламаны қалдырмай (бірақ жеке авторлық таңдауларды аяқтай отырып), «түпкілікті» мәдениетке берілетін анықтама дегенді бекерге шығара отырып, авторлар мәдениетті бұл ұғымның ең кең мағынасында - әртүрлі артефактыларды туындатып, қоғамыдық өмірдің және адамдық әрекеттің мазмұны ретінде қарастырады. Әлемдік ғылымда қалыптасқан концкпциялар мен мәдениет туралы түсініктердің барынша кең шеңберімен танысу студенттер үшін маңызды әрі гуманитарлық білім берудің мақсаттарын жұзеге асыруға мүмкіндік береді.

1. Мәдениетаралық қарым-қатынас барысындағы мәдениет аралық беімделудің теориялық негіздері

1. 1. Мәдениеттану гуманитарияның бір ғылымы ретінде

Осы сұрақтан курсты бастауға бізді итермелейтін үш себеп бар. Біріншіден, мәдениеттану әлеуметтік гуманитарлық білімнің құрамдас бөлігі, ал сондықтан ол үшін ортвқтас әдістемелік прициптер мен танымдық амаладар бар. Екіншіден мәдениеттану білімінің интеграциялық саласы ретінде қалыптасты, ал, сондықтан, мәселені толығырақ түсіну үшін оның бастауларына баруымыз керек. Және, үшіншіден, біз үшін мына сұрақ маңызды: әлеуметтік-ғылыми және гуманитарлық білімдердің (солардың арасында мәдениеттанудың) техникалық білім беру тұрғысынан мағыналары неде? Осындай шектегі сұрақтарға жауап әр түрлі типтегі білімдерді салыстыра талдауды ұйғарады. Ғылымдар жіктемесінің түрлі баламалары бар.

Оларды салыстырмалы талдауды мақсат етпей-ақ, ірі бөліктерінде олардың табиғи (табиғат туралы ғылымдар), әлеуметтік (қоғам туралы ғылымдар), гуманитарлық (адам туралы білімдіер) және техникалық (техника мен технология саласы) деп бөлінетінін атап өтейік.

Кез келген басқалары сияқты, бұл жіктеме біршама дәрежеде шартты, себебі біздің айналамыздағы табиғат өмірі, адам әрекетінің жемістері, яғни жасанды орта, қатал диффрекцияға келіңкіремейді. Бұл бөліну нәрседен бұрын танымдық міндет және амалдармен, немесе оны шешудің методттарымен себептелген. Алдымен әлеуметтік- ғылыми және жаратылыстанулық- ғылыми білімдерді салыстырайық.

Әлеуметтік ғылымдар шеңберінде адамдар және әлеуметтік жүйелер, мәдени объектілер және бірге өмір сүру және әрекет ету барысында адамдардың өзара және табиғатпен қарым-қатынаста болуы нәтижесінде қалыптасатын процестер зерттеледі. Бұл өзара қарым-қатынастың әр түрлі жақтарын социология, саяси экономика, саяси психология, әлеуметтік және мәдени антропология, мәдениеттану қарастырады. Олар ХІХ ғасырда дербес пән ретінде қалыптаса бастаған, әлеуметтік ғылымдардың анасы ретінде философияны алуға болады. Дұрысында, Ресейде 1990 жылға дейін (тым болмаса, ресми, ғылыми дәрежелер деңгейінде, қашан ЖАК ғылыми пәндердің «жаңа» социологиялық бағытты да қосу керек, социологтарды философтар деп атап келеді.

Егер әлеуметтік және табиғи ғылымдардың пәндерін салыстыратын болсық онда әлеуметтік өмір, оны танудың сыртқы көрністегі жеңілдігіне қарамай, онда әрбір адамның күнделікті іске араласатынын ескере отырып, оның ғылыми талдауға қиынырақ енетінін, аңғару жеңіл, өйткені әлеуметтік өмірдің формалары оған байқалушының тікелей қосылатынынан тура байқалмайды, ал оларды айқындау арнаулы табиғаттанудан бөлек, шындықты аластатудың тәсілдерін қажет етеді.

Табиғи ғылымдарда табиғи процестерді тыңдаушы субъектіден тәуелсіз ретінде қарастыру әбден мүмкін. әлеуметтік ғылымдарда субъект пен объект жиі бір-бірімен теңесіп кетеді. Осыдан - әлеуметтік -ғылыми танымның идеологиялық «жүктелгендіг», яғни оларда анық немесе анық емес түрі әлеуметтік мүдделердің орын алуы шығады.

Табиғи ғылымдарда сандық және тәжірибелік таным методтары жиі қолданылады. Әлеуметтік - ғылыми олардың қолдануы шектелген, өйткені адам және қоғам туралы ғылымдарда зерттеуші зерттелетін объектіден сол шамада алыс кете алмайды (оның үстіне тым динамикалық), осында эксперимент жүргізу де шектелген. Зерттеуші әлеуметтікөмірге тіпті өзінің таным актісімен де араласады (және оған әсер етеді) . Осыдан - бірден-бір оқиғаларды түрлі түсіндірудің, елестер, мифтер және адамдар пайда болуының үлкен мүмкіндігі. Сонда да гипотетикалық-дедуктивтік табиғаттану ғылымда абсолютті «сенімді» ақиқатты» бере алмайды.

Әлеуметтік-гуманитарлық білім әдістемесінің ерекшелігі интегративтік, синтездік бағдарлардың басымдылығында тұр. Олар жеке субъективті бейнелердің тасасында заңдылықтарды көруге, сол немесе басқа әсерлерді, эмоционалдық күйлерді, сезімдерді түсіндіруде дайын үлгілерден аулақ болуға мүмкіндік береді. Бірақ бастысы, бұл методтар тұтас бейнені қалпына келтіруге мүмкіндік береді (әйтсе де бұған кепілдеме жоқ: бекерден бекер «мүмкін» сөзін қолданып отырғанымыз жоқ) . Тұтастық түрғысынан көру көпөлшемді, ол тек сызықтық, горизонталь бойынша байланыстарды ғана емес, ал жеке нүктелік, вертикальды байланыстарды да аңғарады. Тұтастық жоғарыдан, биіктен қараған тәрізді, ол бұл байланстардың бірмезгілділігін қашан біреуде бәрі: бір сәтте-мәңгілік, нүктеде-болмыс толықтығы бола алатындай алуға мүмкіндік береді. Жапон ақыны Сэн-Цань (VII ғ) айтқандай «Не болашақта, не өткен шақта, не осы шақтажоқ-бәрі бірінде әлем - сингулярлы, ол әрбір нүктеде бар және осында оның бірлігінің негізі тұр. Өнерінің аясында Будда бекерден-бекер былай деген жоқ: «Бөліктерден тұратын қирауға бейім, ұқыпты еңбек етіңіздер»

Оның әрбір құрастырушысы табиғи ғылымдар мен гуманитарлық ізденстер методтарының басымдылығын білдіретін, «синтез- анализ» оппозициясын белгілеуге болады. Бұл танымның қос принциптері шеңберінде «оппозицияның» методтары қолданылмайды дегенді білдірмейді.

Солай, XX ғ. Гуманитарлық білім шектерінде таным негіздерін рационалды рефлексиялау барған сайын нығайып келеді, бұл адамның дүниеге қатынасын осындай тануды, табиғатты зерттеуде жүріп жатқан, ұқсас процестермен жақындатады; ол, аналитикалық методтың мәнісінен шығатын (соны ғылыми деп атау қабылданған), реалдық концепциясын және, ол тұлғаның жеке -дара, рухани - синтетикалық тәжірибесімен байланысты, реалдылық түсінігін қарма - қарсы қоюға негізделеді.

Әлеуметтік ғылымдарда жағдай басқаша ғылыми методтың социологиядағы ролін атай отырып, француз социологиялық мектебінің негізін қалаушы, Э. Дюркгейм, өзіндік әлеуметтік өмірді және ол туралы ғылыми білімді, - тіпті ұғымдар деңгейінде де, - ажырату қажеттілігі туралы, өте анық айтады: «өз іздеістерінің пәнін анықтай отыра да, өз дәлелдемелерінің барысында да, социолог, олар ғылымнан тыс құрастырылған, ғылымға үш қайнаса, сорпасы қосылмай мұқтаждықтар үшін пайда болған, сондай ұғымдарды қолданудан кесілді бас тартуы қажет» ¹ Бұл табиғи ғылымдарға да тән. Алайда, егер әлеметтік ғылымдарды тағы да табиғилармен салыстырсақ, онда оларда, әлеуметтік сол немесе басқа жақтарын зерттейтін, өзі соған жататын, ғалымның өзі басынан өткізетін, «сезімнің жиі араласып кететіні, қиындықтарға әкеліп соқтырады».

Сондықтан Э. Дюкгейм әлеуметтік ғылымдарда, табиғи ғылымдардың методтарына ұқсас ( сол себепті оның жұмыстарында көптеген биологиялық және физиологиялық анологиялар мен ұғымдар кездеседі), объективтік методтардықолдануды талап етті. Ол өзінің әдістемелік принципін мына тақты формулада көрсетеді: «Әлеуметтік деректерді заттар ретінде қарастыру керек».

Гуманитарлық білімге қатысты, ғылымдарды «дәл» және «күмәнді» деп бөлген, К. Ғ. Циолковскии пайдаларына назар аударған жөн. Дәл ғылымдарға ол геометрияны, механиканы, физиканы, химияны, радиологияны, биологияны және оларды «тесіп өтетін» математиканы немесе логиканы жатқызды. Осыыған «қолданбалы суреттемелі ғылымдар» деп аталатында енеді: технология, география, зоология саналы жанға қажетті міндеттерді шешуге тырысатын «күмәнді» ғылымдарға ол тарихты философияны, дінді тіркеді. «Олардың күмәнді деп аталатыны бұл мәселелердің әркімнің ұқсас емес шешуінен шығады. Кімдікі дұрыс, кімнің шешімі бұрыс екендігі белгісіз . . . Бірақ дәл және дәл емес ғылымдардың арасында терең шекара бар деп ойламау керек. Бір жағынан, дәл ғылымдардың жоғарғы шекаралары ауытқып тұрады, басқасынан әлеуметтік ғылымдардың негіздері дәлдікке жатқан» ²

К. Поппер, қалай ол айтатындай, «табыссыз» ғылымдардың әдістемесімен байланысты ойлар мен зерттеушілер мектептерінің жеткілікті қарапайым жіктемесін ұсынады: «Физика методтары қолданылуы мәселесіне сай, біз оларды натуралистшілдеу және қарсы натуралистік деп бөле аламыз.

«Натуралистшіл» немесе «позитивтік» деп олар физика методтарын әлеуметтік ғылымдарға қолдануға оң көзімен қарайтын сол мектептерді атайтын боламыз; «қарсы натуралистік» немесе «негативтік»-бұлар сол методтар осында қолданылмайтын деп есептемейтін мектептер* ¹ Антинатуралистер өз тұрғынамаларын, теориялық әлеуметтік ғылымдарда табысты ғылымдардың, мысалы, эксперименталдық физиканың методтарын қолдану талпыныстары, қынжылу мен өкініштен басқа ештеңе әкелмейді деп дәлелдейді, олардың ойы бойынша мұның себебі әлеуметтік заңдардың тарихи өткіншілігі. Осыдан әлеуметтік ғылымдардың дағдарыс күйі шығарылады.

Әлеуметтік - ғылыми білімнің аналатикалық методына қарсы гуманитарлық опозиция, ал сонымен бірге тек ойлау формасы ретінде ғана емес, бірақ әлеуметтік институт ретіндегі тұтас ғылымды сынау ғылыми зерттеу методтары мен нәтижелерінің қоғамның анық немесе анық емес мақсаттарымен сәйкестігіне күмән келтіреді. Мысалы, ғылыми жаңалықтардың техникалық салдарлары, соғыс идеясын терістейтін рухани және табиғи салауатты қоғаммен толық сіңіре ала ма?

Сонымен бірге, синергетика және жаһандық эволюционизм көмегімен модельденген, білімдердің пәнаралық синтезіне негізделген, қазіргі әлемнің ғылыми суреттемесінде дүние туралы тұтас түсініктерді, бірегей процесс ретіндегі әлем суреттемесін қалпына келтіру туралы мәселе қойылып жатыр.

Бұл бағытта әлеуметтік-ғылыми білімнің де қозғалысын көруге болады. Солай Э. Гуссерль бойынша, « . . . біздің уақытымызда әржерде рухты түсінуге деген қызу мұқтаждық өзін көрсетіп тұр, және де табиғи ғылымдардың рух туралы ғылымдармен методикалық және нақтылы байланысының байланысының айқын еместігі қиналыс туғызады* ² К. Поппер Контпен (айтпақшы, ел қоғам туралы ғылымдарды белгілеу үшін «социология» сөзін енгізген), Миллмен және т. б. келісе отырып, метод бірлігі концепциясы және жалпылаушы ғылымдар (табиғи немесе әлеуметтік, маңызды емес) бірден-бір методты қолданады», ол «дидуктивтік себептілік түсіндірмелерін және оларды тексеруді (болжамдарды тексеру арқылы) ұсынады* ³

Осыған дейін біз әлеуметтік - ғылыми және гуманитарлық білімді табиғаттанулық ғылыммен салыстырдық. Енді әлеуметтік және гуманитарлық танымдағы ортақтық пен ерекшелікті қарасытарайық, әлеуметтік ғылымдар мен гуманитарлық білімді ажыратуға бейім. Оппоненттердің дәлелдемелерін алдын ала келтірейік. Бұл аргументтердің ең байыптысына, білімнің екі түрінің де объектісі бір, сондықтан гуманитарлық және әлеуметтік-ғылыми суреттемелер тек бірін-бірі толықтырады деген жатады. Жалпы мұнымен келісе отырып, сонда да қазір эпистемологядағы танымның бұл типтері бөлінуінің кездейсоқ еместігін мойындайық. Басқа позиция батыстық дәстүрдегі Science мен humanitu қарама-қарсылығында, әлеуметтік-ғылыми білімді біріншісіне жатқыза отырып көрініс табады. Сондықтан да, мысалы, университет факультеттерінің атауында Social sciences and humanities деген кездеседі.

Әлеуметтік және гуманитарлық білімдердің ерекшелігі туралы пайымдай отырып, мынаны атап өтейік. Гуманитаристиканың пәні ерекше, қайталанбайтын, жиі тұлға ұғымымен, қашан ол (тұлға) ортадан бөлініп, таңдау жасауға қабілетті болатындықтан, онымен байланысты болып табылады. Бұл адамның ішкі дүниесінің, оның рухы өмірінің мәселелері. Бұл білімнің бір бөлігі, ғылымитаным пәнінің барлық критерийлері сай бола отырып, ғылым біліктілігіне енеді. Алайда, ол сезімталдық, интуиция, сенім (бұл жағдайда біз дни сенімді еске алып тұрғанымыз жоқ) ұғымдарымен, немесе мысалы, эзотериялық біліммен байланысты, басқа да бөлік бар. Сондықтан гуманитарлық білім ұғымы - гуманитарлық ғылымға қарағанда, кеңдеу, өйткені ол өзіне дәл мағынасында ғылыми білім болып табылмайтындарды да өзіне қосып ала алады. «Болмыс», «махаббат», «өмір», «өлім», «ақиқат», «әсемдік» сияқты ұғымдарға көңіл аудару көпмағыналықты ұйғарады, себебі осындай тектегі категорияларда жалғыз дұрыс мағынадағы анықтама жоқ және бола алмайды.

Әлеуметтік ғылым үшін бастысы - әлеуметтік өмірдегі тұрақтылық пен өзгерістерді анықтайтын, заңдылықтарды айқындау, терең жиі ретте индивидуалды сезілмейтін, адамдар іс-әрекетіне ықпалын тигізеді, бұл әрекеттің мотивациясы анық емес болатын, детерминациялаушы құрылымдарды талдау.

Бұл қөзқарастан, социология, мәдени антропология, саясаттану құқық, саяси экономия - гуманитарлық сала емес, әлеуметтік ғылымдар, ал филология, өнертану, тарих - гуманитарлық білімнің классикалық үлгілері (әйтсе де оларда бүгін де зерттеудің дәл методтары қолданылады) . Егер бұл айтқанды ешкім бекерге шығармайтын болса, онда мәдениеттануға қатысты осындай тектегі пікірталастар кәсіби қоғамдастықта жиі болып тұрады. Оған тым болмаса екі себеп бар: біріншіден, ресейлік қоғамда оның шектері әлі айқын сызылмаған, білімнің жаңа саласы қалыптасып келеді; және екіншіден, бұл мәдениет ұғымының көпмағыналылығымен байланысты: сол немесе басқа түп негіздік тұғырды таңдау соған сәйкес зертеуші амалдарға мәжбүр етеді. Біздің пікірімізше мәдениеттану такапарлық ғылымдарға жатады және ода бұл екі қабатта бар.

Гуманитарлық білімнің ерекшелігі, алайда тек зерттеу пәнінен емес, мүмкін одан гөрі жетекші танымдық бағдардан шығарады.

Айталық, зерттеуші қайбір мәтінмен істес болып отыр. Тарихшы үшін берілген мәтін - дереккөз, ол тек оның артында белгілі бір тарихи шындық, оқиғалық дерек тұрғындықтан және ол оны түсіндіргендіктен ғана белгілі бір мүдделік тудырады. Бірақ дерекке берілгендік, парадокс заңы бойынша, егер тұтастықты сезіну жоқ болса немесе зерттеуші олардың жиынтығынан деректерді іріктеп алу критерийін таба алмаса онда он бұрмалауға әкеле алады. Дерек, егер байланыстары айқындалмаса және оны туындатқан мәдени өріс туралы түсінік болмаса, «өзіндік зат» болып шыға келеді.

Э. Дюркгейм енгізген әлеуметтік дерек ұғымы туралы атап өткенбіз. Ол оны былай анықтайды: «әлеуметтік дерек болып, орнықты немесе жоқ, индивидке сыртқы мәжбүрлеу жасауға қабілетті, кез келген іс-әрекет тәсілі табылады». «Әлеуметтік деректерге сенімдер, ұмтылыстар, коллективті алынған топтық дәстүрлері жатады . . . », «әлеуметтік дерек өзінің жеке-дара түрленулерінен ерекшеленеді* ¹ Танымның гуманитарлық типі үшін бұл деректің әлеуметтік - мәдени мағынасы жөнінде рефлексиялаудың негізгі ретіндегі мәтін маңызды, зерттеуші тарих өзі жөнінде не айтып тұрғанынан гөрі, оларды мәтінде жасыра отырып не туралы оның үндемей қалғанын, айқындауға тырысады. Қашан дерек соңғы ақиқат деңгейінде қабылданатын, ғылымның эмпирикалық деңгейі гуманитарий үшін жеткіліксіз. Нағыз ақаиқат немқұрайлы ақылға ашылмайды. Гуманитарлық және әлеуметтік бір-бірімен табиғат пен табиғаттану сияқты ара қатынаста болады. Оның үстіне олармен істес болатын мәтіндер де, әлеуметтік және гуманитарлық ғылымдар үшін әр түрлі. Мәтін ұғымы гуманитарлық дәстүрде кеңірек: тап осындай ретінде, әлеуметтік-мәдени мағынасы бар кез келген таңбалық - рәзімдік жүйе белгіленеді.

Гуманитарлық білім өз мәнісінде рефлективті, ал сондықтан принципиалды сұхбатшыл ғылым пәндеріндегі айырмашылық түрлі логикалық және зерттеуші құралдары талдаудың ойлық амалдарын керек қылады. Жеке алғанда, әлеуметтік ғылым эмпирикалық және рационалдық және методикалық түп негізде құрастырылуы тиіс (оны төмендететін ой спекуляциялары алынып тасталуы осыдан мүмкін) . Оның үстіне, әлеуметтік ғылымның қазіргі күйі үшін, қашан олардың барлығы, өздерінің методикалық арсеналына тек қана аналитикалық амалдарды ғана емес, сонымен бірге модельдер, жобалар, аймақтық әлеуметтік-мәдени даму бағдарларын жасауды қосып ала отырып, барған сайын қолданбалы зерттеулер сипатына ала бастайтын, олардың жаңа сапаға сапаға ауысуы анық көрінетін бағдар бола бастайды.

Әрине, бізді қызықтаратын салалар өзара әсер етеді және бірін-бірі толықтыррады, бұл әбден табиғи нәрсе, мысалы, климатпен ладшафтың этнос ментальдығына немесе Нилдің тауысуына ықпалын тигізетін, бүкіләлемдік тартылыс заңының Ежелгі Египеттегі адамдар өмірінің әлеуметтік ырғақтарына тигізетін әсері де, сондай табиғи. Өз уақытында социологияның дербес пән болып бөлінуіне психологияның философиямен физиологиядан бөлініп шығуы алдын алды. Психикалық шындықты іздеуге түрткі болды және осылай ғылыми-методикалық прецедент қызыметін атқарды.

ХХ ғ. соңғы пәнаралық бағыттардың, білімдер тоғысында түрлі типтегі жаңа ғылымдардың пайда болуымен көрініс тапты. Әйтсе де, қалай Э. Трельч байқағандай, «табиғат туралы ғылымдарды рух туралыларына қарама-қарсы қою-мағынасыздық», сонда да . . . бұл бөлігінен құрылымдары қалпына келтіру тым қиын* ²

Қорытынды шығарайық: білім беру болашағы туралы болжауларда табиғи-ғылыми методикалық дәстүр мен танымның гуманитарлық тәсілдерінің арасындағы толықтырмалық принципіне сүйену қажет, өйткені олар танымдық әрекеттердің көп аумағын қамтуға мүмкіндік береді. Тек осы жағдайда білім берудің қазіргі мақсаттарын жүзеге асыруға мүмкіндік бар.

1. 2. Ғылыми пән ретіндегі мәдениеттанудың

ерекшеліктері

Мәдениеттану - әлеуметтік - ғылыми және гуманитарлық білімдердің тоғысында қалыптасып келе жатқан, ғылымның салыстырмалы жас саласын. «Мәдениеттану» терминінің пайда болуы американ антропологі Л. Уайттың (1900-1975) еңбектерінен бастау алады. Ол мәдениеттануды, антрпологиядан бөлініп шыққан, қоғадық ғылымдар кешеніндегі дербес ғылым ретінде бөліп қарастырады. Алайда батыстық ғылыми қоғамдастық пен бұл термин қабылдайды, бүгінде де одан қалыптасқан, білімдердің құрылымдандырылған жүйесі мен анық айқындалған пәндік шектері бар ғылыми пән жоқ . Мәдениет феномен ретінде батыстық мамандар тарапынан (мәселе әрелге байланысты әр түрлі қойылып отырады), эмпирикалық материалға сүйенетін, әлеуметтік және мәдени антропология сияқты, оған қоса социология, құрылымдық лингвистика, семиотика, психология сияқты пәндер шеңберінде қарастырылады және зерттеледі.

Ресейде қазіргі мәдениеттанулық білімнің құрылымы мен түрлі бағыттарының қалыптасуы, бұл процесті ғылым дамуының кәдуілгі динамикасынан мәнді мәдениеттанулық білімнің құралы мен түрлі бағыттарының қалыпьасуы, бұл процесті ғылым дамуының кәдуілгі динамикасынан мәнді ерекшелейтін, өзінше айырмашылыққа ие. Әдетте, білім беру жүйесіне оқу материалы материалы ретінде, ол ғылымда тұрақтанған, мойындалған, шұғыл пікірталас тудырмайтын, білім түседі. 60-80 жылдада қалыптасқан, сол уақытта мамандардың шағын тобының пәні болған, қазіргі отандық мәдениеттану жылдам даму импульспен, идеологиялық парадигма өзгергенде пайда болған, бос кеңістікті толтыру міндетінен туындаған білім беру жүйесінен алады. Осыдан емес пән ретінде мәдениеттанудық қасиеттарге кейде бара отырып, қазіргі қоғамтанулық пәндер қатарына шұғыл енуі, оның талдау өрісінің кеңеюі, өзіне басқа салалардағыбілімдерді тартуы, сол мезгілде ғылымның басқа салаларына жататындар арылу.

Мәдениеттанудың объектісі мен пәнін анықтау мәдениет ұғымының маңайына жинақталатыны, түсінікті. Біз, алайда, біз сілтемемен шектеле алмаймыз, себебі мәдениет ұғымы өзінің көпмағаналылығы және күрделілігі бойынша кәдуілгі қолданулардан жаһандық кең мәтінге дейінгі аралықта («қылық мәдениетінен» «әлемдік мәдениетке дейін») мүлдем бөлек мазмұнда айқындалады.

Бұл ұғым өзінің қалыптастаруында біршама ұзақ жолдан өтті.

1. 3 «Мәдениет» ұғымы қалыптасуының тарихы мен қисындылығы

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.