Неке және отбасы туралы жалпы түсінік. Отбасылық құқық
Кіріспе:
1. Неке және Отбасы туралы жалпы түсінік.
2. Отбасылық құқық.
3. Ерлі.зайыптылардың және ата.аналардың құқығы мен міндеті.
4. Ата.аналық құқықтан айыру.
5. Ажырасу, алимент төлеу мәселелері.
Корытынды.
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. Неке және Отбасы туралы жалпы түсінік.
2. Отбасылық құқық.
3. Ерлі.зайыптылардың және ата.аналардың құқығы мен міндеті.
4. Ата.аналық құқықтан айыру.
5. Ажырасу, алимент төлеу мәселелері.
Корытынды.
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Отбасы – некеден,туыстыктан,бала асырап алудан туындайтын озара кукыктары мен міндеттері болатын,ерлі-зайыптының, ата-аналардың, баланың және басқа туыстардың арақатынасын реттейтін нормалық, тәртіп үлгілерінің жиынтығымен сипатталатын әлеуметтік институт.
Адам өмірінің мәні, алдымен оның отбасының болуы және болмауымен өлшенеді. Отбасынсыз адам бақытты болуы мүмкін емес. Отбасының бірнеше түрі болады. Ата-анасы және баласы бар отбасы толық деп аталады. Ата-анасының біреуі ғана болса, ол толық емес отбасына жатады. Ата-анасымен балаларынан басқа туыстары қосылып өмір сүріп жатқан отбасын – күрделі отбасы деп аталады.
Неке – отбасын құру мақсатын көздеген ер мен әйелдің ерікті және тең одағы. Некеге отырған ерлі-зайыптылары бір-бірінің алдында белгілі бір құқықтарға ие болады және міндеттер орындайды.
Неке міндетті түрде тіркелу керек. ҚР неке және отбасы туралы заңы бойынша неке жасы еркектер мен әйелдер үшін 18 жас болып белгіленген.
Некеге тұру тәртібі:
Некеге тұратын адамдардың тікелей қатысуымен неке мемлекеттік азаматтық хал актілерін жазу органдарынада қиылады. Некеге тұрғысы келетін адамдардың біреуі АХАЖ органына келе алмайтын аса ерекше ағдайларда неке мұндай адамның тұратынын жері бойынша қиылуы мүмкін.Неке қию кезінде өкіл жіберуге жол берілмейді. Некені қию некеге тұруға тілек білдірушілер АХАЖ органна арыз берген күннен бастап бір ай мерзім өткен соң жүргізіледі.Ерекше мән жаңдайлар болған кезде жеке өтініш берілген күні қиылуы мүмкін. Неке қиюды мемлекеттік тіркеу АХАЖ мемлекеттік тіркеу үшін белгіленген тәртіппен жүргізіледі. АХАЖ органдарының некені тіркеуден бас тартуына некеге тұруға тілек білдіруші адамдар е олардың біреуі сотқа шағым жасай алады.
Неке және отбасылық қатынастарға талап арыздық ескеруін қолдану.Талап арызды ескеруі неке және отбасы қатынастарынан туындайтын талаптарға қолданылмайды, бұған бұзылған құқықты қорғауға арналған мерзім осы Заңмен белгіленеді.Талап арызды ескеруін белгілейтін нормаларды қолдану кезінде сот ҚР Азаматтық кодексінің 177,179,180,182,185- баптарының ережелерін басшылыққа алады.Неке отбасы құқықтарын қорғау.
Адам өмірінің мәні, алдымен оның отбасының болуы және болмауымен өлшенеді. Отбасынсыз адам бақытты болуы мүмкін емес. Отбасының бірнеше түрі болады. Ата-анасы және баласы бар отбасы толық деп аталады. Ата-анасының біреуі ғана болса, ол толық емес отбасына жатады. Ата-анасымен балаларынан басқа туыстары қосылып өмір сүріп жатқан отбасын – күрделі отбасы деп аталады.
Неке – отбасын құру мақсатын көздеген ер мен әйелдің ерікті және тең одағы. Некеге отырған ерлі-зайыптылары бір-бірінің алдында белгілі бір құқықтарға ие болады және міндеттер орындайды.
Неке міндетті түрде тіркелу керек. ҚР неке және отбасы туралы заңы бойынша неке жасы еркектер мен әйелдер үшін 18 жас болып белгіленген.
Некеге тұру тәртібі:
Некеге тұратын адамдардың тікелей қатысуымен неке мемлекеттік азаматтық хал актілерін жазу органдарынада қиылады. Некеге тұрғысы келетін адамдардың біреуі АХАЖ органына келе алмайтын аса ерекше ағдайларда неке мұндай адамның тұратынын жері бойынша қиылуы мүмкін.Неке қию кезінде өкіл жіберуге жол берілмейді. Некені қию некеге тұруға тілек білдірушілер АХАЖ органна арыз берген күннен бастап бір ай мерзім өткен соң жүргізіледі.Ерекше мән жаңдайлар болған кезде жеке өтініш берілген күні қиылуы мүмкін. Неке қиюды мемлекеттік тіркеу АХАЖ мемлекеттік тіркеу үшін белгіленген тәртіппен жүргізіледі. АХАЖ органдарының некені тіркеуден бас тартуына некеге тұруға тілек білдіруші адамдар е олардың біреуі сотқа шағым жасай алады.
Неке және отбасылық қатынастарға талап арыздық ескеруін қолдану.Талап арызды ескеруі неке және отбасы қатынастарынан туындайтын талаптарға қолданылмайды, бұған бұзылған құқықты қорғауға арналған мерзім осы Заңмен белгіленеді.Талап арызды ескеруін белгілейтін нормаларды қолдану кезінде сот ҚР Азаматтық кодексінің 177,179,180,182,185- баптарының ережелерін басшылыққа алады.Неке отбасы құқықтарын қорғау.
1. Жумадуллаева. А. «Жоғары сынып оқушыларын отбасы некелік
өмірге даярлаудың педагогикалық негіздері» Түркістан 2006ж.
2. Ибраимова. Л. «Қазақ этнопедагогикадағы отбасылық тәрбие»
Түркістан 2002 ж.
3. Жұмабаев. Ж. «Психология» Алматы 1996 ж.
4. Неке және отбасы туралы. ҚР заңы.Алматы Өркениет 1999ж.
өмірге даярлаудың педагогикалық негіздері» Түркістан 2006ж.
2. Ибраимова. Л. «Қазақ этнопедагогикадағы отбасылық тәрбие»
Түркістан 2002 ж.
3. Жұмабаев. Ж. «Психология» Алматы 1996 ж.
4. Неке және отбасы туралы. ҚР заңы.Алматы Өркениет 1999ж.
Жоспар:
Кіріспе:
1. Неке және Отбасы туралы жалпы түсінік.
2. Отбасылық құқық.
3. Ерлі-зайыптылардың және ата-аналардың құқығы мен міндеті.
4. Ата-аналық құқықтан айыру.
5. Ажырасу, алимент төлеу мәселелері.
Корытынды.
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Отбасы – некеден,туыстыктан,бала асырап алудан туындайтын озара
кукыктары мен міндеттері болатын,ерлі-зайыптының, ата-аналардың, баланың
және басқа туыстардың арақатынасын реттейтін нормалық, тәртіп үлгілерінің
жиынтығымен сипатталатын әлеуметтік институт.
Адам өмірінің мәні, алдымен оның отбасының болуы және болмауымен өлшенеді.
Отбасынсыз адам бақытты болуы мүмкін емес. Отбасының бірнеше түрі болады.
Ата-анасы және баласы бар отбасы толық деп аталады. Ата-анасының біреуі
ғана болса, ол толық емес отбасына жатады. Ата-анасымен балаларынан басқа
туыстары қосылып өмір сүріп жатқан отбасын – күрделі отбасы деп аталады.
Неке – отбасын құру мақсатын көздеген ер мен әйелдің ерікті және тең
одағы. Некеге отырған ерлі-зайыптылары бір-бірінің алдында белгілі бір
құқықтарға ие болады және міндеттер орындайды.
Неке міндетті түрде тіркелу керек. ҚР неке және отбасы туралы заңы бойынша
неке жасы еркектер мен әйелдер үшін 18 жас болып белгіленген.
Некеге тұру тәртібі:
Некеге тұратын адамдардың тікелей қатысуымен неке мемлекеттік азаматтық хал
актілерін жазу органдарынада қиылады. Некеге тұрғысы келетін адамдардың
біреуі АХАЖ органына келе алмайтын аса ерекше ағдайларда неке мұндай
адамның тұратынын жері бойынша қиылуы мүмкін.Неке қию кезінде өкіл жіберуге
жол берілмейді. Некені қию некеге тұруға тілек білдірушілер АХАЖ органна
арыз берген күннен бастап бір ай мерзім өткен соң жүргізіледі.Ерекше мән
жаңдайлар болған кезде жеке өтініш берілген күні қиылуы мүмкін. Неке қиюды
мемлекеттік тіркеу АХАЖ мемлекеттік тіркеу үшін белгіленген тәртіппен
жүргізіледі. АХАЖ органдарының некені тіркеуден бас тартуына некеге тұруға
тілек білдіруші адамдар е олардың біреуі сотқа шағым жасай алады.
Неке және отбасылық қатынастарға талап арыздық ескеруін қолдану.Талап
арызды ескеруі неке және отбасы қатынастарынан туындайтын талаптарға
қолданылмайды, бұған бұзылған құқықты қорғауға арналған мерзім осы Заңмен
белгіленеді.Талап арызды ескеруін белгілейтін нормаларды қолдану кезінде
сот ҚР Азаматтық кодексінің 177,179,180,182,185- баптарының ережелерін
басшылыққа алады.Неке отбасы құқықтарын қорғау.
Отбасын құру қағидалары.
Отбасын құру белгілі бір қағидалар негізінде жүзеге асырылады.
Олардың бастылары мыналар:
- еркек пен әйелдің некелік одағының еріктілігі:
- отбасындағы ерлі эайыптылар құқығының теңдігі:
- бөгде адамдардың отбасы ісіне араласуын болдырмау:
- отбасының ішкі мәселелерін келісіп шешу:
- баланың отбасында тәрбие алуына және олардың қамына көңіл бөлу:
- кәмілетке толмаған және еңбекке қабілетсіз отбасы, мушесінің құқығы
мен мудделерінің қорғалуына көңіл бөлу:
- Отбасы мүшелері құқықтарының арқылы қорғалуының қамтамасыз етілуі:
- Отбасындағы салауатты өмір салтын қолдау:
- Отбасы мүшелерінің бір-бірінің қамын ойлау.
Некеде тұрғандардың жеке азаматтың құқықтары сақталады. Әркім қандай
кәсіппен шұғылдантынын өзі шешеді: мамандықты өзі таңдайды. Отбасындағы
балалар мен ата-ананың құқықтары. Отбасы жағдайда бала ерекше құқықтарға
ие. Балалар құқықтары туралы конвенция бойынша 18 жасқа (кәмелетке)
толмаған азаматтар бала болып есептеледі. Ата-ананың балалар алдындағы
құқықтары мен міндеттері тең. Ата-аналар баланың денсаулығын қадағалауға,
оларды тәрбиелеуге, орта білім алуын қамтамасыз етуге міндетті.
Отбасы құра алмау құбылысы. Бұрынғы қазақ қауымында ері қайтыс болған бірен-
саран масқал жесірлер болмаса тұрмыс құрмаған қыздар болмайтын. Өйткені
бойжеткеннің тұрмысқа шығып, бала сүйіп, отбасы рахатына бөленуін, олардың
ата-анасы, аға-жеңгесі алдын-ала ойластыратын, бүкіл қоғам болып қамқорлық
көрсететін. Ал қазіргі жағдай мүлдем басқаша. Тұрмыс құрмаған жалғыз басты
қыздар көптеген.
Отбасының тұрпаттары. Моногамды және полегамды отбасылар. Олардың
ішінде қазіргі заманғы қоғамда кең таралғаны кіндік отбасы ата-аналардан
және олардың балаларынан тұрады. Кіндік отбасының екі нұсқасы болуы мүмкін:
балалы және баласыз, ерлі-зайыптылардан ғана тұратын отбасылар.
Кеңейтілген отбасы ерлі-зайыптылардан, олардың балаларымен қоса, өзге
туысқандарында біріктіреді.
Мұндай кіндік отбасымен атасы мен әжесі және аға-жеңге балаларымен бірігіп
өмір сүруі мүмкін. Жыныстық байланысқа қарай отбасылар негізінен моногамды
және полегамды болып бөлінеді. Бір әйелмен бір еркектің некелік одағы
моногамды отбасы делінеді. Бұл – некелік форманың ішіндегі кең таралған
түрі. Екі және одан көп әйел алушылықты полегамия дейді.
Некенің бұл түрі де өзіндік нышандарымен дүниежүзілік
мәдениеттерде жиі
ұшырасады. Отбасының атқаратын функциясы:
- бала өсіріп, тәрбиелеу арқылы ұрпақ жалғастығын қамтамасыз ету. Қоғам
үнемі өзінің демографиясының өсуін қамтамасыз ету.
- баланы әлеуметтенуге, екіншісі сөзбен айтқанда, қоғамда өмір сүруге
дайындау. Баланың қоғамда бағаланатын құндылықтарды меңгеруін, білім
алуын кәсіп таңдауын, өзінің қабілетін пайдаланып еңбек етуін, қоғамда
өмір сүруге үйренуін, алдымен отбасы қамтамасыз етеді.
- отбасы мүшесін баспанамен, көлік пен киіммен, тамақпен, оқуға еңбек
етуге қажетті жабдықтарын, басқа материалдық құндылықтарын қамтамасыз
ету.
Отбасында қарым-қатынастар. Қазақ отбасыларында еркектің басқарушылық
рөлі әрқашан үстем болып келеді. Қазіргі отбасы билеушілік мәртебесі екі
адамның теңдігіне және бір-бірін сыйлай алуына негіздеу басым орын алады.
Сенім – отбасы шеңберінде әрекет ететін азаматтық құндылықтардың
маңыздылығының бірі.
Отбасы құқығы. 1998 жылғы ҚР Неке және отбасы туралы заңына сәйкес.
Отбасы дегеніміз – некеден, туыстықтан, дүниеге бала әкеліп оны тәрбие
алудың өзгеде нысандарын туындайтын өзара жәрдемдесуге тиісті адамның тобы.
Неке және отбасын құқықтық реттеу. Неке және отбасын құқықтық реттеу
дегеніміз – мемлекет арқылы қабылданған отбасындағы құқықтық реттеуге
бағытталған құқық нормалардың жиынтығы. ҚРК неке және отбасы қатынасын
реттейтін ең негізгі құжат болып табылады.
Некенің тоқтауы және бұзылуы. Некенің бұзылуы – отбасы өмірі ғана емес,
қоғам өміріне де кері ықпалын тигізетін жағымсыз әрекет.
Статистикалық деректер бойынша біздің елімізде жыл сайын 50000 астам
отбасы ажырасады. Осы жағдайлардың нәтижесінде 45000 астам бала ата-
аналарының қамқорлығынсыз қалады. Бұл әр жыл сайын тіркелген үш отбасының
біреуі ажырасады деген сөз.
Неке шартын жасасу:
Некеге тұруды мемлекеттік тіркеуге дейін жасалған неке шарты некеге тұру
мемлекеттік тіркелген күннен бастап күшіне енеді. Неке шарты жазбаша түрде
жасалады және оны наториат куәландыруға тиіс.
Әр отбасының ажырасу тарихы, себебі әртүрлі әлеуметтанушы ғылымдар
ажырасуға әкеліп соғатын үш түрлі себептерді көрсетеді:
- тұрмыс жағдайының ауыртпалығы (материалдық қажеттіктер, тұрғын-үй
қиыншылығы т.б.).
- тұлғааралық келіспеушіліктер, өзара сүйіспеншілікті жоғалту,
дөрекелік, маскүнемдікке салыну.
- ішкі жағдайлар (жаңа отбасылық пайда болуы, жаңа сезімдердің пайда
болуы)
Некенің бұзылуы дегеніміз – жұбайлардың арасындағы мүліктік және мүлікті
емес
қатынастардың тоқтатылуы.
ҚР Неке және отбасы заңы некені бұзудың екі түрін белгілейді.
1. Азаматтың хал актілерін тіркеу органдарында некені бұзу.
2. Некені сот тәртібімен бұзу.
I.Азаматтың хал актілерін тіркеу органдарда некені бұзу:
1. Кәмелетке толмаған ортақ балалары жоқ:
2. Бір-біріне мүліктік және өзгеде талаптар қоймайтын.
3. Ерлі-зайыптылардың өзара келісімі жағдайында жүргізіледі. Бұл жағдайда
тиісті
орган некені бұзу фактісін тіркейді. Азаматтың хал актілерін тіркеу
органы өтініш
берушілерден некенің қандай себептерге байланысты бұзылғанын анықтауға
құқылы
емес.
4.Жұбайларының бірінің қайтыс болуына.Сот тәртібімен өлді немесе
хабар-ошарсыз
кеткени деп жариялау салдарынан ерлі-зайыптының біреуінің өтініші
бойынша
тоқтатылады.Қылмыс жасағаны үшін кемінде 3 жыл мерзімде бас
бостандығынан
айыруға соттаса, АХАТ органдары кәмелетке толмаған баланың болғанына
қарамастан екінші жұбайдың өтініші бойынша некені бұзады.
ІІ. Некені сот тәртібімен бұзу. Ерлі-зайыптының:
1. Кәмелеттік жасқа толмаған ортақ балалары болса;
2. Жұбайлардың біреуі некені бұзуға келісім бермесе;
3. Ерлі-зайыптының біреуі некені бұзуға келісім бермесе: қарсы болмаса,
бірақ өз әрекеті және әрекетсіздігі арқылы некені бұзудан жалтарса
неке сот тәртібімен бұзылады.
Некнің жарамсыздығы. Некнің жарамсыздығы дегенмізі – некеге
тұрғаннан бастап пайда болған барлық құқықтың салдарды жою.
- неке тұрушы ер адаммен, әйелдің өзара еркі келісім нәтижесінде
құрылмаса;
- заңда көрсетілген неке жасына толмаған болса;
- неке араларында неке қиылуына жас берілмейтін адамдар арасында
жасалса;
- некеге тұрушы адамдардың біреуі екіншісінен отбасы мүшелеріне, жеке
басына, қоғамға қауіпті ауруын жасырып келсе, неке сот тәртібімен
жарамсыз деп танылады.
Егер неке, неке жасына толмаған адамдармен жасалса, онда:
1) кәмелеттік жасқа толмаған жұбайы, оның ата-анасы (немесе оны
алмастыратын тұлға), қамқоршылық және қорғаншылық органдары және
прокурор.
2) некеге тұру арқылы құқығы бұзылған жұбай, егер неке алдау, қорқу,
күш көрсету және өз мүмкіншілігін пайдалана алмау, өзінің іс-
әрекетін түсінбеу жағдайына жасалса, прокурор.
3) некеге тұруға кедергі болатын мән-жайларды білмеген жұбай.
4) жалған, некег тұрғанын білмеген жұбайының біреуі, прокурор некені
жарамсыз деп тануды талап ете алады.
Мәжбүрлеп қиылған неке жарамсыз деп танылуы мүмкін.Егер некеге тұрушы
адамдардың біреуі екіншісінен құрылған отбасы мүшелеріне, жеке басының және
қоғамның қауіпсіздігіне нақты қатер төндіретін ауруы бар екенін жасырса
соңғысы сотқа некені жарамсыз деп тану туралы талаппен жүгінуге құқылы.
Некені жарамсыз деп тануды сот жүргізеді. Сот некені жарамсыз деп тану
туралы соттын шешімі заңды күшіне енген күннен бастап үш күн ішінде соттвң
осы шешімінен некеге тұру мемлекеттік тіркелген жердегі азаматтық хал
актілерін жазу органына көшірме жіберуге міндетті. Некенің жарамсыздығы
оның қиылған күннен бастап танылады.
Отбасындағы ерлі-зайыптының, ата-ананың, баланың құқығы мен
міндеті.
Отбасындағы ерлі-зайыптылардың құқығы. Неке заңды тіркелген күннен
бастап отбасындағы екі адамның құқығы мен міндеттері пайда болады.
Отбасы заңының ең басты қағидасы әйел мен ер адамның теңдігі. Ерлі-
зайыптылардың мүліктік және мүліктік емес жеке қатынастары тең
деп танылған.
ҚР Неке және отбасы заңының 29-бабына сай ерлі-зайыптылар:
- тең құқықтарды пайдаланады және тең міндеттер атқарады;
- әрқайсысы қызмет, кәсір түрін, тұрғылықты жерді өз еркімен
таңдауға ерікті;
- ана, әке болу балаларды тәрбиелеу отбасының басқа да мәселелерін
ерлі-зайыптылар бірлесіп шешеді.
- өз қатынастарын өзара сыйластық және өзара көмек негізінде құруға
отбасына жәрдемдесуге, өз баласының өсіп-жетілуіне, олардың әл-
ауқатына қамқорлық жасауға міндетті.
Азаматтардың жеке құқықтарының бірі – жұбайлардың тек таңдау
құқығы. Олар өз тілектері бойынша ортақ тек ретінде өздерінің
біреуінің тегін таңдап алуға және өзінің некеге дейінгі тегін
сақтап
қалуға құқылы.
Ерлі-зайыптылар мүлігінің заңды режимі, егер некелік шартпен басқадай
белгіленбесе, олардың ортақ бірлескен меншігі режимі болып табылады. Неке
кезінеде жиналған мүліктер олардың ортақ бірлескен меншігі болып табылады.
Ерлі-зайыптылардың ортақ мүлігін иелену, пайдалану және иелік ету ерлі-
зайыптылардың екі жақты келісімі бойынша жүзеге асырылады.
Әрбір ерлі-зайыптының меншігі:
1) әрбір ерлі-зайыптыға некеге отырғанға дейін тиесілі болған мүлік;
2) неке кезінде ерлі-зайыптылар сыйлыққа, мұрагерлік тәртібімен немесе
басқа қайтарымсыз мәмілелер бойынша алған мүліктер;
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе:
1. Неке және Отбасы туралы жалпы түсінік.
2. Отбасылық құқық.
3. Ерлі-зайыптылардың және ата-аналардың құқығы мен міндеті.
4. Ата-аналық құқықтан айыру.
5. Ажырасу, алимент төлеу мәселелері.
Корытынды.
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Отбасы – некеден,туыстыктан,бала асырап алудан туындайтын озара
кукыктары мен міндеттері болатын,ерлі-зайыптының, ата-аналардың, баланың
және басқа туыстардың арақатынасын реттейтін нормалық, тәртіп үлгілерінің
жиынтығымен сипатталатын әлеуметтік институт.
Адам өмірінің мәні, алдымен оның отбасының болуы және болмауымен өлшенеді.
Отбасынсыз адам бақытты болуы мүмкін емес. Отбасының бірнеше түрі болады.
Ата-анасы және баласы бар отбасы толық деп аталады. Ата-анасының біреуі
ғана болса, ол толық емес отбасына жатады. Ата-анасымен балаларынан басқа
туыстары қосылып өмір сүріп жатқан отбасын – күрделі отбасы деп аталады.
Неке – отбасын құру мақсатын көздеген ер мен әйелдің ерікті және тең
одағы. Некеге отырған ерлі-зайыптылары бір-бірінің алдында белгілі бір
құқықтарға ие болады және міндеттер орындайды.
Неке міндетті түрде тіркелу керек. ҚР неке және отбасы туралы заңы бойынша
неке жасы еркектер мен әйелдер үшін 18 жас болып белгіленген.
Некеге тұру тәртібі:
Некеге тұратын адамдардың тікелей қатысуымен неке мемлекеттік азаматтық хал
актілерін жазу органдарынада қиылады. Некеге тұрғысы келетін адамдардың
біреуі АХАЖ органына келе алмайтын аса ерекше ағдайларда неке мұндай
адамның тұратынын жері бойынша қиылуы мүмкін.Неке қию кезінде өкіл жіберуге
жол берілмейді. Некені қию некеге тұруға тілек білдірушілер АХАЖ органна
арыз берген күннен бастап бір ай мерзім өткен соң жүргізіледі.Ерекше мән
жаңдайлар болған кезде жеке өтініш берілген күні қиылуы мүмкін. Неке қиюды
мемлекеттік тіркеу АХАЖ мемлекеттік тіркеу үшін белгіленген тәртіппен
жүргізіледі. АХАЖ органдарының некені тіркеуден бас тартуына некеге тұруға
тілек білдіруші адамдар е олардың біреуі сотқа шағым жасай алады.
Неке және отбасылық қатынастарға талап арыздық ескеруін қолдану.Талап
арызды ескеруі неке және отбасы қатынастарынан туындайтын талаптарға
қолданылмайды, бұған бұзылған құқықты қорғауға арналған мерзім осы Заңмен
белгіленеді.Талап арызды ескеруін белгілейтін нормаларды қолдану кезінде
сот ҚР Азаматтық кодексінің 177,179,180,182,185- баптарының ережелерін
басшылыққа алады.Неке отбасы құқықтарын қорғау.
Отбасын құру қағидалары.
Отбасын құру белгілі бір қағидалар негізінде жүзеге асырылады.
Олардың бастылары мыналар:
- еркек пен әйелдің некелік одағының еріктілігі:
- отбасындағы ерлі эайыптылар құқығының теңдігі:
- бөгде адамдардың отбасы ісіне араласуын болдырмау:
- отбасының ішкі мәселелерін келісіп шешу:
- баланың отбасында тәрбие алуына және олардың қамына көңіл бөлу:
- кәмілетке толмаған және еңбекке қабілетсіз отбасы, мушесінің құқығы
мен мудделерінің қорғалуына көңіл бөлу:
- Отбасы мүшелері құқықтарының арқылы қорғалуының қамтамасыз етілуі:
- Отбасындағы салауатты өмір салтын қолдау:
- Отбасы мүшелерінің бір-бірінің қамын ойлау.
Некеде тұрғандардың жеке азаматтың құқықтары сақталады. Әркім қандай
кәсіппен шұғылдантынын өзі шешеді: мамандықты өзі таңдайды. Отбасындағы
балалар мен ата-ананың құқықтары. Отбасы жағдайда бала ерекше құқықтарға
ие. Балалар құқықтары туралы конвенция бойынша 18 жасқа (кәмелетке)
толмаған азаматтар бала болып есептеледі. Ата-ананың балалар алдындағы
құқықтары мен міндеттері тең. Ата-аналар баланың денсаулығын қадағалауға,
оларды тәрбиелеуге, орта білім алуын қамтамасыз етуге міндетті.
Отбасы құра алмау құбылысы. Бұрынғы қазақ қауымында ері қайтыс болған бірен-
саран масқал жесірлер болмаса тұрмыс құрмаған қыздар болмайтын. Өйткені
бойжеткеннің тұрмысқа шығып, бала сүйіп, отбасы рахатына бөленуін, олардың
ата-анасы, аға-жеңгесі алдын-ала ойластыратын, бүкіл қоғам болып қамқорлық
көрсететін. Ал қазіргі жағдай мүлдем басқаша. Тұрмыс құрмаған жалғыз басты
қыздар көптеген.
Отбасының тұрпаттары. Моногамды және полегамды отбасылар. Олардың
ішінде қазіргі заманғы қоғамда кең таралғаны кіндік отбасы ата-аналардан
және олардың балаларынан тұрады. Кіндік отбасының екі нұсқасы болуы мүмкін:
балалы және баласыз, ерлі-зайыптылардан ғана тұратын отбасылар.
Кеңейтілген отбасы ерлі-зайыптылардан, олардың балаларымен қоса, өзге
туысқандарында біріктіреді.
Мұндай кіндік отбасымен атасы мен әжесі және аға-жеңге балаларымен бірігіп
өмір сүруі мүмкін. Жыныстық байланысқа қарай отбасылар негізінен моногамды
және полегамды болып бөлінеді. Бір әйелмен бір еркектің некелік одағы
моногамды отбасы делінеді. Бұл – некелік форманың ішіндегі кең таралған
түрі. Екі және одан көп әйел алушылықты полегамия дейді.
Некенің бұл түрі де өзіндік нышандарымен дүниежүзілік
мәдениеттерде жиі
ұшырасады. Отбасының атқаратын функциясы:
- бала өсіріп, тәрбиелеу арқылы ұрпақ жалғастығын қамтамасыз ету. Қоғам
үнемі өзінің демографиясының өсуін қамтамасыз ету.
- баланы әлеуметтенуге, екіншісі сөзбен айтқанда, қоғамда өмір сүруге
дайындау. Баланың қоғамда бағаланатын құндылықтарды меңгеруін, білім
алуын кәсіп таңдауын, өзінің қабілетін пайдаланып еңбек етуін, қоғамда
өмір сүруге үйренуін, алдымен отбасы қамтамасыз етеді.
- отбасы мүшесін баспанамен, көлік пен киіммен, тамақпен, оқуға еңбек
етуге қажетті жабдықтарын, басқа материалдық құндылықтарын қамтамасыз
ету.
Отбасында қарым-қатынастар. Қазақ отбасыларында еркектің басқарушылық
рөлі әрқашан үстем болып келеді. Қазіргі отбасы билеушілік мәртебесі екі
адамның теңдігіне және бір-бірін сыйлай алуына негіздеу басым орын алады.
Сенім – отбасы шеңберінде әрекет ететін азаматтық құндылықтардың
маңыздылығының бірі.
Отбасы құқығы. 1998 жылғы ҚР Неке және отбасы туралы заңына сәйкес.
Отбасы дегеніміз – некеден, туыстықтан, дүниеге бала әкеліп оны тәрбие
алудың өзгеде нысандарын туындайтын өзара жәрдемдесуге тиісті адамның тобы.
Неке және отбасын құқықтық реттеу. Неке және отбасын құқықтық реттеу
дегеніміз – мемлекет арқылы қабылданған отбасындағы құқықтық реттеуге
бағытталған құқық нормалардың жиынтығы. ҚРК неке және отбасы қатынасын
реттейтін ең негізгі құжат болып табылады.
Некенің тоқтауы және бұзылуы. Некенің бұзылуы – отбасы өмірі ғана емес,
қоғам өміріне де кері ықпалын тигізетін жағымсыз әрекет.
Статистикалық деректер бойынша біздің елімізде жыл сайын 50000 астам
отбасы ажырасады. Осы жағдайлардың нәтижесінде 45000 астам бала ата-
аналарының қамқорлығынсыз қалады. Бұл әр жыл сайын тіркелген үш отбасының
біреуі ажырасады деген сөз.
Неке шартын жасасу:
Некеге тұруды мемлекеттік тіркеуге дейін жасалған неке шарты некеге тұру
мемлекеттік тіркелген күннен бастап күшіне енеді. Неке шарты жазбаша түрде
жасалады және оны наториат куәландыруға тиіс.
Әр отбасының ажырасу тарихы, себебі әртүрлі әлеуметтанушы ғылымдар
ажырасуға әкеліп соғатын үш түрлі себептерді көрсетеді:
- тұрмыс жағдайының ауыртпалығы (материалдық қажеттіктер, тұрғын-үй
қиыншылығы т.б.).
- тұлғааралық келіспеушіліктер, өзара сүйіспеншілікті жоғалту,
дөрекелік, маскүнемдікке салыну.
- ішкі жағдайлар (жаңа отбасылық пайда болуы, жаңа сезімдердің пайда
болуы)
Некенің бұзылуы дегеніміз – жұбайлардың арасындағы мүліктік және мүлікті
емес
қатынастардың тоқтатылуы.
ҚР Неке және отбасы заңы некені бұзудың екі түрін белгілейді.
1. Азаматтың хал актілерін тіркеу органдарында некені бұзу.
2. Некені сот тәртібімен бұзу.
I.Азаматтың хал актілерін тіркеу органдарда некені бұзу:
1. Кәмелетке толмаған ортақ балалары жоқ:
2. Бір-біріне мүліктік және өзгеде талаптар қоймайтын.
3. Ерлі-зайыптылардың өзара келісімі жағдайында жүргізіледі. Бұл жағдайда
тиісті
орган некені бұзу фактісін тіркейді. Азаматтың хал актілерін тіркеу
органы өтініш
берушілерден некенің қандай себептерге байланысты бұзылғанын анықтауға
құқылы
емес.
4.Жұбайларының бірінің қайтыс болуына.Сот тәртібімен өлді немесе
хабар-ошарсыз
кеткени деп жариялау салдарынан ерлі-зайыптының біреуінің өтініші
бойынша
тоқтатылады.Қылмыс жасағаны үшін кемінде 3 жыл мерзімде бас
бостандығынан
айыруға соттаса, АХАТ органдары кәмелетке толмаған баланың болғанына
қарамастан екінші жұбайдың өтініші бойынша некені бұзады.
ІІ. Некені сот тәртібімен бұзу. Ерлі-зайыптының:
1. Кәмелеттік жасқа толмаған ортақ балалары болса;
2. Жұбайлардың біреуі некені бұзуға келісім бермесе;
3. Ерлі-зайыптының біреуі некені бұзуға келісім бермесе: қарсы болмаса,
бірақ өз әрекеті және әрекетсіздігі арқылы некені бұзудан жалтарса
неке сот тәртібімен бұзылады.
Некнің жарамсыздығы. Некнің жарамсыздығы дегенмізі – некеге
тұрғаннан бастап пайда болған барлық құқықтың салдарды жою.
- неке тұрушы ер адаммен, әйелдің өзара еркі келісім нәтижесінде
құрылмаса;
- заңда көрсетілген неке жасына толмаған болса;
- неке араларында неке қиылуына жас берілмейтін адамдар арасында
жасалса;
- некеге тұрушы адамдардың біреуі екіншісінен отбасы мүшелеріне, жеке
басына, қоғамға қауіпті ауруын жасырып келсе, неке сот тәртібімен
жарамсыз деп танылады.
Егер неке, неке жасына толмаған адамдармен жасалса, онда:
1) кәмелеттік жасқа толмаған жұбайы, оның ата-анасы (немесе оны
алмастыратын тұлға), қамқоршылық және қорғаншылық органдары және
прокурор.
2) некеге тұру арқылы құқығы бұзылған жұбай, егер неке алдау, қорқу,
күш көрсету және өз мүмкіншілігін пайдалана алмау, өзінің іс-
әрекетін түсінбеу жағдайына жасалса, прокурор.
3) некеге тұруға кедергі болатын мән-жайларды білмеген жұбай.
4) жалған, некег тұрғанын білмеген жұбайының біреуі, прокурор некені
жарамсыз деп тануды талап ете алады.
Мәжбүрлеп қиылған неке жарамсыз деп танылуы мүмкін.Егер некеге тұрушы
адамдардың біреуі екіншісінен құрылған отбасы мүшелеріне, жеке басының және
қоғамның қауіпсіздігіне нақты қатер төндіретін ауруы бар екенін жасырса
соңғысы сотқа некені жарамсыз деп тану туралы талаппен жүгінуге құқылы.
Некені жарамсыз деп тануды сот жүргізеді. Сот некені жарамсыз деп тану
туралы соттын шешімі заңды күшіне енген күннен бастап үш күн ішінде соттвң
осы шешімінен некеге тұру мемлекеттік тіркелген жердегі азаматтық хал
актілерін жазу органына көшірме жіберуге міндетті. Некенің жарамсыздығы
оның қиылған күннен бастап танылады.
Отбасындағы ерлі-зайыптының, ата-ананың, баланың құқығы мен
міндеті.
Отбасындағы ерлі-зайыптылардың құқығы. Неке заңды тіркелген күннен
бастап отбасындағы екі адамның құқығы мен міндеттері пайда болады.
Отбасы заңының ең басты қағидасы әйел мен ер адамның теңдігі. Ерлі-
зайыптылардың мүліктік және мүліктік емес жеке қатынастары тең
деп танылған.
ҚР Неке және отбасы заңының 29-бабына сай ерлі-зайыптылар:
- тең құқықтарды пайдаланады және тең міндеттер атқарады;
- әрқайсысы қызмет, кәсір түрін, тұрғылықты жерді өз еркімен
таңдауға ерікті;
- ана, әке болу балаларды тәрбиелеу отбасының басқа да мәселелерін
ерлі-зайыптылар бірлесіп шешеді.
- өз қатынастарын өзара сыйластық және өзара көмек негізінде құруға
отбасына жәрдемдесуге, өз баласының өсіп-жетілуіне, олардың әл-
ауқатына қамқорлық жасауға міндетті.
Азаматтардың жеке құқықтарының бірі – жұбайлардың тек таңдау
құқығы. Олар өз тілектері бойынша ортақ тек ретінде өздерінің
біреуінің тегін таңдап алуға және өзінің некеге дейінгі тегін
сақтап
қалуға құқылы.
Ерлі-зайыптылар мүлігінің заңды режимі, егер некелік шартпен басқадай
белгіленбесе, олардың ортақ бірлескен меншігі режимі болып табылады. Неке
кезінеде жиналған мүліктер олардың ортақ бірлескен меншігі болып табылады.
Ерлі-зайыптылардың ортақ мүлігін иелену, пайдалану және иелік ету ерлі-
зайыптылардың екі жақты келісімі бойынша жүзеге асырылады.
Әрбір ерлі-зайыптының меншігі:
1) әрбір ерлі-зайыптыға некеге отырғанға дейін тиесілі болған мүлік;
2) неке кезінде ерлі-зайыптылар сыйлыққа, мұрагерлік тәртібімен немесе
басқа қайтарымсыз мәмілелер бойынша алған мүліктер;
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz