Денсаулық және компьютер

Жоспар
Кіріспе

1 Денсаулық және компьютер
2 Шаршау және шаршау түрлері

Компьютер адамзаттың өркениет жолымен дамуына ықпал ететін басты құралдардың бірі екені даусыз. Қай салада болмасын компьютер кеңінен қолданылып, адамдар тіпті онсыз өмір сүруін елестете алмайтындай дәрежеге жетті.Ал компьютерлік ойындар балалардың құмартып ойнайтын ойындарының біріне айналып, оған деген тәуелділігі күннен- күнге артып отыр. Дүниежүзілік Денсаулық Сақтау Ұйымы құмар ойындарын психиканың бұзылуына әкеліп соқтыратын, адам ағзасына қауіпті ойындардың қатарына енгізді. «21 ғасыр- компьютер ғасыры» деп атап, айдар тағуымыздың өзі осыны дәлелдеп отыр. Өкінішке орай, кез келген өркениеттің екі жағының болатыны бар. Біріншіден, біздің қоғамымыздың алға жылжуы болса, екінші жағынан рухани құндылықтарға кері әсерін тигізеді. Қазіргі таңда мектеп жасына дейінгі баланың өзі жазу – сызуды білмесе де, компьютердің не екенін жақсы біледі. Демек, бала заманына қарай өседі. Технология тілін жатық біле бермейтін әке – шешелері «қазіргі балалар іштен біле туады» деп те айтып жатады. Компьютерге осыдан 10 жыл бұрын тек қалталылардың ғана қолы жетсе, бүгінгі күні оны әрбір үйден көруімізге болады. Сондықтан болар компьютерлік ойындар балалардың құмартып ойнайтын ойындарының біріне айналды. Қазіргі балалардың досы – компьютер, осы бір жансыз темірдің алдында кешке дейін отырса да жалықпайды. Бұндай балаларды компьютерден басқа еш нәрсе қызықтырмайды.
Жастардың теріс жолға түсуіне себеп болып отырған ойын – сауық мекемелері де қаламыздың кез – келген жерінде орналасқан. Олардың саны еш жерде тіркелмеген, шамамен Алматыда 10 000 – аса ойын автоматтары бар. Ал Қазақстан бойынша 141 казино тіркелген, оның 37 – сі Алматыда екен.
Санкт-Петербургтегі В.М. Бехтерев атындағы Психоневрологиялық институтының ғалымдары компьютерге үйірсектіктің он белгісін көрсетіп берді. Олар: компьютер алдында бір ойынды ойнап бірнеше сағат отыру; ата-аналарымен кикілжіңге бару,үйге кешігіп келу; сабаққа үлгерімі нашарлап, сабаққа жиі бармай қалу; баланың бұрынғы достарымен қарым-қатынасы азаяды; өзі сияқты компьютерге үйірсектермен ғана араласады; күнделікті ақшаға сұранысы көбейеді; берген уәдесін орындамайды; ашуланшақ, мазасыздану мінездері пайда болады; ұйқысы бұзылып, зейіні мен есте сақтау қабілеті нашарлайды; көз жанары төмендейді, басы ауырады, омыртқасы бұзылуы басталады.

Пән: Валеология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Денсаулық және компьютер

Компьютер адамзаттың өркениет жолымен дамуына ықпал ететін басты
құралдардың бірі екені даусыз. Қай салада болмасын компьютер кеңінен
қолданылып, адамдар тіпті онсыз өмір сүруін елестете алмайтындай дәрежеге
жетті.Ал компьютерлік ойындар балалардың құмартып ойнайтын ойындарының
біріне айналып, оған деген тәуелділігі күннен- күнге артып отыр.
Дүниежүзілік Денсаулық Сақтау Ұйымы құмар ойындарын психиканың бұзылуына
әкеліп соқтыратын, адам ағзасына қауіпті ойындардың қатарына енгізді. 21
ғасыр- компьютер ғасыры деп атап, айдар тағуымыздың өзі осыны дәлелдеп
отыр. Өкінішке орай, кез келген өркениеттің екі жағының болатыны бар.
Біріншіден, біздің қоғамымыздың алға жылжуы болса, екінші жағынан рухани
құндылықтарға кері әсерін тигізеді. Қазіргі таңда мектеп жасына дейінгі
баланың өзі жазу – сызуды білмесе де, компьютердің не екенін жақсы біледі.
Демек, бала заманына қарай өседі. Технология тілін жатық біле бермейтін әке
– шешелері қазіргі балалар іштен біле туады деп те айтып жатады.
Компьютерге осыдан 10 жыл бұрын тек қалталылардың ғана қолы жетсе, бүгінгі
күні оны әрбір үйден көруімізге болады. Сондықтан болар компьютерлік
ойындар балалардың құмартып ойнайтын ойындарының біріне айналды. Қазіргі
балалардың досы – компьютер, осы бір жансыз темірдің алдында кешке дейін
отырса да жалықпайды. Бұндай балаларды компьютерден басқа еш нәрсе
қызықтырмайды.
Жастардың теріс жолға түсуіне себеп болып отырған ойын – сауық
мекемелері де қаламыздың кез – келген жерінде орналасқан. Олардың саны еш
жерде тіркелмеген, шамамен Алматыда 10 000 – аса ойын автоматтары бар. Ал
Қазақстан бойынша 141 казино тіркелген, оның 37 – сі Алматыда екен.
Санкт-Петербургтегі В.М. Бехтерев атындағы Психоневрологиялық
институтының ғалымдары компьютерге үйірсектіктің он белгісін көрсетіп
берді. Олар: компьютер алдында бір ойынды ойнап бірнеше сағат отыру; ата-
аналарымен кикілжіңге бару,үйге кешігіп келу; сабаққа үлгерімі нашарлап,
сабаққа жиі бармай қалу; баланың бұрынғы достарымен қарым-қатынасы азаяды;
өзі сияқты компьютерге үйірсектермен ғана араласады; күнделікті ақшаға
сұранысы көбейеді; берген уәдесін орындамайды; ашуланшақ, мазасыздану
мінездері пайда болады; ұйқысы бұзылып, зейіні мен есте сақтау қабілеті
нашарлайды; көз жанары төмендейді, басы ауырады, омыртқасы бұзылуы
басталады. Осы белгілердің бесеуі бала бойында анықталса, компьютер
ойынына тәуелділік ықтимал деген нақтама қойылады. Ал егер жеті немесе
одан да көп белгі байқалса, ол тәуелділіктің құлы деп саналады.
Компьютердің адам ағзасының физиологиялық жақтарына тигізер
зияны айтпаса да түсінікті нәрсе. Дене белсенділігінің аздығы, компьютер
клубтарында жарық, белгілі температура, санитарлық режимдер нормаларының
сақталмауы жасөспірімдердің организмінің дамуына кері әсерін тигізеді. Бір
жағынан әртүрлі прогрессивтік жаңалықтарда дисплейді қолдану адам өміріне
көптеген жеңілдіктер туғызса, екінші жағынан жаңа проблемалар туғызды –
дисплей ауруы пайда болды. Дисплеймен жұмыс жасағанда одан бөлінетін
электромагниттік сәуле көзге әсер етеді. Әрине, ол әркімнің көру жүйесінің
бастапқы жағдайы мен адамның жасына байланысты болады.Терминалды көру
дисплейін қолданғанда астенопия деген жағдай туады, яғни көздің көру
қабілетінің функционалдық бұзылуы. Компьютермен жұмыс істегенде көздің көру
жіткілігі 34 пайызға, аккомадацияның бұзылуы 45 пайызға, бинокулярлы көру
49 пайызға кемиді. Ауыр жұмыс істегенде адам қалай шаршаса, көп уақыт
компьютер алдында отырғаннан көз де солай шаршайды. Сондықтан дисплеймен
жұмыс жасағанда, режим сақтап, үзіліс кезінде жаттығулар жасап отыру керек.
Психолог мамандардың айтуы бойынша: Маскүнемдік пен нашақорлық сияқты
жастардың ми жүйесін бүлдіріп, өзіне тәуелді ететін, рухани құлдырататын,
өз нәтижесін қанағаттандыру үшін кейбір жағдайларда қылмысқа итермелейтін
құмар ойындары да аурудың бір түрі болып табылады. Ойын қызығына енген
жастар компьютерлік клубтарда қонып қалып ойнап, ақшалары таусылғанша
уақыттарын ойынханаларда өткізеді. Ойыншылар өздерін геймерлер деп атап,
бүгінгі таңда бұл бір сәнге айналып бара жатқан сияқты. Ішкі істер
органдары жастар арасындағы қылмыстың өсуіне компьютерлік клубтар септігін
тигізіп отыр дейді. 2003 жылы 14 -15 жас аралығындағы балалар 1900 қылмыс
жасаса, 16 – 17 жастағылар 4 600 қылмыс жасаған. Ойын кезінде жолындағының
бәрін қырып – жойып, батыр атанған олар ойыннан соң да өзін солай сезінеді.

Шектен шыққан ойынпаздық дерті – лудомания деп аталады. Компьютер
құмаралық аддикцияға шалдықтырса, ойынханаларда лудомандыққа душар
болады. Адам өз бетінше осындай құлдықтан босай алуы қиын. Оларды емдеу
психологиялық түзетулер арқылы жолға салынады. Бала күнінен бастап,маңызды
бір істерге, жауапкершілікке, өз өмірі үшін өзі жауап беретінін сезіндіруге
дағдыландырғанымыз дұрыс. Құмар ойын есірткіден де жаман кесапат екенін
түсіне тұра, тоқтау қиын. Бұдан шығатын жол қандай? Әрине, барлық
ойынханаларды жауып тастауға да болады, бірақ бұл тығырықтан шығудың шешімі
емес. Мемлекет тарапынан ойын – сауық мекемелері бір ретке келіп, тәртіп
орнатылуы керек. Әрбір адам ойынның құлына айналмай, өзіне-өзі есеп бере
алуы керек. Ал жасөспірімдерге ата-аналары осыны түсіндіріп, дұрыс жолға
бағыттағаны абзал. Мемлекет тарапынан ойын-сауық мекемелері бір ретке
келтіріліп, тәртіп орнатылуы керек. Себебі, тәртіп болмаған жерде мемлекет
те болмайды деп орынды айтылған.

Шаршау және шаршау түрлері

Шаршау – адамның жұмыс істеу қабілетінің және жануардың тіршілік
әрекетінің уакытша нашарлағандығын білдіретін процесс. Шаршаған
адамда орталық нерв жүйесінің сыртқы әсерге жауап беруі бәсеңдейді.
Ол бұрыңғы қалыптасқан динамикалық стериотипті қызметіне байланысты.
Бұдан қан айналу, дем алу т.б. күрделі физиологиялық процесстер
бұзылады. И.М.Сеченовтың тәжірибе жұмыстарына қарағанда орталық нерв
жүйесіндегі өзгерістерден туатын процесс. Адамды шаршатпайтын
жағдайлар - өз жұмысына қызығуы, жауапкершілік сезімнің күшті болуы,
ой еңбегі мен дене еңбнгін ұштастыра білу, қоғамдық еңбектің
нәтижесін саналы түрде түсінуі.
А.А. Ухтомский шаршау мәселесі тек қана физиологиялық мәселе
емес, сонымен бірге ол қоғамдық мәселе деген болатын. Шаршау
ересек адамдарға қарағанда, балаларда тез байқалады. Оқушылардың
шаршағандығын олардың зейінінің тұрақсыздығынан, тежелу процесстерінің
сыртқы тітіркендіргіштерге берген жауаптарының әлсізденуін оқу
материалдарын толық ұға алмауынан аңғаруға болады. Ол үшін еңбек
пен оқуды демалу сағаттарымен жүйелі түрде ұштастыруын қамтамасыз
ету қажет.
Қажу – жұмыс салдарынан, әлеуетті жүктемелерден және қайта
қалыптау үрдісттерінің жеткіліксіздігінен туатын жағдай. Ол
жұмыскерліктің төмендеуі реттеуші тетіктер мен жүйелердің, ағзалардың
өзара әрекеттестігінің бұзылуы және шаршау түйсігі арқылы
сипатталады.
Қажу жұмыс кезінде организмді әлсіретпеу және оны әсіре
зорланудан сақтау әрекеттерін жасайды. Сонымен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.