Жыныс мүшелерінің құрлысы

1.Көбею
2.Аталық жыныс мүшелері.
3.Аналық жыныс мүшелері.
4.Жатыр.

Көбею– барлық тірі ағзаға тән қасиет.Көбею–түрдің тіршілігін жалғастырып сақтап қалуды қамтамасыз ететін физиологиялық процестердің жиынтығы.Басқа тірі ағзалар сияқты адам да жынысты жолмен көбейеді.Жыныс жасушаларының түзілуі ағзада болатын физиологиялық өзгерістерге байланысты.
Жыныстық мүшелер жүйесін аталық және аналық жыныс мүшелері деп 2 топқа бөледі.Олардын жыныс бездерінен жыныс жасушалары түзіледі.Аталық және аналық жыныс жасушаларының қосылуынан дүниеге жаңа ұрпақ келеді.
Жыныс бездері–аралас бездерге жатады.
Аталық жыныс мүшелері.Аталық жыныс мүшелерін сыртқы және ішкі мүшелер деп 2 топқа бөледі.Сыртқы аталық мүшелеріне–ұма (мошонка) және жыныстық мүше (половой член) жатады.Ішкі аталық жыныс мүшелеріне аталық бездер (семенники),оның қосалқы бөлімдері(тұрақты шығарушы өзекшелер,тұқым көпіршіктері,қуық түбі безі)жатады.
Аталық без екеу,мөлшері 4-6 см,салмағы 15-30 г.Аталық бездер терілі қалта–ұманың ішінде орналасқан.Ұманың ішкі қуысы құрсақ қуысының бір бөлігі болып саналады.Ұрықтың дамуы кезінде ұма құрсақ қуысында жатады.Жыныс бездер өзекшелер арқылы ұма қуысына түскен соң,ондағы дәнекер ұлпамен тұтасып келеді.Бұдан кейін ұма қуысы құрсақ қуысынан бөлініп қалады.Егерде жыныс бездері ұма қуысына өтпей құрсақ қуысында қалып қойса,жыныс жасушаларының түзілуіне кедергі жасайды.Әдетте,жыныс бездері шарана жарық дүниеге шығардан бұрын ұма қуысына өтеді.
Аталық бездер ағзадаекі түрлі маңызды қызмет атқарады. Біріншіден, олардан аталық жыныс жасушалары– спермотозоидтар түзіледі.Бұл аталық бездердің сыртқы секрециялық қызметі.Екіншіден,аталық бездерден жыныс гормондары (негізінен тестостерион) бөлінеді.Бұл аталық бездердің ішкі секрециялық қызметі.Сондықтан да жыныс бездері аралас бездерге жатады.
Аталық бездерден бөлінген гориондар екінші реттік жыныстық белгілердің жетілуінде негізгі роль атқарады.Олардың әсерінен жасөспірімдердің дене пішіні өзгереді,мұрт шығады,даусы жуандайды т.б.