Экономикалық даму туралы
Кіріспе
1.1. Халықаралық маңыздағы “серпілістік” жобаларды іске асыру.
1.2. Қазақстанның жаңа технологияларды әзірлейтін және дамытатын халықаралық компаниялардың құрылтайшысы және акционері ретінде қатысуы
1.3. Ең жоғары халықаралық стандарттарға сай келетін академиялық орталықтар мен оқу орындарын құру
2.1.Табиғат ресурстарын пайдаланудың ашық саясатын іске асыру
2.2. Ақша.кредит саясаты
2.3. Өңірлік әлеуметтік даму мен кәсіпкерлік корпорацияларын құру есебінен экономикалық өркендеудің өңірлік “локомотивтерін” жасақтау
3.1. Қазақстанның мүдделерін, өңірлік және әлемдік дамудың серпінін ескеретін және жауапты сыртқы саяси бағытты одан әрі іске асыру
3.2. ҚХР.мен өзара тиімді ынтымақтастықты нығайту
3.3. АҚШ.пен өзара қарым.қатынастардың жоғары деңгейін нығайту
3.4. Еуропалық Одақпен ынтымақтастықты дамыту
3.5. Көршілес Орта Азия мемлекеттерімен ынтымақтастық
3.6. Мұсылман әлемі елдерімен біздің қатынастарымызды дамыту
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
1.1. Халықаралық маңыздағы “серпілістік” жобаларды іске асыру.
1.2. Қазақстанның жаңа технологияларды әзірлейтін және дамытатын халықаралық компаниялардың құрылтайшысы және акционері ретінде қатысуы
1.3. Ең жоғары халықаралық стандарттарға сай келетін академиялық орталықтар мен оқу орындарын құру
2.1.Табиғат ресурстарын пайдаланудың ашық саясатын іске асыру
2.2. Ақша.кредит саясаты
2.3. Өңірлік әлеуметтік даму мен кәсіпкерлік корпорацияларын құру есебінен экономикалық өркендеудің өңірлік “локомотивтерін” жасақтау
3.1. Қазақстанның мүдделерін, өңірлік және әлемдік дамудың серпінін ескеретін және жауапты сыртқы саяси бағытты одан әрі іске асыру
3.2. ҚХР.мен өзара тиімді ынтымақтастықты нығайту
3.3. АҚШ.пен өзара қарым.қатынастардың жоғары деңгейін нығайту
3.4. Еуропалық Одақпен ынтымақтастықты дамыту
3.5. Көршілес Орта Азия мемлекеттерімен ынтымақтастық
3.6. Мұсылман әлемі елдерімен біздің қатынастарымызды дамыту
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Қазақстан бүгінгі таңда әлеуметтік-экономикалық жаңару мен саяси демократияландырудың жаңа кезеңіне қадам басқалы тұр.
Мен өзіміздің әлемдік рейтинг кестесінің жоғары бөлігіне іліккен елдер тобының ішінен орын алуымызға мүмкіндік беретін басты негіздер мыналар деп білемін.
Біріншіден, өркенді де өршіл дамып келе жатқан қоғамның іргетасы тек қана осы заманғы, бәсекеге қабілетті және бір ғана шикізат секторының шеңберімен шектеліп қалмайтын ашық нарық экономикасы бола алады. Бұл — жеке меншік институты мен келісім-шарттық қатынастарды құрметтеу мен қорғауға, қоғамның барлық мүшелерінің бастамашылығы мен іскерлігіне негізделген экономика.
Екіншіден, біз аға ұрпақты, ана мен баланы, жастарды қамқорлық пен ілтипатқа бөлейтін әлеуметтік бағдарланған қоғам, ел халқының барлық топтары тұрмысының жоғары сапасы мен алдыңғы қатарлы әлеуметтік стандарттарын қамтамасыз ететін қоғам құрудамыз.
Үшіншіден, біз еркін, ашық әрі демократиялық қоғам орнатудамыз.
Төртіншіден, біз дәйекті түрде саяси тежемелік пен тепе-теңдіктің үйлестірілген жүйесіне негізделген құқықтық мемлекет құрып, оны нығайта береміз.
Бесіншіден, біз барлық діндердің тең құқылығына кепілдік береміз және Қазақстанда конфессияаралық келісімді қамтамасыз етеміз. Біз Исламның, басқа да әлемдік және дәстүрлі діндердің озық үрдістерін құрметтеп әрі дамыта отырып, осы заманғы зайырлы мемлекет орнатамыз.
Алтыншыдан, біз қазақ халқының санғасырлық дәстүрін, тілі мен мәдениетін сақтап, түлете береміз. Сонымен қатар ұлтаралық және мәдениетаралық келісімді, біртұтас Қазақстан халқының ілгері дамуын қамтамасыз етеміз.
Жетіншіден, біз өз елімізді халықаралық қоғамдастықтың толық құқылы және жауапты мүшесі ретінде қарастырамыз, ал мұның өзі біздің аса маңызды басымдықтарымыздың бірі. Қазақстан мұнда геосаяси тұрақтылықты және өңірдегі қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөнінде маңызды міндеттер атқарып отыр.
Бірінші басымдық: Қазақстанның әлемдік экономикаға ойдағыдай кірігуі – елдің экономикалық дамуының сапалық серпілісінің негізі
Біз Қазақстанның жаһандық экономикалық үрдістерге сәйкес дамып келе жатқан ел болуын қалаймыз. Әлемдегі жасалған жаңа мен озық атаулыны бойына сіңірген, дүниежүзілік шаруашылықтан шағын да болса өзіне лайық “орнын” иемденген, әрі жаңа экономикалық жағдайларға жылдам бейімделуге қабілетті ел болуын қалаймыз.
Біз қатаң бәсекеге әзір тұрып, оны өз мүддемізге пайдалана білуіміз керек. Қазақстан көп тарапты халықаралық экономикалық жобаларға белсене қатыса алады, қатысуға тиіс те, өйткені олар біздің жаһандық экономикаға кірігуімізге жәрдемдеседі әрі сол арқылы біздің қолайлы экономикалық-географиялық жағдайымызға және қолымыздағы ресурстарымызға сүйенеді.
Мемлекет өз тарапынан іскерлік бастамашылықтың жолындағы заңнамалық, әкімшілік және бюрократиялық кедергілерді ысырып тастауға, жеке меншік капиталдың келешегі үлкен кемел бастамаларына тікелей қолдау көрсетуге міндетті.
Мен өзіміздің әлемдік рейтинг кестесінің жоғары бөлігіне іліккен елдер тобының ішінен орын алуымызға мүмкіндік беретін басты негіздер мыналар деп білемін.
Біріншіден, өркенді де өршіл дамып келе жатқан қоғамның іргетасы тек қана осы заманғы, бәсекеге қабілетті және бір ғана шикізат секторының шеңберімен шектеліп қалмайтын ашық нарық экономикасы бола алады. Бұл — жеке меншік институты мен келісім-шарттық қатынастарды құрметтеу мен қорғауға, қоғамның барлық мүшелерінің бастамашылығы мен іскерлігіне негізделген экономика.
Екіншіден, біз аға ұрпақты, ана мен баланы, жастарды қамқорлық пен ілтипатқа бөлейтін әлеуметтік бағдарланған қоғам, ел халқының барлық топтары тұрмысының жоғары сапасы мен алдыңғы қатарлы әлеуметтік стандарттарын қамтамасыз ететін қоғам құрудамыз.
Үшіншіден, біз еркін, ашық әрі демократиялық қоғам орнатудамыз.
Төртіншіден, біз дәйекті түрде саяси тежемелік пен тепе-теңдіктің үйлестірілген жүйесіне негізделген құқықтық мемлекет құрып, оны нығайта береміз.
Бесіншіден, біз барлық діндердің тең құқылығына кепілдік береміз және Қазақстанда конфессияаралық келісімді қамтамасыз етеміз. Біз Исламның, басқа да әлемдік және дәстүрлі діндердің озық үрдістерін құрметтеп әрі дамыта отырып, осы заманғы зайырлы мемлекет орнатамыз.
Алтыншыдан, біз қазақ халқының санғасырлық дәстүрін, тілі мен мәдениетін сақтап, түлете береміз. Сонымен қатар ұлтаралық және мәдениетаралық келісімді, біртұтас Қазақстан халқының ілгері дамуын қамтамасыз етеміз.
Жетіншіден, біз өз елімізді халықаралық қоғамдастықтың толық құқылы және жауапты мүшесі ретінде қарастырамыз, ал мұның өзі біздің аса маңызды басымдықтарымыздың бірі. Қазақстан мұнда геосаяси тұрақтылықты және өңірдегі қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөнінде маңызды міндеттер атқарып отыр.
Бірінші басымдық: Қазақстанның әлемдік экономикаға ойдағыдай кірігуі – елдің экономикалық дамуының сапалық серпілісінің негізі
Біз Қазақстанның жаһандық экономикалық үрдістерге сәйкес дамып келе жатқан ел болуын қалаймыз. Әлемдегі жасалған жаңа мен озық атаулыны бойына сіңірген, дүниежүзілік шаруашылықтан шағын да болса өзіне лайық “орнын” иемденген, әрі жаңа экономикалық жағдайларға жылдам бейімделуге қабілетті ел болуын қалаймыз.
Біз қатаң бәсекеге әзір тұрып, оны өз мүддемізге пайдалана білуіміз керек. Қазақстан көп тарапты халықаралық экономикалық жобаларға белсене қатыса алады, қатысуға тиіс те, өйткені олар біздің жаһандық экономикаға кірігуімізге жәрдемдеседі әрі сол арқылы біздің қолайлы экономикалық-географиялық жағдайымызға және қолымыздағы ресурстарымызға сүйенеді.
Мемлекет өз тарапынан іскерлік бастамашылықтың жолындағы заңнамалық, әкімшілік және бюрократиялық кедергілерді ысырып тастауға, жеке меншік капиталдың келешегі үлкен кемел бастамаларына тікелей қолдау көрсетуге міндетті.
2. «Малый бизнес Казахстана: проблемы развития / Результаты
экономических исследований»;
3. ҚР президентінің 2005ж халыққа жолдауы
4. ҚР статистика агенттігі;
5. Котелкин С.В. Международная финансовая система - М.: Экономист, 2004 г.
6. «Қазақстан экономикасы» Нұрғалиев
экономических исследований»;
3. ҚР президентінің 2005ж халыққа жолдауы
4. ҚР статистика агенттігі;
5. Котелкин С.В. Международная финансовая система - М.: Экономист, 2004 г.
6. «Қазақстан экономикасы» Нұрғалиев
Жоспар
Кіріспе
1.1. Халықаралық маңыздағы “серпілістік” жобаларды іске асыру.
1.2. Қазақстанның жаңа технологияларды әзірлейтін және дамытатын
халықаралық компаниялардың құрылтайшысы және акционері ретінде қатысуы
1.3. Ең жоғары халықаралық стандарттарға сай келетін академиялық орталықтар
мен оқу орындарын құру
2.1.Табиғат ресурстарын пайдаланудың ашық саясатын іске асыру
2.2. Ақша-кредит саясаты
2.3. Өңірлік әлеуметтік даму мен кәсіпкерлік корпорацияларын құру есебінен
экономикалық өркендеудің өңірлік “локомотивтерін” жасақтау
3.1. Қазақстанның мүдделерін, өңірлік және әлемдік дамудың серпінін
ескеретін және жауапты сыртқы саяси бағытты одан әрі іске асыру
3.2. ҚХР-мен өзара тиімді ынтымақтастықты нығайту
3.3. АҚШ-пен өзара қарым-қатынастардың жоғары деңгейін нығайту
3.4. Еуропалық Одақпен ынтымақтастықты дамыту
3.5. Көршілес Орта Азия мемлекеттерімен ынтымақтастық
3.6. Мұсылман әлемі елдерімен біздің қатынастарымызды дамыту
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Қазақстан бүгінгі таңда әлеуметтік-экономикалық жаңару мен саяси
демократияландырудың жаңа кезеңіне қадам басқалы тұр.
Мен өзіміздің әлемдік рейтинг кестесінің жоғары бөлігіне іліккен
елдер тобының ішінен орын алуымызға мүмкіндік беретін басты негіздер
мыналар деп білемін.
Біріншіден, өркенді де өршіл дамып келе жатқан қоғамның іргетасы тек қана
осы заманғы, бәсекеге қабілетті және бір ғана шикізат секторының шеңберімен
шектеліп қалмайтын ашық нарық экономикасы бола алады. Бұл — жеке меншік
институты мен келісім-шарттық қатынастарды құрметтеу мен қорғауға, қоғамның
барлық мүшелерінің бастамашылығы мен іскерлігіне негізделген экономика.
Екіншіден, біз аға ұрпақты, ана мен баланы, жастарды қамқорлық пен
ілтипатқа бөлейтін әлеуметтік бағдарланған қоғам, ел халқының барлық
топтары тұрмысының жоғары сапасы мен алдыңғы қатарлы әлеуметтік
стандарттарын қамтамасыз ететін қоғам құрудамыз.
Үшіншіден, біз еркін, ашық әрі демократиялық қоғам орнатудамыз.
Төртіншіден, біз дәйекті түрде саяси тежемелік пен тепе-теңдіктің
үйлестірілген жүйесіне негізделген құқықтық мемлекет құрып, оны нығайта
береміз.
Бесіншіден, біз барлық діндердің тең құқылығына кепілдік береміз және
Қазақстанда конфессияаралық келісімді қамтамасыз етеміз. Біз Исламның,
басқа да әлемдік және дәстүрлі діндердің озық үрдістерін құрметтеп әрі
дамыта отырып, осы заманғы зайырлы мемлекет орнатамыз.
Алтыншыдан, біз қазақ халқының санғасырлық дәстүрін, тілі мен мәдениетін
сақтап, түлете береміз. Сонымен қатар ұлтаралық және мәдениетаралық
келісімді, біртұтас Қазақстан халқының ілгері дамуын қамтамасыз етеміз.
Жетіншіден, біз өз елімізді халықаралық қоғамдастықтың толық құқылы және
жауапты мүшесі ретінде қарастырамыз, ал мұның өзі біздің аса маңызды
басымдықтарымыздың бірі. Қазақстан мұнда геосаяси тұрақтылықты және
өңірдегі қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөнінде маңызды міндеттер атқарып
отыр.
Бірінші басымдық: Қазақстанның әлемдік экономикаға ойдағыдай кірігуі –
елдің экономикалық дамуының сапалық серпілісінің негізі
Біз Қазақстанның жаһандық экономикалық үрдістерге сәйкес дамып келе жатқан
ел болуын қалаймыз. Әлемдегі жасалған жаңа мен озық атаулыны бойына
сіңірген, дүниежүзілік шаруашылықтан шағын да болса өзіне лайық “орнын”
иемденген, әрі жаңа экономикалық жағдайларға жылдам бейімделуге қабілетті
ел болуын қалаймыз.
Біз қатаң бәсекеге әзір тұрып, оны өз мүддемізге пайдалана білуіміз керек.
Қазақстан көп тарапты халықаралық экономикалық жобаларға белсене қатыса
алады, қатысуға тиіс те, өйткені олар біздің жаһандық экономикаға
кірігуімізге жәрдемдеседі әрі сол арқылы біздің қолайлы экономикалық-
географиялық жағдайымызға және қолымыздағы ресурстарымызға сүйенеді.
Мемлекет өз тарапынан іскерлік бастамашылықтың жолындағы заңнамалық,
әкімшілік және бюрократиялық кедергілерді ысырып тастауға, жеке меншік
капиталдың келешегі үлкен кемел бастамаларына тікелей қолдау көрсетуге
міндетті.
Қазақстанның экономикалық дамуындағы сапалық “серпілісті” әлемдік
экономикаға кірігудің қажетті шарты ретінде пайымдай отырып, мен мынадай
бағыттарға баса назар аудару керек деп санаймын.
1.1. Халықаралық маңыздағы “серпілістік” жобаларды іске асыру.
Индустрияны дамыту, әлемдік рыноктың белгілі бір тауашаларында
бәсекеге қабілетті бола алатын тауарлар мен қызметтерді өндіру
Біз түпкі өнімдерін экспортқа шығаруға бағдарланған өндірістерді, мұнай-
газ, көлік саласында және машина жасау мен металлургиядағы, химия мен
агроөнеркәсіп кешеніндегі басқа да ішкі салаларда бірлескен кәсіпорындар
құруға және дамытуға арқа сүйеуіміз керек. Алдымызда халықаралық ұйымдардың
белсене қатысуымен биотехнологиялық орталықтар; өңірлік ІT-орталық ретінде
ақпараттық технологиялар паркін дамыту міндеті тұр.
Үкімет ұлттық тауарлар мен қызмет көрсетудің бәсекеге қабілеттілігін
қолдауға бағытталған нақты бағдарламалар қабылдауы қажет. Жеке меншік
бизнесті қолдаудың және оның тауарлары мен қызметін әлемдік рыноктарға
жылжытатын мамандандырылған құрылымдар болуы шарт, мұндай ұйымдардың
әлемдік тәжірибесін зерделеп, оны еліміздің жағдайына бейімдеуіміз керек.
Қазақстанның өңірлік және халықаралық экономикалық бірлестіктер мен
ассоциацияларға қатысуы жолымен халықаралық әлемдік экономикаға кірігуі.
Қазақстан көп тарапты халықаралық экономикалық жобаларға белсене
қатыса алады және қатысуға тиіс, мұның өзі біздің жаһандық экономикаға
кірігуімізге жәрдемдеседі әрі біздің экспорттаушыларымызға қолдау
көрсетеді.
Өңірлік серіктестікке келгенде, біз ЕурАзЭҚ шеңберінде өзара тиімді
ынтымақтастықты кеңейтуге және Біртұтас Экономикалық кеңістікті
қалыптастыруға одан әрі септесе беру ниетіндеміз.
Сонымен қатар Бүкілдүниежүзілік банк, Еуропа Қайта құру және даму банкі,
Азия даму банкі және таяуда құрылған Еуразия даму банкінің жобаларына баса
назар аудару керек.
Қазақстанды экономикалық жаңарту мен халықаралық рыноктарда бәсекеге
қабілеттілігін нығайтудың қосымша құралы ретінде БСҰ-ға кіру
Қазақстанның БСҰ-ға кіруі жолындағы келіссөз үдерісі тоқтаусыз
жүргізіліп жатыр. Республиканың сыртқы сауда режимін реттейтін заңдарының
едәуір бөлігі қазірдің өзінде БСҰ нормаларына сәйкес келтірілді немесе
Парламентте талқылану үстінде.
Еліміздің осы халықаралық экономикалық ұйымға енуі Қазақстанның
дүниежүзілік рыноктағы бәсекеге қабілеттілігін нығайту үшін кең
мүмкіндіктер ашатынына сенімдімін. Дегенмен осы мүмкіндіктерді ұтымды әрі
тиімді пайдалана білу керек.
Біз әлі қолға алынбаған секторлардағы шетел инвесторларының құрылтайшылық
қатысуы деңгейіндегі экономикалық тұрғыдан өзін ақтамайтын шектеулерді алып
тастауымыз керек.
Экспорттық-импорттық кредиттеуді дамытуды мемлекеттік қолдау
Шикізаттық емес тауарлардың экспорты мен жоғары технологиялық
жабдықтардың импортын қолдау мен кредиттеу басымдыққа айналуға тиіс.
Бүгінгі күні дайын өнімдер экспортының көлемі жылына 2 миллиард АҚШ
долларын құрап отыр. Шикізаттық емес экспорт он жылға жуық осы деңгейде
қалып келеді. Ендігі жерде осы көлемді үдемелі түрде ұлғайтатын уақыт
жетті.
Біз үздік әлемдік тәжірибеге сүйеніп, шет елдердің экспорт-импорт
агенттіктерімен ынтымақтастықты белсенді дамытуымыз керек.
1.2. Қазақстанның жаңа технологияларды әзірлейтін және дамытатын
халықаралық компаниялардың құрылтайшысы және акционері ретінде қатысуы
Қазақстанға өзінің ғылыми әлеуетіне қоса жоғары технологиялардың
халықаралық бизнесіне қатысатын және оған бастапқы құрылтайшылық деңгейінде
қатысу жөнінде бастамашылық танытатын уақыт жетті деп білемін.
Бұл жерде осы жұмыс үшін жауап беретін Инновациялық қордың атқаратын рөлі
өте маңызды.
Біздің осы орайда экономикалық дамудың барынша “серпілісті” бағыттарындағы
озық технологиялық идеяларды игеру үшін күллі дүние жүзіндегі жаңа немесе
енді қалыптаса бастаған жоғары технологиялық компаниялар акцияларының
пакеттерін сатып алатын басқа елдердің өнегесіне ден қойғанымыз абзал.
Осы арқылы біз тиісті авторлық құқық пен зияткерлік меншіктің иесі бола
аламыз. Мұндай жобалар үшін бізге өзге елдердегі “құрметті консулдар”
институтын кеңінен пайдалану керек.
Үкімет Қазақстанның халықаралық рыноктағы технологиялық бастамашылығы
мәселесін мұқият пысықтауы тиіс.
Қазақстанда зиаткерлік меншік құқығымен және сауда маркасымен
қорғалған тауарлар өндірісі үшін қолайлы жағдайлар қалыптастыру
Қазақстанның авторлық құқық пен сауда белгісін қорғаудың қатаң кепілі
ретіндегі беделін нығайту бізге экономиканың жаңа секторларын белсенді
түрде дамытып, әртараптандыруға мүмкіндік береді.
Қазақстанда алдамыш өнімдерге төзбестік көзқарас туғызуға бағытталған
жариялы науқан жүзеге асырылуға тиіс, сонымен қатар зияткерлік меншік
құқығын бұзу мен сауда белгілерін қолдан жасаушылар үшін әкімшілік және
қылмыстық қудалау шараларын қабылдау керек. Мұндай шаралардың жоғары
технологиялық және ғылыми қамтымды өнімдер шығарушылардың мақұлдауы мен
қолдауына ие болатынына, Қазақстан экономикасына жаңа инвестициялар ағысын
қамтамасыз етіп, оны әртараптандыруға кең мүмкіндіктер ашатынына
сенімдімін.
1.3. Ең жоғары халықаралық стандарттарға сай келетін академиялық орталықтар
мен оқу орындарын құру
Қазақстанда халықаралық ұйымдардың қатысуымен осы заманғы ғылыми орталықтар
мен “технологиялық парктер” құру мен дамыту, жаңа технологияларды игеру
үдерісіне қолдау көрсету мен кадрлардың білігін бағдарлаудың икемді жүйесін
қалыптастыруымыз керек.
Ғылыми әлеуетті дамыту қолданбалы ғылымды өндіріс пен бизнеске мейлінше
жақындатуға бағытталуға тиіс.
Көш басында жүрген академиялық институттар мен орталықтарды Қазақстанға
тарту үшін тиісті алғышарттар жасау қажет. Бұл үшін бізге Қазақстанда
халықаралық оқу орындарын бірлесе дамыту үшін “инкубациялық жобалар”
үлгісіндегі құралдарды пайдалануымыз керек.
“Инкубациялық жобаларды” дамытуды көтермелеу мақсатында Үкімет, Үндістанда
жасалғандай, ғылыми орталықтарды дамыту үшін жер телімдерін тегін беру,
бастапқы капитал бөлу, қажетті негіздік инфрақұрылымды жасақтау және басқа
да бірсыпыра шараларды ұйымдастыру мәселелерін шешуге тиіс деп санаймын.
Осы заманғы және бәсекеге қабілетті көлік-коммуникациялық
инфрақұрылымды дамыту
Қазақстанның көлік-коммуникация кешенінің басты мақсаты еуразиялық
көлік жүйесіне кірігу болып қала береді. Көлік-коммуникация кешенін дамыту
Еуропа мен Азия ортасындағы аралық көпір болып отырған еліміздің
геостратегиялық орналасуының артықшылықтарын пайдалануды толығымен
қамтамасыз етуге тиіс.
Жүктердің тез өткізілуін ұйымдастыру жөнінде тиімді рәсімдер енгізу үшін
көршілермен арадағы нақтылы уағдаластықтарды дамыту қажет.
Осы және басқа да міндеттердің бәрі Қазақстан Республикасының 2015 жылға
дейінгі Көлік стратегиясын әзірлеу мен іске асыру барысында ескерілуге
тиіс.
Бұл мәселелерді шешуде біз мемлекеттік-жеке меншік серіктестікті қамтамасыз
ету тетіктеріне баса назар аударуға тиіспіз.
2.1.Табиғат ресурстарын пайдаланудың ашық саясатын іске асыру
Біз табиғи ресурстарды пайдаланудың, трансұлттық компаниялармен және
өңірдегі басты көршілерімізбен ынтымақтастықтың айқын әрі тұрақты шарттарын
қамтамасыз етудің ашық саясатын жүргізуге бастама көтердік және оны одан
әрі жүргізе беретін боламыз. Бұл Қазақстанның энергетикалық қауіпсіздікті
қамтамасыз етуге нақты үлес қосып отырған келешегі зор сенімді әріптес
ретіндегі беделін нығайта түседі.
Біз қазір Қазақстанның энергия ресурстарын әлемдік рынокқа жеткізудің
арналарын әртараптандыру мен олардың тұрақтылығын қамтамасыз етуге, сондай-
ақ мұнай-газ кешеніне тікелей қатысты тереңдете өңдеу салаларының ең озық
қарқынмен дамытылуына баса назар аударуымыз керек.
Алматыны қаржы және іскерлік белсенділіктің ірі өңірлік орталығы
ретінде дамыту
Орталық Азия өңірінің басты қаржы орталығы ретінде Алматының серпінді
дамуы Қазақстанның ірі қаржы ұйымдарын өңірлік үлкен бизнес-жобаларға
арналған займдар беру, сақтандыру мен қаржы қызметін көрсету саласында
негізгі “мердігерлерге” айналдыру үшін қолайлы жағдайлар мен мүмкіндіктер
туғызу мақсатына бағытталуға тиіс.
Қаржы орталығының тиімді жұмысын қамтамасыз ету үшін тиісті
инфрақұрылымдар, ең алдымен, телекоммуникациялар жасақтау қажет. Сонымен
қатар іскерлік қасиетімен танылған әрі осындай орталықтар мен сырт
жерлерде еркін аймақтар құру жөніндегі жұмыс тәжірибесі мол мықты
менеджерлер тарту қажеттігі де анық.
“Еркін” қаржы-экономикалық аймақтарында ілеспе қызмет көрсету рыногын
дамытуға да ерекше назар аудару керек.
Нақты іске асыру
• 2006 жылы қолданылып жүрген нормативтік-құқықтық базаға талдау жасап,
ретке келтіретін болсын. Қазақстан Республикасының “Бәсекелестік және
монополистік қызметті шектеу туралы” Заңының жаңа редакциясын,
“Концессиялар туралы” және “Өңірлік қаржы орталығы – Алматы қаласы туралы”
заңдарды әзірлесін.
• Салықтық және кедендік әкімшілік жүргізу реформасын іске асырсын, отандық
өндірушілерге мемлекеттік көмек көрсетуді қайта бағдарласын, техникалық
реттеудің ішкі стандарттарын БСҰ-ның халықаралық стандарттарына сәйкес
келтірсін, қаржылық қызмет рыногын реформалауды жалғастырсын.
. Астананы осы заманғы әлемдік стандарттарға сай келетін қала ретінде,
Еуразиядағы халықаралық ықпалдастықтың ірі орталықтарының бірі ретінде
дамыту
Қысқа мерзімнің ішінде Астана еліміздің осы заманғы жедел өсіп келе жатқан
ірі қаласына айналып үлгерді. Оның еуразиялық кеңістіктегі үлгілі астанаға
айналуы үшін, еліміздің тұрлаулы дамуын қамтамасыз етудің негізіне айналуы
үшін толық мүмкіндігі бар.
Біз бұл үшін бірнеше ауқымды жобаларды іске асыруымыз керек.
Астананың сол жағалауында осы заманғы медицинаның негізгі бағыттарын
біріктіретін жаңа орталықтың негізінде осы заманғы, инновациялық және
серпінді медициналық қызмет кластерін құру қажет.
Елордамызда бірегей академиялық орта қалыптастыру үшін біз халықаралық
деңгейдегі беделді университет құратын боламыз.
Сонымен қатар, құрылыс материалдары, жиһаз, азық-түлік өнеркәсібі
салаларының өндірістері және басқа да бәсекеге қабілетті бағыттар
шоғырландырылатын индустриялық аймақтың дамуын да қамтамасыз ету қажет.
Әрбір құрылыс салушы өз капиталының бір бөлігін қаланың әлеуметтік
саласының дамуына жұмсауға тиіс. Бұл қаланы дамыту үдерісіне бизнесті және
халықты тартудың маңызды факторы болып табылады.
Әлемдік бизнестің, іскерлік туризмнің, халықаралық маңызы бар ғылыми және
мәдени шаралар өткізудің тартымды орынына айналдыру үшін қаланың беделдік
бейнесін көтере беруге баса көңіл бөлу керек.
Келешекте қаланың дамуы Теміртау, Қарағанды агломерациясы және Щучье-
Бурабай курорттық аймағы қалаларын қамту арқылы құрылатын желілік “өсу
аймағының” жасақталуы арқылы өзгеруге тиіс.
• БСҰ-ға кіру шеңберінде біздің экономикамыздың кейбір салаларын, әсіресе,
шикізатты өңдеуді дамыта отырып, ауыл шаруашылығын қолдауға мүмкіндік
беретін арнаулы экономикалық “бейімделу бағдарламасын” әзірлеп, іске
асыратын болсын.
• Халықаралық рыноктың Қазақстан бәсекеге қабілетті өнім беруші бола алатын
барлық секторларын ізерлей зерделеуді жалғастырсын және соны ескеріп,
халықаралық бәсекеге қабілетті ұлттық тауарлар мен қызметті қолдаудың
нақтылы және нысаналы бағдарламасын ... жалғасы
Кіріспе
1.1. Халықаралық маңыздағы “серпілістік” жобаларды іске асыру.
1.2. Қазақстанның жаңа технологияларды әзірлейтін және дамытатын
халықаралық компаниялардың құрылтайшысы және акционері ретінде қатысуы
1.3. Ең жоғары халықаралық стандарттарға сай келетін академиялық орталықтар
мен оқу орындарын құру
2.1.Табиғат ресурстарын пайдаланудың ашық саясатын іске асыру
2.2. Ақша-кредит саясаты
2.3. Өңірлік әлеуметтік даму мен кәсіпкерлік корпорацияларын құру есебінен
экономикалық өркендеудің өңірлік “локомотивтерін” жасақтау
3.1. Қазақстанның мүдделерін, өңірлік және әлемдік дамудың серпінін
ескеретін және жауапты сыртқы саяси бағытты одан әрі іске асыру
3.2. ҚХР-мен өзара тиімді ынтымақтастықты нығайту
3.3. АҚШ-пен өзара қарым-қатынастардың жоғары деңгейін нығайту
3.4. Еуропалық Одақпен ынтымақтастықты дамыту
3.5. Көршілес Орта Азия мемлекеттерімен ынтымақтастық
3.6. Мұсылман әлемі елдерімен біздің қатынастарымызды дамыту
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Қазақстан бүгінгі таңда әлеуметтік-экономикалық жаңару мен саяси
демократияландырудың жаңа кезеңіне қадам басқалы тұр.
Мен өзіміздің әлемдік рейтинг кестесінің жоғары бөлігіне іліккен
елдер тобының ішінен орын алуымызға мүмкіндік беретін басты негіздер
мыналар деп білемін.
Біріншіден, өркенді де өршіл дамып келе жатқан қоғамның іргетасы тек қана
осы заманғы, бәсекеге қабілетті және бір ғана шикізат секторының шеңберімен
шектеліп қалмайтын ашық нарық экономикасы бола алады. Бұл — жеке меншік
институты мен келісім-шарттық қатынастарды құрметтеу мен қорғауға, қоғамның
барлық мүшелерінің бастамашылығы мен іскерлігіне негізделген экономика.
Екіншіден, біз аға ұрпақты, ана мен баланы, жастарды қамқорлық пен
ілтипатқа бөлейтін әлеуметтік бағдарланған қоғам, ел халқының барлық
топтары тұрмысының жоғары сапасы мен алдыңғы қатарлы әлеуметтік
стандарттарын қамтамасыз ететін қоғам құрудамыз.
Үшіншіден, біз еркін, ашық әрі демократиялық қоғам орнатудамыз.
Төртіншіден, біз дәйекті түрде саяси тежемелік пен тепе-теңдіктің
үйлестірілген жүйесіне негізделген құқықтық мемлекет құрып, оны нығайта
береміз.
Бесіншіден, біз барлық діндердің тең құқылығына кепілдік береміз және
Қазақстанда конфессияаралық келісімді қамтамасыз етеміз. Біз Исламның,
басқа да әлемдік және дәстүрлі діндердің озық үрдістерін құрметтеп әрі
дамыта отырып, осы заманғы зайырлы мемлекет орнатамыз.
Алтыншыдан, біз қазақ халқының санғасырлық дәстүрін, тілі мен мәдениетін
сақтап, түлете береміз. Сонымен қатар ұлтаралық және мәдениетаралық
келісімді, біртұтас Қазақстан халқының ілгері дамуын қамтамасыз етеміз.
Жетіншіден, біз өз елімізді халықаралық қоғамдастықтың толық құқылы және
жауапты мүшесі ретінде қарастырамыз, ал мұның өзі біздің аса маңызды
басымдықтарымыздың бірі. Қазақстан мұнда геосаяси тұрақтылықты және
өңірдегі қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөнінде маңызды міндеттер атқарып
отыр.
Бірінші басымдық: Қазақстанның әлемдік экономикаға ойдағыдай кірігуі –
елдің экономикалық дамуының сапалық серпілісінің негізі
Біз Қазақстанның жаһандық экономикалық үрдістерге сәйкес дамып келе жатқан
ел болуын қалаймыз. Әлемдегі жасалған жаңа мен озық атаулыны бойына
сіңірген, дүниежүзілік шаруашылықтан шағын да болса өзіне лайық “орнын”
иемденген, әрі жаңа экономикалық жағдайларға жылдам бейімделуге қабілетті
ел болуын қалаймыз.
Біз қатаң бәсекеге әзір тұрып, оны өз мүддемізге пайдалана білуіміз керек.
Қазақстан көп тарапты халықаралық экономикалық жобаларға белсене қатыса
алады, қатысуға тиіс те, өйткені олар біздің жаһандық экономикаға
кірігуімізге жәрдемдеседі әрі сол арқылы біздің қолайлы экономикалық-
географиялық жағдайымызға және қолымыздағы ресурстарымызға сүйенеді.
Мемлекет өз тарапынан іскерлік бастамашылықтың жолындағы заңнамалық,
әкімшілік және бюрократиялық кедергілерді ысырып тастауға, жеке меншік
капиталдың келешегі үлкен кемел бастамаларына тікелей қолдау көрсетуге
міндетті.
Қазақстанның экономикалық дамуындағы сапалық “серпілісті” әлемдік
экономикаға кірігудің қажетті шарты ретінде пайымдай отырып, мен мынадай
бағыттарға баса назар аудару керек деп санаймын.
1.1. Халықаралық маңыздағы “серпілістік” жобаларды іске асыру.
Индустрияны дамыту, әлемдік рыноктың белгілі бір тауашаларында
бәсекеге қабілетті бола алатын тауарлар мен қызметтерді өндіру
Біз түпкі өнімдерін экспортқа шығаруға бағдарланған өндірістерді, мұнай-
газ, көлік саласында және машина жасау мен металлургиядағы, химия мен
агроөнеркәсіп кешеніндегі басқа да ішкі салаларда бірлескен кәсіпорындар
құруға және дамытуға арқа сүйеуіміз керек. Алдымызда халықаралық ұйымдардың
белсене қатысуымен биотехнологиялық орталықтар; өңірлік ІT-орталық ретінде
ақпараттық технологиялар паркін дамыту міндеті тұр.
Үкімет ұлттық тауарлар мен қызмет көрсетудің бәсекеге қабілеттілігін
қолдауға бағытталған нақты бағдарламалар қабылдауы қажет. Жеке меншік
бизнесті қолдаудың және оның тауарлары мен қызметін әлемдік рыноктарға
жылжытатын мамандандырылған құрылымдар болуы шарт, мұндай ұйымдардың
әлемдік тәжірибесін зерделеп, оны еліміздің жағдайына бейімдеуіміз керек.
Қазақстанның өңірлік және халықаралық экономикалық бірлестіктер мен
ассоциацияларға қатысуы жолымен халықаралық әлемдік экономикаға кірігуі.
Қазақстан көп тарапты халықаралық экономикалық жобаларға белсене
қатыса алады және қатысуға тиіс, мұның өзі біздің жаһандық экономикаға
кірігуімізге жәрдемдеседі әрі біздің экспорттаушыларымызға қолдау
көрсетеді.
Өңірлік серіктестікке келгенде, біз ЕурАзЭҚ шеңберінде өзара тиімді
ынтымақтастықты кеңейтуге және Біртұтас Экономикалық кеңістікті
қалыптастыруға одан әрі септесе беру ниетіндеміз.
Сонымен қатар Бүкілдүниежүзілік банк, Еуропа Қайта құру және даму банкі,
Азия даму банкі және таяуда құрылған Еуразия даму банкінің жобаларына баса
назар аудару керек.
Қазақстанды экономикалық жаңарту мен халықаралық рыноктарда бәсекеге
қабілеттілігін нығайтудың қосымша құралы ретінде БСҰ-ға кіру
Қазақстанның БСҰ-ға кіруі жолындағы келіссөз үдерісі тоқтаусыз
жүргізіліп жатыр. Республиканың сыртқы сауда режимін реттейтін заңдарының
едәуір бөлігі қазірдің өзінде БСҰ нормаларына сәйкес келтірілді немесе
Парламентте талқылану үстінде.
Еліміздің осы халықаралық экономикалық ұйымға енуі Қазақстанның
дүниежүзілік рыноктағы бәсекеге қабілеттілігін нығайту үшін кең
мүмкіндіктер ашатынына сенімдімін. Дегенмен осы мүмкіндіктерді ұтымды әрі
тиімді пайдалана білу керек.
Біз әлі қолға алынбаған секторлардағы шетел инвесторларының құрылтайшылық
қатысуы деңгейіндегі экономикалық тұрғыдан өзін ақтамайтын шектеулерді алып
тастауымыз керек.
Экспорттық-импорттық кредиттеуді дамытуды мемлекеттік қолдау
Шикізаттық емес тауарлардың экспорты мен жоғары технологиялық
жабдықтардың импортын қолдау мен кредиттеу басымдыққа айналуға тиіс.
Бүгінгі күні дайын өнімдер экспортының көлемі жылына 2 миллиард АҚШ
долларын құрап отыр. Шикізаттық емес экспорт он жылға жуық осы деңгейде
қалып келеді. Ендігі жерде осы көлемді үдемелі түрде ұлғайтатын уақыт
жетті.
Біз үздік әлемдік тәжірибеге сүйеніп, шет елдердің экспорт-импорт
агенттіктерімен ынтымақтастықты белсенді дамытуымыз керек.
1.2. Қазақстанның жаңа технологияларды әзірлейтін және дамытатын
халықаралық компаниялардың құрылтайшысы және акционері ретінде қатысуы
Қазақстанға өзінің ғылыми әлеуетіне қоса жоғары технологиялардың
халықаралық бизнесіне қатысатын және оған бастапқы құрылтайшылық деңгейінде
қатысу жөнінде бастамашылық танытатын уақыт жетті деп білемін.
Бұл жерде осы жұмыс үшін жауап беретін Инновациялық қордың атқаратын рөлі
өте маңызды.
Біздің осы орайда экономикалық дамудың барынша “серпілісті” бағыттарындағы
озық технологиялық идеяларды игеру үшін күллі дүние жүзіндегі жаңа немесе
енді қалыптаса бастаған жоғары технологиялық компаниялар акцияларының
пакеттерін сатып алатын басқа елдердің өнегесіне ден қойғанымыз абзал.
Осы арқылы біз тиісті авторлық құқық пен зияткерлік меншіктің иесі бола
аламыз. Мұндай жобалар үшін бізге өзге елдердегі “құрметті консулдар”
институтын кеңінен пайдалану керек.
Үкімет Қазақстанның халықаралық рыноктағы технологиялық бастамашылығы
мәселесін мұқият пысықтауы тиіс.
Қазақстанда зиаткерлік меншік құқығымен және сауда маркасымен
қорғалған тауарлар өндірісі үшін қолайлы жағдайлар қалыптастыру
Қазақстанның авторлық құқық пен сауда белгісін қорғаудың қатаң кепілі
ретіндегі беделін нығайту бізге экономиканың жаңа секторларын белсенді
түрде дамытып, әртараптандыруға мүмкіндік береді.
Қазақстанда алдамыш өнімдерге төзбестік көзқарас туғызуға бағытталған
жариялы науқан жүзеге асырылуға тиіс, сонымен қатар зияткерлік меншік
құқығын бұзу мен сауда белгілерін қолдан жасаушылар үшін әкімшілік және
қылмыстық қудалау шараларын қабылдау керек. Мұндай шаралардың жоғары
технологиялық және ғылыми қамтымды өнімдер шығарушылардың мақұлдауы мен
қолдауына ие болатынына, Қазақстан экономикасына жаңа инвестициялар ағысын
қамтамасыз етіп, оны әртараптандыруға кең мүмкіндіктер ашатынына
сенімдімін.
1.3. Ең жоғары халықаралық стандарттарға сай келетін академиялық орталықтар
мен оқу орындарын құру
Қазақстанда халықаралық ұйымдардың қатысуымен осы заманғы ғылыми орталықтар
мен “технологиялық парктер” құру мен дамыту, жаңа технологияларды игеру
үдерісіне қолдау көрсету мен кадрлардың білігін бағдарлаудың икемді жүйесін
қалыптастыруымыз керек.
Ғылыми әлеуетті дамыту қолданбалы ғылымды өндіріс пен бизнеске мейлінше
жақындатуға бағытталуға тиіс.
Көш басында жүрген академиялық институттар мен орталықтарды Қазақстанға
тарту үшін тиісті алғышарттар жасау қажет. Бұл үшін бізге Қазақстанда
халықаралық оқу орындарын бірлесе дамыту үшін “инкубациялық жобалар”
үлгісіндегі құралдарды пайдалануымыз керек.
“Инкубациялық жобаларды” дамытуды көтермелеу мақсатында Үкімет, Үндістанда
жасалғандай, ғылыми орталықтарды дамыту үшін жер телімдерін тегін беру,
бастапқы капитал бөлу, қажетті негіздік инфрақұрылымды жасақтау және басқа
да бірсыпыра шараларды ұйымдастыру мәселелерін шешуге тиіс деп санаймын.
Осы заманғы және бәсекеге қабілетті көлік-коммуникациялық
инфрақұрылымды дамыту
Қазақстанның көлік-коммуникация кешенінің басты мақсаты еуразиялық
көлік жүйесіне кірігу болып қала береді. Көлік-коммуникация кешенін дамыту
Еуропа мен Азия ортасындағы аралық көпір болып отырған еліміздің
геостратегиялық орналасуының артықшылықтарын пайдалануды толығымен
қамтамасыз етуге тиіс.
Жүктердің тез өткізілуін ұйымдастыру жөнінде тиімді рәсімдер енгізу үшін
көршілермен арадағы нақтылы уағдаластықтарды дамыту қажет.
Осы және басқа да міндеттердің бәрі Қазақстан Республикасының 2015 жылға
дейінгі Көлік стратегиясын әзірлеу мен іске асыру барысында ескерілуге
тиіс.
Бұл мәселелерді шешуде біз мемлекеттік-жеке меншік серіктестікті қамтамасыз
ету тетіктеріне баса назар аударуға тиіспіз.
2.1.Табиғат ресурстарын пайдаланудың ашық саясатын іске асыру
Біз табиғи ресурстарды пайдаланудың, трансұлттық компаниялармен және
өңірдегі басты көршілерімізбен ынтымақтастықтың айқын әрі тұрақты шарттарын
қамтамасыз етудің ашық саясатын жүргізуге бастама көтердік және оны одан
әрі жүргізе беретін боламыз. Бұл Қазақстанның энергетикалық қауіпсіздікті
қамтамасыз етуге нақты үлес қосып отырған келешегі зор сенімді әріптес
ретіндегі беделін нығайта түседі.
Біз қазір Қазақстанның энергия ресурстарын әлемдік рынокқа жеткізудің
арналарын әртараптандыру мен олардың тұрақтылығын қамтамасыз етуге, сондай-
ақ мұнай-газ кешеніне тікелей қатысты тереңдете өңдеу салаларының ең озық
қарқынмен дамытылуына баса назар аударуымыз керек.
Алматыны қаржы және іскерлік белсенділіктің ірі өңірлік орталығы
ретінде дамыту
Орталық Азия өңірінің басты қаржы орталығы ретінде Алматының серпінді
дамуы Қазақстанның ірі қаржы ұйымдарын өңірлік үлкен бизнес-жобаларға
арналған займдар беру, сақтандыру мен қаржы қызметін көрсету саласында
негізгі “мердігерлерге” айналдыру үшін қолайлы жағдайлар мен мүмкіндіктер
туғызу мақсатына бағытталуға тиіс.
Қаржы орталығының тиімді жұмысын қамтамасыз ету үшін тиісті
инфрақұрылымдар, ең алдымен, телекоммуникациялар жасақтау қажет. Сонымен
қатар іскерлік қасиетімен танылған әрі осындай орталықтар мен сырт
жерлерде еркін аймақтар құру жөніндегі жұмыс тәжірибесі мол мықты
менеджерлер тарту қажеттігі де анық.
“Еркін” қаржы-экономикалық аймақтарында ілеспе қызмет көрсету рыногын
дамытуға да ерекше назар аудару керек.
Нақты іске асыру
• 2006 жылы қолданылып жүрген нормативтік-құқықтық базаға талдау жасап,
ретке келтіретін болсын. Қазақстан Республикасының “Бәсекелестік және
монополистік қызметті шектеу туралы” Заңының жаңа редакциясын,
“Концессиялар туралы” және “Өңірлік қаржы орталығы – Алматы қаласы туралы”
заңдарды әзірлесін.
• Салықтық және кедендік әкімшілік жүргізу реформасын іске асырсын, отандық
өндірушілерге мемлекеттік көмек көрсетуді қайта бағдарласын, техникалық
реттеудің ішкі стандарттарын БСҰ-ның халықаралық стандарттарына сәйкес
келтірсін, қаржылық қызмет рыногын реформалауды жалғастырсын.
. Астананы осы заманғы әлемдік стандарттарға сай келетін қала ретінде,
Еуразиядағы халықаралық ықпалдастықтың ірі орталықтарының бірі ретінде
дамыту
Қысқа мерзімнің ішінде Астана еліміздің осы заманғы жедел өсіп келе жатқан
ірі қаласына айналып үлгерді. Оның еуразиялық кеңістіктегі үлгілі астанаға
айналуы үшін, еліміздің тұрлаулы дамуын қамтамасыз етудің негізіне айналуы
үшін толық мүмкіндігі бар.
Біз бұл үшін бірнеше ауқымды жобаларды іске асыруымыз керек.
Астананың сол жағалауында осы заманғы медицинаның негізгі бағыттарын
біріктіретін жаңа орталықтың негізінде осы заманғы, инновациялық және
серпінді медициналық қызмет кластерін құру қажет.
Елордамызда бірегей академиялық орта қалыптастыру үшін біз халықаралық
деңгейдегі беделді университет құратын боламыз.
Сонымен қатар, құрылыс материалдары, жиһаз, азық-түлік өнеркәсібі
салаларының өндірістері және басқа да бәсекеге қабілетті бағыттар
шоғырландырылатын индустриялық аймақтың дамуын да қамтамасыз ету қажет.
Әрбір құрылыс салушы өз капиталының бір бөлігін қаланың әлеуметтік
саласының дамуына жұмсауға тиіс. Бұл қаланы дамыту үдерісіне бизнесті және
халықты тартудың маңызды факторы болып табылады.
Әлемдік бизнестің, іскерлік туризмнің, халықаралық маңызы бар ғылыми және
мәдени шаралар өткізудің тартымды орынына айналдыру үшін қаланың беделдік
бейнесін көтере беруге баса көңіл бөлу керек.
Келешекте қаланың дамуы Теміртау, Қарағанды агломерациясы және Щучье-
Бурабай курорттық аймағы қалаларын қамту арқылы құрылатын желілік “өсу
аймағының” жасақталуы арқылы өзгеруге тиіс.
• БСҰ-ға кіру шеңберінде біздің экономикамыздың кейбір салаларын, әсіресе,
шикізатты өңдеуді дамыта отырып, ауыл шаруашылығын қолдауға мүмкіндік
беретін арнаулы экономикалық “бейімделу бағдарламасын” әзірлеп, іске
асыратын болсын.
• Халықаралық рыноктың Қазақстан бәсекеге қабілетті өнім беруші бола алатын
барлық секторларын ізерлей зерделеуді жалғастырсын және соны ескеріп,
халықаралық бәсекеге қабілетті ұлттық тауарлар мен қызметті қолдаудың
нақтылы және нысаналы бағдарламасын ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz