Күйік. Үсік шалу. Сол кездегі дәрігерге дейінгі көмек

Кіріспе

Күйік – жоғарға температураның (термиялық күйік), химиялық заттың (химиялық күйік), рентген сәулесінің немесе ядролық бомба жарылған кездегі жарық сәулесінің (сәулелік күйік) әсерінен терінің зақымдануы.
Термиялық күйік – денеге жалың, қайнаған су, жанып тұрған және ыстық сұйықтық пен газ, қызған және былқыған металдар, напалмдардың тікелей әсерінен пайда болады.зақымданудың ауырлығы әсер еткен температураның жоғарлығына, әсер етудің ұзақтылығына, зақымданудың көлемі аен жайылуына байланысты. Қатты күйіктер әсіресе жалын мен қысымда тұрған будың әсерінен пайда болады. Аяқ – қол, көз, дененің басқа мүшелеріне қарағанда күйікке жиі ұшырайды.
Химиялық күйік денеге жинақталған қышқылдардың (тұз, күкірт, азот, сірне, карбол) және сілтілердің (күйдіргіш калий мен күйдіргіш натрий, мүсәтір спирті, сөндірілмеген әк), фосфордың және ауыр металдардың кейбір тұздардың (ляпис, хлорлы мырыш, және т.б.) әсерінен пайда болады.
Зақымданудың ауырлығы мен тереңдігі химиялық заттың түрі мен жинақталуына, әсер ету созымдылығына, қай жер екендігіне байланысты. Химиялық заттардың әсеріне кілегейлі қабықша, тері жамылғысы мен мойын төтеп бере алмайды, ал табан мен алақан мейлінше төзімдірек.
Сәулелік күю – ядролық жарылыстың жарық сәулесінен рентген мен күн сәулесінен пайда болады. Сәулелік күйіктің сырттай алғашқы белгілері зақымдау дәрежесіне сәйкес келмейді, зақымдау дәрежесі біршама кейінірек анықталады.
Күйіктің ауырлығы оның таралу аясымен және дененің зақымдану тереңдігімен анықталады. Күйік тарала түскен сайын ол адам өмірі ұшін қауіпті бола түседі. Дененің үстіңгі 1/3 бөлігі күйген жағдайда көбінесе өлімге әкеліп соқтырады. Зақымдану тереңдігі бойынша күйік 4 дәрежеге бөлінеді:
І дәрежедегі күйікте дене қатты қызарып домбығады. 3-5 күннен соң тері қотырланып сауыға бастайды.
ІІ дәрежедегі күйікте қатты қызарған теріде көлкілдек бүршік пайда болады. Бүршіктер мөлдір сары сұықпен толады. ІІ – дәрежелі күйік кезіңде иерінің тереңдегі қабаттары зақымданбайды, сондықтан, егер терінің күйген беті асқынбаса, одан бір аптадан соң терінің барлық қабаттары кедір-бұдырсыз қалпына келеді.

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Күйік. Үсік шалу. Сол кездегі дәрігерге дейінгі көмек.

КҮЙІК

Күйік – жоғарға температураның (термиялық күйік), химиялық
заттың (химиялық күйік), рентген сәулесінің немесе ядролық бомба
жарылған кездегі жарық сәулесінің (сәулелік күйік) әсерінен терінің
зақымдануы.
Термиялық күйік – денеге жалың, қайнаған су, жанып тұрған және
ыстық сұйықтық пен газ, қызған және былқыған металдар, напалмдардың
тікелей әсерінен пайда болады.зақымданудың ауырлығы әсер еткен
температураның жоғарлығына, әсер етудің ұзақтылығына, зақымданудың
көлемі аен жайылуына байланысты. Қатты күйіктер әсіресе жалын мен
қысымда тұрған будың әсерінен пайда болады. Аяқ – қол, көз, дененің
басқа мүшелеріне қарағанда күйікке жиі ұшырайды.
Химиялық күйік денеге жинақталған қышқылдардың (тұз, күкірт,
азот, сірне, карбол) және сілтілердің (күйдіргіш калий мен күйдіргіш
натрий, мүсәтір спирті, сөндірілмеген әк), фосфордың және ауыр
металдардың кейбір тұздардың (ляпис, хлорлы мырыш, және т.б.)
әсерінен пайда болады.
Зақымданудың ауырлығы мен тереңдігі химиялық заттың түрі мен
жинақталуына, әсер ету созымдылығына, қай жер екендігіне байланысты.
Химиялық заттардың әсеріне кілегейлі қабықша, тері жамылғысы мен
мойын төтеп бере алмайды, ал табан мен алақан мейлінше төзімдірек.
Сәулелік күю – ядролық жарылыстың жарық сәулесінен рентген мен
күн сәулесінен пайда болады. Сәулелік күйіктің сырттай алғашқы
белгілері зақымдау дәрежесіне сәйкес келмейді, зақымдау дәрежесі
біршама кейінірек анықталады.
Күйіктің ауырлығы оның таралу аясымен және дененің зақымдану
тереңдігімен анықталады. Күйік тарала түскен сайын ол адам өмірі
ұшін қауіпті бола түседі. Дененің үстіңгі 13 бөлігі күйген жағдайда
көбінесе өлімге әкеліп соқтырады. Зақымдану тереңдігі бойынша күйік
4 дәрежеге бөлінеді:
І дәрежедегі күйікте дене қатты қызарып домбығады. 3-5 күннен
соң тері қотырланып сауыға бастайды.
ІІ дәрежедегі күйікте қатты қызарған теріде көлкілдек бүршік
пайда болады. Бүршіктер мөлдір сары сұықпен толады. ІІ – дәрежелі
күйік кезіңде иерінің тереңдегі қабаттары зақымданбайды, сондықтан,
егер терінің күйген беті асқынбаса, одан бір аптадан соң терінің
барлық қабаттары кедір-бұдырсыз қалпына келеді.
ІІІ - дәрежедегі күйікте ұлпалар жансызданып қабыршақтар пайда
болады. Зақымданған жерде үлпілдек ұлпа пайда болады. Ол қосқыш
ұлпамен ауысып сол жерде дөрекі жұлдызша тектес дақ пайда болады.
ІV - дәрежедегі күйікте аса қатты жоғары температураның әсерінен
(жалын, напалм) тері қарайып күйеді. Бұл күйіктің ең жоғарғы ауыр
түрі, тері, бұлшық ет, сіңір, сүйек зақымданады.
ІІІ және ІV – дәрежелі күйіктер өте баяу оңалады. Күйген терінің
бетін тек теріні қайта жапсыру арқылы ғана жабуға болады.
Күйіктің ауырлығы тек зақымдану тереңдігіне ғана емес, сондай-ақ
зақымдану алаңына да байланысты, ол бүкіл дененің үстіңгі бетіне
пайызбен көрсетіледі.
Күйіктің кейбір ауданын алақанмен өлшейді. Бұл үшін оны күйген
жердің үстімен жүргізеді. Ересек адамның алақанының ауданы шамамен
бүкіл дене бетінің 1 пайызын құрайды. Дене жаппай күйген кезде
алақанмен терінің зақымданбаған ауданының көлемін өлшейді және тері
жамылғысының зақымдану пайызын алады, алынған цифрді 100 пайыздан
шегереді. Күйікті ауданың тоғыздық тәртібін пайдалана отырып
өлшеуге болады.
Бұл тәртіп бойынша бас пен мойынның жоғары жағы барлық тері
жамылғысы ауданының 9 пайызын, дененің алдыңғы жоғары бетінің
(кеуде, іш) 18 пайызын (2 х 9), одан кейін дененің арқы бөлігінің
18 пайызын, бір аяқтың жоғарғы бөлігінің 18 пайызын, күнтимес пен
жыныс органының 1 пайызын құрайды.
10-15 пайыздан зақымдану аймағы асқан 2-4 дәрежедегі күйік
кезінде І-дәрежедегі күйік кезінде, егер зақымдану ауданы дененің
үстіңгі бөлігінің 30-50 пайызынан асса, күйік ауруы тарайды.
Күйік ауруының алғашқы кезеңі күйіктен ес шығу деп аталады.
Күйіктен ес шығу кезінде сырқат әулде қозады, ыңырсиды, іші бұрап
ауырады, бұдан кейін селқостық басталады. әдетте ес шыққан кезде
құсық, шөлдеу, тамырдың әлсіз жылдам соғысы байқалады. Күйіктен
естен танудың басты белгісі кіші дәреттің күрт азаюы, ал кейде
мүлдем тоқтауы болып табылады.
Күйіктен ес шығу 1-2 күнге созылуы мүмкін. Зардап шегуші
күйіктен ес шығу кезінде басқа жарақаттарға өте сезімталкеледі.
Жайсыз тасымалдау, күйік жараларының тітіркенуі және салқындауы
жағдайды ауырлатуға немесе қайтадан естен тануға алып келеді.
Күйіктен ес шығудан кейін өте ауыр күйік азабы, яғни денеге улы
заттардың түсүінен қанның улануы басталады. Бұл кезеңде жарадан
қанға ұлпаның ыдырау өнімдері сорылады одан кейін жүйке жүйесінің
бұзылуы қозуға (ұйқысыздыққа, бұлшық еттердің шоршуына) немесе
еңсенің түсуіне алып екледі.
Термиялық күйіктің кезіндегі алғашқы медициналық көмек зардап
шегушіге жоғары температураның ықпалын тоқтатуға, яғни жанған киімді
сөндіруге, оны жоғары температура аймағына әкетуге, оның денесінен
күйген киімді шешуге бағытталады. Жалын қаулаған киімді, әсіресе,
ерег оған жылдам тұтанғыш сұйық түссе, ең алдымен, зардап шегушіні
тығыз матамен орап тастау жолымен сөндіруге болады (шинель, плащ –
палатка және т.б.), содан отқа ауаның баруы тоқтап жалын өшеді.
Бүкіл кімді, әсіресе жылдың суық мерзімінде шешудің қажеті жоқ,
өйткені дененің суынуы жарақатқа жалпы ықпал етедіжәне үрейді
күшейте түседі.
Алғашқы көмектің келесі міндетті күйіктің үстіңгі бетіне оның
асқынуын ескерту мақасатында тазартылған таңғыш қою болып табылады.
І – дәрежедегі күйік кезінде таңғышты спиртпен, арақпен, марганец
қышқылды калиймен ылғалдап қоюға болады. Көпіршіктерді қыздыруға
және алуға, сондай-ақ күйген жерге қандайда бір май жағуға (вазелин,
мал немесе өсімдік майы) болмайды. Жағылған май ауруды жазуға ауруды
немесе басуға көмек теспейді. Есесіне жұқпалылардың енуіне жол ашады
ал бұл өз кезегінде алғашқы дәрігерлік көмекті көрсетуге, теріні
алғашқы хирургиялық емдеуге қиындық келтіреді.
Химиялық күйік кезіндегі алғышқы медициналық көмек химиялық
заттың түріне байланысты. Концентрацияланған қышқылдар күйдірген
кезде (күкірттен өзге) күйктің бетін 15-20 минут бойы суық сумен
шаяды. Күкірт қышқылы сумен қосылып жылу шығарады, бұл күйікті
асқындыруы мүмкін, сілті ерітінділерімен (сабынды су, сода
ерітіндісі – стакандағы суға 1 шай қасық қосылады) шаю оң нәтиже
береді. Күйкен жерге бор, магнезия себуге болады.
Сілтілерден болған күйікті сумен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.