«мемлекеттің экономиканы қаржылық реттеу жүйесіндегі салықтық реттеу және оның Қазақстан Республикасының қазіргі жағдайындағы ерекшеліктері»

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 68 бет
Таңдаулыға:

РЕФЕРАТ

Менің диплом жұмысымның тақырыбы: «Мемлекеттің экономиканы қаржылық реттеу жүйесіндегі салықтық реттеу және оның қазақстан республикасының қазіргі жағдайындағы ерекшеліктері». Диплом жұмысы 3 тараудан тұрады, көлемі 63 беттен тұрады. Аталған диплом жұмысы барысында 6 сурет, 8 кесте келтірілген, 34 әдебиет көзі пайдаланылған.

Кілт сөздер: салық саясаты, инвестиция, фискальді саясат, дивидент, капитал, инфляция, салық ставкасы, акциздер, қосылған құн салығы, жеке табыс салығы, корпорациялық табыс салығы, ренталық салық, әлеуметтік салық, мемлекеттік БАЖ, кедендік төлемдер, жанама салық, бюджет, кредит ставкалары, амортизация, делдал.

Аталған тақырыптағы диплом жұмысын жазудағы негізгі мақсатымыз экономиканың тұрақты дамуына мемлекет тарапынан жағдай тудыру мақсатындағы салықтық құралдардың атқаратын ролі және мәні мен мазмұнын атап көрсеткіміз келеді.

Болашақта салық әкімшілігін және салық реформаларын жетілдіру мақсатында басқа да экономикалық саясаттың бағыттарымен және негізгі қағидаларымен сәйкес келетін, сондай-ақ ел экономикасының өсу стратегиясы басымдылығы мен мақсатына тікелей байланысты салық саясатын жүргізуі қажет.

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 4

1 НАРЫҚТЫҚ ЭКОНОМИКАНЫҢ ҚАЛЫПТАСЫП, ДАМУЫ ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ САЛЫҚТАР . . . 6

1. 1 Қаржылық реттеу құралы ретіндегі салықтардың мәні мен мазмұны . . . 6

1. 2 Экономиканы тұрақты дамыту және оны салықтық реттеудегі салық тетіктерінің атқаратын ролі . . . 13

2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ЭКОНОМИКАСЫНЫҢ ТҰРАҚТЫ ДАМУЫН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУШІ ФАКТОР РЕТІНДЕГІ САЛЫҚ САЛУ ЖҮЙЕСІНІҢ ҚАЗІРГІ КЕЗДЕГІ ЖАҒДАЙЫ . . . 22

2. 1 Қазіргі кездегі салық жүйесінің қызмет ету ерекшеліктері . . . 22

2. 2 Экономиканың дамуына салықтық әсер етудің бүгінгі күнгі механизмі . . . 29

2. 3 Мемлекеттік бюджеттің кіріс бөлігін тұрақты қамтамасыз етудегі салықтардың алатын орны . . . 39

3 ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЭКОНОМИКАНЫҢ ДАМУЫН САЛЫҚТЫҚ ЫНТАЛАНДЫРУДЫ ШЕТ ЕЛДІК ТӘЖІРИБЕГЕ СҮЙЕНЕ ОТЫРЫП ЖЕТІЛДІРУ БАҒЫТТАРЫ . . . 48

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 69

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР . . . 72

КІРІСПЕ

Кез келген мемлекеттің нарықтық экономикасының қалыптасуы мен дамуы мемлекеттің негізгі жақтарын, әсіресе экономикасын реттеу құралы ретінде салықтық саясатты кеңінен қолдануына тікелей байланысты болмақ. Отандық және шет ел тәжірибелерінен көріп отырғанымыздай салықтар және салық жүйесі экономиканы реттеудің негізгі қаржылық құралы болып табылады.

Қазақстан Республикасында нарықтық қатынастардың қалыптасуына орай тиімді салық жүйесін құрудың маңызы зор. Өйткені, бюджет пен шаруашылық субъектілерінің арасында қарым қатынасты қалыптастыруда фискалды және реттеушілік қызметті жүзеге асыратын салықтық реттеуді жетілдіру бағыттары өзекті мәселелердің біріне айналып отыр. Салық салудың нәтижелілігі олардың атқаратын роліне тікелей байланысты болса керек. Өйткені, егер салық салу тәжірибе жүзінде максималды мүмкіндікке ие болатын болса және олардың атқаратын қызметтері арасында үйлесімді тепе-теңдік сақталатын болса бұл роль жағымды болып келеді. Барлығымызға мәлім жоспарлы экономиканың құлап, нарықтық қатынастардың етек алуына орай ел экономикасына мемлекеттік әсер етудің дәрежесі мен шектеулігі туралы сұрақтар туындап отыр. Шаруашылықта тепе-теңдіктің қалыптасуын өзі реттейтін таза нарықтық экономиканы қалыптастырып, дамытуда өзіндік тәжірибенің аздығынан шет елдік тәжірибеге көбірек сүйеніп келген Қазақстан Республикасы қазіргі кезде аз да болса экономиканың әр саласы мен бөліктерін дамыту барысында тәжірибе жинақтап қалды.

Қазіргі кезде жүргізіліп отырған Қазақстандағы экономикалық реформалардың негізгі бағыттарының бірі орта және кіші бизнесті қалыптастыру мен дамыту. Сол арқылы тұрақты түрдегі экономикалық өсуге қол жеткізу. Қоғам күн өткен сайын кәсіпкерліктің нарықтық экономиканың негізі екенін мойындап отыр. Ал, кәсіпкерлік пен ұдайы өндірістің үздіксіз жалғасып, уақыт өткен сайын дамып отыруы үшін олардың қызметінің нәтижелілігіне айтарлықтай әсер ететін маңызды фактордың бірі салықтық саясаттың ұтымды түрде жүргізіліп отыруы уақыт талабы болып табылады.

Салықтардың көмегімен инвестициялық процесске экономикалық әсер етуді қамтамасыз етуге, сондай-ақ өндіріс салаларындағы техника мен технологияларды жаңартуға, бюджетті баланстауға, салықтық аударымдарды реттеуге мүмкіндік туындайды.

Нарықтық қатынастар жағдайындағы салықтық реттеу нарықтық реттеу сипатына ие болады және өндірушілер мен тұтынушылар арасында тура және жанама байланыстар негізіндегі еркін қарым қатынасты туындатады. Соның салдарынан өндірушілер мүдделерінің қарама-қайшылығынан барып күрделі құбылыстар пайда болады. Сөйтіп, нарықтық қатынастар кейбір шаруашылық субъектілері өндірісінің қатаң бәсекелестік жағдайында дамуына, ал екінші жағынан өндірістік тауарлар массасының тұтынумен және тарату мүмкіндігімен сәйкес келмеуінің нәтижесінде шаруашылық байланыстардың үзілуіне әкеледі. Осыдан барып өндірісте төмендеушілік пен нарықтық экономикадағы құлдырауды тоқтату үшін нарықтық қатынастарды мемлекеттік реттеу қажеттілігі туындайды және экономиканың тұрақты дамуын реттеуші ретінде барлық дамыған елде мойындалған салық салу механизмі қарастырылады.

Шағын және орта бизнесті салықтық реттеу тетіктерінің болмауы экономиканың аталмыш секторының тежелуін қамтамасыз ететін фактор болып табылады. Осыған байланысты экономиканың тұрақты өсуін қадағалап, оған әсер ету құралдарын тиімді пайдалану мәселесі бүгінгі күннің негізгі де өзекті проблемасы болып табылады.

Аталған мақсатқа жетуде төмендегі мәселелерді қарастыруды жөн көрдік:

нарықтық қатынастардың қалыптасып, дамуы кезіндегі салық жүйесінің экономикалық мәні мен мазмұны және атқаратын ролі
ел экономикасына мемлекеттік әсер етудегі салықтардың алатын орны;
қазіргі кездегі салық салу жүйесінің қызмет ету механизмі;
ел экономикасын тұрақты дамуының негізі болатын мемлекеттік бюджеттің кіріс бөлігін қамтамасыз етудегі салықтардың алатын орны;
дамыған елдер тәжірибесін қолдана отырып, еліміздің салық салу жүйесін болашақта дамыту жолдарын қарастыру.

Жоғарыдағы мәселелерді қарастыру кезінде салық заңдары мен бюджет туралы заңдар және басқа да қосымша нормативті актілер мен жарлықтар қолданылды. Сондай-ақ, монографиялар мен оқу құралдары, мерзімдік басылымдардан түрлі мақалалар қолданылды.

1 НАРЫҚТЫҚ ЭКОНОМИКАНЫҢ ҚАЛЫПТАСЫП, ДАМУЫ ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ САЛЫҚТАР

1. 1 Қаржылық реттеу құралы ретіндегі салықтардың мәні мен мазмұны

Жалпы еліміздің экономикасын жан - жақты дамыту, оны тек қана бір салаға ғана тәуелді етіп қоймай, әртараптандыру және сол арқылы әлемдік экономикаға ойдағыдай кірігу бүгінгі күннің басты талабы.

Үстіміздегі жылғы президенттің халыққа жолдауындағы орын алған басты басымдықтардың бірі экономиканы жан - жақты дамыту, сол арқылы халықтың әлеуметтік жағдайын көтеріп, халықаралық рынокта дамыған елдердің қатарына қосылу. Осы орайда, ел басшысы өз жолдауында былай деп атап көрсетті: «Әлемдік рейтинг кестесінің жоғары бөлігіне іліккен елдер тобының ішінен орын алуымызға мүмкіндік беретін басты негіздері және өркенді де өршіл дамып келе жатқан қоғамның іргетасы болып тек қана осы заманғы, бәсекеге қабілетті және бір ғана шикізат секторының шеңберімен шектеліп қалмайтын ашық нарық экономикасы бола алады».

Әрбір мемлекет өзінің шығындарын қаржыландыруға, жоғарыда аталған экономиканы екі бастан дамытуға (бюджет кірісі мен шығысы арқылы) және өз функцияларын жүзеге асыруға жұмсайтын қаражаттары мен қаржы базасы болса ғана ол мемлекет болып қалыптаса алады. Бүкіл мемлекеттік аппарат ретінде қызмет ететін, қоғамды басқарудағы ролі жоғары кез-келген мемлекет өздігінен ақшамен өлшенетін өнім шығара алмайды.

Сондықтан да, мемлекет ақша қаражатын 2 түрмен жұмылдырады.

жеке меншіктің мемлекетке өз еркімен беруі (мысалы: ішкі және сыртқы заемдар) ;
мәжбүрлі түрде салық салу.

К. Маркс салықты ананың сүтіне теңеген, өйткені балаға сүт қаншалықты қажет болса мемлекетке де салық соншалықты қажеттігін айтқан, ал Ф. Энгльс болса салықты мемлекеттің үш белгісінің біріне теңеген. Сол себептен салықтың маңыздылығын экономикалық теория ойшылдарының барлығымен зерттелген.

Мемлекеттің қоғам дамуындағы ролі және оның атқаратын ролін және оның ретту тетіктерінің қаншалықты керек екені әсіресе нарықтық экономика жағдайында үлкен көңіл аударатын мәселе болды. «Адамзат қоғамының емін - еркін табиғи өмір сүруін сақтап қалу проблемалық жағдайға айналуы себебінен мемлекеттік реттеудің қоғамдағы атқаратын ролі жоғарылай береді. Біздің жағдайымызда оның ролі шаруашылық жүргізудің нарықтық нысанына өту кезіндегі еркін кәсіпкерлікке қатысушылардың өндірістік қызметінің сыртқы мүмкіндігінің төмендеу тиімділігіне сенуге болмайтындығымен де негізделеді».

Қазіргі қоғамда салық қаржы қатынысының мемлекеттің ақшалай табысымен құралғанын көрсетеді және оған қатысты келесі функцияларды орындауы тиіс. Мысалы: әлеуметтік, қорғаныс, табиғатты қорғау және т. б. Экономикалық қатынастардың бірі ретінде салықтар экономикалық базиске жатады және объективті қажетті болып табылады. Сол себептен, салықтар мемлекетке өзіне алынған функцияларды, жұмыстарды атқару үшін және салықты жоюды талап ету, ол өз-өзіңді жоюды талап ету деген сөз.

Салықтың түсуі немесе табыстың көбейуі, шаруашылық қызметінің нығайуы, капитал салымының көбейуі, сұраныстың, шаруашылық канъюктурасының жандануы дегенді білдіреді. Салықтың көтерілуі - ол конъюктураның қызуы мен күресу.

Табысқа салынатын салық ставкасының өзгеруі, мемлекет капитал салымына қосымша ынталандырады кемітеді немесе жасай алады, ал жанама салық көмегімен жұмсалу қорына және баға деңгейіне ықпал ете алады.

Либералды немесе протекциондық сыртқы сауда саясатының таңдау арқылы, мемлекет кеден баждарын өзгерте алады, әріптестерінен кезекті немесе қаржылық қолдау алады, немесе ұлттық экспорт талаптарын қояды. Кедендік баж жанама салықтың бір түрі, олардың көтерілуі импорттың қымбаттауына, оның артынан ұлттық тауарлардың, өкінішке орай сыртқы сауда айналымына әсер етеді. Баждың төмендеуі немесе алынуы ішкі нарықта бәсекенің шиеленісуіне, бағаның өсуінің бәсеңдеуіне, сыртқы сауданың жоғарылауына әкеледі.

Салық ставкасы салалар және аймақтарға диференцияланады. Олар кешен және кешенді құрылымға ықпал ете бастады. Сондықтан, мұнайға және газ өндіруге салық жоғары, бірақ аз меңгерілген, экономикасы дамымаған аймақтарда төмендеу болады.

Салық жүйесі біртіндеп икемді тетікке айналып келеді. Салық заңының негізін және құрылымының негізін сақтауда мемлекеттік салықтарды реттеу органдары, мемлекеттік экономикалық саясаттың мақсатында уақытша және белгілі бір кәсіпорынды таңдап алып, оның салық ставкасын төмендетеді немесе салықты мүлде қысқартады. Келесі салаларға капитал ретінде жұмасалатын табысқа салықтарды жеңілдету кең қолданыс табуда: ғылыми зерттеулер және олардың жетістіктеріне қол жеткізу, жаңа жұмыс орындарын ашуға, қоршаған ортаны қорғау.

Салық салуды реттеу объектлері нақтылануда, мысалы, кәсіпорын табысының екі түұріне салық салу дифференцияланады: таратылмаған (кәсіпорындарда шаруашылық қызметін дамытуға қалдырылған) және таратылған (дивиденттерге және акция иелеріне төленетін төлем) . Дивиденттер сомасына салынатын салық көлемі жоғары болған кезде, таратылмайтын табысқа салынатын салық ставкасының төмендеуі, табыстың екі осы бөліміндегі тепе-теңдіктің, оның таратылмаған бөлімінің пайдасына қарай өзгеретіні анықталған, дивиденттердің бір уақытта төмендеуінен, капиталдың ішкі жинақталуы ұлғайып, инвестицияның өзін-өзі қаржыландыруы өседі, егер бұл тенденция ұзақ уақыттық сипат алатын болса, акциялардың бағасы төмендеп, оларды отандық және шетелдік инвесторлардың сатып алуы қаупі туады. Таратылмайтын табысқа салықтың көтереліуінен және оның дивиденттерге төленетін сомаға азаюуынан кері көріністі көруге болады.

Қазіргі кезде салықтардың реттеуші қызметі табыстар мен пайдаларды салықтан босататып, және сол уақыттағы экономиканы мемлекеттік реттеу мақсатына сәйкес әрекеттер үшін, жалпы және жеке ынталандыру құрайтындай жағдайда емес, керісінше, шаруашылық субъектісі мен оның нақты шаруашылық акциясына берілген салықтық жеңілдіктер көлемінің арасында қатаң сандық тәуелділік орнатуға тырысады.

Батыста экономиканы мемлекеттік реттеудің көптеген мақсаттарына капитал салымын мақсатты түрде ынталандыру арқылы қол жеткізеді. Негізгі капиталдың жаңаруы мен ұлғаюы көлеміне негізінен өсу қарқыны, конъюктура жағдайы, сұраныс, ұлттық бәсекелестік тәуелді, ал инвестиция құрылымына салалық және аймақтық құрылым, ғылыми зерттеу жұмыстарына бағытталу мәселелері тәуелді.

Нарықтық экономика жағдайындағы мемлекет қызметінің маңызды бағыты - бұл макро экономикалық тұрақтылық. Оны үкіметтің экономикалық өсуді, толық жұмыспен қамтуды қамтамасыз етуге бағытталған қызметтер ретінде анықтауға болады.

Экономикалық жүйедегі тепе-теңдік, эконономиканың нарықтық өзін-өзі құру негізінде құрылатын, жұмыссыздықтың жоғары деңгейімен немесе шамадан тыс инфляциямен бірге жүруі мүмкін.

Бұл міндетті шешудің басты құралдары - фискалды және ақшалай саясат.

Жалпы ұсынысқа сәйкес, тұрақтылық саясатын жүргізу үшін мемлекеттік шығындарды көтеру керек және секторлардың шығындарын ынталандыру үшін салықты төмендету керек. Осындай немесе басқалай мемлекеттің іс-әрекеті жағдайды жақсарта ма, нашарлата ма, оны тигізілген залалдар бойынша жорамалдайды.

Бәсекелестік нарықтық жүйеде жалпы қабылданған артықшылығы болып ресурстарды бөліп таратудың тиімді әдісі болып табылады. Бірақ белгілі жағдайларда, мұндай сыртқы факторлар, қоғамдық тауарлар, жетілмеген бәсеке және т. б. жағдайында ресурстарды дұрыс бөлмеу проблемасы туады.

Ресурстарды қайта бөлу өнеркәсіптік саланы және ауыл шаруашылығын қамтуы мүмкін. Әрбір нақты жағдайда мемлекеттік әсер етудің белгілі бір түрлері қолданылады. Бұл жерде құрал ретінде салықтар, субсидиялар, тікелей мемлекеттік реттеулер қолданылуы мүмкін.

Мемлекет салық және субсидия жүйесі арқылы қоғамдық игілік және қызмет көрсету өндірісіне ықпал етуі мүмкін.

Экологиямен байланысты сыртқы әсерлер жағдайында өндірістің шығындарында ауаның, жердің, судың ластануының залалдары есепке алынбайды. Демек, осы өндіріс шамадан тыс ресурстар көлемін пайдаланады.

Үкіметтік тиым салу немесе шектеу мұндай ластануларға, қауіпсіздік стандарттарын құру өндірушілерге, зиянды заттардың алдын алатын жабдықтарға қосымша шығын жасауына мәжбүрлеп отыр. Қосымша шығындар өндірістің көлемінің төмендеуіне алып келеді. Соның нәтижесінде шектен тыс ресурстарды осы өндірістің тұтынуы азаяды.

Сыртқы әсерлер қоғам үшін оң нәтижелерді де иемденуі мүмкін, бірақ өндірушілердің шектен тыс шығындарына әкеледі. Мұндай нұсқаларда мемлекеттік қолдау көрсетудің қажеттілігі туады. Ол жиі салық және субсидия көмегімен жүзеге асырылады. Табыстарды қайта бөлумен байланысты функцияларда маңызды болып табылады. Бәсекелік механизмді қамтамасыз ететін қайта бөлу әлеуметтік қабаттардың бөлінуіне және бақылаудан ауытқып отырған жұмыссыздыққа әкеледі.

Таза фискалды функциялардан басқа, салықтар мен алымдар жүйесі қоғамдық өндіріске экономикалық әсер етуші механизмі ретінде қызмет етеді.

Мемлекеттің қаржылық-бюджеттік механизмінің әсер етуінің негізгі бағыты кеңейтілген ұдайы өндіру процесіндегі келесідей:

бюджеттік субсидия беру; экономикаға мемлекеттік инвестициялар беру; кәсіпорындарға датация немесе қайтарылатын ссуда ретінде тікелей субсидиялау; қажеттілікке сай ақшалай-несиелік шектеулерді енгізу. Бұған бағаны реттеу, тұтынушы несиесі ережесі, валюталық бақылау т. б. жатады; лицензиялау; жеке сауда-саттық туралы заңнамалар; ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды қаржыландыру; салық саясаты.

Мемлекет экономикалық өмір ағымына, тек белгілі бір ақшалай қаражаттарды иемденіп отырғанда ғана ықпал ете алады. Оларды мемлекеттің функцияларын орындауға тартылғандардың жақтары - азаматтар және заңды тұлғалар беруі керек. Осы үшін салық жүйесі өмір сүреді.

Мемлекет салық жүйесінің көмегімен нарық «жұмысына» белсенді араласады, өндірістің дамуын реттейді.

Бүгінгі күні мемлекетте бюджетке түсетін қаржыларды жұмылдыру үшін құрамында 35-40 әр түрлі алымдар мен міндетті төлемдері бар күрделі салық жүйесі қолданылады. Салықтың көптілігі көп жағдайларда салық төлеушілердің төлем қабілеттігін білуге көмек береді.

Салық салу есебінен қорлар қалыптасады, олар арқылы мемлекет мыналарды қаржыландырады:

ұлттық шаруашылықтың өндірісін кеңейтуде кейбір шығындарын қаржыландырады; әлеуметтік бағдарламалар - зейнетақылық және әлеуметтік қамтамасыздандыру, білім беру, денсаулық сақтауды қаржыландырады; өзінің қорғанысын және қауіпсіздігін қамтамасыздандыру; басқа елдерге несиелер және қайтарымсыз көмек көрсету.

Бұл салықтың бірінші және негізгі функциясы - мемлекеттік қазынашылық үшін қаржы көзі қызметін атқару.

Нарықтық экономикадағы екінші салық функциясы - нарықтық бәсекелесті қолдаудың және дамытудың қаржылары қызметін көрсету.

Нарықтық экономикадағы үшінші салық функциясы - халықтың аз қамтамасыз етілген бөліктеріне өмірлерін жақсартудың көзі ретінде болу. Осы мақсатта азаматтарға салық салу жүйесі прогрессивті шкала бойынша құрылады.

Нарықтық экономикалы елдердегі мемлекет табыс табатын екі субъекті топтарға салық салады: кәсіпорын және азамат. Салық салудың басты объектілері: кәсіпорынның пайдасы, өндіріс өндірісіндегі қосымша құн, тауар мен қызметер айналымы, азаматтардың табыстары және мүліктері. Кәсіпорынның үлкен міндетті төлемдері болып әлеуметтік сақтандыру сызығы бойынша зейнетақы және жәрдемақыларды төлеуге бағытталған аударымдар болып табылады.

Елдің ЖІӨ-мін және ұлттық байлығын қайта бөлуде салықтар шешуші рөл атқарады.

Салықтар капиталға, оның барлық айналымы стадияларына ықпал етеді. Бұл мемлекетке жаппай сұраныс және тек тауарды ғана емес, капиталды да ұсынуды бақылауға көмек береді. Өйткені табыс халықтың сұранысының негізгі және өндіріс фазасында капиталды функциялаудың ақырғы нәтижесі болып саналады.

Салықтық реттеудің көп тараған әдістері: салық түсімдерінің көлемін өзгерту; бір әдістерді басқаларымен алмастыру; салық ставкасының дифференциясы; салықтық жеңілдіктердің өзгеруі; салықты таратудың саласын өзгерту және т. б. Салықтық реттеу қоғамдық өндіріс құралымына белсенді түрде әсер етеді. Салық механизмі елдің дамуының аймақтық деңгейін түзеу үшін қолданылады, ол экономикасы нашар дамыған аудандарды дамыту-ынталандыру салықтан жартылай немесе толықтай босату жолымен жүзеге асырылады.

Салықтық реттеу әлеуметтік саланы да қамтиды. Бұған экология, әлеуметтік инфрақұрылым, халықты әлеуметтік қорғау жатады.

Қаржылық ресурстарды жұмылдыру туралы мемлекет шаралары елдің қаржылық заңының негізінде оларды бөлуде, пайдалануда қаржы саясаты деп аталады. Қаржы саясатының бағыты елдің экономикалық жағдайына байланысты болады. Сәйкесінше, экономиканың басқа жағдайға өту кезеңінде қаржы саясатының бағыты да өзгереді.

Қабылданған қаржы саясатының дұрыстығы, әрине, елдегі қалыптасқан экономикалық жағдайды бағалауға байланысты болады.

Қаржы саясаты мемлекетің іс әрекетінің екі қарым-қатынасты бағыты бойынша құрылады: салық салу аясында және экономикаға ықпал ету мақсатындағы мемлекеттік шығындардың құрылымын реттеу және бюджеті реттеу аясында. Фискалды саясат салықты алуда үкіметтің мүмкіндіктерін қолдануды және әр түрлі әлеуметік міндеттерді шешу үшін мемлекет бюджет қаражатын шығындауды көрсетеді.

Мемлекеттің фискалды саясатының негізгі тұтқасы болып үкімет мақсаттарына сәйкес салық ставкаларын өзгерту болып табылады. Фискалды саясатты жүргізу - елдің билеуші органдарының заңдарының ерекше құқығы, өйткені тек сол осы қаржылардың шығындарын және салық салуын бақылайды.

Фискалды саясат дискреционды және дискреционды емес түрде қалыптасады. Дискреционды фискалды саясат түсінігі салық салуды мемлекеттің саналы түрде реттеуі.

Қысқаша дискреционды фискалды саясатты қарастыратын болсақ, оның сипаты төмендегідей болмақ.

Дағдарыс, күресу кезінде ынталандырушы дискреционды фискалды саясат келесідей түрде болады:

мемлекеттік шығындарды жоғарылату; салықтарды төмендету.

Мұндай фискалды саясат қаржыландыру тапшылығына алып келеді, немесе өндірістің күрт төмендеуінің қысқаруын қамтамасыз етеді.

Артық сұраныстан болған инфляция жағдайында дискреционды фискалды саясат келесідей қалыптасады:

мемлекеттік шығындарды қысқарту; салықты көбейту; мемлекеттік шығындар қысқаруының салық салудың өсуімен қиылысуы.

Мұндай фискалды саясат бюджетінің оң айырмасын меңзейді.

Жалпы фискалды саясатта екінші - автоматты түрде жүзеге асырылатын немесе дискреционды емес фискалды саясат бар. Автоматты түсінігі үкімет тарапынан қандай да бір қадамдарды қабылдауды қажет етпейтін «өзін - өзі реттеу» түрінде экономикалық жағдайдың өзгеруін сезінетін экономикалық механизм. Негізгі құрылған тұрақтандырушыларға біріншіден салықтық түсімдер жатады. Салық сомасы табыс мөлшеріне байланысты болады.

Салықтар мемлекеттің пайда болуынан бастап қоғамдағы экономикалық қатынастардың қажетті бөлігі болып табылады және экономиканы мемлекеттік реттеуде маңызды рөл атқарады. Қазіргі қоғамдағы салықтар - мемлекеттің негізгі табысының формасы.

Салықтар тауарлы өндіріспен, қоғамды класстарға бөлумен және мемлекеттің пайда болуымен бірге пайда болған. Қоғам пайдасына мемлекеттік ағымдар ЖІӨ-нің нақты бөлігін міндетті жарналар түрінде алу. ЖІӨ-нің негізгі қатысушылары міндетті жарналар төлеп отырады:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.