Мұнайдың химиялық құрамы және көмірсутек компоненттерінің мұнай фракцияларына таралуы

Кіріспе
1 Негізгі бөлім

1.1 Мұнай туралы жалпы мағлұмат

1.2Мұнай мен оның өнімдерінің құрамы және физика . химиялық қасиеттері.

2Мұнайдың элементтік құрамы мен гетероатомдық компоненттері және көмірсутек компоненттерінің мұнай фракцияларына таралуы

2.1Фракциялық және химиялық құрам

3Қорытынды

4Қолданылған әдебиеттер тізімі

Мұнай - көмірсутектер қоспасы болып табылатын, жанатын майлы сұйықтық; қызыл-қоңыр, кейде қара түске жақын, немесе әлсіз жасыл-сары, тіпті түссіз түрі де кездеседі; өзіндік иісі бар; жерде тұнбалық қабатында орналасады; пайдалы қазбалардың ең маңызды түрі.

Мұнай мен оның өнімдерінің құрамы және физика – химиялық қасиеттері.
Мұнай мен газды өндеу әдістерінің және тауарлы мұнай өнімдерінің шаруашылықтың әр түрлі саласында қолданылуының негізін физика – химиялық процестер құрайды. Осы процестерді басқару үшін газдың, мұнай фракцияларының, олардың құрамындағы көмірсутектерінің және мұнай шикізаты органикалық қосылыстарының физикалық және физика – химиялық қасиеттерін терең білу қажет. Бұл қасиеттерді сипаттайтын кейбір тұрақтылар мұнай құрал – жабдықтарының аппараттарын есептеуге қажетті формулаларға кіреді, кейбіреулері өндірістік процестерді бақылауға пайдаланылады, үшіншісі тура немесе жанама түрінде мұнай өнімдерінің пайдалану қасиетін, олардың сапасын анықтайды. Төмде мұнай жәгн оның өнімдерінің физика – химиялық қасиеттерінің негізгі көрсеткіштері қаралады.

1.Мұнай және газ геологиясы терминдерінің орысша-қазақша түсіндірме сөздігі. Жалпы редакциясын басқарған Қазақстанға еңбегі сіңген мұнайшы - геологтар Т.Н. Жұмағалиев, Б.М. Куандықов, 2000. — 328 бет.
2. World Crude Oil Production (PDF). Тексерілді, 29 тамыз 2010.
3. U.S. may soonbecome world's top oil producer (23 қазан 2012). Тексерілді 9 ақпанның 2013.
4. Mark Thompson. U.S. to become biggest oil producer – IEA (12 November 2012). Тексерілді 9 ақпанның 2013.
5. Мұнай және газ геологиясы танымдық және кәсіптік-технологиялық терминдерінің түсіндірме сөздігі. Анықтамалық басылым.- Алматы: 2003. ISBN 9965-472-27-0
6. Балалар Энциклопедиясы, 6 том.
7. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, X том

Пән: Мұнай, Газ
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
ТАҚЫРЫБЫ: МҰНАЙДЫҢ ХИМИЯЛЫҚ ҚҰРАМЫ ЖӘНЕ КӨМІРСУТЕК КОМПОНЕНТТЕРІНІҢ МҰНАЙ ФРАКЦИЯЛАРЫНА ТАРАЛУЫ

ТЕКСЕРГЕН:
ОРЫНДАҒАН:

АСТАНА

МАЗМҰНЫ

Кіріспе
1 Негізгі бөлім

1.1 Мұнай туралы жалпы мағлұмат

1.2 Мұнай мен оның өнімдерінің құрамы және физика - химиялық қасиеттері.

2 Мұнайдың элементтік құрамы мен гетероатомдық компоненттері және көмірсутек компоненттерінің мұнай фракцияларына таралуы

2.1 Фракциялық және химиялық құрам

3 Қорытынды

4 Қолданылған әдебиеттер тізімі

Мұнай - көмірсутектер қоспасы болып табылатын, жанатын майлы сұйықтық; қызыл-қоңыр, кейде қара түске жақын, немесе әлсіз жасыл-сары, тіпті түссіз түрі де кездеседі; өзіндік иісі бар; жерде тұнбалық қабатында орналасады; пайдалы қазбалардың ең маңызды түрі.

Мұнай мен оның өнімдерінің құрамы және физика - химиялық қасиеттері.
Мұнай мен газды өндеу әдістерінің және тауарлы мұнай өнімдерінің шаруашылықтың әр түрлі саласында қолданылуының негізін физика - химиялық процестер құрайды. Осы процестерді басқару үшін газдың, мұнай фракцияларының, олардың құрамындағы көмірсутектерінің және мұнай шикізаты органикалық қосылыстарының физикалық және физика - химиялық қасиеттерін терең білу қажет. Бұл қасиеттерді сипаттайтын кейбір тұрақтылар мұнай құрал - жабдықтарының аппараттарын есептеуге қажетті формулаларға кіреді, кейбіреулері өндірістік процестерді бақылауға пайдаланылады, үшіншісі тура немесе жанама түрінде мұнай өнімдерінің пайдалану қасиетін, олардың сапасын анықтайды. Төмде мұнай жәгн оның өнімдерінің физика - химиялық қасиеттерінің негізгі көрсеткіштері қаралады.

Мұнайдың элементтік құрамы мен гетероатомдық компоненттері
Көмірсутектермен қатар мұнай құрамында тағы басқа заттар да бар. Мырышы бар - H2S, меркаптандар, моно- және дисульфидтер, тиофендер мен тиофандар полициклдіктермен бірге т.б. (70-90% қалдық өнімдерде шоғырланады); азотты заттар - негізінен пиридин, хинолин, индол, карбазол, пиррол және порфириндер (үлкен бөлігі ауыр фракциялар мен қалдықтарда шоғырланады) гомологтары; қышқылды заттар - нафтен қышқылы, фенолдар, смолалы-асфальтты т.б. заттар (әдетте жоғары қайнайтын фракциларында кездесетін). Элементтік құрамы (%): С - 82-87, Н - 11-14.5, S - 0.01-6 (сирек - 8-ге дейін), N - 0,001 -- 1,8, O -- 0,005 -- 0,35 (сирек - 1.2-ге дейін) және т.б. Барлығы мұнай құрамында 50-ден аса элементтер табылған. Мысалы, жоғарыдағылармен қоса V(10-5 -- 10-2%), Ni(10-4-10-3%), Cl (іздерінен бастап 2::10-2%-ға дейін) т.с.с. Әр зат әр кен орнында әр мөлшерде кездесетіндіктен орташа химиялық қасиетттер жайлы тек шартты түрде ған аайтуға болады.

Көмірсутек компоненттерінің мұнай фракцияларына таралуы

Жиі кездесетін компоненттерге оттек пен азот жатады. Бұл екі газдар атмосфералық ауаның әсерінен түсетін кез-келген газ қоспаларында кездесуі мүмкін. Оттек пен азоттың талданатын газ құрамына түсуі, бұл ауаның құрамында болуы. Сонымен қатар азот магмалық жыныстар, тұнба ретінде, табиғи газдардың құрамында көп кездесетін компоненттердің бірі болып саналады. Азот әр түрлi өнеркәсiптiк газдарда да келеді.
Жоғары фракцияларда -- полициклді конденсирленген сақиналары бар ароматтық көмірсутектердің гомологтары кездеседі, фенантрен, антрацен, хризен, пирен, бензтулен және перилен.

Ал қалған ароматтық көмірсутектердің негізгі бөлігі гудронда концентрленеді.

Қанықпаған көмірсутектер (олефиндер және диолефиндер) негізінен мұнай фракцияларының (термиялық және каталитикалық крекинг, пиролиз, кокстеу және т.б.) термиялық және термокаталитикалық өңдеу өнімдерінде кездеседі.

Бұрын мұнай құрамында алкендер болмайды немесе болса өте аз мөлшерде делінген еді. Бірақ 20 ғасырдың 80 жылдардың аяғында Шығыс Сібір, Татарстан және бұрынғы СССР аймағында мұнайдың құрамында 15 - 20 % дейін олефин көмірсутектерінің болатындығы ашылды. Мұнайдағы олефин көмірсутектері жоғары молекулалық массасымен ерекшеленеді, жорамал бойынша, олардың кендегі жату жағдайларындағы табиғи радиоактивті сәулеленуі нәтижесінде алкандардың радиолиз өнімінен пайда болғандығымен түсіндіріледі. Бәріне мәлім радиолиз кезінде С - Н байланыс бойынша ыдырау реакциялары пайда болады.

Газ тектес этилен көмірсутектері (этилен, пропилен, бутилендер) мұнайдың термиялық және термокаталитикалық өңдеу газдарында болады. Қысым қатысында термиялық крекинг газдарында (сұйық фазалы крекинг, 470 - 520 С, қысым 20 - 50 атм.) 20 - 25 % олефиндер кездессе, пиролиз газдарында (800 - 900 С, қысым 1 атм жуық) 40 - 50 % олефиндер болады. (қысым көбейсе, олефин көмірсутектерінің құрамы сәйкесінше көбееді) Мұнай фракцияларының (термиялық және каталитикалық крекинг, пиролиз, кокстеу және т.б.) термиялық және термокаталитикалық өңдеудің сұйық өнімдерінде олефиндердің біраз бөлігі кездеседі. Мысалы, термиялық крекинг бензиндерінде 30 - 35 %, ал каталитикалық крекинг бензиндерінде 10 % -- ға дейін олефиндер болады.

Басқада газ қоспаларында жиі кездесетін компоненттерге көмірқышқыл газы жатады, яғни түрлі көміртектің тотығуы және табиғи газдарда, газдарда кездеседі, әр түрлі жанармайлардың жануы және химиялық өңдеуде кызу алыну нәтежиесінде пайда болады. Жану және химиялық өңдеуде кызу процессінде көміртек тотығы мен сутек пайда болады. Бұл компоненттер химия өнеркәсiбi газдары және кейбiр табиғи газдарда кездеседi. Табиғи және өнеркәсiптiк газдар көмірсутектердегі преимуществолардан немесе кейбір жағдайларда көмірсутек қоспаларынан тұрады.Газдық талдау жасаған кезде СО2, О2, Н2, N2, СО, қаныққан және қанықпаған көмірсутек компоненттерін анықтайды.

Азотты әр түрлі, яғни, басқа газдарды алып тастаған кездегі қалдық сияқты анықталады. Қалдықта азотпен бірге сирек газдар Не, Хе, Аr, Ne, Kr болады, егер олар газ қоспасынның құрамында болса. Азот бұл атмосфералық тектiң азотын талданатын газдағы бар болулары жағдайда (азот қарағанда 1% шақты) аргон және басқа сирек газдар қатысады.

Жалпы газдық анализ әдісі келесі сіңіруден тұрады: СО2, қанықпаған көмірсутектерден (егер олар катысса), О2, СО әрбір копоненттің сіңіруінен қалған газдың колемінен.

СО2ні сіңіру үшін 40%ды немесе 50%ды ерітінді КОН (кейде NаОН), ал қанықпаған көмірсутектерді сіңіру үшін - ерітінді KBr, каныккан броммен (келесі КОН ерітіндісіндегі бромды алып тастау үшін).
Көрсетілген жеке компоненттердің өтуі химиялық құрамына байланысты шартталған.

Ескертілген компонеттерді алып тастағаннан кейін газ жану жүреді. Бірінші операция төмен температурасындағы сутектің мед тотығында 270-2800С жануы. Сутекті су буының мыс тотығында пайда болу температурасында кайта қалпына келеді. Газды қоспаға су буы жіберіліп, қосымша Н2О пайда болып, конденсацияға алып келеді. Газдың көлеміне қарағанда конденсациялаған судың көлемi аз, жанған газдыі көлемінің төмендеуі жанған сутектің мөлшеріне сәйкес келеді.
Екiншi операция газ жануындағы каныққан көмірсутектердің жоғары температурада жану болып табылады.

Бұл әдістің бірнеше нұсқасы бар. Мыс тотығынның жануы шамамен 850-9000С қызыл шындау температурасыда жургізіледі (немесе 7000С белсенді мыс тотығында).Бұл жағдайда жандыру үшін қосымша оттек қажет емес, мыстың тотығуы оттектін нәтежиесінен болатындығынан көмірсутек тотығады.

Жандырғаннан кейін көмірқышқыл газ пайда болады, оның мөлшері ерітіндідегі (КОН) сіңіру жолымен анықталады. Мыс тотығы бар тұрба арқылы жіберілген газ СО2 катысынсыз толық жанады. Жану әдiстеменiң басқа варианты пипетка немесе электр ток қыздырылатын платина спиральсi бар тұрбаның қолдануларында болады. Жануды өткізу үшін пипеткаға оттек кейде ауа қосады. Оттек әрдайым көп мөлшерде алынады.

Жану калыптасқан көмiрқышқыл газдың саны жанып кеткен көмiрсутек компоненттердiң молекулаларындағы көмiртектi атомдардың санынан тәуелдi болады. Пайда болған көмiрқышқыл газдың саны бойынша көмiрсутек газдың құрамын анықтауға болады.

Жоғарыда айтылған әдiстеме бойынша талдаудың өткiзулерi үшiн құралдарды көп жасалды.

Бұл құралдар газ көлемдерiнiң өлшемнiң дәлдiгiнiң қатынасындағы әр түрлi жетiлдiрулерге ұшырады, бiрақ әдiстеменiң қағидалары қазiргi газ анализаторлар, конструкция пипеткалар және әрi қарай қолдану және әр түрлi сорғыштардың жиыны, әдiстеме және газ жану техниканың қатынастары сақталған.

Фракциялық және химиялық құрам
Фракциялыққұрам. Мұнай және мұнай өнімдері көмірсутектердің және көмірсутектері емес қосылыстардың қоспасын құрайды, олардың жеке тәсілдермен бөлу мүмкін емес. Әдетте, мұнайды және мұнай өнімдерін айдау тәсілінің көмегімен күрделілігі аздау бөліктерге бөледі. Мұндай бөліктерді фракциялар немесе дисилляттар деп атайды. Мұндай фракцияларының жеке қосылыстардан айырмашылығы - тұрақты қайнау температурасы болмайды. ОЛра белгілі аралық температурада қайнайды, яғни, олардың бастапқы қайнау және соңғы қайнау температурасы болады. Бастапқы және соңғы қайнау температурасы фракцияның химиялық құрамына байланысты.

Сонымен, мұнай және мұнай өнімдерінің фракциялық құрамы олардағы белгілі бір температура шегінде қайнайтын әр түрлі фракциялардың мөлшерін (көлемдік немесе массалық пайызбен) көрсетеді. Бұл көрсеткіштің іс жүзіндегі. Мұнайдың фракциялық құрамына қарап, одан нендей мұнай өнімдерін және қандай мөлшерде алуға болатынын анықтайды. Бензиндердің фракциялық құрамы оларБензиндердің фракциялық құрамы олардың булануын сипаттайды. Бензиннің 10% көлем, қайнау температурасы қозғалтқыштың төменгі температурасы қозғалтқыштың төменгі температурада жіберу мүмкіндігін, 50% көлем, қайнау температурасы - қозғалтқыштың қызу жылдамдығын және аз немесе көп айналу санына ауысуын ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.