Қазақстандағы нарықтық әлеуметтік қызмет жағдайлары мен проблемалары

Пән: Социология, Демография
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:

1. Нарықтағы әлеуметтік қызмет: қалыптасу факторы,
бағыттары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... .2-6
2. Әлеуметтік қызмет көрсету сипаты: медициналық- әлеуметтік,
психологиялық- педагогикалық, әлеуметтік- тұрмыстық т.б ... ... .7-10
3. Әлеуметтік қызметтің нарықпен
байланысы ... ... ... ... ... ... .. ... .11-13
4. Әлеуметтік қызметкер функциясына кіретін негізгі міндеттерді іске
асыру (диагностикалық, ұйымдастырушылық, профилактикалық
т.б.) ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ...14-15
5. Әлеуметтік қызмет туралы заң
жобасы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ..16-17
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18
Пайдаланған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ..19

Нарықтағы әлеуметтік қызмет

Қызмет қазіргі кездегі шындықты іске асырудың және оны одан әрі дамытудың
құралы, әлеуметтік белсенділіктің көрінісі болып табылады.
90 жылдары әлеуметтік саясаттың ең бір маңызды үрдістердің бірі болып
бұл әлеуметтік қызмет көсету жүйесінің қалыптасуы болды. Халықпен жұмыс
істеуде қазіргі технология мен әдістеме кеңінен қолдана бастады. Әлеуметтік
әдебиетте осы кезге дейін Әлеуметтік қызмет көрсетудің бірдей қалыптасқан
ұғымы жоқ деп айтуға толық негіз бар. Халыққа әлеуметтік көмек көрсету
кейбір ғылыми еңбектерде әлеуметтік жұмыстың баламасы ретінде
қарастырылады. Ал басқа да ғылыми еңбектерде оны жоғарғы дәрежедегі
әлеуметтік жұмыстың технологиясы деп атайды. Бұл әлеуметтік технология
қазіргі күрделі әлеуметтік экономикалық жағдай кезінде азаматтарға нәтижелі
әлеуметтік қолдау көрсетуге мүмкіншілік жасайды. Осы ситуация әлеуметтік
өрістің маңызды секторы болып саналатын, адамдардың немесе әлеуметтік
топтардың шын мәніндегі өмірдегі қызметін бұзады.
Қазақстанда әлеуметтік қызмет көрсетуді іске асыру мүмкіншілігі
территориялық әлеуметтік қызмет көрсету органдарын ұйымдастыру, оларды одан
әрі дамыту нәтижесінде іске асырылады.
Әлеуметтік жұмыс саласында кәсіби әлеуметтік кызметкерлерді және де басқа
мамандарды дайындау жеткілікті дәрежеде жүріп жатыр деуге болады. Іс
жүзінде, яғни тәжірибеде бұл жүйелер әлеуметтік, адамгершілік,
қайырымдылық қызметтің белгілі түрі болып саналады. Ол жеке бастың,
отбасының немесе белгілі адамдар жиынтығының бейімделуін қайта қалыптасып
түзетілуін қамтамасыз етуге негізделген.
Әлемнің барлық елдерінде де әлеуметтік қызмет көрсету бірдей түсініліп
нақтылы ұғымы қарастырылмаған. Сондықтан да бұл терминнің мазмұны әр түрлі
болып келеді. Мысалы Финляндияның әлеуметтік қызмет көрсету заңында
әлеуметтік қызмет көрсету, әлеуметтік қолдаудың өмір сүруге қажет
қаражаттың, әлеуметтік жәрдемақылардың жиынтығы де түсіндіріледі.
Әлеуметтік қызмет көрсетуді адамның қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін
нақтылы қызмет түрін беру деп түсінуге болады. Әлеуметтік қызмет көрсетудің
Қазақстандағы жағдайы, оның мәнінің, мазмұнының теориялық тұрғыдан
дәлелденгенін көрсетеді және заңнамалық негізі құрастырған. Өкінішке орай
қазіргі отандық әдебиетте әлеуметтік қызмет көрсету мекемелерінің құрылымы
мен функциясы жеткілікті тереңінен дәлелденбеген. Әлеуметтік қызмет әр
түрлі мекемелердің ғылыми әдістемелік қамтылуы бастапқы қалыптасу
жағдайында болып отыр.
Әлеуметтік жұмыс бойынша мамандардың кәсіби қызметі мен нормалары
толығымен қарастырылмаған. Сондай ақ қарастырылған азаматтарға тиімді
жетілдірілген қызмет көрсету критерийлері мен көрсеткіші жеткілікті
белгіленбеген.
Жұмысты мақсатқа сәйкес мына тұрғыдан қарастырған жөн.
Халыққа әлеуметтік қызмет көрсету жүйе ретінде мынандай құрылымның
жиынтығы болып саналады:
1) Әлеуметтік қызмет көрсету мекемелерінің ұйымдастыру қызмет түрі;
2) Жалпы міндеттің, мақсаттың функцияның бірлесірілген аймақтық
жиынтықтың құрамын анықтаудың белгілі бір тәсілі;
3) Әлеуметтік қызмет көрсету органдары мен мекеменің өзара іс
әрекеттін реттеп, тәртіпке келтіру;
4) Ведомстволық өзара байланыс, халықтың әр түрлі қатарларына қолдауға
бағытталған іс әрекеттің өзара кезегін орындау және негіздеу;
5) Мекемелер қызметтің қаржылық, экономикалық материалдық, техникалық
ресурстармен қамтамасыз ету;
6) Аймақтық әлеуметтік мекемелерді қызметтік кадрлармен қамтамасыз
ету;
7) Нормативтік құқықтық базаның деңгейін қалыптастыру;
8) Әлеуметтік мекемелер клиенттердің деңгейі;
9) Әлеуметтік қызмет көрсетудің тиімділігі.
Әлеуметтік қызмет көрсету бұл әлеуметтік қолдау, әлеуметтік тұрмыстық,
әлеуметтік медициналық, әлеуметтік психологиялық, әлеуметтік педагогикалық,
әлеуметтік құқықтық және материалдық көмек көрсету болып табылады. Аталған
көмек пен жәрдемақылар өмірдің қиын кездегі адамдар мен отбасыларға,
мүгедектерге, қарттарға, өз өзін қамтамасыз ете алмайтын топтарға
көрсетіледі.
Үйде әлеуметтік қызмет көрсету бөлімшелерінде, аумақтық әлеуметтік
қызмет көрсету орталықтарында, мемлекеттік медициналық- әлеуметік
мекемелерінде және мемлекеттік емес медициналық - әлеуметтік ұйымдарда
мүгедектерге және қарттарға әлеуметтік қызмет көрсету.
Осы стандарт мүгедектер ме қарттар санатындағы Қазақстан Республикасының
аумағында тұрақты тұратын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар болып
табылатын адамдарға көрсетілген әлеуметтік қызметтердің негізгі түрлерін
белгілейді және үйде әлеметтік қызмет көрсету бөлімшелері, аумақтық
әлеуметтік қызмет көрсету орталықтары, мемлекеттік медициналық- әлеуметтік
мекемелер мен мемлекеттік емес медициналық - әлеуметтік ұйымдардың қолдануы
үшін міндетті болып табылады.

Әлеуметтік қызмет көрсетудің негізгі бағыттары

Әлеуметтік қызмет көрсету қарттар мен мүгедектерге көмек көрсетуді және
оларды жан- жақты қолдауды көздейтін әлеуметтік қызметтерді қамтиды.
Әлеуметтік қызмет, өздерінің нысанына қарай мынадай негізгі түрлерге
бөлінеді:
- әлеуметтік – тұрмыстық, азаматтардың тұрмыстағы тіршілік- тынысын
қолдауға бағытталған;
- әлеуметтік – медициналық, азаматтардың денсаулығын қолдауға және
жақсартуға бағытталған;
- әлеуметтік- психологиялық, клиенттердің тұратын ортасында (қоғамға)
бейімделуі үшін, олардың психологиялық жағдайын түзеуді көздейтін;
- әлеуметтік – педагогикалық, клиенттердің мінез- құлқындағы және жеке
дамуындағы ауытқулардың алдын алуға, оларда оң мүдделерді, оның ішінде
оралаым аясындағы мүдделерді қалыптастыруға бос уақыттарын ұйымдастыруға
бағытталған;
- әлеуметтік- экономикалық, өмір сүру деңгейін қолдауға және жақсартуға
бағытталған:
- әлеуметтік- құқықтық, құқықтық мәртебесін қолдауға және өзгертуге,
заңгерлік көмек көрсетуге, клиенттердің заңды құқықтары мен мүдделерін
қорғауға бағытталған.

Әлеуметтік қызмет көрсету бірқатар принциптерге негізделген:
• арнаулы қол жеткізу деңгейі, еріктілік, қайырымдылық;
• өмірдің қиын жағдайларындағы қарт адамдарға,мүгедектерге
басымдылық жағдайда көмек көрсету;
• конфиденциалдық;
• алдын ала көмек көрсету
• азаматтардың құқықтарын сақтау;
• әлеуметтік қызмет көрсетудің барлық түрлерін беру және олардың
жалғасып жатуы.

Әлеуметтік қызмет көрсетудің мәні келесідей проблемаларды ажыратып көрсету
арқылы анықталады:

1. Әлеуметтік қызмет көрсету түрлері мен әдістері;
2. Халыққа әлеуметтік қызмет көрсету қызметінің және мекемелердің
құрылымдары;
3. Аймақтық және ведомствалық әлеуметтік қызметтердің компоненттерімен
элементтері (мемлекеттік, муниципалдық, діни, жеке мекемелер);
4. Әлеуметтік қызмет көрсетуді басқару;
5. Әлеуметтік қызмет көрсетуді ресурстармен қамтамасыз ету: мүліктік,
қаржылық, кадрлық, ғылыми- әдістемелік, ақпараттық.
Әлеуметтік қызмет көрсету жоғарыда аталған компаненттердің әлемдік құрылымы
бұл жүйенің тұрақтылығын, сапалық жағынан анықталғанын сипаттайды. Шын
мәнінде әлеуметтік қызмет көрсетудің мәні осы сферадағы жұмыс істейтін
мекемелердің әлеуметтік жұмысының әр түрлі субъектілерінің талдау арқылы
айқындалады.
Әлеуметтік қызмет көрсету проблемаларын зерттеушілер осы жүйе
функцияларның екі тобын ажыратады:
• Мәнді қызметтегі функциялар:
-алдын – ала көмек көрсету;
-әлеуметтік реабилитациялық қызмет;
-әлеуметтік қорғауға бейімделу;
-әлеуметтік патронаж.

• Рухани қайырымдылық функциялар:
-жеке адамдарға қайырымдылық;
-адамдарға қызмет көрсету.
Осы функцияларды практикада жүзеге асыру әлеуметтік қызмет көрсетудің жұмыс
істеуін тиімді басқару мен тығыз байланысты болып келеді. Әлеуметтік қызмет
көрсету функциялары өздері макро және микро деңгейде бейнелей алады.
Әлеуметтік қызмет көрсету тегін және ақылы түрде іске асырылады:
мемлекеттік муниципалдық, жеке қызмет көрсету жүйелері. Әлеуметтік қызмет
көрсетудің жорғарыда аталған компоненттері мен элементтерінің құрылымы бұл
жүйенің тұрақтылығын, сапалық жағынан анықталғанын сипаттайды. Шын мәнінде
әлеуметтік қызмет көрсетудің мәні осы сферада жұмыс істейтін мекемелердің
әлеуметтік жұмыстың әр түрлі субьектілерін талдау арқылы айқындайды.
Әлеуметтік қызметкер - еліміздегі әлеуметтік саясатты жүзеге асыру
аясында теориялық және практикалық білімі бар, халыққа психологиялық-
педагогикалық, дәрігерлік, әлеуметтік көмек көрсету, мемлекеттік тарапынан
халықты жұмыспен қамту жүйесінде, зейнетақы қорлар мен басқа да әлеуметтік
саладағы ұйымдарда құқықтық көмекті ұйымдастыруды жүзеге асыратын мамандар.
Әлеуметтік жұмыс әлеуметтік процестердің заңдылықтарын, принциптерін және
дамуын зерттейді. Әлеуметтік жұмыстың ғылыми негіздерінің қалыптасуы бүкіл
әлемде пікір таластар жағдайында өтіп жатыр. Ең белсенді түрде талқыланып
жатқан мәселенің бірі ол әлеуметтік жұмыстың ғылым ретіндегі тақырыбы,
әлеуметтік жұмыстың статусы.
Қазіргі уақытта әлеуметтік жұмысты ғылым ретінде қарастырып зерттелудің
жалпы қабылданған мөлшері жоқ. Бұл оның жаңа әсер қалыптаса қоймаған ғылым
екендігін дәлелдейді. Бұл қазіргі таңда ғылыми ақпаратының қалыптасу және
рәсімделу кезеңінде деп айтуға болады. Әлеуметтік жұмыс көпшілігінде
қолданбалы сипатта болады. Ол тек қана теориялық негізде болып қана қоймай,
нақтылы тәжірибенің фактілері мен мәлімдемелерін қамтиды, өмірмен тығыз
байланысты болады.
Әлеуметтік жұмыстың ғылым ретіндегі тақырыбы жеке адамның, нақтылы
әлеуметтің, топтың өмір сүруіне тікелей қатысты әлеуметтік процестер мен
әлеуметтік құбылыстар.
Әлеуметтік жұмыстың басты мақсаты адамның, халықтың, қоғамның, көмекке
мұқтаж азаматтардың хал ахуалын жақсарту, оның мүмкіндіктерін анықтау,
қабілеттерін ашу. Бұл қоғамда әлеуметтік тиімді қалыптасатын жұмыс істеу
үшін әлеуметтік қызмет адамдардың бақытты болуы, олардың өз өміріне көңілі
толып, риза болуы үшін керекті барлық жағдайды жасауға тырысады.
Отбасы, жұмыс, білім, жалақының мөлшері, демалыс, тұрғын үй сияқты
қажеттіліктер мен қанағаттану деңгейі. Осы мақсаттарға жету жолдары:
• клиентпен танысу клиент- болып әлеуметтік топ және жеке адамдар
саналады.
• Мүмкіндіктерді анықтау- проблемаларды, мұқтаждарды ажырата білу.
• Проблемаларды шешуде, мүмкіндіктерді іске асыруда көмек көрсету.

Әлеуметтік қызметтер- бұл әлеуметтік қызмет көрсетудің түрлеріне сәйкес,
әлеуметтік органның клиентіне көмек беру іс - әрекеті.
Тегін қызметтер келесідей жағдайда беріледі:
1. Жасына ауруына мүгедектігіне байланысты өзін- өзі күтуге қабілетсіз
азаматтарға;
2. Өмірдің төтенше жағдайындағы азаматтарға: жұмыссыздыққа, табиғи
аппаттарға мәжбүрлі көші- қон процестеріне байланысты болып келетін
процестер;
3. Кәмелетке толмаған жетімдермен қорғансыз балаларға;
4. Жиынтық табысы әрбір отбасы мүшесіне есептегенде 4 айлық
көрсеткіштен төмен отбасыларына.
Қазақстан Республикасының мемлкеттік билік және өзін- өзін басқару
органдары жергілікті қызметтерді тегін берудің басқа бір қосымша негіздерін
беруге болады.

Ақылы әлеуметтік қызметтер-мемлекеттік және муниципалдық әлеуметтік
органдарда қолданылып жүрген заңнамаларда тәртіп бойынша беріледі. Жеке
және т.б. органдарда дербес түрде және келісім шарт негізінде көрсетіледі.

Қызмет көрсету сипаты: медициналық- әлеуметтік, психологиялық-
педагогикалық, әлеуметтік- тұрмыстық т.б.

Әлеуметтік қызмет көрсету өздерінің нысандарына, сипатына қарай мынадай
негізгі түрлерге бөлінеді:
1. Әлеуметтік –тұрмыстық – азаматтардың тұрмыстағы тіршілік тынысын
қолдауға бағытталған;
2. Әлеуметтік- медициналық- азаматтардың денсаулығын қолдауға және
жақсартуға бағыталған;
3. Әлеуметтік- психологиялық- клиенттердің тұратын ортасына бейімделуі
үшін олардың психологиялық жағдайын түзетуді көздейді;
4. Әлеуметтік- педагогикалық- клиенттердің мінез- құлқындағы және жеке
дамуындағы ауытқулардың алдын алуға, оларда оң мүдделерді, олардың
ішінде оралым аясындағы мүдделерді қалыптастыруға, бос уақыттарын
ұйымдастыруға бағытталған;
5. Әлеуметтік- экономикалық - өмір сүру деңгейін қолдауға және
жақсартуға бағытталған.
Енді әрқайсысына жеке жеке тоқталып өтсем.
Әлеуметтік- тұрмыстық қызметтерге мыналарды жатқызуға болады:
• Клиенттің Қазақстан Республикасы Заңдарында көзделген кепілдіктері мен
басымдықтарын алуға жәрдемдесу.
• Денсаулық жағдайы бойынша өзіне- өзі қызмет көрсете алмайтын,
қабілетсіз клиенттерге жеке қызмет көрсету және гигиеналық сипаттағы
әлеуметтік тұрмыстық қызметтер көрсету.
• МӘМ және МӘҰ рәсімдеу үшін құжаттар жинауға жәрдем көрсету.
• Тамақ өнімдерін, түстік ыстық асты сатып алу және үйге жеткізіп беру,
тамақ әзірлеуге жәрдемдесу.
• Бірінші қажеттіліктегі өнеркәсіп тауарларын сатып алу және үйге
жеткізіп беру.
• Орталықтандырылған жылумен және сумен қамтамасыз етілмейтін тұрғын
үйлерде тұратын клиенттерге: пешке от жағуға жәрдемдесу т.б.
• Тұрғын үйлерді жөндеуді жинастыруды ұйымдастыруға көмектесу.
• Тұрғын үй мен коммуналдық қызметтерге ақы төлеуге жәрдемдесу.
• Үйден тыс жерлерде, оның ішінде дәрігерге барғанда ілесіп жүру.
• Клиенттердің Қазақстан Республикасының Заңдарында көзделген әлеуметтік
медициналық қызметтерді алуына жәрдемдесу.
• Дәрігерлердің қорытындысы бойынша емдік заттармен және медициналық
нысандағы бұйымдармен қамтамасыз етуге жәрдемдесу.
• Оңалтудың жеке бағдарламасына сәйкес санаторлық- курорттық емделуге
жіберуге жәрдемдесу.
• Техникалық көмекші құралдарды алуға жәрдемдесу.
• Медициналық әлеуметтік сараптама комиссиясында куәләндіруден өтуге
жәрдемдесу.
Әлеуметтік- психологиялық қызметтерге:
• Әлеуметтік психологиялық және психологиялық консультациялар.
• Жасына қарай бейімдеу мәселелерін шешу үшін ағарту жұмыстарын жүргізу.
• Психологиялық көмек көрсету, оның ішінде әңгімелесу, қарым- қатынас,
тыңдау, сергіту, белсенділікке уәждеу, клиенттердің өмірлік тонусын
психологиялық қолдау.
• Өзіне- өзі қызмет көрсету дағдыларына үйрету т.б. жатады.

Әлеуметтік-педагогикалық қызметтер түрлеріне мыналарды жатқызуға болады:
• Әлеуметтік- педагогикалық консультациялар беру.
• Әлеуметтік- педагогикалық диагностика және адамды зерттеп тексеру.
• Анимациялық қызметтер(экскурсиялар, театрға, көрмеге, көркемөнерпаздар
концертіне бару, мерекелер, мүшелтойлар мен басқа да іс шаралар.)
• Клиенттердің мүдделерін қалыптастыру және дамыту үшін клубтар мен
үйірмелер жұмысын ұйымдастыру және жүргізу.
• Әлеуметтік еңбекпен оңалтуға байланысты қызметтер қалған еңбек
мүмкіндіктерін пайдалануға, еңбекпен емдеу қызметіне қатысуға
жағдайлар жасау, қол жетерлік кәсіптік машықтарға үйрету, жеке басының
және әлеуметтік мәртебесін қалпына келтіру бойынша іс шаралар жүргізу.
• Өзіне өзі қызмет көрсету, тұрмыста және қоғамдық орындарда мінез-
құлық машықтарына, өзін- өзі бақылауға, қарым- қатынас дағдыларына
және тіршілік тынысының басқа да нысандарына үйрету.
• Балалар мен жасөспірімдерді арнаулы бағдарламалар бойынша оқытуды
ұйымдастыру сияқты қызметтерді жатқызуға болады.
Әлеуметтік- медициналық қызметтер:
• Денсаулық жағдайын ескере отырып, күтімді қамтамасыз ету, оның ішінде
санитарлық- гигиеналық қызметтер көрсету ( сылау, жуындыру, гигиеналық
ванналар,тырнағын алу, шашын тарау).
• Алғашқы медициналық тексеру және алғашқы санитарлық өңдеу.
• Медициналық- әлеуметтік зерттеуді ұйымдастыру.
• Денсаулық жағдайын қадағалау (температурасын, артериалық қан қысымын,
бойын, салмағын өлшеу).
• Алғашқы медициналық көмек көрсету.
• Білікті медициналық, оның ішінде медициналық ұйымдар мамандарының
консультацияларын ұйымдастыру.
• Дене жаттығуларын орындауға көмек көрсету.
• Медициналық әлеуметтік бейімдеуді және оңалтуды ұйымдастыру
• Әлеуметтік- медициналық мәселелер(отбасын жоспарлау, тамақтану
гигиенасы, зиянды әдеттерден арылу, псизосексуалды даму) бойынша
консультациялар беру.
• Емдеуші дәрігердің тағайындауына сәйкес медициналық рәсімдерді жүргізу
(дәрі қабылдау, дәрі тамызу, тері астына, күре тамырға және бұлшық ет
ішіне ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.