Қазақстан бірінші Дүниежүзілік соғыс қарсаңында
Бірінші орыс революциясы жеңіліс тапқаннан кейін реакция кезеңі туды. Демонстрацияларға, митингілер мен жиналыстарға тиым салынды. Орал, Петропавл, Семей, Верный, Перовск социал-демократиялық ұйымдары мен кәсіподақтары және басқалары талқандалды. 1907 жылғы 3 маусымдағы II Мемлекеттік Думаны тарату және жаңа сайлау жүйесін енгізу туралы заң бойынша қазақтар және өлкені мекендейтін басқа да орыс емес халықтар сайлау құқықтарынан айырылды. Қызметшілерді, жұмысшылар мен шаруаларды полициялық қадағалау күшейтілді. Перовск, Ақмола, Орал өнеркәсіп орындарының «Жем», «Доссор» кәсіпшіліктерінің және басқаларының иелері «сенімсіз» жұмысшыларды жұмыстан шығарып, бой көрсетулердің бұқара толқуларының белсенділері, ұймдастырушылары «қара тізімге» енгізілді. Кәсіпорындарда жұмыс нормалары, жұмыс күнінің ұзақтығы ұлғайтылды, нарық кемітілді, айыппұл салу кең өріс алды. Елде «Орыс халқы одағы», «Михаил Архангель одағы» және басқалары сияқты қара жүздік ұйымдар ойран салды, ұлт араздығын тұтандырды, жергілікті өкімет орындарының бұратаналарды қудалауы күшейді.
Қоныстанушы шаруалар мен қазақ шаруаларының бой көрсетулерін басып-жаныштау үшін гарнизондардан қазақтардың жазалау отрядтары жіберілді. Мәселен, 1909 жылдың сәуірінде телеграф арқылы сұрау салу бойынша Перьмнен Қостанайға патша өкіметінің қоныс аудару саясатына қарсы шыққан қазақтардың наразылығын басып тұншықтыру үшін қазақтар жүздігі жіберілді.
Столыпиндік аграрлық реформа кең өріс алды. Егер 1983 жылдан 1905 жылға дейін қазақ халқынан қоныс аударушы шаруалардың пайдасына 4 миллион десятинадан астам жер тартып алынса, 1906 жылдан 1912 жылға дейін 17 миллион десятинадан астам жер тартып алынды. 1917 жылға қарай Семей, Ақмола, Орал облыстарында және Ішкі Ордада (Бөкей Ордасында) 40 миллион десятинадан астам жер, Жетісуда 4 миллион десятинадан астам, барлығы 45 миллион десятинадан астам жер тартып алынды. 1908 жылдан 1913 жылға дейін Ақмола, Торғай, Орал және Семей облыстарының қоныс аудару аудандарына еркектерден 400 мыңнан астам адам қоныстандырылды.
Қоныстанушы шаруалар мен қазақ шаруаларының бой көрсетулерін басып-жаныштау үшін гарнизондардан қазақтардың жазалау отрядтары жіберілді. Мәселен, 1909 жылдың сәуірінде телеграф арқылы сұрау салу бойынша Перьмнен Қостанайға патша өкіметінің қоныс аудару саясатына қарсы шыққан қазақтардың наразылығын басып тұншықтыру үшін қазақтар жүздігі жіберілді.
Столыпиндік аграрлық реформа кең өріс алды. Егер 1983 жылдан 1905 жылға дейін қазақ халқынан қоныс аударушы шаруалардың пайдасына 4 миллион десятинадан астам жер тартып алынса, 1906 жылдан 1912 жылға дейін 17 миллион десятинадан астам жер тартып алынды. 1917 жылға қарай Семей, Ақмола, Орал облыстарында және Ішкі Ордада (Бөкей Ордасында) 40 миллион десятинадан астам жер, Жетісуда 4 миллион десятинадан астам, барлығы 45 миллион десятинадан астам жер тартып алынды. 1908 жылдан 1913 жылға дейін Ақмола, Торғай, Орал және Семей облыстарының қоныс аудару аудандарына еркектерден 400 мыңнан астам адам қоныстандырылды.
Қазақстан бірінші Дүниежүзілік соғыс қарсаңында
Бірінші орыс революциясы жеңіліс тапқаннан кейін реакция кезеңі туды.
Демонстрацияларға, митингілер мен жиналыстарға тиым салынды. Орал,
Петропавл, Семей, Верный, Перовск социал-демократиялық ұйымдары мен
кәсіподақтары және басқалары талқандалды. 1907 жылғы 3 маусымдағы II
Мемлекеттік Думаны тарату және жаңа сайлау жүйесін енгізу туралы заң
бойынша қазақтар және өлкені мекендейтін басқа да орыс емес халықтар сайлау
құқықтарынан айырылды. Қызметшілерді, жұмысшылар мен шаруаларды полициялық
қадағалау күшейтілді. Перовск, Ақмола, Орал өнеркәсіп орындарының Жем,
Доссор кәсіпшіліктерінің және басқаларының иелері сенімсіз жұмысшыларды
жұмыстан шығарып, бой көрсетулердің бұқара толқуларының белсенділері,
ұймдастырушылары қара тізімге енгізілді. Кәсіпорындарда жұмыс нормалары,
жұмыс күнінің ұзақтығы ұлғайтылды, нарық кемітілді, айыппұл салу кең өріс
алды. Елде Орыс халқы одағы, Михаил Архангель одағы және басқалары
сияқты қара жүздік ұйымдар ойран салды, ұлт араздығын тұтандырды,
жергілікті өкімет орындарының бұратаналарды қудалауы күшейді.
Қоныстанушы шаруалар мен қазақ шаруаларының бой көрсетулерін басып-
жаныштау үшін гарнизондардан қазақтардың жазалау отрядтары жіберілді.
Мәселен, 1909 жылдың сәуірінде телеграф арқылы сұрау салу бойынша Перьмнен
Қостанайға патша өкіметінің қоныс аудару саясатына қарсы шыққан қазақтардың
наразылығын басып тұншықтыру үшін қазақтар жүздігі жіберілді.
Столыпиндік аграрлық реформа кең өріс алды. Егер 1983 жылдан 1905
жылға дейін қазақ халқынан қоныс аударушы шаруалардың пайдасына 4 миллион
десятинадан астам жер тартып алынса, 1906 жылдан 1912 жылға дейін 17
миллион десятинадан астам жер тартып алынды. 1917 жылға қарай Семей,
Ақмола, Орал облыстарында және Ішкі Ордада (Бөкей Ордасында) 40 миллион
десятинадан астам жер, Жетісуда 4 миллион десятинадан астам, барлығы 45
миллион десятинадан астам жер тартып алынды. 1908 жылдан 1913 жылға дейін
Ақмола, Торғай, Орал және Семей облыстарының қоныс аудару аудандарына
еркектерден 400 мыңнан астам адам қоныстандырылды.
Ресейдің орталығында аграрлық мәселенің шиеленісуін патша үкіметі
өзінің шет аймақтарын, соның ішінде Қазақстанды да отарлау жолымен,
шаруаларды қоныс аудару жолымен шешуге тырысты.
1909 жылғы 9 маусымдағы заң бойынша жерге орналастырудың көлемі: қоныс
аударушыларға – 15 десятинадан және көші-қон өрісіне 12 десятинадан
берілетін норма бойынша жүргізілді. Аграрлық демократиялық бағыттың
өкілдері аграрлық мәселе бойынша сөз сөйлегенде қазақтарды отырықшылыққа
көшуге насихаттады. Патша үкіметі қазақ халқынан жерді мүмкіндігінше көп
тартып алуға ұмтылғандықтан, шаруашылық жүргізудің отырықшы нысанына көшу
оның қолайлы жерлерді көбірек сақтап қалуына мүмкіндік берер еді, оның
үстіне қазақ шауаларына жерді тұрақты ажырағысыз иелену құқығымен қоныс
аудару нормасы бойынша жер алу ұсынылды.
Ұлттық-отаршылдық езгінің күшеюі. Патша өкіметінің аграрлық саясаты,
өлкенің әлеуметтік-экономикалық өміріне капиталистік қатынстардың енуі
қазақ халқының ұлттық сана-сезімінің өсуіне жеткізді. Қазақ қоғамындағы
ұлттық қозғалыс біртекті болған жоқ, оған әр түрлі идеялық-саяси ағымдар
қатысты, оған ұлттық зиялылардың өкілдері, Петербург, Мәскеу, Қазан, Томск
және Орынбор университеттері мен училищелерінің түлектері ұйытқы болды.
Ұлттық зиялылардың әр түрлі идеялық саяси ағымдарының пікірін Айқап
журналы мен Қазақ газеті мейлінше толық білдірді.
1911-1915 жылдарда шығып тұрған Айқап журналы (шығарушысы және
редакторы—Мұхамеджан Сералин 1871-1929) Қазақстандағы идеялық-саяси ой-
пікірдің аграрлық-демократиялық бағыттарын білдірді. Оған Ж.Сейдалин,
Б.Қаратаев, С.Торайғыров, С.Сейфуллин, Б.Майлин және басқалар қатысып
тұрды. Журнал беттерінде аграрлық қатынастардың, оқу-ағарту мен білімнің,
қазақ ауылындағы тауар-ақша қатынастары дамуының проблемалары көрсетілді,
патша өкіметінің отаршылдық саясаты әшкереленді. Айқап журналындағы басты
мәселе аграрлық мәселе, яғни жер қатынастары, көшпелілердің отырықшылыққа
көшуі, аграрлық мәдениет, шаруашылық жүргізу нысандарының өзгеру мәселелері
және басқалары болды. Айқап беттерінде тауар-ақша қатынастары дамуының
проблемаларына, мал шаруашылығының интенсивтілігі мәселелеріне, қазақ
шаруашылығының рынокпен, кәсіпкерлікпен тығыз байланысын орнатуға,
кооперациялар ұйымдастыру қажеттігіне және басқаларына едәуір орын бөлінді.
1912 жылдан 1918 жылға дейін шығып тұрған Қазақ газеті либерал-
демократиялық бағыт идеяларын білдірді. Онда қазақ конституциялық-
демократиялық партиясының және қазақ халқының жалпы ұлттық қозғалысының
жетекшісі, экономист-ғалым Ә.Бөкейханов, А.Байтұрсынов, М.Дулатов және
басқалар қызмет істеді. Ең басты аграрлық мәселеде олар жерге мемлекеттік
меншіктің (Ресей империясының) күшін жою және оны қазақтардың меншігіне
беру, жер сатуға тыйым салу талаптарын қойды. Қазақ шаруларының көшпелі
шаруашылығы кезеңінде мал шаруашылығының дамуы жайындағы мәселеде Қазақ
газеті экономикалық кеңістіктегі мал шаруашылығының рөлі туралы, мал
шарруашылығын интенсивтендіруді дамыту туралы, кооперативтік қозғалыс және
т.б туралы жазды. Газет үкіметті өз қолына қаратып алған соң, олар өз
идеяларын күштеп жүзеге асырады деп санады. Тұтас алғанда, өлкенің
әлеуметтік экономикалық және қоғамдық-саяси өмірінің дамуы туралы әр түрлі
көзқарастарда болғанына қарамастан, Айқап журналы мен Қазақ газеті өз
беттерінде жалпы ұлттық идеялар мен қазақ халқының мүдделерін ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Бірінші орыс революциясы жеңіліс тапқаннан кейін реакция кезеңі туды.
Демонстрацияларға, митингілер мен жиналыстарға тиым салынды. Орал,
Петропавл, Семей, Верный, Перовск социал-демократиялық ұйымдары мен
кәсіподақтары және басқалары талқандалды. 1907 жылғы 3 маусымдағы II
Мемлекеттік Думаны тарату және жаңа сайлау жүйесін енгізу туралы заң
бойынша қазақтар және өлкені мекендейтін басқа да орыс емес халықтар сайлау
құқықтарынан айырылды. Қызметшілерді, жұмысшылар мен шаруаларды полициялық
қадағалау күшейтілді. Перовск, Ақмола, Орал өнеркәсіп орындарының Жем,
Доссор кәсіпшіліктерінің және басқаларының иелері сенімсіз жұмысшыларды
жұмыстан шығарып, бой көрсетулердің бұқара толқуларының белсенділері,
ұймдастырушылары қара тізімге енгізілді. Кәсіпорындарда жұмыс нормалары,
жұмыс күнінің ұзақтығы ұлғайтылды, нарық кемітілді, айыппұл салу кең өріс
алды. Елде Орыс халқы одағы, Михаил Архангель одағы және басқалары
сияқты қара жүздік ұйымдар ойран салды, ұлт араздығын тұтандырды,
жергілікті өкімет орындарының бұратаналарды қудалауы күшейді.
Қоныстанушы шаруалар мен қазақ шаруаларының бой көрсетулерін басып-
жаныштау үшін гарнизондардан қазақтардың жазалау отрядтары жіберілді.
Мәселен, 1909 жылдың сәуірінде телеграф арқылы сұрау салу бойынша Перьмнен
Қостанайға патша өкіметінің қоныс аудару саясатына қарсы шыққан қазақтардың
наразылығын басып тұншықтыру үшін қазақтар жүздігі жіберілді.
Столыпиндік аграрлық реформа кең өріс алды. Егер 1983 жылдан 1905
жылға дейін қазақ халқынан қоныс аударушы шаруалардың пайдасына 4 миллион
десятинадан астам жер тартып алынса, 1906 жылдан 1912 жылға дейін 17
миллион десятинадан астам жер тартып алынды. 1917 жылға қарай Семей,
Ақмола, Орал облыстарында және Ішкі Ордада (Бөкей Ордасында) 40 миллион
десятинадан астам жер, Жетісуда 4 миллион десятинадан астам, барлығы 45
миллион десятинадан астам жер тартып алынды. 1908 жылдан 1913 жылға дейін
Ақмола, Торғай, Орал және Семей облыстарының қоныс аудару аудандарына
еркектерден 400 мыңнан астам адам қоныстандырылды.
Ресейдің орталығында аграрлық мәселенің шиеленісуін патша үкіметі
өзінің шет аймақтарын, соның ішінде Қазақстанды да отарлау жолымен,
шаруаларды қоныс аудару жолымен шешуге тырысты.
1909 жылғы 9 маусымдағы заң бойынша жерге орналастырудың көлемі: қоныс
аударушыларға – 15 десятинадан және көші-қон өрісіне 12 десятинадан
берілетін норма бойынша жүргізілді. Аграрлық демократиялық бағыттың
өкілдері аграрлық мәселе бойынша сөз сөйлегенде қазақтарды отырықшылыққа
көшуге насихаттады. Патша үкіметі қазақ халқынан жерді мүмкіндігінше көп
тартып алуға ұмтылғандықтан, шаруашылық жүргізудің отырықшы нысанына көшу
оның қолайлы жерлерді көбірек сақтап қалуына мүмкіндік берер еді, оның
үстіне қазақ шауаларына жерді тұрақты ажырағысыз иелену құқығымен қоныс
аудару нормасы бойынша жер алу ұсынылды.
Ұлттық-отаршылдық езгінің күшеюі. Патша өкіметінің аграрлық саясаты,
өлкенің әлеуметтік-экономикалық өміріне капиталистік қатынстардың енуі
қазақ халқының ұлттық сана-сезімінің өсуіне жеткізді. Қазақ қоғамындағы
ұлттық қозғалыс біртекті болған жоқ, оған әр түрлі идеялық-саяси ағымдар
қатысты, оған ұлттық зиялылардың өкілдері, Петербург, Мәскеу, Қазан, Томск
және Орынбор университеттері мен училищелерінің түлектері ұйытқы болды.
Ұлттық зиялылардың әр түрлі идеялық саяси ағымдарының пікірін Айқап
журналы мен Қазақ газеті мейлінше толық білдірді.
1911-1915 жылдарда шығып тұрған Айқап журналы (шығарушысы және
редакторы—Мұхамеджан Сералин 1871-1929) Қазақстандағы идеялық-саяси ой-
пікірдің аграрлық-демократиялық бағыттарын білдірді. Оған Ж.Сейдалин,
Б.Қаратаев, С.Торайғыров, С.Сейфуллин, Б.Майлин және басқалар қатысып
тұрды. Журнал беттерінде аграрлық қатынастардың, оқу-ағарту мен білімнің,
қазақ ауылындағы тауар-ақша қатынастары дамуының проблемалары көрсетілді,
патша өкіметінің отаршылдық саясаты әшкереленді. Айқап журналындағы басты
мәселе аграрлық мәселе, яғни жер қатынастары, көшпелілердің отырықшылыққа
көшуі, аграрлық мәдениет, шаруашылық жүргізу нысандарының өзгеру мәселелері
және басқалары болды. Айқап беттерінде тауар-ақша қатынастары дамуының
проблемаларына, мал шаруашылығының интенсивтілігі мәселелеріне, қазақ
шаруашылығының рынокпен, кәсіпкерлікпен тығыз байланысын орнатуға,
кооперациялар ұйымдастыру қажеттігіне және басқаларына едәуір орын бөлінді.
1912 жылдан 1918 жылға дейін шығып тұрған Қазақ газеті либерал-
демократиялық бағыт идеяларын білдірді. Онда қазақ конституциялық-
демократиялық партиясының және қазақ халқының жалпы ұлттық қозғалысының
жетекшісі, экономист-ғалым Ә.Бөкейханов, А.Байтұрсынов, М.Дулатов және
басқалар қызмет істеді. Ең басты аграрлық мәселеде олар жерге мемлекеттік
меншіктің (Ресей империясының) күшін жою және оны қазақтардың меншігіне
беру, жер сатуға тыйым салу талаптарын қойды. Қазақ шаруларының көшпелі
шаруашылығы кезеңінде мал шаруашылығының дамуы жайындағы мәселеде Қазақ
газеті экономикалық кеңістіктегі мал шаруашылығының рөлі туралы, мал
шарруашылығын интенсивтендіруді дамыту туралы, кооперативтік қозғалыс және
т.б туралы жазды. Газет үкіметті өз қолына қаратып алған соң, олар өз
идеяларын күштеп жүзеге асырады деп санады. Тұтас алғанда, өлкенің
әлеуметтік экономикалық және қоғамдық-саяси өмірінің дамуы туралы әр түрлі
көзқарастарда болғанына қарамастан, Айқап журналы мен Қазақ газеті өз
беттерінде жалпы ұлттық идеялар мен қазақ халқының мүдделерін ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz