Қазақстандағы шетелдік компаниялардың қызметіндегі коммуникация процесін басқару
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1 НАРЫҚ ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ КОММУНИКАЦИЯ ПРОЦЕСІН БАСҚАРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1.1 Басқарудағы коммуникация рөлі, оның түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...6
1.2 Коммуникациялық процесс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...12
1.3 Коммуникацияларды басқару әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .14
2 ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ШЕТЕЛДІК КОМПАНИЯЛАРДЫҢ ҚЫЗМЕТІНДЕГІ КОММУНИКАЦИЯНЫҢ ДАМУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17
2.1 “Kcell” компаниясының жалпы сипаттамасы және ұйымдық құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 17
2.2 “Kcell” компаниясында коммуникациялық процесстің жүргізілуін талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 20
2.3 Компаниядағы коммуникация мен ақпараттық процесстің өзара байланысын талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .22
3 БАСҚАРУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ КОММУНИКАЦИЯЛЫҚ ПРОЦЕСТІ ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...32
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...34
ҚОСЫМШАЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...35
1 НАРЫҚ ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ КОММУНИКАЦИЯ ПРОЦЕСІН БАСҚАРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1.1 Басқарудағы коммуникация рөлі, оның түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...6
1.2 Коммуникациялық процесс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...12
1.3 Коммуникацияларды басқару әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .14
2 ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ШЕТЕЛДІК КОМПАНИЯЛАРДЫҢ ҚЫЗМЕТІНДЕГІ КОММУНИКАЦИЯНЫҢ ДАМУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17
2.1 “Kcell” компаниясының жалпы сипаттамасы және ұйымдық құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 17
2.2 “Kcell” компаниясында коммуникациялық процесстің жүргізілуін талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 20
2.3 Компаниядағы коммуникация мен ақпараттық процесстің өзара байланысын талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .22
3 БАСҚАРУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ КОММУНИКАЦИЯЛЫҚ ПРОЦЕСТІ ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...32
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...34
ҚОСЫМШАЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...35
Менеджмент - бұл басқарудың экономикалық әдістерін қолдану арқылы материалдық және еңбек ресурстарын тиімді пайдалану жолымен белгіленген мақсаттарға жетуге бағытталған, кәсіби әрекетінің дербес түрі. (1.11бет.)
Менеджмент теориясы менеджердің 4 негізгі функциясын айқындайды: жоспарлау, ұйымдастыру, ынталандыру және бақылау. Алайда осы функциялардың атқарылуы 5-коммуникативті функциясыз мүмкін емес. Негізінен, менеджердің ең басты атқаратын қызметі-адамдармен қарым-қатынас орнату. Іскерлік коммуникация мәнін, теориясын білмей, табысты менеджментті орнату мүмкін емес.
Сол себептен қазіргі тандағы менеджер тек өз саласына байланысты теориялық және басқарушылық білімдермен шектеліп қалмау керек, сонымен қатар мәдениеттің жоғары деңгейімен, гуманитарлы ғылымдар саласында терең біліммен, жақсы коммуникативті және ораторлық қасиеттерге ие болу керек.
Психологияны білу, адамдарды сендіру, дауды сенімді түрде жүргізу – осының бәрі лидер тұлғаның анықтаушы қасиеттері. Бүгінгі күні осы және басқа да керекті қабілетке үйренуге болады.
Заманауи бизнес менеджерлерге көптеген жаңа талаптар қояды. Өзі қарым-қатынаста болатын барлық кәсіпқой білім негіздерін біле отырып, осы тілде сөйлесе білу керек. Ал бұдан жоғары деңгей-аз уақыт көлемінде кез келген кәсіпқой тілді меңгеріп, қолдана білу. Бұл күрделі және қиын болып көрінгенмен, егер де менеджер тід механизмдерін ажырата білсе, егер ол тілдің номинативті, коммуникативті, когнитивті функцияларын не үшін және қалай орындалатындығын түсінсе, тез арада кез келген жаңа кәсіпқой тілді меңгере алады.
Бұл тек қана аранйы терминдерге байланысты ғана емес, менеджер өз қол астындаға қызметкерлерімен бедел мен бір кәсіпқой «слэнг» білу керек.
Ал қазіргі кезде көп қолданыла бастайтын инновациялық менеджментке одан да көп жаңа коммуникативті талаптар қойылады. Инновациялық менджер белгісіз, жағашылдық жағдайлармен кездеседі, себебі белгісіз нәрселерді, жағдайларды белгілі, әйгілі істеу бұл - бас қызметі.
Ораторлық қасиеттер, сенімді дискуссия жүргізу мен табысты презентация жасау - инновациялық менеджер үшін бөлінбес негізні қасиеттер болып табылады. Жаңашылдықты ойлап тауып,енгізу жеткіліксіз, оны нарық бас тарта алмайтындай етіп ұсыну керек. Бизнес одан әрі жаһанданып,ашылуда. Гуманитарлы ғылымдар бизнестегі рөлі көбейеді. Қазіргі кезде инновациялық менеджер – қоғамдық тұлға. Ол PR мен жарнама негіздерін,әлеуметтану және саясат, БАҚ жүйесін түсініп, журналистермен тіл табыса алуы керек, менеджер қызылтілді, дипломатиялық, қоғамдық болуға міндетті. Маркетингтік коммуникациялар да оның компетенциясында.
Кез келген инновация экономикалық пайда әкелетін жағдайда ғана оның мәні бар. Тек қана инновациялық тауарды нарыққа енгізу жеткіліксіз, оны одан әрі өткізу өте маңызды, себебі бұдан компанияның нарықтағы үлесі және менеджердің репутациясы тікелей байланысты.
Менеджмент теориясы менеджердің 4 негізгі функциясын айқындайды: жоспарлау, ұйымдастыру, ынталандыру және бақылау. Алайда осы функциялардың атқарылуы 5-коммуникативті функциясыз мүмкін емес. Негізінен, менеджердің ең басты атқаратын қызметі-адамдармен қарым-қатынас орнату. Іскерлік коммуникация мәнін, теориясын білмей, табысты менеджментті орнату мүмкін емес.
Сол себептен қазіргі тандағы менеджер тек өз саласына байланысты теориялық және басқарушылық білімдермен шектеліп қалмау керек, сонымен қатар мәдениеттің жоғары деңгейімен, гуманитарлы ғылымдар саласында терең біліммен, жақсы коммуникативті және ораторлық қасиеттерге ие болу керек.
Психологияны білу, адамдарды сендіру, дауды сенімді түрде жүргізу – осының бәрі лидер тұлғаның анықтаушы қасиеттері. Бүгінгі күні осы және басқа да керекті қабілетке үйренуге болады.
Заманауи бизнес менеджерлерге көптеген жаңа талаптар қояды. Өзі қарым-қатынаста болатын барлық кәсіпқой білім негіздерін біле отырып, осы тілде сөйлесе білу керек. Ал бұдан жоғары деңгей-аз уақыт көлемінде кез келген кәсіпқой тілді меңгеріп, қолдана білу. Бұл күрделі және қиын болып көрінгенмен, егер де менеджер тід механизмдерін ажырата білсе, егер ол тілдің номинативті, коммуникативті, когнитивті функцияларын не үшін және қалай орындалатындығын түсінсе, тез арада кез келген жаңа кәсіпқой тілді меңгере алады.
Бұл тек қана аранйы терминдерге байланысты ғана емес, менеджер өз қол астындаға қызметкерлерімен бедел мен бір кәсіпқой «слэнг» білу керек.
Ал қазіргі кезде көп қолданыла бастайтын инновациялық менеджментке одан да көп жаңа коммуникативті талаптар қойылады. Инновациялық менджер белгісіз, жағашылдық жағдайлармен кездеседі, себебі белгісіз нәрселерді, жағдайларды белгілі, әйгілі істеу бұл - бас қызметі.
Ораторлық қасиеттер, сенімді дискуссия жүргізу мен табысты презентация жасау - инновациялық менеджер үшін бөлінбес негізні қасиеттер болып табылады. Жаңашылдықты ойлап тауып,енгізу жеткіліксіз, оны нарық бас тарта алмайтындай етіп ұсыну керек. Бизнес одан әрі жаһанданып,ашылуда. Гуманитарлы ғылымдар бизнестегі рөлі көбейеді. Қазіргі кезде инновациялық менеджер – қоғамдық тұлға. Ол PR мен жарнама негіздерін,әлеуметтану және саясат, БАҚ жүйесін түсініп, журналистермен тіл табыса алуы керек, менеджер қызылтілді, дипломатиялық, қоғамдық болуға міндетті. Маркетингтік коммуникациялар да оның компетенциясында.
Кез келген инновация экономикалық пайда әкелетін жағдайда ғана оның мәні бар. Тек қана инновациялық тауарды нарыққа енгізу жеткіліксіз, оны одан әрі өткізу өте маңызды, себебі бұдан компанияның нарықтағы үлесі және менеджердің репутациясы тікелей байланысты.
1. Анафияева Ж. Менеджмент. Оқу құралы- Астана: Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия Ұлттық университеті, 2007ж.
2. Ахметов К.Ғ. «Менеджмент негіздері» Ақтөбе-Орал, 2005ж.
3. В.С.Юкаева менеджмент краткий курс Учебное пособие Москва 2007
4. А.Максимов. "Чистые" и "грязные" технологии выборов (российский опыт). М.,1999.
5. www.kcell.kz
6. «мобильные телекоммуникации» журналы, №4, 2007.
7. Батаршев А.В. «Организаторские и коммуникативные качества личности»
8. (Для деловых людей). - Таллин: Центр информационных и социальных
9. технологий «Регалис», 1998.
10. Кричевский Р.Л. «Если Вы руководитель» - М.: Издательство «ДЕЛО», 1996.
11. Ладанов И.Д. «Практический менеджмент» - М.; Издательство «Элник», 1995.
12. Матвеева А., Хорошавина Н. «Семь нот менеджмента»: Настольная книга
13. руководителя / Под ред. В. Красновой и А. Привалова. - 2-е изд. - М.: ЗАО
14. «Журнал Эксперт», 1997.
15. «Менеджмент»: Дайджест основных разделов и тем / Под ред. А.К. Казанцева
16. – Спб.: СПбГИЭА, 1997
17. «Менеджмент организации»: Учебное пособие / Под ред. 3.П. Румянцевой,
18. Н.А. Саломатина. - М.: ИНФРА-М, 1997.
19. «Основы менеджмента»: Учебное пособие - 2-е изд. - М.: Издательский Дом
20. «Дашков и Ко», 2000.
21. «Основы предпринимательской деятельности»: Учебное пособие / Под ред.
22. В.М. Власовой. - М.: «Финансы и статистика», 1995.
23. «Управление организацией»: Учебник для вузов / Под ред. А.Г. Поршнева и
24. др. - 2-е изд. - М.: ИНФРА-М, 1998.
25. Юкаева В.С. «Управленческие решения»: Учебное пособие. - М.: ИВЦ
2. Ахметов К.Ғ. «Менеджмент негіздері» Ақтөбе-Орал, 2005ж.
3. В.С.Юкаева менеджмент краткий курс Учебное пособие Москва 2007
4. А.Максимов. "Чистые" и "грязные" технологии выборов (российский опыт). М.,1999.
5. www.kcell.kz
6. «мобильные телекоммуникации» журналы, №4, 2007.
7. Батаршев А.В. «Организаторские и коммуникативные качества личности»
8. (Для деловых людей). - Таллин: Центр информационных и социальных
9. технологий «Регалис», 1998.
10. Кричевский Р.Л. «Если Вы руководитель» - М.: Издательство «ДЕЛО», 1996.
11. Ладанов И.Д. «Практический менеджмент» - М.; Издательство «Элник», 1995.
12. Матвеева А., Хорошавина Н. «Семь нот менеджмента»: Настольная книга
13. руководителя / Под ред. В. Красновой и А. Привалова. - 2-е изд. - М.: ЗАО
14. «Журнал Эксперт», 1997.
15. «Менеджмент»: Дайджест основных разделов и тем / Под ред. А.К. Казанцева
16. – Спб.: СПбГИЭА, 1997
17. «Менеджмент организации»: Учебное пособие / Под ред. 3.П. Румянцевой,
18. Н.А. Саломатина. - М.: ИНФРА-М, 1997.
19. «Основы менеджмента»: Учебное пособие - 2-е изд. - М.: Издательский Дом
20. «Дашков и Ко», 2000.
21. «Основы предпринимательской деятельности»: Учебное пособие / Под ред.
22. В.М. Власовой. - М.: «Финансы и статистика», 1995.
23. «Управление организацией»: Учебник для вузов / Под ред. А.Г. Поршнева и
24. др. - 2-е изд. - М.: ИНФРА-М, 1998.
25. Юкаева В.С. «Управленческие решения»: Учебное пособие. - М.: ИВЦ
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Л.Н.Гумилев атындағы еуразиялық ұлттық университет
Экономика факультеті
Кафедра Менеджмент
Курстық жұмыс
Тақырыбы: Қазақстандағы шетелдік компаниялардың қызметіндегі коммуникация процесін басқару
Орындаған: МН-31 тобының
студенті
Наурызбаева К.А.
Қабылдаған: Менеджмент кафедрасының оқытушысы
Исаева Б.К.
Астана, 2008
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1 НАРЫҚ ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ КОММУНИКАЦИЯ ПРОЦЕСІН БАСҚАРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..6
0.1 Басқарудағы коммуникация рөлі, оның түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...6
0.2 Коммуникациялық процесс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 12
0.3 Коммуникацияларды басқару әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..14
2 ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ШЕТЕЛДІК КОМПАНИЯЛАРДЫҢ ҚЫЗМЕТІНДЕГІ КОММУНИКАЦИЯНЫҢ ДАМУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... 17
0.1 "Kcell" компаниясының жалпы сипаттамасы және ұйымдық құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...17
0.2 "Kcell" компаниясында коммуникациялық процесстің жүргізілуін талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
0.3 Компаниядағы коммуникация мен ақпараттық процесстің өзара байланысын талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .22
3 БАСҚАРУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ КОММУНИКАЦИЯЛЫҚ ПРОЦЕСТІ ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..25
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...32
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ..3 4
ҚОСЫМШАЛАР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 35
КІРІСПЕ
Менеджмент - бұл басқарудың экономикалық әдістерін қолдану арқылы материалдық және еңбек ресурстарын тиімді пайдалану жолымен белгіленген мақсаттарға жетуге бағытталған, кәсіби әрекетінің дербес түрі. (1.11бет.)
Менеджмент теориясы менеджердің 4 негізгі функциясын айқындайды: жоспарлау, ұйымдастыру, ынталандыру және бақылау. Алайда осы функциялардың атқарылуы 5-коммуникативті функциясыз мүмкін емес. Негізінен, менеджердің ең басты атқаратын қызметі-адамдармен қарым-қатынас орнату. Іскерлік коммуникация мәнін, теориясын білмей, табысты менеджментті орнату мүмкін емес.
Сол себептен қазіргі тандағы менеджер тек өз саласына байланысты теориялық және басқарушылық білімдермен шектеліп қалмау керек, сонымен қатар мәдениеттің жоғары деңгейімен, гуманитарлы ғылымдар саласында терең біліммен, жақсы коммуникативті және ораторлық қасиеттерге ие болу керек.
Психологияны білу, адамдарды сендіру, дауды сенімді түрде жүргізу - осының бәрі лидер тұлғаның анықтаушы қасиеттері. Бүгінгі күні осы және басқа да керекті қабілетке үйренуге болады.
Заманауи бизнес менеджерлерге көптеген жаңа талаптар қояды. Өзі қарым-қатынаста болатын барлық кәсіпқой білім негіздерін біле отырып, осы тілде сөйлесе білу керек. Ал бұдан жоғары деңгей-аз уақыт көлемінде кез келген кәсіпқой тілді меңгеріп, қолдана білу. Бұл күрделі және қиын болып көрінгенмен, егер де менеджер тід механизмдерін ажырата білсе, егер ол тілдің номинативті, коммуникативті, когнитивті функцияларын не үшін және қалай орындалатындығын түсінсе, тез арада кез келген жаңа кәсіпқой тілді меңгере алады.
Бұл тек қана аранйы терминдерге байланысты ғана емес, менеджер өз қол астындаға қызметкерлерімен бедел мен бір кәсіпқой слэнг білу керек.
Ал қазіргі кезде көп қолданыла бастайтын инновациялық менеджментке одан да көп жаңа коммуникативті талаптар қойылады. Инновациялық менджер белгісіз, жағашылдық жағдайлармен кездеседі, себебі белгісіз нәрселерді, жағдайларды белгілі, әйгілі істеу бұл - бас қызметі.
Ораторлық қасиеттер, сенімді дискуссия жүргізу мен табысты презентация жасау - инновациялық менеджер үшін бөлінбес негізні қасиеттер болып табылады. Жаңашылдықты ойлап тауып,енгізу жеткіліксіз, оны нарық бас тарта алмайтындай етіп ұсыну керек. Бизнес одан әрі жаһанданып,ашылуда. Гуманитарлы ғылымдар бизнестегі рөлі көбейеді. Қазіргі кезде инновациялық менеджер - қоғамдық тұлға. Ол PR мен жарнама негіздерін,әлеуметтану және саясат, БАҚ жүйесін түсініп, журналистермен тіл табыса алуы керек, менеджер қызылтілді, дипломатиялық, қоғамдық болуға міндетті. Маркетингтік коммуникациялар да оның компетенциясында.
Кез келген инновация экономикалық пайда әкелетін жағдайда ғана оның мәні бар. Тек қана инновациялық тауарды нарыққа енгізу жеткіліксіз, оны одан әрі өткізу өте маңызды, себебі бұдан компанияның нарықтағы үлесі және менеджердің репутациясы тікелей байланысты.
Заман талаптарына байланысты басқарушылық, экономикалық, салалық білімдер мен қасиеттері менеджменттегі табыстылықты қамтамасыз етпейді. Менеджер, әсіресе инновациялық менеджер гуманитарлы ғылымдар және коммуникативті әдістерімен еркін түрде қолдана алу керек.
Коммуникация негіздерін түсіну, тіл білімі, эффективті тілдік қасиеттер және тіл этикасы-осының бәрі табысты менеджерге қойылатын негізгі талаптар. Сонымен қатар, ресейлік және басқа да шетелдік тәжиребелер көрсеткендей, коммуникациялардың тиімділігі ең бастысынан адам психологиясын білуге байланысты, коллективтің бағыты өте маңызды болып келеді, яғни ынталандыру, мотивациямен коммуникация және де менеджердің басқа да функциялапы бір-бірімен тығыз байланысты.
Коммуникацияның басқару жүйесіндегі дамуы.
Біздің елімізде коммуникация пайда болуы мен қалыптасуы бұдан шамамен 10 жылдық мерзімде болғандықтан шетелдік және қазіргі заманда қызмет атқаратын кәсіпкерлердің тәжиребелерін талдау өті маңызды болып келеді.
Қазақстанда коммуникациялар көптеген өзгерістерге ие болды, әміршіл-әкімшіл жүйеден мемлекет нарық жағдайына өтті. Егер де бұрынғы кезде басшылардан келетін жарлықтарын талқылауға мүмкіндік болмағанда, инициативтілік қабылдамағанда, қазіргі кезде керісінше, инициативтілік қабылданып, фирма проблемаларын талқылау жиналыстар өткізіледі, қол астындағы жұмысшылардың тілектері мен қосымшалары қабылданады,слнымен қатар тек қана моральді ғана емес, материалдық ынталандыруда қолданылады. Әкімшіл-әміршіл жүйедегі коммуникациялар жақсы қойылған, алайда кері байланыс және т.б. болған жоқ. Қазіргі кезде де коммуникациялар жақсы реттелінбеген, басқару жүйесі төменгі деңгейде қойылған фирмалар да болады.
Біздің курстық жұмысымызда, жақсы ретке келтірілген,және жаман басқарылатын коммуникациялар мысал ретінде келтірілген.
1 НАРЫҚ ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ КОММУНИКАЦИЯ ПРОЦЕСІН БАСҚАРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1 Басқарудағы коммуникация рөлі, оның түрлері
Коммуникация дегеніміз қарым-қатынас, екі және одан да көп адамдардың өзара түсінусіге негізделген байланысы: бір бірінен ақпарат, мәліметтер алмасуы.(2. 235 бет).
Басшы өзінің көпшілік уақытын мәліметтер алу және шешім қабылдау үшін, біреулермен байланысуға, қарым қатынас орнатуға арнайды. Басқарудың жоспарлау, ұйымдастыру, мотивация және бақылау қызметтерін орындау да қарым қатынас орнатуға байланысты. Коммуникация- басшылық етудің байланыстырушы процесі болып саналады.
Менеджерлер өз жұмысын ойдағыдай орындау үшін тиімді қарым қатынас орнатуы қажет.
Шетел зерттеушілердің пікірінше, тиімсіз қарым қатынас- проблемалардың туындауының басты себептерінің бірі. Тиімді жұмыс істейтін басшылар-бұлар тиімді қарым қатынас орната білетіндер. Ұйым ішінде де, одан тысқары жерде де тиімді қарым қатынас ұйым аралықтары үшін де, сыртқы орта үшін де аса қажетті, сол мақсатта олар түрлі амалдарды пайдаланады.
Олар тұтынушыларға жарнама арқылы және басқадай жолдармен байланысады. Қоғамдық ұйымдармен қарым қатынас орнатулы жергілікті ұйымдармен, жалпыұлттық немесе халықаралық деңгейде байланыс жасауға ерекше көңіл бөледі. Ұйым мемлекеттік реттеу тәртібіне бағынуына
фшетел зерттеушілерінің пікірінше, тиімсіз қарым қатынас проблемалардың туындауының басты себептерінің бірі. Тиімді жұмыс істейтін басшылар бұлар тиімді қарым қатынас орната білетіндер. ұйым ішінде де, одан тысқары жерде де тиімді қарым қатынас ұйым аралықтары үшін де, сыртқы орта үшін де аса қажетті, сол мақсатта олар түрлі амалдарды пайдаланады.
Олар тұтынушыларға жарнама арқылы және басқадай жолдармен байланысады. Қоғамдық ұйымдармен қарым қатынас орнатуда жергілікті ұйымдармен, жалпыұлттық немесе халықаралық деңгейде байланыс жасауға ерекше көңіл бөледі. Ұйым мемлекеттік реттеу тәртібіне бағынуына тура келеді, сол себептен де есеп беріп, онда қаржы және маркетинг туралы мәлімет береді, сондай ақ өзінің орналасуы мүмкіндіктері, жеңілдіктері т.б. туралы деректер келтіреді. Ұйымның сыртқы ортадағы оқиғалар мен факторларға қатысуының басқа да толып жатқан әдістері бар.
Сыртқы орта арқылы пайда болатын алуан түрлі проблемаларға байланысты ұйым ішінде әр түрлі талқылаулар, жиналыстар, телефон арқылы келісімдер жүргізіліп, қызмет жазбалары, есептері, бейнетаспалар т.б. жасалады.
Ұйымда мәліметтер бірінен бірі беріліп, алмасып отырады. Жоғарғы басшылықтан төменгі басшылыққа күнделікті міндеттер, нақты тарпсырмалар, ұсыныстар т.б. беріледі. Төменгі деңгейдегі басшылықтан жоғары деңгейдегі басшылыққа берілетін мәліметтер еңбек өнімділігіне айтарлықтай ықпал етеді.
Төменгі деңгейден жоғары деңгейдегі басшылыққа берілетін мәліметте не істеп жатқандығы айтылады. Басшы осындай жолмен ағымдағы және толғағы жеткен мәліметтерді біліп отырады, істі оңға бастырудың мүмкін болатын варианттарын ұсынады. Жоғарғы басшылар мен төменгі басшылардың мәлімет ауысуы әдетте есеп беру, ұсыныс айту және жазбаша түсініктеме нышанында болады.
Әр түрлі бөлімшелер аралығындағы коммуникация көлбеу коммуникацияға жатады. Кез келген ұйым мұндай коммуникацияны қажет етеді, өйткені, оның өзі өзара байланысты элементтерден тұрғандықтан, басшы мақсатқа жетуі үшін біркелкі жолға қойылған жұмысқа қол жеткізуі тиіс.
Басшы мен бағыныштар коммуникация компоненттері болып саналады. Олар бөлімшелердегі міндеттерді анықтау үшін мәліметтер алмасады, жұмысты тиімді орындау проблемаларын талқылайды.
Басшы мен жұмысшы топтарының арасындағы коммуникация, басшы мен бағыныштылар арасындағы қосымша мәлімет алу болып саналады, әрі басшыға топтің іс әрекетінің тиімділігін арттыруға ықпал етеді.
Коммуникация-мәні, түрлері және мінездемесі.
Коммуникация (лат. communicatio), буквально означающее общее или разделяемое всеми. Практикалық жағынан қарағанда, бұл екі немесе одан да көп адамдардың бірлікке әкелетін байланысы.
Коммуникация мақсаты:
- Басқару обьектілері мен субьектілерінің арасындағы ақпарат алмасудың тиімділігін орнату;
- Ақпарат алмасу кезінде тұлғааралық қарым-қатынастардың дамытылуы;
- Қызметкерлер мен топтар арасындағы ақпарат алмасуды жеңілдететін ақпараттық каналдарды құру және жетілдіру;
- Ақпараттық потоктарды реттеу және рационализациялау;
Коммуникациялар келесі түрлерге бөлінеді.
- Ауызша байланыс негізінде жасалынған тұлғааралық және ұйымдастырушылық коммуникациялар;
- Ақпаратты жазбаша түрде алмасу негізінде болатын коммуникациялар;
Тұлғааралық коммуникациялар өз кезегінде келесі түрлерге бөлінеді:
- Формальді немесе ресми коммуникациялар. Коммуникацияның мұндай түрі ережелер, нұсқаулар негізінде жүзеге асырылады;
- Бейресми коммуникациялар. Ұйымның қабылданған ережелерінен тыс, қызметкерлер арасындағы жеке байланыс негізінде болатын коммуникациялар.
Бейресми коммуникация каналдармен жеткізілетін ақпарат ретінде, жұмыстан босатылу жағдайлары, кешіккен үшін қолданатын әрекеттер және т.б.
Ресми ұйымдастырылған коммуникациялар келесідей болып бөлінеді
(№5 кесте.):
- Вертикалды, яғни ақпарат иерархияның бір деңгейінен келесіге өтуі;
-Горизонтальді, бөлімшелер арасындағы ақпарат алмасулары.
Вертикальді коммуникациялар өз кезегінде келесі түрлерге бөлінеді:
- Жоғары бағытталған;
- Төмен бағытталған;
Тұлғааралық коммуникациялар сонымен қатар, келесідей бөлінеді:
- Вербальді, яғни сөз негізінде жүзеге асырылатын;
- Вербальді емес, яғни ақпарат алмасу дене әрекеттерімен жүзеге асырылады;
Вертикальді коммуникациялар ақпараттың басшыдан қол астындағы қызметкерлерге және керісінше ағымды көрсетеді (жоғарыдан төмен және төменнен жоғары).
Горизонтальді коммуникация- қызметкерлер немесе бөлімшелер арасында ақпараттың жеткізілуі.
Диагональді коммуникациялар әр түрлі бөлімшелер және кәсіпорын қызметтері арасында болатын өзара әрекеттесу.
Жүогізілген тәжиребелер мәліметтері бойынша, жоғарыдан төмен коммуникациялардың тиімділігі 20-25 % , ал төменнен жоғары- 10 %. Ең тиімді коммуникациялар- горизонтальді коммуникациялар, олардың тиімділігі 90 %-ға дейін жетеді. (3. 51 бет)
Негізінен вербальді және вербальді емес коммуникациялар өте байланысты, және бірін бірі біріктіретін жағдайда жүргізіледі.
Вербалсыз қатынас құралдары.
Әлеуметтік психологияда дене тілі, немесе вербалсыз қатынас деген болады. Психологтардың пірікнше, адамдар арасындағы әңгімеде мәліметтің 90%-дайы вербалсыз, яғни сөзбен емес, басқадай амалдармен беріледі.
Әңгімелеушінің маңызды мәліметтерінде бет және қол қимылдарымен қоса, дене қимылы да ерекше орын алады. ( №1 кесте)
Әңгіме-кеңес өткізушінің нақты жағдайдан тұтастай мағлұматы болуы тиіс.бір жағдайда ұйым ішіндегі өзара сөйлесуі, екінші бір жағдайда сауда ісінде сөйлесу маңызды рөл атқаруы мүмкін.кестеде осы тарапында кейбір мәліметтер келтірілген. ( №2 кесте)
Вербалсыз қарым-қатынастың ең табиғи амалы-көзқарас.оның өзі көптеген жайды аңғартады. (№3 кесте)
Егер әңгіме-дүкен құруға машықтанған адамдар өзінің күйін ыммен немесе дене қимылымен білдіретін болса, онда ол өзінің көз қимылына бақылау жасай алмайды. Оның көзі еріксізден біресе ұлғаяды, біресе кішірейеді,сол арқылы әңгімелесушіге өз пікірін білдіреді.
Мәселен, қытай немесе түрік саудагерлері сатьып алушының көзіне қарап тауарына баға қояды екен. Әйгілі покер ойынында да әріптесінің көзіне зер салады-сол арқылы ойнап оытрған әріптесінде қандай карталар бар екендігін жобалайды. Жақсы карта келген ойыншының көз шарасы ұлғайып, нашар карта келсе тартылады.
Ғалымдар құрамы мен қатысушы санына қарай коммуникацияның бірнеше түрлерін бөледі.
Интраперсональді коммуникация, адамның өз өзімен сөйлесетін диалогы болып табылады. Адам ойланған кезде, өзімен сөйлесіп жатұандай болады. Ішкі байланыс жақсы деңгейде зерттелінген. Ішкі байланыс, сонымен қатар, диалогтық белгілері айқын болуы мүмкін. Бізге өзін өзі ұстау, өз-өзін сендіру, бағындыру сияқты сөздер белгілі. Бұның бәрі іштегі диалог, іштегі коммуникация көріністері. Алайда, Ішкі байланыс ерекшеліктері бар. Мысалы, синтаксистік структураның толық болмауы, яғни адам өзін сөз ортасынан да түсінуі мүмкін. Кейбір кезде Интраперсональді коммуникация жай коммуникацияның айқын формаларын алуы мүмкін. Мысалы, жеке күнделікті толтыру, қабылдаушы мен жеткізуші бір тұлға болып табылатын вербалды коммуникацияның көрінісі.
Алайда, ең кең тараған коммуникация түрі- тұлғааралық (интерперсональді) коммуникация, жөнелтуші мен қабылдаушы әр түрлі тұлғалар болғанда. Тұлғааралық коммуникация өмірдің барлық кезеңдерінде болатын коммуникация түрі, жұмыста да, үйде де, тіпті тарихи деректер арқылы ата-бабаларымызбен де танысамыз.
Тұлғааралық және ұйымдастырушы коммуникациялар, түсінігі, қайшылықтары және мінездемесі.
Тұлғааралық коммуникациялар-түлғалар,яғни адамдар арасында болатын коммуникациялар. Ал ұйымдастырушы коммуникациялар-ұйым ішіндегі қызметкерлер арасында болатын коммуникациялар.
Тұлғааралық коммуникациялар бір кәсіпорынның қызметкерлері арасында да, әр түрлі фирмалар арасында да болуы мүмкін, мысалы жабдықтаушы фирмамен болатын қарым-қатынас.
Ұйвмдастырушы коммуникациялар тек бір фирмаға байланысты, болады және өз құрамына қызметкерлер арасында болатын тұлғааралық коммуникацияларды кіргізеді.
Өз кезегінде тұлғааралық коммуникациялар өз құрамына ұйымдастырушы коммуникацияларды да кіргізуі мүмкін.
Яғни, тұлғааралық және ұйымдастырушы коммуникациялар барысында пайда болатын қайшылықтардың табиғаты бір.
Коммуникация табысты болып есептелінеді, егер қабылдаушы жөнелтушінің хабарын түсінсе, керісінше жағдайда коммуникация орын алмаған болып есептелінеді.
Коммуникация табыстылығын азайтатын факторлар кедергілер (барьеры) деп аталады.
Кедергілер макро және микро деңгейлі болып бөлінеді.
Макрокедергілер коммуникацияларға жалпы әсер етеді. Олар:
- Ақпараттық байланыстардың тым көп болуы және ақпараттың өзгертілуі;
- Күрделі ақпаратқа деген қажеттілік;
- Шетелдік тір ролінің жоғарлауы және іскерлік байланыстардың интернализациялануы;
Микрокедергілер белгілі бір салада коммуникацияларға қайшылықтар туғызады:
- Жөнелтушінің қабылдаушыға байланысты қарым-қатынасы;
- Қабылдаушының ақпарат қатынастарының көздері;
- Қабылдаушының көп мағыналы сөздердің түсініктілігі;
- Кері байланыстың жоқ болуы;
Сонымен қатар, коммуникацияларға кедергі ретінде адамдардың қалыптасқан ойы (стереотипы) немесе қандай да бір жаңашылдықты қабылдағысы келмеуі және т.б.
Нәтижесінде хабарландырудың қабылдауы өзгеріп, кері байланыс процесі баяулайды, хабарландырудың тиімділігі төмендейді.
Топтық коммуникация- тұлғааралық коммуникацияның күрделінген түрі, коммуниканттар ретінде екі адамнан көп адам қатысқанда. Кез келген коллективті келіссөз топтық коммуникация болып табылады. Интернет-чаттегі байланыс және лекциядағы пікір-талас топтық коммуникация түрі. Коммуниканттар бір тақырыпта немес әр түрлі тақырыпта сөйлесуі мүмкін. Жөнелтуші ретінде бір ғана тұлға немесе бірнеше субьектілер де болуы мүмкін.
Топтық коммуникация қатысушылар санының көп болғанына байланысты, ұйымдастыру жағынан күрделі болып келеді, себебі әр түрлі қызығушылықтары бар адамдар бір бірімен байланыс орната алмауы ды мүмкін. Осындай коммуникацияда табыстылыққа, түсіністікке жету үшін ерекше рөл атқаратын ұйымдастырушының, яғни хабарландыру құрамын бақылайтын цензордың болуы қажет. Бүндай кісі модератор немес жүргізуші деп аталады. Модератор топта келіссөзді жүргізеді, сонымен қатар, кім кімнен соң болатының реттейді және т.б.
Интернеттегі модератордың рөлі белгілі. Коммуникацияның осы қатысушысы жүргізуші ғана емес, коммуникация редакторы да болып табылады, өйткені интернетте бар байланыс жазбаша түрде жүргізіледі. Ол сонымен қатар, керексіз хабарландыруларды жоюы мүмкін. Топтық коммуникация, екі жұмысшыдан да көп еңбек орнында да болуы мүмкін. Сонымен қатар, шығармашылық процессте де кең қолданылады. Бұндай коммуникация табысты болуы үшін, бұнда да, коммуникация процесін бақылап, реттейтін модератор көмегінсіз болмайды. Әрине, модератор ретінде көбінесе проект жетекшісі болады, кейде модератор ретінде коммуникация алғышарттары бар керекті салада білімі бар маман болуы мүмкін.
Модератордың жай дискуссия ұйымдастырушыдан ерекшелігі, ол тек қана статусқа ие болуы ғана емес, сонымен қатар лидерлік қасиеттері болуы керек. Ол коммуникативті және редакторлық біліктілігі болуы керек және пікір алмасу болып жатқан тақырыпты жақсы білуі керек. Сонымен қатар, модератор дискуссияға қайшы келмейтіндей, өзін өзі ұстану керек.
Егер де бұл талаптарды инновациялық менеджменттегі коммуникацияны басқару ситуациясына қолданса, онда инновациялық менеджер шығармашылық коммуникация дұрысжолмен дамуын түсінетін модератор болуы керек. Сәйкесінше, ол коммуникацияны дұрыс бағыттайтын хабарларға жол беріп, оған қайшылықтар туғызатын хабарларды тоқтату керек. Алайда, бұл жағдайда инновациялық менеджер қандай жоба алдын ала табысты болатынын білмейді, негізгі шешуші факторлар ретінде оның ерекше коммуникациялық дарыны, салалық біліктілігі, адами псиохология, жақсы тілдік қасиеттері, және басқаратын адамдарды жақсы білу, басқарушылық және кәсіпқой алдын ала сезімі орын алады.
Топалалық коммуникация-тұлғалар арасында емес,бір себеппен біріккен топтар арасындағы коммуникация. Көбінесе бұл саяси мақсаттарда біріккен байланыс болып табылады, яғни билікке әсер ету немесе билік үшін күрес.
Коммуникацияның одан да жоғары деңгейі ретінде жаппай коммуникация болып табылады. Топаралық коммуникациядан ерекшелігі -жөнелтуші мен қабылдаушы топтар болып табылмайды. Қабылдаушылар ретінде айқын белгіленген топадмдар болмайды.
Көбінесе жаппай коммуникация БАҚ-да жүргізіледі.
Ал коммуникацияның ең абстрактілі деңгейіде мәдениетаралық және цивилизацияаралық коммуникация болып табылады. Коммуникацияның мұндай түрі көбінесе дау-жанжалдар ретінде жүзеге асырылады. Мысалы, Хиросимо, Нью -- Йорк қалаларында болған оқиғалар. Алайда, сонымен қатар, зорлық-зомбылықпен байланысты емес көптеген мәдениетаралық байланыстар мысалдарын білеміз, мысалы, христиандық миссионерлер мен индиялық госпителдердегі Тереза Анасының жұмысы. Өйткені коммуникация тек қана ақпаратты беру ғана емес, негізінен ақпаратпен алмасуды білдіреді. Қазіргі жаһандану процесіне байланысты мәдениетаралық коммуникацияның жағымды және жағымсыз әсерлері де толып жатыр.
Мәдениетаралық коммуникацияның түрі ретінде халықаралық коммуникация болып табылады, ол ресми және бейресми түрде де болуы мүмкін. Ресми түрде ел басылары, дипломатикалық миссиямен келген мемлекеттік қызметкерлер, ал бейресми түрде туристердің байланысын қарастыруға болады.
Басқару жүйесіндегі коммуникация орны мен рөлі.
Әлеуметтік зерттеулер мәліметтері бойынша, басқару қызметімен айналысатын адамдар күніне өз уақытының 50-90 %-на дейін коммуникацияға жөнелтеді. Басшы коммуникациялық процесстерге үнемі қатысады, тұлғааралық қарым-қатынастарды орнату, көптеген адамдармен ақпарат алмасу кезінде, басқару шешімдерін қабылдағанда, жоспарлау, ұйымдастыру, мотивациялау және бақылау функцияларын орындаған өз рөлі мен мақсаттарын іске асыру керек. Яғни, коммуникация басқару іс-әрекетінде коммуникация негізгі және байланыстырушы процесс болып табылады.
Коммуникация (лат. хабарландыру)- тұлғалар, әлеуметтік топтар, ұйымдар арасында ақпараттың, хабарландырулардың алмасу процессі.
1.2 Коммуникациялық процесс
Коммуникациялық процесс бұл екі немесе одан да көп адамдар арасындағы мәлімет алмасу, әрі оның негізгі мақсаты мәліметтің түсінікті болуын қамтамасыз ету. Коммуникация бұл күрделі процесс және де оны жақсы түсіну үшін процесс сатыларын білу қажет.
Мәлімет ақпарат алмасу процесінің элементтері мыналар болып саналады:
- Мәліметті жіберуші идеяны қорытушы немесе мәліметті жтнаушы және оны таратып беруші болып саналады;
- Символдар көмегімен кодталған мәліметтің өзін хабарлау;
- Канал, мәліметті қажет ететін адам.
Мәліметті алмасу барысында жөнелтеуші мен алушы белсенді роль атқарады, әрі мұның өзі бір біріне қатысты бірнеше кезеңде өтеді. Бұлардың міндеті хабарды дайындау және каналды пайдалана отырып, екі жаққа да тұсінікті болуын қарастыру. (№4 кесте)
Мәлімет алу кезеңдері мынадай:
- Идеяның пайда болуы;
- Кодтау және канал таңдау;
- Беру;
- Декодтау;
Мәлімет алмасу процесінің кезеңдерін қарастырайық, мәлімет алмасу идеяны тұжырымдаудан немесе мәліметті таңдаудан басталады. Бұл кезеңде жөнелтуші ақпарат алмасу үшін қандай концепцияны басшылыққа алу қажет екендігін шешеді де, мұнда ол көптеген факторларды ескереді. Мәселен, басшы жұмыс нәтижесін бағалау туралы мәлімет алмасқысы келсе, ол мынадай жайтты есте сақтауы тиіс: идеяның мәнісі сол, өзінің қарамағындағыларға олардың күшті және әлсіз жақтары туралы нақты мәліметті хабарлау, әрі олардың жұмыс нәтижесін қалайша жақсартуға болатындығы жөнінде кеңес беру.
Мәліметті жөнелтуші кодтауға пайдаланатын, символ типіне үйлесетін каналды таңдай білуі тиіс. Каналдарға берілген сөздер мен ажзылған материалдар, сондай ақ электрондық байланыс құралдары, компьютер желілері, электроникалар, пошталар, бейнетаспалар мен бейнеконференциялар жатады. Хабарды беру тек бір каналмен шектелмеуі тиіс. Көп жағдайда екі және одан да көп коммуникациялық ұқралдар пайдаланылады.
Үшінші кезеңде жөнелтуші идеяны екінші бір адамға жеткізу үшін мәліметті береді. Жөнелтуші хабарды жібергеннен кейін алушы оны декодтайды. Декодтау бұл жөнелтушінің жіберген символын алушының түсінігінде аудару.
Басшы мынаны ескеруі қажет: олардың басқа орындардан алған мәліметі дәл болмауы және алмасу барысында әр түрлі ауытқулар болуы мүмкін. Осыған орай кері байланысты жолға қою қажет.
Коммуникациялық процесс-бұл екі немес одан да көп адамдар арасындағы ақпарат алмасу. Мақсаты-ақпараттың түсініктілігін және жеткізілуін қамтамасыз ету. Егер де түсініктілік орын алмаса, коммуникациялық процесс орнатылмаған деп есептелінеді,яғни коммуникациялық процессте барлық рқлдер активті болып табылады.
Коммуникациялық процесс-элементтердің өзара әрекеттердің байланысы.
Коммуникациялық процесстің негізгі 4 элементі бар:
1. жөнелтуші-идеяны генерациялайтын немесе ақпаратты жинақтап, жеткізетін түлаға.
2. хабар-керекті ақпарат.
3. канал-ақпарат жеткізетін тәсіл.
4. қабылдаушы-ақпаратты алатын тұлға.
Ақпарат алмасудың коммуникациялық процессі бір-бірімен байланысты этаптардан құралады:
1. Идеяның пайда болуы немесе ақпарат жинастыру.
2. Ақпарат жөнеелту каналын тандау.
3. Хабарландыруды жөнелту.
4. Хаьарландырудың интерпретациясы.
Кәсіпорындағы коммуникациялық байланыстарды ұйымдастыруда коммуникациялық процесстің барлық этыптарындағы коммуникацияның түрлері мен жөнелту каналдарының ерекшелігін қарастыру керек.
Кәсіпорынның ұйымдық структурасы, кәсіпкерлік бағдарлама мен менеджмент структурасын қабылдаған соң коммуникациялық процесстердің қалыптасуы және коммуникацияның әдістері мен каналдарын тандау жүзеге асырылады.
Адами іс-әрекеттің қалыптасу мен дамуында, әлеуметтік жүйелердің функционализациялануында коммуникацияның маңызды конструктивті рөлін көрсеткен белгілі американдық әлеуметтанушы Т.Парсонс айтқан, күрделі адами іс-әрекет жүйесі қалыпты символикалық жүйесіз мүмкін емес, ал соңғылар коммуникация процесі негізінде құрылып, жүзеге асырылады. Коммуникациялық процесс өз кезегінде, әлеуметтік әрекеттің актора-субьектісі ретінде болатын екі немесе одан да көп тұлғалар арасында ақпарат, белгілер, мәндердәі өзара алмасуы болып табылады. Әрбір автор реципиенке әсер етіп, жауабын ынталандыру етуге дағдыланады. Коммуникация әлеуметтік процесстің бөлімінің болуы ақпарат алмасуды жүргізетін тұлғаның реципиентпен байланысына тәуелді.-деп жазады Т.Парсонс. Сонымен, Т.Парсонс бойынша, коммуникация процесінде бірнеше элементтер өзара әсерлеседі:
- автордың немесе хабарландыруды жүзеге асыратын күсінің әрекеттері;
- реципиенттің жауабы;
- коммуникативті процесстің құрамы;
- коммуникативті өзара әсерлесуге қатысушылардың өзара байланыстырушы рөлдері;
Коммуникационды процесс барлық әлеуметтік жүйелердің құрылуы мен дамытылу, функционализациялаудың алғышарттары болып табылады, себебі ол адамдар және жалпы алғанда қоғам арасындағы байланысты қамтамасыз етеді, ұрпақтар арасындағы байланыс, әлеуметтік тәжиребені қорлау және оны жеткізу , еңбекті бөлу және оны тауарларға айырбастау, біріккен іс-әрекетті ұйымдастыру және мәдениетті трансляциялауды жүзеге асырады. Коммуникация арқылы басқару жүргізіледі, яғни коммуникация қоғамдағы билік пайда болып, оны реализациялауды жүзеге асыратын әлеуметтік механизм болып табылады. Қоғам әрекеті неғұрлым күрделі дамуына байланысты, соғұрлым басқару процесінде әлеуметтік коммуникация үлкен рөл атқарады. Қазіргі кездегі, планетарлық коммуникациялық процесс көп жақтылығына негізделген ақпараттық саланың сапалық және сандық өзгеруі, яғни техникалық, әлеуметтік, мәдени ақпараттық революция кезінде мәні жоғарлайды. Әлемдегі басты орындарға қару-жарақ жасайтын, тауарларды, энергетикалық шикізаттарды өндіретін мемлекеттер емес, жаңа ғылыми және техникалық идеяларды тауып, оларды ақпараттың түрлі ағым тез арада жүзеге асырылатын мемлекеттер шығады.
Коммуникация көп компонентті процесс болып табылады. Оның негізгі компоненттері:
1. коммуникационды процесс субьектілері-жөнелтуші мен хабарландыруды қабылдаушы (коммуникатор және реципиент).
2. коммуникация әдістері-ақпаратты жөнелту үшін белгілерді қолдану, яғни кодтау және коммуникатордан реципиентке хабарды жөнелту каналдары.
3. коммуникация пәні (қандай да бір әрекет және т.б.) және оны көрсететін хабарландыру.
4. коммуникационды эффекттер-коммуникационды процесс усбьектілерінің өзара әрекеттесуінде және коммуникация салдары, ішкі сезімі өзгеруі.
Әлеуметтік коммуникация өзінің жүзеге асыру процесінде негізгі 4 өзара байланысты міндеттерді шешуі керек:
1. жеке индивидтерді әлеуметтік топқа интеграциялануы, ао соңғыларын бір жалпы қоғамдық бірлікке ену.
2. қоғамның ішкілік дифференциациясы.
3. өзінің ерекшелігін түсіну үшін түрлі топтардың бөлінуі мен ерекшеленуі.
4.3 Коммуникацияларды басқару әдістері
Коммуникационды процесстерді басқарудың негізгі әдістері
Коммуникациялық процестерді басқарудың мәні-қабылдаған жоспарларды орындау үшін ақпараттық ағым дүрыс құрамын жасау. Ал, басқарау процесі халықтың белгілі бір таптарын үнемі мотивациялауға байланысты болғандықтан, коммуникациялық процесстерді басқарудың тиімділігінің көрсеткіші ретінде керекті бағыттағы адамдардың саяси тәртібі болады.
Саяси-технологиялық процесстегі коммуникацияны басқару жалпы мағынада субьектінің өзара байланысты 4 бағыттағы іс-әрекетіне байланысты-ақпаратты өндіру, оны жылжыту, кері байланысты алу және кедергілерді жою. Бұл 4 бағыттағы әрекет өзара байланысты және бір уақытта жүзеге асырылады. Ақпаратты тек қана өндіріп, жылжуы жеткіліксіз, бұл жағдайда тиімділік, табыстылық төмен деңгейде болады. Осы бағыттарды бір-бірлеп қарастырайық.
Ақпаратты өндіру ақпараттық экспансия тақырыптарын тандаудан, сюжеттік көріністерді құрастыру, кодтаудан құралады.
Саяси- технологиялық процесстегі коммуникацияны басқару қандай ақпарат адамдар мотивациясына әсер ете алады деген сұрақтан басталады. Яғни, өз мақсаттарына жету үшін ақпаратты іздеуден және белгілі бір тақырыпты тандау негізгі болып табылады. Басқару субьектісінің адамдарға әсер ету құралы ретінде тек қана ақпараттық рычагтар бар. Сол себептен ақпарттық экспансиның тақырыбын анықтау- оған стратегия тандаумен бір нәрсе. А.Максимов айтқандай, стратегия-бұл компанияның негізгі идеяларының біріктілігі. (4. 20 бет)
Сюжеттік көріністерді құрастыру кезінде факторлар сенімді болуы- негізгі шарт.
Ақпаратты кодтау- докладтар, хабарландырулар, жарнама роликтері, халыққа жолдау процессі. Бәсекелестік кезінде материалды қызықты етіп, оны адамдар мотивациясына әсер ете алатындай құру күрделі жұмыс.
Ақпараттың жылжуы - рецепиентке ақпаратты жөнелтуге бағытталған іс-әрекет.
Кері байланысты орнату - коммуникация қалай әсер еткендігі туралы ақпарат. Кері байланысты басқаруы тиімді болуы үшін кері каналдардың көп мөлшерде болуы және олар тиімді әрекет етуі қажет.
Кедергілерді жою - коммуникациялық процесстерді басқаратын субьектк шешуі керек 4 әрекеті. Кедергі коммуникативті әсер етудің тиімділігін азайтады, сол себептен олардың пайда болған себебін анықтап, жою керек. Кедергі себебі коммуникационды процесстің ішінде болуы мүмкін немесе басқару субьектілерінің қателіктерінен туындауы мүмкін. Сонымен қатар, Кедергі тудыратын басқа топ факторлары басқару субьектінің әсер ету шегінен тыс орналасуы мүмкін. Мысалы, қалыптасқан ойлар (стереотипы) немесе басқа субьектілер жария ететін қайшы хабарландыру. Ақпараттың мәнін өзгертетін факторлары ретінде техникалық кемшіліктер мен қателіктер болуы мүмкін.
Сонымен қатар, хабарландыруды қабылдайтын обьектінің ішінде де коммуникациялық процесстер жүреді, адамдар бір-бірімен сөйлеседі, жаңалақтармен және т.б. бөліседі. Бұл арада субьект алдын ала ұйымдастыру іректтерін жүргізу арқылы ғана бүрысақпаратты тоқтата алады.
Кедергі толығымен жою мүмкін емес, басқару субьектісінің негізгі мақсаты оларды минимум деңгейіне дейін жеткізу. Бұл үшін біріншіден, субьект пен обьект арасындағы ақпараттық ағым бағытын бақылап, дұрыс ұйымдастыру, тиімділік деңгейін анықтау, екіншіден, ақпараттық кеңістік активті рөл ойнайтын басқа факторлардыалдын ала зерттеп, олар қайшы келетін жағдайда тиісті әрекеттерді жүзеге асыру керек.
2 ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ШЕТЕЛДІК КОМПАНИЯЛАРДЫҢ ҚЫЗМЕТІНДЕГІ КОММУНИКАЦИЯ ДАМУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
2.1 KCELL компаниясының жалпы сипаттамасы және ұйымдық құрылымы
GSM Қазақстан TeliaSonera ірі скандинавиялық телекоммуникациялық операторына бағынышты FinTur Holding B.V. холдингінің құрамына енеді, компанияның 49% Қазақтелеком АҚ-на тиесілі.
Қазіргі уақытта GSM Қазақстан GSM-900 стандартындағы ұялы байланыс қызметтерін атқаратын жетекші оператор. Компания міндеті - Қазақстан тұрғындарын абоненттер үшін барынша пайдалы әрі сапалы байланыс қызметтерімен қамтамасыз ету.
GSM Қазақстан компаниясы 1998 жылы құрылып, 1999 жылдың ақпанында K'cell сауда белгісі атымен ұялы байланыс қызметтерін көрсете бастады, сол жылдың қыркүйегінде нарыққа ActiV карточкалық ұялы бренді шығарылды. Терең ойластырылған маркетингтік стратегияның арқасында 2000 жылдың басында компанияның абоненттік базасы 100 000 адамнан асып, сол жылдың аяғына қарай екі есе көбейді. Бүгінгі таңда компанияның абоненттік базасы 7,5 миллион адамнан асады.
Жұмысының ең басынан бастап GSM Қазақстан компаниясы Қазақстанның ұялы байланыс нарығы дамуының бағыттары мен үрдістерін анықтаушы ролін атқарып келеді. Компанияның ұялы байланыс нарығындағы белсенді әрекеттерінің арқасында алғаш рет GPRSEDGE технологиясы пайда болды, тұтастай ел ауқымындағы миллиондаған абоненттер Ұтқыр Интернет, WAP, MMS сияқты қызметтерді пайдалануға мүмкіндік алды. Қазіргі уақытта компания үшінші буынды байланыс - 3G енгізуге белсенді дайындық жүргізуде, ол компания абоненттеріне Бейнеқоңыраулар мен Ұтқыр телевизия сияқты революциялық қызметтерді пайдалануға мүмкіндік береді. Бұл үшін сәйкес құрылғылардың ауыстырылуы мен орнатылуы, компания қызметкерлерін даярлау жүргізіліп жатыр.
Нарықтағы 9 жыл бойына GSM Қазақстан желімен қамту аймағын тұрақты түрде кеңейтуде. 2008 жылдың маусым айындағы мәлімет бойынша компания ұсынатын байланысты 1449 қала мен елді мекен тұрғындары пайдалана алады. 2008 жылдың аяғына дейін компания базалық станцияларын 50%-ға арттырмақ. Жақын арада жүзеге асырылуы қажет алғышарттар қатарында 2000-нан астам тұрғыны бар елді мекендерді байланыспен қамту мақсаты тұр.
Осылайша, GSM Қазақстан абонент саны, қамту аймағы, инновациялар мен технологиялар, сондай-ақ инвестициялар бойынша өзінің жетекші позицияларын нығайтты. Алайда компания жетекшілік ұғымын тек жоғары сапалы қызметтерді көрсету ретінде ғана қарастырмайды. GSM Қазақстан үшін көшбасшы болу елдің қоғамдық үдерістерін дамыту мен жетілдіруге үлес қосу, әлеуметтік-жауапкершілік бизнестің белсенді позициясын иелену. Сондықтан компания бастамашы қызметін атқарып, көптеген қоғамдық маңызы бар жобаларға қолдау көрсетіп келеді. Жыл сайын GSM Қазақстан 60-тан астам әлеуметтік бағдарламаларды жүзеге асырады, ал әлеуметтік салаға жұмсалған инвестициялар көлемі 2007 жылдың өзінде 1,5 миллиард доллардан асты. (4.)
TeliaSonera Қазақстанның ұялы байланыс нарығындағы жетекшілігін сақтап қалуға ниетті
Біз Қазақстан нарығындағы дамуға бағытталып, мұнда әлем деңгейіндегі қызметтерді көрсетуді жалғастырамыз, - деді TeliaSonera компаниясының президенті әрі бас атқарушы директоры Ларс Нюберг.
Астана, 9 қаңтар 2008 жыл - Еуропадағы ең ірі байланыс компанияларының бірі -TeliaSonera - өзінің Қазақстандағы ұялы байланыс нарығындағы жетекшілігін сақтауға ниетті. Осылай деп баяндады өзінің Қазақстанға сапары барысындағы баспасөз мәслихатында компанияның президенті мен бас атқарушы директоры Ларс Нюберг. Бұл кездесу TeliaSonera жоғары басшылығының Әзірбайжан, Грузия, Қазақстан, Молдова мен Өзбекстанды қосқандағы ТМД елдеріне компанияның жаңа бизнесті дамыту мақсатымен жасаған сапарының шеңберінде өтті.
Біз Қазақстанға инвестиция құюды 2003 жылы бастаған болатынбыз, ал қазіргі кезде алты миллионнан астам абоненті бар нөмірі бірінші ұялы байланыс операторы болып табыламыз. Біз нарық жетекшісі болып қала бермекпіз - дейді Нюберг мырза. - Біздің стратегиямыз жергілікті дәстүрлерді қабылдап, құрметтеуге, іс-әрекетіміз қамтитын адамдардың барлығы үшін құндылықтарды жаратуға және Қазақстан нарығындағы жетекшілікті сақтап, пайдаланушылар санын арттыруға мүмкіндік беретін қызмет көрсету сапасын қамтамасыз етуге бағытталған.
Біз Қазақстанға осы елдің тамаша экономикалық перспективаларына сенімді бола отырып инвестиция құюдамыз. Бұл нарықтың ТМД мен Еуропа үшін маңызы зор, мұндағы телекоммуникациялық қызметтердің даму әлеуеті орасан. TeliaSonera ТМД-ға қаржы құятын ірі еуропалық инвесторлардың бірі - деп хабарлады Нюберг мырза.
TeliaSonera AB компаниясы туралы
TeliaSonera AB (ААҚ) Скандинавия мен Балтия елдеріндегі телекоммуникациялық нарықтың көшбасшысы болып табылады және Түркия мен Ресейді қосқанда Еуразия аймағындағы ұялы байланыс нарығында нық позицияларға ие. TeliaSonera компаниясы 2002 жылы желтоқсанында Швеция мен Финляндияның жетекші операторлары Telia мен Sonera қосылу нәтижесінде құрылды. TeliaSonera жарналары Стогкольм және Хельсинки Құнды қағаздар биржаларында бағаланады. TeliaSoneraның 690,000 астам акционерлері бар. TeliaSonera мен оның бірлескен кәсіпорындары 18 елде 100 миллионнан астам абонентке қызмет көрсетеді. Компанияда 28 мыңнан астам адам еңбек атқаруда.
23 қараша 2007ж. GSM ҚазақстанK'Cell компаниясына жаңа Бас Атқарушы Директоры болып Вейсел Арал мырза тағайындалды.
В. Арал мырза 1968 жылы Түркияда дүниеге келген. 1989 жылы Орта Шығыс Техникалық Университетінің (Түркия) инженерлік физика факультетін тәмамдап, Түрік Мемлекеттік Темір Жолдары бас офисінде телекоммуникациялар жөнінде инженер болып қызмет жолын бастаған.
1992 - 2006жж. аралығында В.Арал мырза ірі халықаралық телекоммуникациялық компания ERICSSON-ға техникалық инженер ретінде орналасып, GSM Қазақстанға тағайындалғанға шейін Кавказ және Орта Азия елдеріндегі ірі клиенттерге жауапты менеджер және Вице-президент қызметін қоса бірқатар жауапты қызметтер атқарды. Арал мырза ERICSSON компаниясының Ирандағы(1992-1995), Түркиядағы (1995-1998), Пакистандағы (1995-1996) техникалық бөлімшелердің басшысы және жоба менеджері болды. 1999 жылдан 2006 жылға дейін жеті жыл бойы ERICSSSON компаниясының Әзірбайжандағы өкілдігін аймақтық менеджер ретінде басқарды.
GSM Қазақстанның Бас Атқарушы Директоры қызметіне кірісе отырып Арал мырза: Қазіргі таңда қазақстандық ұялы байланыс нарығының даму үрдісі компанияның шапшаңдығы, тиімділігі және клиентке бағытталушылығы компанияның болашақта нарықтағы орнын айқындайтын шешуші кезеңге кіргенін - атап өтті. Және Арал мырза GSM Қазақстанның басты міндеті өзінің жетекші рөлін бекіту ғана емес, сондай-ақ, клиенттерге қызмет көрсету және қызмет сапасын қоса барлық салада жоғары стандарттарға сай үлгілі ұялы байланыс операторы болу - деді. Сәуірде біз 3G қосуға дайындығымызды жариялаған болатынбыз және келер жыл біздің технологиялық жетекшілігіміздің тағы бір дәлелі болмақ. Бұл орасан зор жұмыс, бірақ мен оны бірге істейтінімізге мақтанамын - деді Арал мырза. - Бізге қандай қиын міндет қойылса да, GSM Қазақстанның командасы оны абыроймен орындап шығатынына сенімдімін. Өйткені компанияда өз саласының тамаша кәсіпқой мамандары жұмыс істейді.
Ұялы байланыс көшбасшысы GSM Қазақстан компаниясы төртінші рет жыл сайын өткізілетін Жыл таңдауы сайысының - Қазақстандағы №1 Байланыс, Жылдың технологиялық жаңалығы және №1 әлеуметтік тұрғыдан жауапты компания категориялары бойынша жеңімпазы атанды.
Сарапшылардың таңдауы еліміздің ұялы байланысын пайдаланушылардың көбісінің таңдауымен сәйкес келеді. Қазіргі уақытта GSM Қазақстан желісінің қамту аймағында халықтың 66,13% тұрады, бұл дегеніміз 3,5 миллион абонент. Байланыс 1035 қала мен елді мекенді қамтиды, сондай-ақ Қазақстанның көлік және темір жолдарының 85% қамтиды. (4.)
GSM Қазақстан өз желісінің қамту аймағын кеңітіп қана қоймайды. Компанияның негізгі міндеті елдің ұялы байланыс нарығын ең озық технологиялырды ендіру есебінен дамытып, жетілдіру болып табылады. Және Жылдың технологиялық жаңалығы номинациясы компанияға үшінші буынды GSM - 3G желілеріне өткінші болып табылатын мәліметтерді жоғары ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Л.Н.Гумилев атындағы еуразиялық ұлттық университет
Экономика факультеті
Кафедра Менеджмент
Курстық жұмыс
Тақырыбы: Қазақстандағы шетелдік компаниялардың қызметіндегі коммуникация процесін басқару
Орындаған: МН-31 тобының
студенті
Наурызбаева К.А.
Қабылдаған: Менеджмент кафедрасының оқытушысы
Исаева Б.К.
Астана, 2008
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1 НАРЫҚ ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ КОММУНИКАЦИЯ ПРОЦЕСІН БАСҚАРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..6
0.1 Басқарудағы коммуникация рөлі, оның түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...6
0.2 Коммуникациялық процесс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 12
0.3 Коммуникацияларды басқару әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..14
2 ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ШЕТЕЛДІК КОМПАНИЯЛАРДЫҢ ҚЫЗМЕТІНДЕГІ КОММУНИКАЦИЯНЫҢ ДАМУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... 17
0.1 "Kcell" компаниясының жалпы сипаттамасы және ұйымдық құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...17
0.2 "Kcell" компаниясында коммуникациялық процесстің жүргізілуін талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
0.3 Компаниядағы коммуникация мен ақпараттық процесстің өзара байланысын талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .22
3 БАСҚАРУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ КОММУНИКАЦИЯЛЫҚ ПРОЦЕСТІ ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..25
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...32
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ..3 4
ҚОСЫМШАЛАР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 35
КІРІСПЕ
Менеджмент - бұл басқарудың экономикалық әдістерін қолдану арқылы материалдық және еңбек ресурстарын тиімді пайдалану жолымен белгіленген мақсаттарға жетуге бағытталған, кәсіби әрекетінің дербес түрі. (1.11бет.)
Менеджмент теориясы менеджердің 4 негізгі функциясын айқындайды: жоспарлау, ұйымдастыру, ынталандыру және бақылау. Алайда осы функциялардың атқарылуы 5-коммуникативті функциясыз мүмкін емес. Негізінен, менеджердің ең басты атқаратын қызметі-адамдармен қарым-қатынас орнату. Іскерлік коммуникация мәнін, теориясын білмей, табысты менеджментті орнату мүмкін емес.
Сол себептен қазіргі тандағы менеджер тек өз саласына байланысты теориялық және басқарушылық білімдермен шектеліп қалмау керек, сонымен қатар мәдениеттің жоғары деңгейімен, гуманитарлы ғылымдар саласында терең біліммен, жақсы коммуникативті және ораторлық қасиеттерге ие болу керек.
Психологияны білу, адамдарды сендіру, дауды сенімді түрде жүргізу - осының бәрі лидер тұлғаның анықтаушы қасиеттері. Бүгінгі күні осы және басқа да керекті қабілетке үйренуге болады.
Заманауи бизнес менеджерлерге көптеген жаңа талаптар қояды. Өзі қарым-қатынаста болатын барлық кәсіпқой білім негіздерін біле отырып, осы тілде сөйлесе білу керек. Ал бұдан жоғары деңгей-аз уақыт көлемінде кез келген кәсіпқой тілді меңгеріп, қолдана білу. Бұл күрделі және қиын болып көрінгенмен, егер де менеджер тід механизмдерін ажырата білсе, егер ол тілдің номинативті, коммуникативті, когнитивті функцияларын не үшін және қалай орындалатындығын түсінсе, тез арада кез келген жаңа кәсіпқой тілді меңгере алады.
Бұл тек қана аранйы терминдерге байланысты ғана емес, менеджер өз қол астындаға қызметкерлерімен бедел мен бір кәсіпқой слэнг білу керек.
Ал қазіргі кезде көп қолданыла бастайтын инновациялық менеджментке одан да көп жаңа коммуникативті талаптар қойылады. Инновациялық менджер белгісіз, жағашылдық жағдайлармен кездеседі, себебі белгісіз нәрселерді, жағдайларды белгілі, әйгілі істеу бұл - бас қызметі.
Ораторлық қасиеттер, сенімді дискуссия жүргізу мен табысты презентация жасау - инновациялық менеджер үшін бөлінбес негізні қасиеттер болып табылады. Жаңашылдықты ойлап тауып,енгізу жеткіліксіз, оны нарық бас тарта алмайтындай етіп ұсыну керек. Бизнес одан әрі жаһанданып,ашылуда. Гуманитарлы ғылымдар бизнестегі рөлі көбейеді. Қазіргі кезде инновациялық менеджер - қоғамдық тұлға. Ол PR мен жарнама негіздерін,әлеуметтану және саясат, БАҚ жүйесін түсініп, журналистермен тіл табыса алуы керек, менеджер қызылтілді, дипломатиялық, қоғамдық болуға міндетті. Маркетингтік коммуникациялар да оның компетенциясында.
Кез келген инновация экономикалық пайда әкелетін жағдайда ғана оның мәні бар. Тек қана инновациялық тауарды нарыққа енгізу жеткіліксіз, оны одан әрі өткізу өте маңызды, себебі бұдан компанияның нарықтағы үлесі және менеджердің репутациясы тікелей байланысты.
Заман талаптарына байланысты басқарушылық, экономикалық, салалық білімдер мен қасиеттері менеджменттегі табыстылықты қамтамасыз етпейді. Менеджер, әсіресе инновациялық менеджер гуманитарлы ғылымдар және коммуникативті әдістерімен еркін түрде қолдана алу керек.
Коммуникация негіздерін түсіну, тіл білімі, эффективті тілдік қасиеттер және тіл этикасы-осының бәрі табысты менеджерге қойылатын негізгі талаптар. Сонымен қатар, ресейлік және басқа да шетелдік тәжиребелер көрсеткендей, коммуникациялардың тиімділігі ең бастысынан адам психологиясын білуге байланысты, коллективтің бағыты өте маңызды болып келеді, яғни ынталандыру, мотивациямен коммуникация және де менеджердің басқа да функциялапы бір-бірімен тығыз байланысты.
Коммуникацияның басқару жүйесіндегі дамуы.
Біздің елімізде коммуникация пайда болуы мен қалыптасуы бұдан шамамен 10 жылдық мерзімде болғандықтан шетелдік және қазіргі заманда қызмет атқаратын кәсіпкерлердің тәжиребелерін талдау өті маңызды болып келеді.
Қазақстанда коммуникациялар көптеген өзгерістерге ие болды, әміршіл-әкімшіл жүйеден мемлекет нарық жағдайына өтті. Егер де бұрынғы кезде басшылардан келетін жарлықтарын талқылауға мүмкіндік болмағанда, инициативтілік қабылдамағанда, қазіргі кезде керісінше, инициативтілік қабылданып, фирма проблемаларын талқылау жиналыстар өткізіледі, қол астындағы жұмысшылардың тілектері мен қосымшалары қабылданады,слнымен қатар тек қана моральді ғана емес, материалдық ынталандыруда қолданылады. Әкімшіл-әміршіл жүйедегі коммуникациялар жақсы қойылған, алайда кері байланыс және т.б. болған жоқ. Қазіргі кезде де коммуникациялар жақсы реттелінбеген, басқару жүйесі төменгі деңгейде қойылған фирмалар да болады.
Біздің курстық жұмысымызда, жақсы ретке келтірілген,және жаман басқарылатын коммуникациялар мысал ретінде келтірілген.
1 НАРЫҚ ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ КОММУНИКАЦИЯ ПРОЦЕСІН БАСҚАРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1 Басқарудағы коммуникация рөлі, оның түрлері
Коммуникация дегеніміз қарым-қатынас, екі және одан да көп адамдардың өзара түсінусіге негізделген байланысы: бір бірінен ақпарат, мәліметтер алмасуы.(2. 235 бет).
Басшы өзінің көпшілік уақытын мәліметтер алу және шешім қабылдау үшін, біреулермен байланысуға, қарым қатынас орнатуға арнайды. Басқарудың жоспарлау, ұйымдастыру, мотивация және бақылау қызметтерін орындау да қарым қатынас орнатуға байланысты. Коммуникация- басшылық етудің байланыстырушы процесі болып саналады.
Менеджерлер өз жұмысын ойдағыдай орындау үшін тиімді қарым қатынас орнатуы қажет.
Шетел зерттеушілердің пікірінше, тиімсіз қарым қатынас- проблемалардың туындауының басты себептерінің бірі. Тиімді жұмыс істейтін басшылар-бұлар тиімді қарым қатынас орната білетіндер. Ұйым ішінде де, одан тысқары жерде де тиімді қарым қатынас ұйым аралықтары үшін де, сыртқы орта үшін де аса қажетті, сол мақсатта олар түрлі амалдарды пайдаланады.
Олар тұтынушыларға жарнама арқылы және басқадай жолдармен байланысады. Қоғамдық ұйымдармен қарым қатынас орнатулы жергілікті ұйымдармен, жалпыұлттық немесе халықаралық деңгейде байланыс жасауға ерекше көңіл бөледі. Ұйым мемлекеттік реттеу тәртібіне бағынуына
фшетел зерттеушілерінің пікірінше, тиімсіз қарым қатынас проблемалардың туындауының басты себептерінің бірі. Тиімді жұмыс істейтін басшылар бұлар тиімді қарым қатынас орната білетіндер. ұйым ішінде де, одан тысқары жерде де тиімді қарым қатынас ұйым аралықтары үшін де, сыртқы орта үшін де аса қажетті, сол мақсатта олар түрлі амалдарды пайдаланады.
Олар тұтынушыларға жарнама арқылы және басқадай жолдармен байланысады. Қоғамдық ұйымдармен қарым қатынас орнатуда жергілікті ұйымдармен, жалпыұлттық немесе халықаралық деңгейде байланыс жасауға ерекше көңіл бөледі. Ұйым мемлекеттік реттеу тәртібіне бағынуына тура келеді, сол себептен де есеп беріп, онда қаржы және маркетинг туралы мәлімет береді, сондай ақ өзінің орналасуы мүмкіндіктері, жеңілдіктері т.б. туралы деректер келтіреді. Ұйымның сыртқы ортадағы оқиғалар мен факторларға қатысуының басқа да толып жатқан әдістері бар.
Сыртқы орта арқылы пайда болатын алуан түрлі проблемаларға байланысты ұйым ішінде әр түрлі талқылаулар, жиналыстар, телефон арқылы келісімдер жүргізіліп, қызмет жазбалары, есептері, бейнетаспалар т.б. жасалады.
Ұйымда мәліметтер бірінен бірі беріліп, алмасып отырады. Жоғарғы басшылықтан төменгі басшылыққа күнделікті міндеттер, нақты тарпсырмалар, ұсыныстар т.б. беріледі. Төменгі деңгейдегі басшылықтан жоғары деңгейдегі басшылыққа берілетін мәліметтер еңбек өнімділігіне айтарлықтай ықпал етеді.
Төменгі деңгейден жоғары деңгейдегі басшылыққа берілетін мәліметте не істеп жатқандығы айтылады. Басшы осындай жолмен ағымдағы және толғағы жеткен мәліметтерді біліп отырады, істі оңға бастырудың мүмкін болатын варианттарын ұсынады. Жоғарғы басшылар мен төменгі басшылардың мәлімет ауысуы әдетте есеп беру, ұсыныс айту және жазбаша түсініктеме нышанында болады.
Әр түрлі бөлімшелер аралығындағы коммуникация көлбеу коммуникацияға жатады. Кез келген ұйым мұндай коммуникацияны қажет етеді, өйткені, оның өзі өзара байланысты элементтерден тұрғандықтан, басшы мақсатқа жетуі үшін біркелкі жолға қойылған жұмысқа қол жеткізуі тиіс.
Басшы мен бағыныштар коммуникация компоненттері болып саналады. Олар бөлімшелердегі міндеттерді анықтау үшін мәліметтер алмасады, жұмысты тиімді орындау проблемаларын талқылайды.
Басшы мен жұмысшы топтарының арасындағы коммуникация, басшы мен бағыныштылар арасындағы қосымша мәлімет алу болып саналады, әрі басшыға топтің іс әрекетінің тиімділігін арттыруға ықпал етеді.
Коммуникация-мәні, түрлері және мінездемесі.
Коммуникация (лат. communicatio), буквально означающее общее или разделяемое всеми. Практикалық жағынан қарағанда, бұл екі немесе одан да көп адамдардың бірлікке әкелетін байланысы.
Коммуникация мақсаты:
- Басқару обьектілері мен субьектілерінің арасындағы ақпарат алмасудың тиімділігін орнату;
- Ақпарат алмасу кезінде тұлғааралық қарым-қатынастардың дамытылуы;
- Қызметкерлер мен топтар арасындағы ақпарат алмасуды жеңілдететін ақпараттық каналдарды құру және жетілдіру;
- Ақпараттық потоктарды реттеу және рационализациялау;
Коммуникациялар келесі түрлерге бөлінеді.
- Ауызша байланыс негізінде жасалынған тұлғааралық және ұйымдастырушылық коммуникациялар;
- Ақпаратты жазбаша түрде алмасу негізінде болатын коммуникациялар;
Тұлғааралық коммуникациялар өз кезегінде келесі түрлерге бөлінеді:
- Формальді немесе ресми коммуникациялар. Коммуникацияның мұндай түрі ережелер, нұсқаулар негізінде жүзеге асырылады;
- Бейресми коммуникациялар. Ұйымның қабылданған ережелерінен тыс, қызметкерлер арасындағы жеке байланыс негізінде болатын коммуникациялар.
Бейресми коммуникация каналдармен жеткізілетін ақпарат ретінде, жұмыстан босатылу жағдайлары, кешіккен үшін қолданатын әрекеттер және т.б.
Ресми ұйымдастырылған коммуникациялар келесідей болып бөлінеді
(№5 кесте.):
- Вертикалды, яғни ақпарат иерархияның бір деңгейінен келесіге өтуі;
-Горизонтальді, бөлімшелер арасындағы ақпарат алмасулары.
Вертикальді коммуникациялар өз кезегінде келесі түрлерге бөлінеді:
- Жоғары бағытталған;
- Төмен бағытталған;
Тұлғааралық коммуникациялар сонымен қатар, келесідей бөлінеді:
- Вербальді, яғни сөз негізінде жүзеге асырылатын;
- Вербальді емес, яғни ақпарат алмасу дене әрекеттерімен жүзеге асырылады;
Вертикальді коммуникациялар ақпараттың басшыдан қол астындағы қызметкерлерге және керісінше ағымды көрсетеді (жоғарыдан төмен және төменнен жоғары).
Горизонтальді коммуникация- қызметкерлер немесе бөлімшелер арасында ақпараттың жеткізілуі.
Диагональді коммуникациялар әр түрлі бөлімшелер және кәсіпорын қызметтері арасында болатын өзара әрекеттесу.
Жүогізілген тәжиребелер мәліметтері бойынша, жоғарыдан төмен коммуникациялардың тиімділігі 20-25 % , ал төменнен жоғары- 10 %. Ең тиімді коммуникациялар- горизонтальді коммуникациялар, олардың тиімділігі 90 %-ға дейін жетеді. (3. 51 бет)
Негізінен вербальді және вербальді емес коммуникациялар өте байланысты, және бірін бірі біріктіретін жағдайда жүргізіледі.
Вербалсыз қатынас құралдары.
Әлеуметтік психологияда дене тілі, немесе вербалсыз қатынас деген болады. Психологтардың пірікнше, адамдар арасындағы әңгімеде мәліметтің 90%-дайы вербалсыз, яғни сөзбен емес, басқадай амалдармен беріледі.
Әңгімелеушінің маңызды мәліметтерінде бет және қол қимылдарымен қоса, дене қимылы да ерекше орын алады. ( №1 кесте)
Әңгіме-кеңес өткізушінің нақты жағдайдан тұтастай мағлұматы болуы тиіс.бір жағдайда ұйым ішіндегі өзара сөйлесуі, екінші бір жағдайда сауда ісінде сөйлесу маңызды рөл атқаруы мүмкін.кестеде осы тарапында кейбір мәліметтер келтірілген. ( №2 кесте)
Вербалсыз қарым-қатынастың ең табиғи амалы-көзқарас.оның өзі көптеген жайды аңғартады. (№3 кесте)
Егер әңгіме-дүкен құруға машықтанған адамдар өзінің күйін ыммен немесе дене қимылымен білдіретін болса, онда ол өзінің көз қимылына бақылау жасай алмайды. Оның көзі еріксізден біресе ұлғаяды, біресе кішірейеді,сол арқылы әңгімелесушіге өз пікірін білдіреді.
Мәселен, қытай немесе түрік саудагерлері сатьып алушының көзіне қарап тауарына баға қояды екен. Әйгілі покер ойынында да әріптесінің көзіне зер салады-сол арқылы ойнап оытрған әріптесінде қандай карталар бар екендігін жобалайды. Жақсы карта келген ойыншының көз шарасы ұлғайып, нашар карта келсе тартылады.
Ғалымдар құрамы мен қатысушы санына қарай коммуникацияның бірнеше түрлерін бөледі.
Интраперсональді коммуникация, адамның өз өзімен сөйлесетін диалогы болып табылады. Адам ойланған кезде, өзімен сөйлесіп жатұандай болады. Ішкі байланыс жақсы деңгейде зерттелінген. Ішкі байланыс, сонымен қатар, диалогтық белгілері айқын болуы мүмкін. Бізге өзін өзі ұстау, өз-өзін сендіру, бағындыру сияқты сөздер белгілі. Бұның бәрі іштегі диалог, іштегі коммуникация көріністері. Алайда, Ішкі байланыс ерекшеліктері бар. Мысалы, синтаксистік структураның толық болмауы, яғни адам өзін сөз ортасынан да түсінуі мүмкін. Кейбір кезде Интраперсональді коммуникация жай коммуникацияның айқын формаларын алуы мүмкін. Мысалы, жеке күнделікті толтыру, қабылдаушы мен жеткізуші бір тұлға болып табылатын вербалды коммуникацияның көрінісі.
Алайда, ең кең тараған коммуникация түрі- тұлғааралық (интерперсональді) коммуникация, жөнелтуші мен қабылдаушы әр түрлі тұлғалар болғанда. Тұлғааралық коммуникация өмірдің барлық кезеңдерінде болатын коммуникация түрі, жұмыста да, үйде де, тіпті тарихи деректер арқылы ата-бабаларымызбен де танысамыз.
Тұлғааралық және ұйымдастырушы коммуникациялар, түсінігі, қайшылықтары және мінездемесі.
Тұлғааралық коммуникациялар-түлғалар,яғни адамдар арасында болатын коммуникациялар. Ал ұйымдастырушы коммуникациялар-ұйым ішіндегі қызметкерлер арасында болатын коммуникациялар.
Тұлғааралық коммуникациялар бір кәсіпорынның қызметкерлері арасында да, әр түрлі фирмалар арасында да болуы мүмкін, мысалы жабдықтаушы фирмамен болатын қарым-қатынас.
Ұйвмдастырушы коммуникациялар тек бір фирмаға байланысты, болады және өз құрамына қызметкерлер арасында болатын тұлғааралық коммуникацияларды кіргізеді.
Өз кезегінде тұлғааралық коммуникациялар өз құрамына ұйымдастырушы коммуникацияларды да кіргізуі мүмкін.
Яғни, тұлғааралық және ұйымдастырушы коммуникациялар барысында пайда болатын қайшылықтардың табиғаты бір.
Коммуникация табысты болып есептелінеді, егер қабылдаушы жөнелтушінің хабарын түсінсе, керісінше жағдайда коммуникация орын алмаған болып есептелінеді.
Коммуникация табыстылығын азайтатын факторлар кедергілер (барьеры) деп аталады.
Кедергілер макро және микро деңгейлі болып бөлінеді.
Макрокедергілер коммуникацияларға жалпы әсер етеді. Олар:
- Ақпараттық байланыстардың тым көп болуы және ақпараттың өзгертілуі;
- Күрделі ақпаратқа деген қажеттілік;
- Шетелдік тір ролінің жоғарлауы және іскерлік байланыстардың интернализациялануы;
Микрокедергілер белгілі бір салада коммуникацияларға қайшылықтар туғызады:
- Жөнелтушінің қабылдаушыға байланысты қарым-қатынасы;
- Қабылдаушының ақпарат қатынастарының көздері;
- Қабылдаушының көп мағыналы сөздердің түсініктілігі;
- Кері байланыстың жоқ болуы;
Сонымен қатар, коммуникацияларға кедергі ретінде адамдардың қалыптасқан ойы (стереотипы) немесе қандай да бір жаңашылдықты қабылдағысы келмеуі және т.б.
Нәтижесінде хабарландырудың қабылдауы өзгеріп, кері байланыс процесі баяулайды, хабарландырудың тиімділігі төмендейді.
Топтық коммуникация- тұлғааралық коммуникацияның күрделінген түрі, коммуниканттар ретінде екі адамнан көп адам қатысқанда. Кез келген коллективті келіссөз топтық коммуникация болып табылады. Интернет-чаттегі байланыс және лекциядағы пікір-талас топтық коммуникация түрі. Коммуниканттар бір тақырыпта немес әр түрлі тақырыпта сөйлесуі мүмкін. Жөнелтуші ретінде бір ғана тұлға немесе бірнеше субьектілер де болуы мүмкін.
Топтық коммуникация қатысушылар санының көп болғанына байланысты, ұйымдастыру жағынан күрделі болып келеді, себебі әр түрлі қызығушылықтары бар адамдар бір бірімен байланыс орната алмауы ды мүмкін. Осындай коммуникацияда табыстылыққа, түсіністікке жету үшін ерекше рөл атқаратын ұйымдастырушының, яғни хабарландыру құрамын бақылайтын цензордың болуы қажет. Бүндай кісі модератор немес жүргізуші деп аталады. Модератор топта келіссөзді жүргізеді, сонымен қатар, кім кімнен соң болатының реттейді және т.б.
Интернеттегі модератордың рөлі белгілі. Коммуникацияның осы қатысушысы жүргізуші ғана емес, коммуникация редакторы да болып табылады, өйткені интернетте бар байланыс жазбаша түрде жүргізіледі. Ол сонымен қатар, керексіз хабарландыруларды жоюы мүмкін. Топтық коммуникация, екі жұмысшыдан да көп еңбек орнында да болуы мүмкін. Сонымен қатар, шығармашылық процессте де кең қолданылады. Бұндай коммуникация табысты болуы үшін, бұнда да, коммуникация процесін бақылап, реттейтін модератор көмегінсіз болмайды. Әрине, модератор ретінде көбінесе проект жетекшісі болады, кейде модератор ретінде коммуникация алғышарттары бар керекті салада білімі бар маман болуы мүмкін.
Модератордың жай дискуссия ұйымдастырушыдан ерекшелігі, ол тек қана статусқа ие болуы ғана емес, сонымен қатар лидерлік қасиеттері болуы керек. Ол коммуникативті және редакторлық біліктілігі болуы керек және пікір алмасу болып жатқан тақырыпты жақсы білуі керек. Сонымен қатар, модератор дискуссияға қайшы келмейтіндей, өзін өзі ұстану керек.
Егер де бұл талаптарды инновациялық менеджменттегі коммуникацияны басқару ситуациясына қолданса, онда инновациялық менеджер шығармашылық коммуникация дұрысжолмен дамуын түсінетін модератор болуы керек. Сәйкесінше, ол коммуникацияны дұрыс бағыттайтын хабарларға жол беріп, оған қайшылықтар туғызатын хабарларды тоқтату керек. Алайда, бұл жағдайда инновациялық менеджер қандай жоба алдын ала табысты болатынын білмейді, негізгі шешуші факторлар ретінде оның ерекше коммуникациялық дарыны, салалық біліктілігі, адами псиохология, жақсы тілдік қасиеттері, және басқаратын адамдарды жақсы білу, басқарушылық және кәсіпқой алдын ала сезімі орын алады.
Топалалық коммуникация-тұлғалар арасында емес,бір себеппен біріккен топтар арасындағы коммуникация. Көбінесе бұл саяси мақсаттарда біріккен байланыс болып табылады, яғни билікке әсер ету немесе билік үшін күрес.
Коммуникацияның одан да жоғары деңгейі ретінде жаппай коммуникация болып табылады. Топаралық коммуникациядан ерекшелігі -жөнелтуші мен қабылдаушы топтар болып табылмайды. Қабылдаушылар ретінде айқын белгіленген топадмдар болмайды.
Көбінесе жаппай коммуникация БАҚ-да жүргізіледі.
Ал коммуникацияның ең абстрактілі деңгейіде мәдениетаралық және цивилизацияаралық коммуникация болып табылады. Коммуникацияның мұндай түрі көбінесе дау-жанжалдар ретінде жүзеге асырылады. Мысалы, Хиросимо, Нью -- Йорк қалаларында болған оқиғалар. Алайда, сонымен қатар, зорлық-зомбылықпен байланысты емес көптеген мәдениетаралық байланыстар мысалдарын білеміз, мысалы, христиандық миссионерлер мен индиялық госпителдердегі Тереза Анасының жұмысы. Өйткені коммуникация тек қана ақпаратты беру ғана емес, негізінен ақпаратпен алмасуды білдіреді. Қазіргі жаһандану процесіне байланысты мәдениетаралық коммуникацияның жағымды және жағымсыз әсерлері де толып жатыр.
Мәдениетаралық коммуникацияның түрі ретінде халықаралық коммуникация болып табылады, ол ресми және бейресми түрде де болуы мүмкін. Ресми түрде ел басылары, дипломатикалық миссиямен келген мемлекеттік қызметкерлер, ал бейресми түрде туристердің байланысын қарастыруға болады.
Басқару жүйесіндегі коммуникация орны мен рөлі.
Әлеуметтік зерттеулер мәліметтері бойынша, басқару қызметімен айналысатын адамдар күніне өз уақытының 50-90 %-на дейін коммуникацияға жөнелтеді. Басшы коммуникациялық процесстерге үнемі қатысады, тұлғааралық қарым-қатынастарды орнату, көптеген адамдармен ақпарат алмасу кезінде, басқару шешімдерін қабылдағанда, жоспарлау, ұйымдастыру, мотивациялау және бақылау функцияларын орындаған өз рөлі мен мақсаттарын іске асыру керек. Яғни, коммуникация басқару іс-әрекетінде коммуникация негізгі және байланыстырушы процесс болып табылады.
Коммуникация (лат. хабарландыру)- тұлғалар, әлеуметтік топтар, ұйымдар арасында ақпараттың, хабарландырулардың алмасу процессі.
1.2 Коммуникациялық процесс
Коммуникациялық процесс бұл екі немесе одан да көп адамдар арасындағы мәлімет алмасу, әрі оның негізгі мақсаты мәліметтің түсінікті болуын қамтамасыз ету. Коммуникация бұл күрделі процесс және де оны жақсы түсіну үшін процесс сатыларын білу қажет.
Мәлімет ақпарат алмасу процесінің элементтері мыналар болып саналады:
- Мәліметті жіберуші идеяны қорытушы немесе мәліметті жтнаушы және оны таратып беруші болып саналады;
- Символдар көмегімен кодталған мәліметтің өзін хабарлау;
- Канал, мәліметті қажет ететін адам.
Мәліметті алмасу барысында жөнелтеуші мен алушы белсенді роль атқарады, әрі мұның өзі бір біріне қатысты бірнеше кезеңде өтеді. Бұлардың міндеті хабарды дайындау және каналды пайдалана отырып, екі жаққа да тұсінікті болуын қарастыру. (№4 кесте)
Мәлімет алу кезеңдері мынадай:
- Идеяның пайда болуы;
- Кодтау және канал таңдау;
- Беру;
- Декодтау;
Мәлімет алмасу процесінің кезеңдерін қарастырайық, мәлімет алмасу идеяны тұжырымдаудан немесе мәліметті таңдаудан басталады. Бұл кезеңде жөнелтуші ақпарат алмасу үшін қандай концепцияны басшылыққа алу қажет екендігін шешеді де, мұнда ол көптеген факторларды ескереді. Мәселен, басшы жұмыс нәтижесін бағалау туралы мәлімет алмасқысы келсе, ол мынадай жайтты есте сақтауы тиіс: идеяның мәнісі сол, өзінің қарамағындағыларға олардың күшті және әлсіз жақтары туралы нақты мәліметті хабарлау, әрі олардың жұмыс нәтижесін қалайша жақсартуға болатындығы жөнінде кеңес беру.
Мәліметті жөнелтуші кодтауға пайдаланатын, символ типіне үйлесетін каналды таңдай білуі тиіс. Каналдарға берілген сөздер мен ажзылған материалдар, сондай ақ электрондық байланыс құралдары, компьютер желілері, электроникалар, пошталар, бейнетаспалар мен бейнеконференциялар жатады. Хабарды беру тек бір каналмен шектелмеуі тиіс. Көп жағдайда екі және одан да көп коммуникациялық ұқралдар пайдаланылады.
Үшінші кезеңде жөнелтуші идеяны екінші бір адамға жеткізу үшін мәліметті береді. Жөнелтуші хабарды жібергеннен кейін алушы оны декодтайды. Декодтау бұл жөнелтушінің жіберген символын алушының түсінігінде аудару.
Басшы мынаны ескеруі қажет: олардың басқа орындардан алған мәліметі дәл болмауы және алмасу барысында әр түрлі ауытқулар болуы мүмкін. Осыған орай кері байланысты жолға қою қажет.
Коммуникациялық процесс-бұл екі немес одан да көп адамдар арасындағы ақпарат алмасу. Мақсаты-ақпараттың түсініктілігін және жеткізілуін қамтамасыз ету. Егер де түсініктілік орын алмаса, коммуникациялық процесс орнатылмаған деп есептелінеді,яғни коммуникациялық процессте барлық рқлдер активті болып табылады.
Коммуникациялық процесс-элементтердің өзара әрекеттердің байланысы.
Коммуникациялық процесстің негізгі 4 элементі бар:
1. жөнелтуші-идеяны генерациялайтын немесе ақпаратты жинақтап, жеткізетін түлаға.
2. хабар-керекті ақпарат.
3. канал-ақпарат жеткізетін тәсіл.
4. қабылдаушы-ақпаратты алатын тұлға.
Ақпарат алмасудың коммуникациялық процессі бір-бірімен байланысты этаптардан құралады:
1. Идеяның пайда болуы немесе ақпарат жинастыру.
2. Ақпарат жөнеелту каналын тандау.
3. Хабарландыруды жөнелту.
4. Хаьарландырудың интерпретациясы.
Кәсіпорындағы коммуникациялық байланыстарды ұйымдастыруда коммуникациялық процесстің барлық этыптарындағы коммуникацияның түрлері мен жөнелту каналдарының ерекшелігін қарастыру керек.
Кәсіпорынның ұйымдық структурасы, кәсіпкерлік бағдарлама мен менеджмент структурасын қабылдаған соң коммуникациялық процесстердің қалыптасуы және коммуникацияның әдістері мен каналдарын тандау жүзеге асырылады.
Адами іс-әрекеттің қалыптасу мен дамуында, әлеуметтік жүйелердің функционализациялануында коммуникацияның маңызды конструктивті рөлін көрсеткен белгілі американдық әлеуметтанушы Т.Парсонс айтқан, күрделі адами іс-әрекет жүйесі қалыпты символикалық жүйесіз мүмкін емес, ал соңғылар коммуникация процесі негізінде құрылып, жүзеге асырылады. Коммуникациялық процесс өз кезегінде, әлеуметтік әрекеттің актора-субьектісі ретінде болатын екі немесе одан да көп тұлғалар арасында ақпарат, белгілер, мәндердәі өзара алмасуы болып табылады. Әрбір автор реципиенке әсер етіп, жауабын ынталандыру етуге дағдыланады. Коммуникация әлеуметтік процесстің бөлімінің болуы ақпарат алмасуды жүргізетін тұлғаның реципиентпен байланысына тәуелді.-деп жазады Т.Парсонс. Сонымен, Т.Парсонс бойынша, коммуникация процесінде бірнеше элементтер өзара әсерлеседі:
- автордың немесе хабарландыруды жүзеге асыратын күсінің әрекеттері;
- реципиенттің жауабы;
- коммуникативті процесстің құрамы;
- коммуникативті өзара әсерлесуге қатысушылардың өзара байланыстырушы рөлдері;
Коммуникационды процесс барлық әлеуметтік жүйелердің құрылуы мен дамытылу, функционализациялаудың алғышарттары болып табылады, себебі ол адамдар және жалпы алғанда қоғам арасындағы байланысты қамтамасыз етеді, ұрпақтар арасындағы байланыс, әлеуметтік тәжиребені қорлау және оны жеткізу , еңбекті бөлу және оны тауарларға айырбастау, біріккен іс-әрекетті ұйымдастыру және мәдениетті трансляциялауды жүзеге асырады. Коммуникация арқылы басқару жүргізіледі, яғни коммуникация қоғамдағы билік пайда болып, оны реализациялауды жүзеге асыратын әлеуметтік механизм болып табылады. Қоғам әрекеті неғұрлым күрделі дамуына байланысты, соғұрлым басқару процесінде әлеуметтік коммуникация үлкен рөл атқарады. Қазіргі кездегі, планетарлық коммуникациялық процесс көп жақтылығына негізделген ақпараттық саланың сапалық және сандық өзгеруі, яғни техникалық, әлеуметтік, мәдени ақпараттық революция кезінде мәні жоғарлайды. Әлемдегі басты орындарға қару-жарақ жасайтын, тауарларды, энергетикалық шикізаттарды өндіретін мемлекеттер емес, жаңа ғылыми және техникалық идеяларды тауып, оларды ақпараттың түрлі ағым тез арада жүзеге асырылатын мемлекеттер шығады.
Коммуникация көп компонентті процесс болып табылады. Оның негізгі компоненттері:
1. коммуникационды процесс субьектілері-жөнелтуші мен хабарландыруды қабылдаушы (коммуникатор және реципиент).
2. коммуникация әдістері-ақпаратты жөнелту үшін белгілерді қолдану, яғни кодтау және коммуникатордан реципиентке хабарды жөнелту каналдары.
3. коммуникация пәні (қандай да бір әрекет және т.б.) және оны көрсететін хабарландыру.
4. коммуникационды эффекттер-коммуникационды процесс усбьектілерінің өзара әрекеттесуінде және коммуникация салдары, ішкі сезімі өзгеруі.
Әлеуметтік коммуникация өзінің жүзеге асыру процесінде негізгі 4 өзара байланысты міндеттерді шешуі керек:
1. жеке индивидтерді әлеуметтік топқа интеграциялануы, ао соңғыларын бір жалпы қоғамдық бірлікке ену.
2. қоғамның ішкілік дифференциациясы.
3. өзінің ерекшелігін түсіну үшін түрлі топтардың бөлінуі мен ерекшеленуі.
4.3 Коммуникацияларды басқару әдістері
Коммуникационды процесстерді басқарудың негізгі әдістері
Коммуникациялық процестерді басқарудың мәні-қабылдаған жоспарларды орындау үшін ақпараттық ағым дүрыс құрамын жасау. Ал, басқарау процесі халықтың белгілі бір таптарын үнемі мотивациялауға байланысты болғандықтан, коммуникациялық процесстерді басқарудың тиімділігінің көрсеткіші ретінде керекті бағыттағы адамдардың саяси тәртібі болады.
Саяси-технологиялық процесстегі коммуникацияны басқару жалпы мағынада субьектінің өзара байланысты 4 бағыттағы іс-әрекетіне байланысты-ақпаратты өндіру, оны жылжыту, кері байланысты алу және кедергілерді жою. Бұл 4 бағыттағы әрекет өзара байланысты және бір уақытта жүзеге асырылады. Ақпаратты тек қана өндіріп, жылжуы жеткіліксіз, бұл жағдайда тиімділік, табыстылық төмен деңгейде болады. Осы бағыттарды бір-бірлеп қарастырайық.
Ақпаратты өндіру ақпараттық экспансия тақырыптарын тандаудан, сюжеттік көріністерді құрастыру, кодтаудан құралады.
Саяси- технологиялық процесстегі коммуникацияны басқару қандай ақпарат адамдар мотивациясына әсер ете алады деген сұрақтан басталады. Яғни, өз мақсаттарына жету үшін ақпаратты іздеуден және белгілі бір тақырыпты тандау негізгі болып табылады. Басқару субьектісінің адамдарға әсер ету құралы ретінде тек қана ақпараттық рычагтар бар. Сол себептен ақпарттық экспансиның тақырыбын анықтау- оған стратегия тандаумен бір нәрсе. А.Максимов айтқандай, стратегия-бұл компанияның негізгі идеяларының біріктілігі. (4. 20 бет)
Сюжеттік көріністерді құрастыру кезінде факторлар сенімді болуы- негізгі шарт.
Ақпаратты кодтау- докладтар, хабарландырулар, жарнама роликтері, халыққа жолдау процессі. Бәсекелестік кезінде материалды қызықты етіп, оны адамдар мотивациясына әсер ете алатындай құру күрделі жұмыс.
Ақпараттың жылжуы - рецепиентке ақпаратты жөнелтуге бағытталған іс-әрекет.
Кері байланысты орнату - коммуникация қалай әсер еткендігі туралы ақпарат. Кері байланысты басқаруы тиімді болуы үшін кері каналдардың көп мөлшерде болуы және олар тиімді әрекет етуі қажет.
Кедергілерді жою - коммуникациялық процесстерді басқаратын субьектк шешуі керек 4 әрекеті. Кедергі коммуникативті әсер етудің тиімділігін азайтады, сол себептен олардың пайда болған себебін анықтап, жою керек. Кедергі себебі коммуникационды процесстің ішінде болуы мүмкін немесе басқару субьектілерінің қателіктерінен туындауы мүмкін. Сонымен қатар, Кедергі тудыратын басқа топ факторлары басқару субьектінің әсер ету шегінен тыс орналасуы мүмкін. Мысалы, қалыптасқан ойлар (стереотипы) немесе басқа субьектілер жария ететін қайшы хабарландыру. Ақпараттың мәнін өзгертетін факторлары ретінде техникалық кемшіліктер мен қателіктер болуы мүмкін.
Сонымен қатар, хабарландыруды қабылдайтын обьектінің ішінде де коммуникациялық процесстер жүреді, адамдар бір-бірімен сөйлеседі, жаңалақтармен және т.б. бөліседі. Бұл арада субьект алдын ала ұйымдастыру іректтерін жүргізу арқылы ғана бүрысақпаратты тоқтата алады.
Кедергі толығымен жою мүмкін емес, басқару субьектісінің негізгі мақсаты оларды минимум деңгейіне дейін жеткізу. Бұл үшін біріншіден, субьект пен обьект арасындағы ақпараттық ағым бағытын бақылап, дұрыс ұйымдастыру, тиімділік деңгейін анықтау, екіншіден, ақпараттық кеңістік активті рөл ойнайтын басқа факторлардыалдын ала зерттеп, олар қайшы келетін жағдайда тиісті әрекеттерді жүзеге асыру керек.
2 ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ШЕТЕЛДІК КОМПАНИЯЛАРДЫҢ ҚЫЗМЕТІНДЕГІ КОММУНИКАЦИЯ ДАМУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
2.1 KCELL компаниясының жалпы сипаттамасы және ұйымдық құрылымы
GSM Қазақстан TeliaSonera ірі скандинавиялық телекоммуникациялық операторына бағынышты FinTur Holding B.V. холдингінің құрамына енеді, компанияның 49% Қазақтелеком АҚ-на тиесілі.
Қазіргі уақытта GSM Қазақстан GSM-900 стандартындағы ұялы байланыс қызметтерін атқаратын жетекші оператор. Компания міндеті - Қазақстан тұрғындарын абоненттер үшін барынша пайдалы әрі сапалы байланыс қызметтерімен қамтамасыз ету.
GSM Қазақстан компаниясы 1998 жылы құрылып, 1999 жылдың ақпанында K'cell сауда белгісі атымен ұялы байланыс қызметтерін көрсете бастады, сол жылдың қыркүйегінде нарыққа ActiV карточкалық ұялы бренді шығарылды. Терең ойластырылған маркетингтік стратегияның арқасында 2000 жылдың басында компанияның абоненттік базасы 100 000 адамнан асып, сол жылдың аяғына қарай екі есе көбейді. Бүгінгі таңда компанияның абоненттік базасы 7,5 миллион адамнан асады.
Жұмысының ең басынан бастап GSM Қазақстан компаниясы Қазақстанның ұялы байланыс нарығы дамуының бағыттары мен үрдістерін анықтаушы ролін атқарып келеді. Компанияның ұялы байланыс нарығындағы белсенді әрекеттерінің арқасында алғаш рет GPRSEDGE технологиясы пайда болды, тұтастай ел ауқымындағы миллиондаған абоненттер Ұтқыр Интернет, WAP, MMS сияқты қызметтерді пайдалануға мүмкіндік алды. Қазіргі уақытта компания үшінші буынды байланыс - 3G енгізуге белсенді дайындық жүргізуде, ол компания абоненттеріне Бейнеқоңыраулар мен Ұтқыр телевизия сияқты революциялық қызметтерді пайдалануға мүмкіндік береді. Бұл үшін сәйкес құрылғылардың ауыстырылуы мен орнатылуы, компания қызметкерлерін даярлау жүргізіліп жатыр.
Нарықтағы 9 жыл бойына GSM Қазақстан желімен қамту аймағын тұрақты түрде кеңейтуде. 2008 жылдың маусым айындағы мәлімет бойынша компания ұсынатын байланысты 1449 қала мен елді мекен тұрғындары пайдалана алады. 2008 жылдың аяғына дейін компания базалық станцияларын 50%-ға арттырмақ. Жақын арада жүзеге асырылуы қажет алғышарттар қатарында 2000-нан астам тұрғыны бар елді мекендерді байланыспен қамту мақсаты тұр.
Осылайша, GSM Қазақстан абонент саны, қамту аймағы, инновациялар мен технологиялар, сондай-ақ инвестициялар бойынша өзінің жетекші позицияларын нығайтты. Алайда компания жетекшілік ұғымын тек жоғары сапалы қызметтерді көрсету ретінде ғана қарастырмайды. GSM Қазақстан үшін көшбасшы болу елдің қоғамдық үдерістерін дамыту мен жетілдіруге үлес қосу, әлеуметтік-жауапкершілік бизнестің белсенді позициясын иелену. Сондықтан компания бастамашы қызметін атқарып, көптеген қоғамдық маңызы бар жобаларға қолдау көрсетіп келеді. Жыл сайын GSM Қазақстан 60-тан астам әлеуметтік бағдарламаларды жүзеге асырады, ал әлеуметтік салаға жұмсалған инвестициялар көлемі 2007 жылдың өзінде 1,5 миллиард доллардан асты. (4.)
TeliaSonera Қазақстанның ұялы байланыс нарығындағы жетекшілігін сақтап қалуға ниетті
Біз Қазақстан нарығындағы дамуға бағытталып, мұнда әлем деңгейіндегі қызметтерді көрсетуді жалғастырамыз, - деді TeliaSonera компаниясының президенті әрі бас атқарушы директоры Ларс Нюберг.
Астана, 9 қаңтар 2008 жыл - Еуропадағы ең ірі байланыс компанияларының бірі -TeliaSonera - өзінің Қазақстандағы ұялы байланыс нарығындағы жетекшілігін сақтауға ниетті. Осылай деп баяндады өзінің Қазақстанға сапары барысындағы баспасөз мәслихатында компанияның президенті мен бас атқарушы директоры Ларс Нюберг. Бұл кездесу TeliaSonera жоғары басшылығының Әзірбайжан, Грузия, Қазақстан, Молдова мен Өзбекстанды қосқандағы ТМД елдеріне компанияның жаңа бизнесті дамыту мақсатымен жасаған сапарының шеңберінде өтті.
Біз Қазақстанға инвестиция құюды 2003 жылы бастаған болатынбыз, ал қазіргі кезде алты миллионнан астам абоненті бар нөмірі бірінші ұялы байланыс операторы болып табыламыз. Біз нарық жетекшісі болып қала бермекпіз - дейді Нюберг мырза. - Біздің стратегиямыз жергілікті дәстүрлерді қабылдап, құрметтеуге, іс-әрекетіміз қамтитын адамдардың барлығы үшін құндылықтарды жаратуға және Қазақстан нарығындағы жетекшілікті сақтап, пайдаланушылар санын арттыруға мүмкіндік беретін қызмет көрсету сапасын қамтамасыз етуге бағытталған.
Біз Қазақстанға осы елдің тамаша экономикалық перспективаларына сенімді бола отырып инвестиция құюдамыз. Бұл нарықтың ТМД мен Еуропа үшін маңызы зор, мұндағы телекоммуникациялық қызметтердің даму әлеуеті орасан. TeliaSonera ТМД-ға қаржы құятын ірі еуропалық инвесторлардың бірі - деп хабарлады Нюберг мырза.
TeliaSonera AB компаниясы туралы
TeliaSonera AB (ААҚ) Скандинавия мен Балтия елдеріндегі телекоммуникациялық нарықтың көшбасшысы болып табылады және Түркия мен Ресейді қосқанда Еуразия аймағындағы ұялы байланыс нарығында нық позицияларға ие. TeliaSonera компаниясы 2002 жылы желтоқсанында Швеция мен Финляндияның жетекші операторлары Telia мен Sonera қосылу нәтижесінде құрылды. TeliaSonera жарналары Стогкольм және Хельсинки Құнды қағаздар биржаларында бағаланады. TeliaSoneraның 690,000 астам акционерлері бар. TeliaSonera мен оның бірлескен кәсіпорындары 18 елде 100 миллионнан астам абонентке қызмет көрсетеді. Компанияда 28 мыңнан астам адам еңбек атқаруда.
23 қараша 2007ж. GSM ҚазақстанK'Cell компаниясына жаңа Бас Атқарушы Директоры болып Вейсел Арал мырза тағайындалды.
В. Арал мырза 1968 жылы Түркияда дүниеге келген. 1989 жылы Орта Шығыс Техникалық Университетінің (Түркия) инженерлік физика факультетін тәмамдап, Түрік Мемлекеттік Темір Жолдары бас офисінде телекоммуникациялар жөнінде инженер болып қызмет жолын бастаған.
1992 - 2006жж. аралығында В.Арал мырза ірі халықаралық телекоммуникациялық компания ERICSSON-ға техникалық инженер ретінде орналасып, GSM Қазақстанға тағайындалғанға шейін Кавказ және Орта Азия елдеріндегі ірі клиенттерге жауапты менеджер және Вице-президент қызметін қоса бірқатар жауапты қызметтер атқарды. Арал мырза ERICSSON компаниясының Ирандағы(1992-1995), Түркиядағы (1995-1998), Пакистандағы (1995-1996) техникалық бөлімшелердің басшысы және жоба менеджері болды. 1999 жылдан 2006 жылға дейін жеті жыл бойы ERICSSSON компаниясының Әзірбайжандағы өкілдігін аймақтық менеджер ретінде басқарды.
GSM Қазақстанның Бас Атқарушы Директоры қызметіне кірісе отырып Арал мырза: Қазіргі таңда қазақстандық ұялы байланыс нарығының даму үрдісі компанияның шапшаңдығы, тиімділігі және клиентке бағытталушылығы компанияның болашақта нарықтағы орнын айқындайтын шешуші кезеңге кіргенін - атап өтті. Және Арал мырза GSM Қазақстанның басты міндеті өзінің жетекші рөлін бекіту ғана емес, сондай-ақ, клиенттерге қызмет көрсету және қызмет сапасын қоса барлық салада жоғары стандарттарға сай үлгілі ұялы байланыс операторы болу - деді. Сәуірде біз 3G қосуға дайындығымызды жариялаған болатынбыз және келер жыл біздің технологиялық жетекшілігіміздің тағы бір дәлелі болмақ. Бұл орасан зор жұмыс, бірақ мен оны бірге істейтінімізге мақтанамын - деді Арал мырза. - Бізге қандай қиын міндет қойылса да, GSM Қазақстанның командасы оны абыроймен орындап шығатынына сенімдімін. Өйткені компанияда өз саласының тамаша кәсіпқой мамандары жұмыс істейді.
Ұялы байланыс көшбасшысы GSM Қазақстан компаниясы төртінші рет жыл сайын өткізілетін Жыл таңдауы сайысының - Қазақстандағы №1 Байланыс, Жылдың технологиялық жаңалығы және №1 әлеуметтік тұрғыдан жауапты компания категориялары бойынша жеңімпазы атанды.
Сарапшылардың таңдауы еліміздің ұялы байланысын пайдаланушылардың көбісінің таңдауымен сәйкес келеді. Қазіргі уақытта GSM Қазақстан желісінің қамту аймағында халықтың 66,13% тұрады, бұл дегеніміз 3,5 миллион абонент. Байланыс 1035 қала мен елді мекенді қамтиды, сондай-ақ Қазақстанның көлік және темір жолдарының 85% қамтиды. (4.)
GSM Қазақстан өз желісінің қамту аймағын кеңітіп қана қоймайды. Компанияның негізгі міндеті елдің ұялы байланыс нарығын ең озық технологиялырды ендіру есебінен дамытып, жетілдіру болып табылады. Және Жылдың технологиялық жаңалығы номинациясы компанияға үшінші буынды GSM - 3G желілеріне өткінші болып табылатын мәліметтерді жоғары ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz