Қазақстан республикасы мен Монголия республикасы арасындағы елшілікте іс-тәжірибеден өту
Кіріспе
Қазақстан республикасы мен Монголия республикасы
арасындағы достық қатынасты кеңейтуге зор көңіл бөлуде
Монголияның Қазақстан Республикасындағы Елшіліктің тарихынан
1. Инфокоммуникациялық технологиялар
1.1 Телекоммуникация
1.2 Даму болашақтары.
1.3 Қажетті мемлекеттік қолдау шаралары
2. ЖЫЛУ . ЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ КЕШЕН ҮШІН ЖОҒАРЫ ТЕХНОЛОГИЯЛАР
2.1. Энергетикалық секторындағы қурлымдағы өзгерістер
2.2 Газ және мұнайды қайта өңдеу
2.3 Қалпына келтірлетін дәстүрлі емес энергия көздерін, сондай . ақ екінші ретті энергоресурстарын игеру
ҚОРТЫНДЫ
Қазақстан республикасы мен Монголия республикасы
арасындағы достық қатынасты кеңейтуге зор көңіл бөлуде
Монголияның Қазақстан Республикасындағы Елшіліктің тарихынан
1. Инфокоммуникациялық технологиялар
1.1 Телекоммуникация
1.2 Даму болашақтары.
1.3 Қажетті мемлекеттік қолдау шаралары
2. ЖЫЛУ . ЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ КЕШЕН ҮШІН ЖОҒАРЫ ТЕХНОЛОГИЯЛАР
2.1. Энергетикалық секторындағы қурлымдағы өзгерістер
2.2 Газ және мұнайды қайта өңдеу
2.3 Қалпына келтірлетін дәстүрлі емес энергия көздерін, сондай . ақ екінші ретті энергоресурстарын игеру
ҚОРТЫНДЫ
1991 жылғы 16 – желтоқсанда Қазақстан тәуелсіздік туралы декларация жариялады, сөйтіп дүниедүзлік қоғамдастыққа және экономикаға дербес енуге мүмкіндік алады.1992 жылы қаңтарда тоғыз шет мемілекетпен дипломатияалық қатынас орнатты
Монголиямен достық байланыстарыды кеңейтуде зор көңіл бөлуде. 1992 жылығы 22 қаңтарда дипломатиялық қатынастар орнатылған кезден бастап саяси, экономикалық және гуманитарлық салалардағы екі жақты ынтымақтастық дәйекті қарқынымен дамып келеді, түрлі деңгейлердегі түрақты байланыстарға қорғау көрсетілуде. 1993 жылғы қазанда және 1999 жылғы қарашад Призиденті Н.Назарбаевтың Монголияға ресми сапарлары болды, Премьер – Министир П.Жасрай (1994) жыл және Монголия Призиденті Н. Багабанди (1998 жыл), осы елдің басқада өкілеті делегацияалары Қазақстанға келді. өткізілген келі сөздер нәтежесінде өзекті халықаралық және аймақтық проблемалардың көпшілігіне қатысты Астана мен Улан – Батор көзқарастарның ұқсастығы атап көрсетілді мұның өзі, екі жақтыңда пікірі бойынша, ұзақ мерзімді әрі жемісті өзара іс – қимыл жасау үщін, оның ішінде халықаралық ұйымдар шеберінде де іс қимылды дамыту үшін жақсы негіз қызметін атқарады.
Аймақтық қаупсіздікті нығайтуға бағытталған күш жігердің дәйекті жақтаушысы ретінде Монголия АӨСШК процесінің толық қанды қатысушысы болып табылды.
Үкіметаралық комиссиясын белсенді қызметін нәтежесінде соңғы жылдары сауда экономикалық ынтымақтастық ұлғайып келеді. 2000 жылы өзара сауда көлемі негізінен Қазақстандық экспорттың есебінен (ауылшаруашылығы техникасы, темекі бұйымдары, құбыр, мақта – мата өнеркәсібінің бүйымдары) 13 млн. астан доллырды құрады. Аймақтар арасындағы тікелей іскерлік байланыстар жолға қойылуда, оның мысалы ретінде біздің еліміздің Алматы обылысы мен Монголияның Баян - Өлгей аймағын (ол жерде қазақ дияспирасының үлкен бөлігі тұрады) айтуға болады. Тоғыз бірлескен кәсіпорын тіркелген.
1991 жылғы 16 – желтоқсанда Қазақстан тәуелсіздік туралы декларация жариялады, сөйтіп дүниедүзлік қоғамдастыққа және экономикаға дербес енуге мүмкіндік алады.1992 жылы қаңтарда тоғыз шет мемілекетпен дипломатияалық қатынас орнатты. Республикамыздың саияси ведмоствосы ұлттық мүдде мен жалпы адамзаттық мүдделерді үйлестіріп жүогізетін диплотатиялық саиясатқа кірісті. 1992 жылы қаңтардың 23 – інде Біріккен Ұлттар Ұйымының Қаупсіздік Кеңесі өзінің мәжілісін де Бас Ассамблеяаға Республикасын Біріккен Ұлттар Ұйымына мүшелікке қабылдауға үсынатын қарарды мақұлдады.
Өзінің геосия орыны орналасқандықтан Қазақстан осы елдермен қатынастың жаңа бағыттарын айқындау, шекаралардың бұзылмайтындығын майындап, оны құжаттар арқылы бекітуді басты назар ұсынады. Қазақстан 1991 жылдың желтоқсанында қаржылық автономияға қол жеткізе берген кезе Ресей республикасына байкот жарияалай бастады. Бір айдан кейін республика өнеркәсібінің көптеген шешеуші салары тоқтай бастаған соң, екі көрші ел қаржы және сауда саиясатын толық келісіп жүргізуге бағытталған келісімге қол қойды.
Монголиямен достық байланыстарыды кеңейтуде зор көңіл бөлуде. 1992 жылығы 22 қаңтарда дипломатиялық қатынастар орнатылған кезден бастап саяси, экономикалық және гуманитарлық салалардағы екі жақты ынтымақтастық дәйекті қарқынымен дамып келеді, түрлі деңгейлердегі түрақты байланыстарға қорғау көрсетілуде. 1993 жылғы қазанда және 1999 жылғы қарашад Призиденті Н.Назарбаевтың Монголияға ресми сапарлары болды, Премьер – Министир П.Жасрай (1994) жыл және Монголия Призиденті Н. Багабанди (1998 жыл), осы елдің басқада өкілеті делегацияалары Қазақстанға келді. өткізілген келі сөздер нәтежесінде өзекті халықаралық және аймақтық проблемалардың көпшілігіне қатысты Астана мен Улан – Батор көзқарастарның ұқсастығы атап көрсетілді мұның өзі, екі жақтыңда пікірі бойынша, ұзақ мерзімді әрі жемісті өзара іс – қимыл жасау үщін, оның ішінде халықаралық ұйымдар шеберінде де іс қимылды дамыту үшін жақсы негіз қызметін атқарады.
Аймақтық қаупсіздікті нығайтуға бағытталған күш жігердің дәйекті жақтаушысы ретінде Монголия АӨСШК процесінің толық қанды қатысушысы болып табылды.
Үкіметаралық комиссиясын белсенді қызметін нәтежесінде соңғы жылдары сауда экономикалық ынтымақтастық ұлғайып келеді. 2000 жылы өзара сауда көлемі негізінен Қазақстандық экспорттың есебінен (ауылшаруашылығы техникасы, темекі бұйымдары, құбыр, мақта – мата өнеркәсібінің бүйымдары) 13 млн. астан доллырды құрады. Аймақтар арасындағы тікелей іскерлік байланыстар жолға қойылуда, оның мысалы ретінде біздің еліміздің Алматы обылысы мен Монголияның Баян - Өлгей аймағын (ол жерде қазақ дияспирасының үлкен бөлігі тұрады) айтуға болады. Тоғыз бірлескен кәсіпорын тіркелген.
1991 жылғы 16 – желтоқсанда Қазақстан тәуелсіздік туралы декларация жариялады, сөйтіп дүниедүзлік қоғамдастыққа және экономикаға дербес енуге мүмкіндік алады.1992 жылы қаңтарда тоғыз шет мемілекетпен дипломатияалық қатынас орнатты. Республикамыздың саияси ведмоствосы ұлттық мүдде мен жалпы адамзаттық мүдделерді үйлестіріп жүогізетін диплотатиялық саиясатқа кірісті. 1992 жылы қаңтардың 23 – інде Біріккен Ұлттар Ұйымының Қаупсіздік Кеңесі өзінің мәжілісін де Бас Ассамблеяаға Республикасын Біріккен Ұлттар Ұйымына мүшелікке қабылдауға үсынатын қарарды мақұлдады.
Өзінің геосия орыны орналасқандықтан Қазақстан осы елдермен қатынастың жаңа бағыттарын айқындау, шекаралардың бұзылмайтындығын майындап, оны құжаттар арқылы бекітуді басты назар ұсынады. Қазақстан 1991 жылдың желтоқсанында қаржылық автономияға қол жеткізе берген кезе Ресей республикасына байкот жарияалай бастады. Бір айдан кейін республика өнеркәсібінің көптеген шешеуші салары тоқтай бастаған соң, екі көрші ел қаржы және сауда саиясатын толық келісіп жүргізуге бағытталған келісімге қол қойды.
Кіріспе
1991 жылғы 16 – желтоқсанда Қазақстан тәуелсіздік туралы декларация
жариялады, сөйтіп дүниедүзлік қоғамдастыққа және экономикаға дербес енуге
мүмкіндік алады.1992 жылы қаңтарда тоғыз шет мемілекетпен дипломатияалық
қатынас орнатты
Монголиямен достық байланыстарыды кеңейтуде зор көңіл бөлуде. 1992 жылығы
22 қаңтарда дипломатиялық қатынастар орнатылған кезден бастап саяси,
экономикалық және гуманитарлық салалардағы екі жақты ынтымақтастық дәйекті
қарқынымен дамып келеді, түрлі деңгейлердегі түрақты байланыстарға қорғау
көрсетілуде. 1993 жылғы қазанда және 1999 жылғы қарашад Призиденті
Н.Назарбаевтың Монголияға ресми сапарлары болды, Премьер – Министир
П.Жасрай (1994) жыл және Монголия Призиденті Н. Багабанди (1998 жыл), осы
елдің басқада өкілеті делегацияалары Қазақстанға келді. өткізілген келі
сөздер нәтежесінде өзекті халықаралық және аймақтық проблемалардың
көпшілігіне қатысты Астана мен Улан – Батор көзқарастарның ұқсастығы атап
көрсетілді мұның өзі, екі жақтыңда пікірі бойынша, ұзақ мерзімді әрі
жемісті өзара іс – қимыл жасау үщін, оның ішінде халықаралық ұйымдар
шеберінде де іс қимылды дамыту үшін жақсы негіз қызметін атқарады.
Аймақтық қаупсіздікті нығайтуға бағытталған күш жігердің дәйекті
жақтаушысы ретінде Монголия АӨСШК процесінің толық қанды қатысушысы болып
табылды.
Үкіметаралық комиссиясын белсенді қызметін нәтежесінде соңғы жылдары
сауда экономикалық ынтымақтастық ұлғайып келеді. 2000 жылы өзара сауда
көлемі негізінен Қазақстандық экспорттың есебінен (ауылшаруашылығы
техникасы, темекі бұйымдары, құбыр, мақта – мата өнеркәсібінің бүйымдары)
13 млн. астан доллырды құрады. Аймақтар арасындағы тікелей іскерлік
байланыстар жолға қойылуда, оның мысалы ретінде біздің еліміздің Алматы
обылысы мен Монголияның Баян - Өлгей аймағын (ол жерде қазақ дияспирасының
үлкен бөлігі тұрады) айтуға болады. Тоғыз бірлескен кәсіпорын тіркелген.
Қазақстан республикасы мен Монголия республикасы
арасындағы достық қатынасты кеңейтуге зор көңіл бөлуде
1991 жылғы 16 – желтоқсанда Қазақстан тәуелсіздік туралы декларация
жариялады, сөйтіп дүниедүзлік қоғамдастыққа және экономикаға дербес енуге
мүмкіндік алады.1992 жылы қаңтарда тоғыз шет мемілекетпен дипломатияалық
қатынас орнатты. Республикамыздың саияси ведмоствосы ұлттық мүдде мен жалпы
адамзаттық мүдделерді үйлестіріп жүогізетін диплотатиялық саиясатқа
кірісті. 1992 жылы қаңтардың 23 – інде Біріккен Ұлттар Ұйымының Қаупсіздік
Кеңесі өзінің мәжілісін де Бас Ассамблеяаға Республикасын Біріккен Ұлттар
Ұйымына мүшелікке қабылдауға үсынатын қарарды мақұлдады.
Өзінің геосия орыны орналасқандықтан Қазақстан осы елдермен
қатынастың жаңа бағыттарын айқындау, шекаралардың бұзылмайтындығын
майындап, оны құжаттар арқылы бекітуді басты назар ұсынады. Қазақстан 1991
жылдың желтоқсанында қаржылық автономияға қол жеткізе берген кезе Ресей
республикасына байкот жарияалай бастады. Бір айдан кейін республика
өнеркәсібінің көптеген шешеуші салары тоқтай бастаған соң, екі көрші ел
қаржы және сауда саиясатын толық келісіп жүргізуге бағытталған келісімге
қол қойды.
1992 жылы Қазақстаның Сыртқы істер министірлігі отыз адамнан тұрады.
Кәсби дипломаттардың көбісі бұрынырақ КСРО – ның Сыртқы істер
министірлігінде істеген болатын. Республикамыз өз дипломаттарын санын
көбеыту мақсатында Ресейдің Сыртқы істер министірлігінің акедемиясында
жастарды жіберуді ойластырды. Кейінгі кезде Қазақстанның өзінде
дипломаттарын даяарлайтын арнаулы жоғары оқу орындарын ашуға көңіл бөлініп
отыр. 1994 жылдың желтоқсан айында АҚШ, Ұлыбритания және Ресей Қазақстаның
шекарасының мызғымайтындығы және оған қарсы – ядролық қаруды
қолданбайтындығы келісімге қол қойды.
Монголиямен достық байланыстарыды кеңейтуде зор көңіл бөлуде. 1992
жылығы 22 қаңтарда дипломатиялық қатынастар орнатылған кезден бастап
саяси, экономикалық және гуманитарлық салалардағы екі жақты ынтымақтастық
дәйекті қарқынымен дамып келеді, түрлі деңгейлердегі түрақты байланыстарға
қорғау көрсетілуде.
1993 жылғы қазанда және 1999 жылғы қарашад Призиденті Н.Назарбаевтың
Монголияға ресми сапарлары болды, Премьер – Министир П.Жасрай (1994) жыл
және Монголия Призиденті Н. Багабанди (1998 жыл), осы елдің басқада өкілеті
делегацияалары Қазақстанға келді. өткізілген келі сөздер нәтежесінде өзекті
халықаралық және аймақтық проблемалардың көпшілігіне қатысты Астана мен
Улан – Батор көзқарастарның ұқсастығы атап көрсетілді мұның өзі, екі
жақтыңда пікірі бойынша, ұзақ мерзімді әрі жемісті өзара іс – қимыл жасау
үщін, оның ішінде халықаралық ұйымдар шеберінде де іс қимылды дамыту үшін
жақсы негіз қызметін атқарады.
Аймақтық қаупсіздікті нығайтуға бағытталған күш жігердің дәйекті
жақтаушысы ретінде Монголия АӨСШК процесінің толық қанды қатысушысы болып
табылды.
Үкіметаралық комиссиясын белсенді қызметін нәтежесінде соңғы жылдары
сауда экономикалық ынтымақтастық ұлғайып келеді. 2000 жылы өзара сауда
көлемі негізінен Қазақстандық экспорттың есебінен (ауылшаруашылығы
техникасы, темекі бұйымдары, құбыр, мақта – мата өнеркәсібінің бүйымдары)
13 млн. астан доллырды құрады. Аймақтар арасындағы тікелей іскерлік
байланыстар жолға қойылуда, оның мысалы ретінде біздің еліміздің Алматы
обылысы мен Монголияның Баян - Өлгей аймағын (ол жерде қазақ дияспирасының
үлкен бөлігі тұрады) айтуға болады. Тоғыз бірлескен кәсіпорын тіркелген.
Екі жақты консультациалар барысында мүдделі ресейлік әріптестерді
тарта отырып, Қазақстан мен Монголия арасындағы көлікті қатынасты дамыту
мәселелеріне ерекше назар аударылуда. Бұл екі елдің арасындағы сауды
операцияаларын ұлғайтуға ықпал етуі тиіс. Атап айтқанда, 2003 жылы
пайдалануға енгізу жоспарланып отырған “Ленингороскы – Қарғалы – Алтайск”
халықаралық авто жол құрлысын салуға жаңа мүмкіндіктерге жол ашады.
Тараптардың өзара жемісті ықпалдастығының бір тақырыбы Монголияада
тұратын этникалық қазақтарды тарихи отанына оралуна байланысты мәселелер.
Улан – Батор принциптік тұрғыдан бұл процеске игі көз қарас білдіруде
сонымен бірге оралмандар пробілемасы жеткілікті күрделі болып
табылатындығын атап айтыу керек, өйткені бұл екі мемілекеттің заңнамасын
қорғайды әрі құқықтық сондай – ақ техникалық сипаттарды көптеген
қиыншылықтарға байлынысты. Сондықтан бірлескен кұш жігер арқылы тиісті
шашарттық – құқықтық база тұрақты түрде жетілдіріп келеді. 2001 жылдың
басында 63 мың шамасында қоныс аударған қазақтардың 15 мыңнан астам
Монголия статистикалық органдарының дерегей бойынша осы елде қазіргі
уақытта 100 мың жұық ұлты қазақ азаматтар өмір сүреді. Астана біздің
отандастарымызға гуманитарлық көмек көрсетуге көңіл бөлуде. Мәселен,
Монголиядан келген көптеген қазақ студенттер қазақстандық жоғары оқу
орындарында оқиды, осы елдегі қазақ диаспорасы үш түрлі оқу құралдары
жолдануда. Монголиялық қазақтардың республикалық конкурыстармен
фестивалдарға қатысуы дәстүрге айналды. (“Ақындар айтысы”, “Азия дауысы” ),
Қазақстан берген құрал – жабдықтарын арқасында Баян - Өлгий аймағының
тұрғындары “Қазақстан - 1”, “Хабар - 1”және “Хабар -2” телевизиялық
бағдарламаларын қарауға мұмкіндік алды.
Монголия мемілекетінің батыс бөлігін мекендеген,тқазақтар тұратын Баян
- Өлгий аймағымен Қазақстаның әуе жолымен тікелей байланыс орнатылды:
аптасына екі рет Баян - Өлгий - Өскемен Алматы ресей ұшады. Теледидар,
телефон арқылы байланыс нығайды. 1994 жылы бұл өлкенің үш мыңдай жастары
Қазақстаның түрлі оқу орындарында оқып, мамандық алуда.
Екі жақты қатынастардың шарттық – құқықтық базасына қатысты айтатын
болсақ, екі елдің үкіметтері төмендегідей құжаттарға қол қойды: Сауда –
экономикалық ынтымақтастық туралы келісім; Сауда өкілдігін ашу туралы
хаттама; Сауда экономикалық ынтымақтастық бойынша бірлескен комиссия құру
туралы келісім; Сыртқы экономикалық байланыстарды дамыту туралы хаттама.
1995 жылы маусымдық Азамматық және қылмыстық істер бойынша өзара құқықтық
көмек көрсету туралы шарт алдына ала келді.
Монголияның Қазақстан Республикасындағы Елшіліктің тарихынан
Қазақсан республикасы тәуелсіздік алғанан кейін Монголия дүние жүзінде
төртінші ел болып 1992 жылы 22 қаңтарда Қазақстан республикасының
тәуелсіздігін мойындады.
Көп кешікпей екі ел арасында дипломатиялық қатынас тоқтатылды сондай
ақ екі ел келісім шартқа отырды. Монголия Алматы қаласына 1992 жылы 22
қаңтарда Елшілігін ашып, бұрынғы премерді – минстр болып қызмет істеген
Б.Гунгаадорж төтенше және өкілетті елшісі болып тағаиндады.
Екі ел дипломат қатынас тоқтатқан аз ғана жылдың ішінде экономика
саияси, сауда, білім және мәдениет саласында қарым қатынастар өркендеуге
байланысты 20 – дан астам келісім шарт протоколдарға қол қойды.
Өткен 15 жылдың ішінде Монголия және қазақстан республикасы
Президенттегі бірінші рет келісім жасап көптеген келісімдерге қол жеткізді.
Қазір екі ел арасында саяси, экономика, сауда, білім және мәдениет
салаларындағы қатынастық жыл сайын өркендеп келеді.
Монголияның Қазақстан республикасындағы Елшілігі тарихи отанына қайта
қалу туралы тілек білдірген қазақтардың азаматтық мәселесін шешу, оларды үй
жайымен қанымдау, Монголияадан Қазақстан республикасына көшіп келу
қаражатпен қанымдау, Монгол жерінде отырған қазақтарды Қазақстан
республикасына көшіру, азаматтыққа тапсыру мәселерін шешеті. Монгол жерінде
мал мүлкін алып кету тәрізді мәселелерін шешу үшін көптеген жұмыс атқарды.
Екі жақты қатынастардың шарттық – құқықтық базасына қатысты айтатын
болсақ, екі елдің үкіметтері төмендегідей құжаттарға қол қойды: Сауда –
экономикалық ынтымақтастық туралы келісім; Сауда өкілдігін ашу туралы
хаттама; Сауда экономикалық ынтымақтастық бойынша бірлескен комиссия құру
туралы келісім; Сыртқы экономикалық байланыстарды дамыту туралы хаттама.
1995 жылы маусымдық Азамматық және қылмыстық істер бойынша өзара құқықтық
көмек көрсету туралы шарт алдына ала келді
Мен Монголияның елшісінде бірінші күнімде екі ел арасындағы договордармен
протоколдармен таныстым. (келісім, келісім шарт, протоколдар).
Дипломатиялық қатынас туралы Вена конвенциясымен таныстым. Елшіліктің
прогроммистісіне көмекші болып істедім. Мысалы; тізім жасадым қазақстанға
азаматқа тапсыратын адамдардың аттарын тізіп Монголия мемілекетінен шыққан
адамдардың тізімін жасадым, дайын программалармен жұмыс істеуді үйрендім,
т.с.
Қазақстанға көшуне байланысты монголияның азаматтарынан шыққан
азаматтардың тізімін компьютерге кіргізіп және оларды тез іздеп табу
поисковую системасын істедім.
Компьютордың операторына көмекші болып жұмыстап күнделікті Елшілік және
Монголия сыртқы істер Миністірлігі арасындағы хаттарды қабылдау, қайта
жіберу, распичатка (хэвлэж авах) істеу жұмыстарын атқардым.
Монголия сыртқы істер Минстлігіне бірнеше рет информациондық
дакументтерді дайындап (составить ету) жібергенге көмек тестім. Бірнеше рет
дипломматтардың кездесуне, қонаққа елшіліктің адамдармен бірге бардым,
қазақ және монгол тілдеріне аудармашы болып істедім және де паспорттарды
аудардым. Сондай ақ елшілікте монголдан келген көптеген азаматтардың
дакументтерін толтырдым.
Мынандай аудармалар жасадым мысалы
№ 265
Регистриийн № БК- 48091813
Овог Шаривхан
Нэр Ахан
2006 оны 03 сарын 31 нд
58 настайдаа нас барсин учир иргэний гэр бүлийн байдлын нас барсан
бүртэглийн 265 рт бүртгэв
БҮРТЭГСЭН:
Баян - Өлгий аймаг Улаанхус сумын Иргэний гэр бүлийн байдалын
бүртгэл хариуцасан ажилтан М. Елубайқызы.
03. 04. 2006.
Гарын үсэг \
\
Монголия
Қайтыс болғандығы туралы куәлік. (Свидетельство
о смерти )
№ 265
Номер регистрации БК 48091813
Тегі (Фамилия) Шаривхан
Әкесінің аты ... ... ... ... .
Аты (Имя) Ахан
Жынысы (Пол) еркек
Туған жылы (Год раждения) 1948
Неше жаста 58
Қайтыс болған себебі (Причина смерти) жол көлік апаты
Қайтыс болған мерзімі (Дата смерти) 31. 03. 2006.
Қайтыс болғандығы жөнінде (О чем в книге регистрации актов о
смерти)
2006 жылы(года) 03 айы (месяца) 31 күні (числа) тіркелді (произведена
запись) за 265
Тіркелген орны (Место регистрация) Улаанхус Баян секратор ахат бөлімі
31.03.2006
Бұл құжат монгол тілінен қазақ және орыс тілдерінде дұрыс аударылғандарына
кепілдік беремін.
(Достоверность данново перевода с монгльского на казакский и руские)
Аудармашы (Переводчик) Салтанат А
... ..
БҮ 0012645
Серик овогтой Нурлан
2006 онд Баян - Өлгий аймгийн
Өлгий сумын
10 жилийн 1 – р дунд сургуулийг дүүргэсэн болхыг гэрчэлэн энэхүү үнэмэлхийг
олгов.
Сургуулийн захирал
Бүртгэлийн № 0328 1998 оны 6 сарын 12
ны өдөр
Аттестат об окончании средней школы № БҮ 0012645
Настоящий Аттестат выдан гаражданину Серик Нурлан в том, что он в 2006 году
действительно закончил первую десиятилетню сердню школу г. Ульги, Баян –
Ульги аймака Монголий
Ректор школы
Печать
Дата выдачи 12 июня 1998 года
Регистрационный номер 0328
Подпись и печать
имеютсия
БҮ 0012645
дугаартай бүрэн дунд болвсролын үнэмэлхийн хавсралт (Зөвхөн
үнэмлэхийн хамт хүчинтэй)
Серик овогтой Нурлан
1.Сурлагын дүн, оноо
1. Монгол хэл ... ... ... ... Сайн
2. Уран зохиол ... ... ... Сайн
3. Гадаад хэл ... ... ... ..Сайн
4. Математик ... ... ... Дунд
5. Мэдээлэл зүй ... ... ... ... Дунд
6. Физик, одон орон ... ... ... Сайн
7. Химии ... ... ... Сайн
8. Биологи ... ... ... .Сайн
9. Газар зүй ... ... ... ... .Сайн
10. Нийгмийн тухай мэдэлг ... ... ... .Сайн
11. Хөдөлмөр техник ... ... ... ..Онц
12. Биеийн тамир ... ... ... ..Онц
13. Казак хэл ... ... ... ..Онц
14. Монгол хэл ... ... ... ..Онц
Төрөлжсөн болон гүнзгийрүүлсэн сургалтын дүн, оноо
1 ... ... ... ... ... ... ..
2 ... ... ... ... ... ... ..
Хичээлийн эрхлэгч ... ... .Т.Солтанмурат
Ангийн багш
... ... ... Р.Хайрлас
Улсын шалгалтын дүн, оноо
1.Математик Дунд (41)
2. Монгол хэл Сайн (75)
3. Нийгмийн тухай мэдэлг Сайн (76)
Улсын шалгалтын комиссин дарга
... ... ..Х.Даржаа
Сургуулийн захирал
... ... ..М.Садил
2006 оны 6 дугаар сарын 12 ны өдөр
Бүртгэлийн № 0328
Приложение к Аттестату №БУ 0012645, выданному
гражданину Серик Нурлар
Успеваемость, очки в процентах:
1. Монгольский язык -хорошо
2. Монг. литература -хорошо
3. Иностранный язык -хорошо
4. Математика -хорошо
5. Импорматика -отлично
6. Физика и астрономия -хорошо
7. Химия -хорошо
8. Биологи -хорошо
9. География -хорошо
10. Философия -хорошо
11. Труд. воспитание -отлично
12. Физ. воспитание -отлично
13. Казахская язык -отлично
14. Казахская литература -отлично
Предменты углубленного изучения:
1 ... ... ... ... ..
2 ... ... ... ... ..
Завуч ... ... .Т.
Солтанмурат
Классный руководитель ... ... .Р.Хайрлас
Оценки гос.эгзаменов:
1. Математика -удовл
2. Монгольский язык -хорошо
3. Философия -хорошо
Председатель Гос.эгзаменационной
Комиссии
... ... ... ...Х.Даржаа
Ректор школы ... ... ... ...М.
Садил
Дата выдачи: 12 июня 2006 года
Регистрационный номер 0328
Подпись и печать имеются
1. Инфокоммуникациялық технологиялар
хх1 ғасыр-телекоммуникация және информатика-инфокоммуникация (Халықаралық
электр байланысы одағының терминологиясы бойнша) облысында ғалымды
өзгерістер ғасыры, индустрииалды қоғамнан информационды өту уақыты болып
табылды. Жоғарғы индустриялды көптеген елдерде телекоммуникация
“информационды экономика” қалыптасуы боайланысты болатын шаруашлық-
стратегиялық маңыздылықтар жүйесіне қосылған [1]. Байланыс әлемдегі ірі
бизнес болып отыр. Әлемдік байланыс құралдары және қызмет көрсету нарығы
1999-жылдың өзінде, әртүрлі бағалар бойынша 700 млрд.-800 млрд. долл.
құрған.
Ғылыми – техникалық прогресcтің маңызды бағыттарының бірі барлық
телекоммуникация және информациондық қызтеттер түрлерінің
интеграциясы,сонымен қатар бірегей информационды-индустриалды кешен шегінде
сәйкес техниканы жұмылыу болып табылады. ЭВМ, дәстүрлі байланыс
құралдарының және тұтыныу информациондық техникалық органикалық бірігуі
өнімінің номенклатурасынкеңейтуге және компьютерлік техниканың
функциондалды тиімділігін көтеруге мүмкіндік береді. Информациондық –
индустриалдық кешенді қалыптастыру үрдісінде байланыс ортасы даму
автономиясын жоғалады да, электронды – есептегіш техниканың, бағдарламалық
қамтамасыздандыру, информатика құралдарының, телекоммуникацияның өзгеруне
тәуелді болып қалады. Байланыс құралдары мен электронды –есептегіш
техниканың интеграция қызмет көрсету ортасындағы өндірістік қызмкт сипатын
өзгертеді, информациондық цикылды қысқартады және өнімді жаңарту мерзімін
азайтады, оның әртүрлі үлгілерін көтеруге әкеледі.
Байланыс құралдары және қызметтері нарығына мамандандырылған
фирмалары мен соған байланысты өндірістің капиталы өседі; сонымен қатар әр
түрлі бағыттағы компаниялардың осы үрдісте қатысуы көбейді: металлургиялық,
автомобильді, рекалдық т. б.
Телекоммуникациялдағы ғылыми – техникалық прогрестің маңызды бағыттарының
бірі – интеграция ьолып табылады. Интеграция - әртүрлі ақпарат түрлерінің
бір жүйеде максималды жиналуы. Жылдам жетілетін жүйелі шешімдердің (ақпарат
берудің синхрондың цирлық жүйелері) негізіндегі қызметтермен біріге отырып
цифрлық транспорттық жүйелерге өту жүзеге асып жатыр. Кең жолды жүру – ХХ
ғ., супермагистралінебағытталыу көптеген дамыған елдерде байқалуда.
Байланыстың барлық түрінде унификациялаумен бірге персоналды
компьютер негізіндн әртүрлі терминалды құрал – жабдықтарды бір
телекоммуникациялық “кобайнға” бірігуі жүріп жатыр. Бұл мультимедиа
технологиясын қолдануға негіз болып табылады. Талшықтық – оптикалық
кабнльдер мен спутниктік байланыстар мен таралып жатыр (ең алдымен АҚШ –
та, олардың үлесіне әлемдегі оптикалық кабельдердің ұзындығының 55%
келеді. Жапонияның, көптеген ЕО елдерінің желі инфрақұрылымы талшықты
оптикалық ), негізінде модеренизацияалануда. Европалық елдердің барлық
дерлік континентарлық телефон пайдалануы INELSAT халықаралық сперениктік
жүиесінің көмегімен жүзеге асады.
Өнеркәсіптік және пайдаланушы компанияалар бәсеке қабілеттігін
өзінің ғылымы құрамдастарын күшейту арқылы қамтамасыз етеді.
Соғыстан кейін жылдары телекомуникация саласында НИОКР – ға
шығындар барлық жоғары дамыған елдерде тұрақты көбейді. (9-12% жылдың
орташа өсімі). Олардың үлнсі барлық ұлттық шығындарға (НИОКР-ға шығындар)
8-11% деңгейінде.
Алдыңғы қатарлы елдерде соңғы жылдары НИОКР-ға мемілекеттік көмек
тұрақты көрсетті.
Әртүрлі елдерде байланыс құралдар өндірісіндегі зерттеулерді
бюджеттік қаржыландырудың үлесі 36-60% пайдалану саласында сәйкесінше 20-
50%. Салалық ғылымның мұншалықты негізде қолдауы оның әскери бағытталумен
байланысты. НИОКР-ды мемілекеттік қолдау салықтық және амортизациялық
саиясатты біртіндеп жетілдіру жолымен де жүзеге асады. әртүрлі салалық
жеңілдіктер ең тимді құралға айналады. Мысалы, ЕО-тың барлық дерлік
елдерінде кәсіпорындар табыстардың бір бөлігінен салық салынбайтын арнайы
инновациялыққор 16-50% құрыу мүмкін. Сонымен қатар, индустриалды дамыған
елдерде байланыс техникасын жасауға және меңгеруге кеткен шығындардың бір
бөлігін мемілекет төлейді. ЕО елдерінде телекоммуникация саласында
стратегиялық зерттеулер жүргізетін фирмаларды қысқа мерзімді (3-5жыл)
мемілекеттік субсидиялау тәжірбиесі кең қолдануда.
Байланыстың негізі капиталын байыта өндіру процесі соңғы он
жаңартудың жоғарғы қарқынымен байқалады: бір жылда Ұлыбританияда орташа 6%
саланың негізгі капиталы жаңартылады, АҚШ-та-9; ФРГ-11, Франция-12, Жапония-
16%.
Байланыстағы техникалық прогресс машинамен құрал-жабдықтарға
кететін шығындарды және ғимараттар мен қүрлыстарға кететін шығындарды
айтарлықтай азайтты. Мысалы, АҚШ-та осы саланың инвестицияларында құрал –
жабдығына шығында 90ж. Басында 73% құрады (1950ж. 36%), ал негізгі
капиталдың барлық актипті бөлігінің үлес салмағы 50% - ға жетті. Негізгі
капиталдық техникалық жетілдіру тенденциясы жатын болашақта сақталады деп
күтуге болады.
1.1 Телекоммуникация
Оны түбегейлі байта жасау 1990 жылдары басталды. Өйткені нарықты
қалыптастырушы субьектілерді байланыстың жаңа құралдармен жабдықтау
қателігі туды. Нарықтық жағдайда экономиканы ақпараттық қолдау үшін
телекоммуникациялық инфраструктураны жылдам дамыту және әлемдік желіні
байланыстыру қажет болады. Соңғы он жылдық-байланыс құрылысымен түбегейлі
өзгерткен терең реформалар уақыты болды. Байланыстың қолданыстағы желілері
модернизацияланды, цифрлыталшықты-оптикалық магистральдарды жасауды
бірқатар жобалары іске асырылды. Бұл электробайланыстың ғаламдық желісіне
шығуға мүмкіндік береді.
Телекоммуникациялық нарығы құрал-жабдықтарды өндіруде лидер болып
табылатын ірі фирмалар үшін тартымды болып табылады. Бәсекелестік
соғысында, отандық өндірушілер соңғы кездері өзінің басымдылығынан
айырылды. Қазіргі кезде ішкі нарықтың қажеттілігін шамамен 75% есебінен
қанағаттандырылады. Құрал-жабдық өнеркәсібінің кәсіпорындарды шығаратын
өнімдердің ішкі нарықты қанағаттандырудағы қатынасы келесідегі: абоненттік
телефон құралын щығару барлық қажеттіліктің 12 пайызын құрайды, ауылдық
және қалалық желілерүшін цифрдық плембер 40-тан 20-ға дейін, байланыстың
радиозоналық желілері үшін радиотелефон құралдары- 30 пайыз зоналық және
аймақтың желілерде және талшықты оптикалық кабельдер үшін аз каналды
цифрлық өткізу жүйелері шамамен 80 пайыз.
Қазіргі кезде телекоммуникациялық құрал-жабдықты өндіру жүйелік
дағдарыс жағдайында. Бұл ең алдымен өндіістің және ғылыми-зерттеулердің
айтарлықтай құлдырауында көрінеді. Байланыс құралдары өнеркәсібінде (БҚӨ)
өнеркәсіптік өндіріс көлемі 1998 жылы 1991 жылмен салыстырғанда 8,6 есе
қысқарды. Өндірістің құлдырауы өнімнің барлық түрлерінде төмендеді, әсіресе
автоматтық телефон станцияларында, жергікті телефондық желілер және
байланыстың аймақтық магистралдық желілері үшін өткізу жүйелеріне өткізу
жүрісінің цифрлық аппаратурасын төменде.
Телекоммуникациялық құрал-жабдықтар өндірісін сферасында НИОКР көлемі
соңғы жылдары үнемі азайды. 1991 жылмен салыстырғанда 4,4 есе төмен болды.
НИОКР-дың жалпы көлемінде азаматтық тақырыптың үлесі 34 пайызыдан 21
пайызға төмендеді. Толық емес және тұрақсыз қаржыландыру қалыптасып кетті.
Оның салдарынан жұмысты аяқтау мерзімі ұзарды және жұмыс сапасы төмендеді.
БҚӨ өнеркәсіп кәсіпорындарының қаржылық жағдайы қиын болып тұр.
Байланыстың құрылымын сенаттайтын көрсеткіштер бойынша (ағымды өтімділік
коэффиценті, өзіндік айналым құралдарымен қамтамасыз етілу көрсеткіші)
саланың 50 пайыз кәсіпорындарды банкрот деп жариялауға болар еді.
Нәтитжесінде 10 жылдан аз уақытта гүлденген сала шығынымен жұмыс істейтін
салаға айналды (өнімнің рентабельділігі 1991 жылы 16 пайыз құрады). Салада
20-дан сәл астам өнеркәсіптік кәсіпорындар бар. Олар нарықтық экономикаға
сәтті қосылып кетті. 1998-1999 жылы саланың жағдайы біршама жақсарды,
шаруашылық қызмет пайдамен жүзеге асты. Өндірістің өсуі доллар курсының
өзгергенінен болып импорттың қысқаратынының және бюджеттік қаржыландырудың
аздап жақсарғанынан болды.
Сала өзінің артықшылықты мәртебесінің айырылды 1999 жылы қаңтар-
қыркүйегінде байланыс құралдары және электрондық өнеркәсібінде орта айлық
жалақы 829 және 910 тенгені құрады. Бұл жалпы өнеркәсіп жалақысынан төмен
(1788руб). Өндіріс көлемінің қысқарылғаның және жалақының төмендеунің
реформа жылдары өнеркәсіп жұмысшыларының жалпы саны 3.3 есеге НИОКР
санағанда 2.6 есеге қысқарды.
Алдыда айтып өткендегі отандық өндірушілер шетелдік бәсекелестерден
өз өнімін өткізу нарығы үшін күресте жеңіліп қалды. Олар нарықты жоғары
сапалы өніммен қанықтыруды мақсат етіп қойған жоқ және өздерінің моральдық
тозған өнімдерін төмен бағада сатты. Нарықты қолға алу үшін бәсекелестер
техниканы несиеге беру, үлкен көтерме сауда жеңілдігі төлемін 3-5жылға
кешіктіру сияқты құралдарды пайдаланады. Ол өндірушілердің былай істеуге
шамалары жоқ болатын. Салада жүргізілген әскери өндірісте жағдайды жақсарта
алмады өйткені ол нарықты бағаламастан, талдамастан жүргізілді. Ал бөлінген
инвестициялар көлемі оларға қажеттілік мөлшеріне сәйкес келмеді. 1992-1995
жылдары коверциялық жобалардың 15 бағдарламасына қажетті қаражаттың 29%-
ғана бөлінді 1996жылдан бастап конверциялық бағдарламаларды қаржыландыру
толық тоқтатылды. Нәтежесінде байланыс құралдарын өндіруде азаматтық өнім
үлесі 1998 жыл 1991жылмен салыстырғанда 1.5пункте өсті.
Қазіргі кезде БҚӨ кәсіпорындарның шамамен 70%-і және саладағы ғылым
ұйымдарының 40%-і жекешелендірлді. Бірақ жекешелендіру жоғары қарқынымен
жүргізілігендіктен және дайын болмағандықтан оның жүйелілігі жоғары
болмады.
Үкіметтің №1178 қаулысымен 1995ж. 27 қарашада “1997-2005 жж арналған
байланыстың, телевидение мен радиобайланыстың техникалық құралдарын
жасаудың” кешенді мақсатты бағдарламасы бекітілді. Бағдарламаның мақсаттық
отандық нарықты бәсеке қабілетті құрал-жабдықпен толтыру, өндіру және
жасау. Бұл мемілекеттік, ведомсволық және аймақтық жобалармен ақпараттық
және телеккоммуникациялық жүйелердің даму бағдарламаларын жүзеге асыру үшін
қажет. Мұның орындалыуы ресей ғылыми өнеркәсібінің халық аралық еңбек
бөлінісі жүйесіне енуге, ғылыми сыймды салаларының бірінде экспорттық
потенциялды құруға, ақпараттық қаупсіздігін сақтауға мүмкіндік береді.
Бағдарлама президенттік болғанына қарамастан әлі толықтай қаржыландырлмай
отыр (1995-1996жж.- 16%, 1997 ж.-23,8, 1998 ж. -11,1, 1999 ж. – 26,6%).
Капиталдық салымдарды қаржыландыру әлі жарастырылмады. Саланы толық
қаржыландырмау оның құруна ғана әкеліп қоймады, сонымен қатар, мемілекеттік
басқару. Қарулы күштер ЧЧБ, МЧС, МПС құрылымдарының айтарлықтай әлсіреуіне
әкелді. Өйткені байланыстың техникалық құралдарның үлкен бөлігі қосарланып
пайдаланылады.
Мұндай шолақ саясаттың нәтежесі 50-60 мың мұмыс орындарының
қысқаруды, өндіріс көлемінің азаюы және сәйкесінше бюджетке салықтық
түсімдернің жылына 800-850 млн. руб. Азаюы, радиотарату және телевидение,
байланыс құралдарын компенсациялық сатып алуға валюталық аймақтық
шығындардың кобеюі (1,2-1,5млн. дол. жылына ), “Халықтық телефоны”,
“Экология”, “Север”, “Деревня” және басқа да редералдық айьақтық және
ведомстволық жобалар ьен бағдарламаларды жүзеге асырудың үзілуі болды. Ел
экономикасының салаларындағы “Байланыс, телевидение және радио таратудың
техникалық құралдарын жасау” бағдарламасын толық қаржыландырмаудан болған
интегралды шығындар жылына 3,5-4 млрд.руб құрайды.
Саланың сыртқы экономикалық байланыстарына ерекше тоқтап өту керек.
Сыртқыэкономикалық қызьеттің объективті критериі болып сату көлемі
табылады. Соңғы жылдары алыс шет елге экспорттық жеткізілімдер үш есеге
көбейді. Негізінен бұлар әскери техника есебінен болды. Экспорттық негізгі
көлемі борттық самолет радиостанцияларына және оларға қосымша бөлшектерге
келеді. Олар Алжир, Индия, Қытай, Египет, Венгрияға сатылады. Соңғы кездері
сала тапсырыстардың ұзақ мерзімді толтырылуынан көптеген тапсырыстардан
айырылды. Азаматтық өнімнің экспортында бірнеше орынды мм-диапазондағы
синтезаторлар, генераторлар, жиіліктің кщйпараторлары және басқа құралдар,
сонымен қатар коььуникациялық аппаратуралар, радиостанциялар және оларға
қосалқы бөлшектер алады. Олар Қытайға, Германияға, Ұлывританияға, АҚШ-қа,
Францияға жеткізіледі.
2. Даму болашақтары.
Байланыс құралдарының саласында өнеркәсіп саясатының маңызды
мәселелерінің бірі болып президенттің жарлығымен бекітілген ұлттық
қауіпсіздік концепциясына кәйкес телекоммуникациялық және ақпараттық
құралдардың отандық идустриясын дамыту, ішкі нарықта шетелдік аналогтармен
салыстырғанда артықшылығын көрсету болып табылады.
Байланыс құралдары өнеркәсібінің ұйымдары мен кәсіпорындары әскери
күштерді және басқа күш құрылымдарын байланыстың жүйелерімен және
құралдарымен,ал эканомиканың барлық салаларын және халықты телевидение және
радио байланыспен қамту керек. Өнімнің тұтынушыларының әртұрлілігіне
шығарлатын өнімнің көп тұрлілігі сәйкес келеді (4000атау).
Болашағы бар техникаларда жасау, зерттеу және оның сериялы
өндірісін уимдастырыу байланыс құралдарының алдыңғы қаралы ғылыми
өндірістік орталықтармен келесідей салаларды жұзеге асырлады:
1) арнайы және екі жақты қолдануға арналған байланыс жүйелер;
2) спутниктік, радиожелілік және тропосфералықбайланыстың
құралдарымен жүйелері;
3) малшықты-оптикалық және металл кобельдермен ақпарат беру жүйесі
;
4) барлық жылжымалы объектілер үшін аппаратураларды қосқандағы
радиобайланыс құралдары мен жұйелері;
5) комутациондық техника (электронды АТС);
6) ақпараттың құпиялығын қамтамасыз ету жүйесі;
7) арнай радио өлшейтін, технологиялық құрал-жабдық және электронды
копоненттер.
Имфокаммуникация дамуының негізгі сұрақтарының бірі-
телекоммуникациялық нарығында күштердің қатынасы болып табылады.
1 Кесте. Телекоммуникациялық құрал-жабдықтар нарығының сыйымдылығы
Нарықтың сыйымдылығы 1998 ж. 1999 ж. 2000 ж.
Әлемдік сүраныс (потенциялды) 110000 125000 140000
Ішкі нарығы 900 1200 2000
Импорт 700 1200 1000
Экспорт 20 25 300
Шетелдік инвестицияларды тарту жағдайында ұлттық және ақпараттық
қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін телекоммуникациялық кешенді бақылаудың
сақталу қажеттілігін ескеру керек.
“ЭКОС” АҚ бағалау бойынша әлемдік және телекоммуникациялық нарықтың
сыйымдылығы кестеде көрсетілген.
Потенциялды сүранысты отандық өндіріс есебінен қанағаттандыру
1998ж. 25%-ден 2003ж. 50%-ке дейін өсуге мүмкін. нарықтың бұл секторында
отандық өндірушілеріне жоғалтқан басымдығын қалпына келтіру екі жақты
технологияны пайдаланумен жасалған жаңа өндіріс құралдарын енгізу есебінен
іске асуы мүмкін. Жекелеп айтсақ “Отандық телевизор” бағдарламасын жүзеге
асыру ресеилік және беларустық толықтырушыларды пайдалана отырып бәсекеге
қабілетті телевизорлар өндірісін ұйымдастыру. 2002 жылы мұндай телевизорлар
өндірісі 1млн данаға жетеді деп және оның жалпы саудадағы үлесі 25-30%
болады деп күтіледі 2005.1998жылмен салыстырғанда саладағы жалпы өндіріс
1.5есеге көбейеді деп күтілуде. Яғни өсіміне 5.9%-ды құрайды (1999ж ол
шамамен 9% құрады, соның ішінде азаматтық өнімде 15.8%). “Қайта құруға
дейінгі” көлемге жету үшін (2015ж дейін) өсімнің орта жылдық қарқыны 14%
кем болмауы керек. 2005ж автоматтық телефондық станцияларының өндірісі екі
еселенді, халықтық тұтыну тауарларын өндіру жоғары қарқынымен өседі деп
күтілуде. Олар (медициналық техника, радиоқабылдаушы құралдары,
телевизорлар және т.б). Сонымен қатар алыс шетелге экспорттың аздап көбеюі
күтілуде. Болжамды жұзеге асырудың маңызды шарты болып 2005ж 1998жылмен
салыстырғанда саладағы жұмысшылардың орташа жалақысының 4.5 есеге өсуі
болып табылады.
Бағалаулар бойынша НИОКР көлемі 1999ж 3.4% өсті. 2005ж ғылыми
жұмыстардың көлемін 1998ж салыстырғанда 35.6% өсіру көзделген.
1999ж 29.3 мың адамды құраған ғылыми ұйымдар жұмыстарының саны
2000-2005ж ж айтарлықтай қысқарды. Саланың ғылыми потенциялын сақтау
мақсатында өндірісті өсіру кезінде орташа жалақының айтарлықтай көбеюін
қамтамасыз ету керек.
Телекоммуникациялық нарығында ширығып жатқан күрес жағдайында
маркетингтін зерттеулері айтарлықтай мәнге ие болды. Телекоммуникациялық
саласындағы маркетингтің айтарлықтай ерекшеліктері бар. Бұл сонғы тауар
оперетор көрсететін байланыс қызметі болып табылатындығымен байланысты.
Тұтынушыға қойылатын байланыс құрал жабдығы соңғы қызмет көрсетуді алу үшін
қажетті тән элемент болып табылады.көптеген жағдайда пайдаланушы
қызметтердің толық тізімі және олардың сапалары туралы алдын-ала алмайды,
ал бұл маркетингік саиясатты жұзеге жұргізуге айтарлықтай қиындықтар
туғызады арнайы тәсілдермен тәсілдерді қажет етуде. Мысал қандай жаңа
тауарлар нарықты жаулап алады,ал қандай тауарлар керксіз болып қалады соның
белгізіздігінде. Болашағы бар жаңа қызмет түрлеріне талап ету бойынша
видеоның интроктивті видео ойындарды, электрондық сауданы, банкның үйдегі
қызметін жауаптануға болатын сияқты. Жақын арада іскер салада автоматты
техниканың көмегімен көрсетілетін қуаттарға қажеттілік сақталады. Бизнестің
әр түрлі салаларында электрондық көмегімен видео комперенцияалар және
хабарламаларды беру сұранысқа ие. Қоғамдық сектор жаңа қызметтердің маңызды
тұтынушы болу мұмкін.
Сала кәсіп орындарының технологииялық дамуның бағытымен динаминан ең
алдымен НИОКР сперасының дамумен және оның өндірісті қайта жабдықтауға
салымымен анықталады. Бұл жерде екі негізгі мәселені шешу керек басқалардан
артық техникалық дайындама жасау және қола бар екі жақты пайдалануға
арналған технологияны кең қолдануды қамтамасыз ету.
Жоғарыда айтылған “1997-2005ж ж” байланыс, телевидение және
радиобайланыс құралдарын құру педоралды мақсатты бағдарламаға сәйкес оны
1998-2005жж кезеңінде жүзеге асыруға қаржылық жұмылдыру келесіні құру
керек (2000-ж бағада): инвестициялық – 1162 млн руб.
Кәсіпорының ғылыми- техникалық кеңестерінде және бас құрлысшылар
жиналысындағы талқылаулар нәтижелері бойынша бағдарлама. Дерекциясы үш
негізгі бағыттарда ғылыми және өндірістік кәсіпорындарды жүмылдыру туралы
шешім қабылдады:
1) каналдарды кодтық болумен сандық жүйелер (СДМА технологиясы);
2) сандық телевидение және радиожелісі жүйелері;
3) АТМ- технологиясы базасында тораптарды құру үшін құрал-жабдық
көлемінде.
Осы технологиялар мемілекеттік қолдануға үсынылған, олар болашақтағы
нарыққа құрал - жабдық құруға бюджеттен тыс құралдарды тартуға есептелген.
Аталған бағыттар бойынша жағдайларды қарастырайық:
СДМА технологиясы жүргізілген зерттеулер нәтежесінде когерентті
белгілер қабылдау обылысында техникалық шешімдер алынған. Олардың әлемде
ұқсас түрері жоқ. Техникалық шешімдернің бір бөлігі потенттермен қорғалған
басқа шешімдер ноу-хау жасаушылардың пәндері болып табылады. Радио
құралдарының бірқатар техникалық сипаттамаларның жақсарғанын көрсеткен жаңа
техникалық шешідермен алгаритімдерді компютелік модельдеу жүргізілген.
Жұйенің технологияның ерекшеліктері, сондай-ақ СДМА құралдарының
әлемдік нарықтағы жағдайы абоненттік станция үшін мамандандырылған
элементтік база жасауды талап етті. Сонықтан абонеттік станция (АС) үшін
СБИС комплектерн құрудың теңдік жүзеге асырылуы қарастырылған.
Қазірдің өзінде IS-95 стандартындағы АС нарығына шығып осындай шетел
бұйымдармен бәсекеге түсуге дайын. Кішігірім сиымдылықтағы коммутацияндық
құралдар жасалып сертификацияаға үсынылған. Қазіргі элементтік базаны
қолданумен 1000-10000 абонентке симдылығы бар комутация орталығын құру
жүргізілуде.
Сандық телевидение және радио желісі мамандардың айтуы бойынша
алдыңғы қатарлы елдермен бірдей бастапқы сатыда тұр.
Шетелде және бізде сандық телевизиондық желі жасау және енгізу
жағдайын талдау біздің халықаралық сандық телевизондық желіге
интеграцияалануы бойынша үсынысты қалыптастыруға біздегі телевизионды желі
ерекшеліктерне қатысты сандық телевизондық белгілерді салу жүйесін тиімді
құру бойынша алдын-ала ұсыныстар дайындауға мүмкіндік береді. Талдау
нәтежелерінің бірі-қолда бар антенналық құрылғылар мен техникалық
ғимараттарды жоғары дәрежеде қолдануға беретін эфирлік сандық
телебайланыстың бірінші кезекті дамуының керектігі туралы шешім болды.
Бағдарламаға сәйкес апаратураның сандық комплексін жасау аяқталды.
Оның құрамына MPEG-2 европалық стандарты бойынша телевизиондық белгілердің
кодтері және декодтері кіреді.
Келесі кезеңдерді тәжірбиелі зонадаларда эксперементалдық байланыс
ұйымдастыру, телевизиялық бағдарламалармен телефон тораптарын бөлудің
магистралды линияларын модернизациялау тәртібі мен мерзімдерін анықтау
қарастырлуда.
АТМ- технология. Тораптық технология облысында өнеркәсіптік
телекоммуникациялық сектордың даму АТМ тораптардың интегралды кең торабына
өтуде тиімді адаптация аспектісінде маңызды мәнге ие.
Қазіргі кезде отандық АТМ құралдарның кемені құрастыру құрлымы
бойынша жүйелік – техникалық шешімдер жасауға, шетелден сатып алынатын
құралдар құрамы бойынша үсыныстар және техникалық құралдар нменклатурасы
дайындалған итегралды сандық тораптарға ену түйіндері иерархиясының әр
түрлі деңгейін жабдықтау және абоненттік құалдардың құрамыаен құрлымы
жасалған.ITU және АТМ – форум спецификациясы мен 9сыныстарына нег3зделген
протоколдар мен интерфейстер наменклатурасы жасалған.
Келесі жұмыстардың негізгі кезеңдері АТМ құралдарының құрлымдық
құжаттарды дайындау, интегралды қызмет көрсетулердің кең сандық торвп
зонасын құрү, АТМ ді негізу стратегияларын жасау және қабылдау болып
Телекоммуникациялық өнеркәсібі кәзірдің өзінде үлестері жер
станциялары үшін - 80%, 10,000 номерге дейінгі сыйымдылығы бар қалалық АТС
үшін - 50% 100-2000 номер сыйымдылы5ы бар ауылдық және мекемелік АТС үшін -
80%, телефон аппараттарна - 85%, МККТТ талаптарын қанағаттандыратын
абонеттік аппараттар үшін- 20%, 155 және 622 Мбит жылдамдығымен жіберу
жүйесі үшін – 50% болатын бәсеке қабілеттілігі бар жаңа техниканы
жабдықтауна болады.
Отандық телекоммуникациялық өнеркәсіптің неғұрлым маңызды
мәселелерінің бірі өндірістің үсақ өндіріс ғана техникалық қажет сапасын
және бәсеке қабілеттілігін қамтамасыз ете алады.Осыған байланысты
бағдарламаның маңызды бағыттары бойынша ірі инвестицияалық жобаларды жасап
жүзеге асырылуда. Осы жобалардың шеңберінде қажетті қайта жабдықтау, оларды
сертификациялау, санс жүйесін енгізу қарастырылуда.Бағдарламаны жүзеге
асыру толық көлемде елдің ақпараттық қауіпсіздігін кепілдендірді, біздің
халқаралық ақпараттық – телекоммуникациялық кеңістікке ену үрдістерге зиян
келтірмей импорттық және отандық өнім арасындағы қатынасты қамтамасыз
етеді.
Маңызды даму бағыты болып жаңа компюьтерлік құралдардың негізінде
өндірісті басқару және ұйымдастыру жүйесін енгізу болып табылады.Жақын
арада осындай жүйелерді енгізу отандық өнім сапасын көтеруді қамтамасыз
етуге тиісті.
1.3 Қажетті мемлекеттік қолдау шаралары
Елге құрамдас бөлшектер мен материяалдарды әкелуде кешендік және
салық заңнамасының тұсында телекоммуникациялық құралдары өндірушілер ішкі
нарығына дайын өнімді жабдықтаушы шетел фирмаларымен салыстырғанда тимсіз
шарттарда болып табылады. Мысалы: Қазақстан территориясына дайын бұйымдарын
енгізу кезінде олардың бағасына тек ғана кішігірім кеден бажы (АТС үшін
-5%) қосылады мұндай құралдарды сатып алу кезінде сатып алушй ҚҚС
төлемейді. Егер бұйым импорттық материалдармен құрамдас бөлшектерді
қолданумен жасалса, онда дайын өнімнің тұтыну бағасына тек ғана кеден
баждары емес, сонымен қатар ҚҚС та (20%) қосылады.
Отандық өндірушілерді қорғаудың бір қатар мәселелері № 903 1999 –
ж 5 – тамыздағы үкімет қаулысымен шешілген.
Осылайша, біздің ойымызша, мемілекеттік телеканалдың
сертификациялық орталықтарында отандық құралдарды сертификациялауды
жұгізуге бағалар көтерліп қойылған. Қорғаныс өнеркәсібінің сертификациондық
орталықтармен берілген сапа сертификаттары әрқашан орындалмайды, бұл қайта
сертификациялауды талап етеді. Жилік диопазондарды бөлудің кейбір
мәселелері шешілмеген. Мысалы бірқатар аймақтарда сандық радио хабарларының
және сандық телевидениені, радио байланыс жүйелернің құралдарын енгізуге
арналған жиілік диопазондар мәселелері.
Ішкі және халықаралық байланыс, телевидение, радио хабарлары
құралдарның парықтарында бәсеке қабілетілігін құру, ғылым және өндірісті
ұйымдастырудың жаңа формаларынсыз мүмкін емес. Осы мақсаттарда 1996 – 1998
жж бірқатар ғылыми және өнеркәсіп кәсіпорындарын бірегей ғылыми - өнеркәсіп
кешендерне біріктіру жүргізілген. Ғылыми - өнеркәсіптік кәсіпорындар
құрылған, мысалы НПП “Радиосвиязь”. Қуатты радио құру институты және басқа
бірқатар кәсіпорындар 1996 – жылдан бастап – ақ тұтынушыға
телекомуникациялық құрал – жабдықтың өнеркәсіптік үлгілерін жабдықтайды.
Ғылыми өндірістік қызметпен экономика тиімділігін көтеру мақсатында қайта
құрыудың стратегиялық бағыты көпбағытты интеграцияланған құрлымдар құру
болып табылады. Бұл құрлымдар арнайы және азамматтық тағайындалу
құралдарымен кещендерін, жүйелерін жасаумен енгізуді жүзеге асыруға
арналған. 2001 – 2002 жж әртүрлі меншік формаларындағы кәсіпорындарды
қосумен бірнеше интеграцияаланған құрлымды қалыптастыру жоспарланған.
Барлық осы шаралар инфокоммуникациялық технологиялардың дамуын тездетуге
мүмкіндік беретіне үміттенген жөн.
2. ЖЫЛУ – ЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ КЕШЕН ҮШІН ЖОҒАРЫ ТЕХНОЛОГИЯЛАР
2.1. Энергетикалық секторындағы қурлымдағы өзгерістер
СССР – дың тауарына дейін энергетикалық секторды технологиялы даму
біртекті жүйе шеңберінде орындалған болатын, яғыни мұндағы әрбір звено 001
немесе басқадай әр қилы міндеттерді орындады. Энергетикалық өндірістік
ғылыми кешенің технологиялар көлемін ел аумағында таратады. Көптеген
оқиғаларда осы және басқадай қатынаста технологиялық даму бізден тыс
орналасқан жалғыз кәсіпорындармен қамтамасыз етіліп отырады. Сондықтан СССР
– дың тарауы энергетикаға теріс әсер беріп жатты.
Мұнай және газ салалары және де электро энергетика 1992 – 1993 ж.ж
акционегленді және жекешелендірілді. Нәтежесінде бізбің бірінғай жылу
энергетика кешені өмір сүруін тоқтатты және өзара даму мақсатына сәйкес
келмейтін объиектілердің жинтығына айналды. Кейбір энергетикалық
компанияада менеджменттің жетілмеуі, ондағы стратегияның жоспардың жоқтығы,
яғыни ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
1991 жылғы 16 – желтоқсанда Қазақстан тәуелсіздік туралы декларация
жариялады, сөйтіп дүниедүзлік қоғамдастыққа және экономикаға дербес енуге
мүмкіндік алады.1992 жылы қаңтарда тоғыз шет мемілекетпен дипломатияалық
қатынас орнатты
Монголиямен достық байланыстарыды кеңейтуде зор көңіл бөлуде. 1992 жылығы
22 қаңтарда дипломатиялық қатынастар орнатылған кезден бастап саяси,
экономикалық және гуманитарлық салалардағы екі жақты ынтымақтастық дәйекті
қарқынымен дамып келеді, түрлі деңгейлердегі түрақты байланыстарға қорғау
көрсетілуде. 1993 жылғы қазанда және 1999 жылғы қарашад Призиденті
Н.Назарбаевтың Монголияға ресми сапарлары болды, Премьер – Министир
П.Жасрай (1994) жыл және Монголия Призиденті Н. Багабанди (1998 жыл), осы
елдің басқада өкілеті делегацияалары Қазақстанға келді. өткізілген келі
сөздер нәтежесінде өзекті халықаралық және аймақтық проблемалардың
көпшілігіне қатысты Астана мен Улан – Батор көзқарастарның ұқсастығы атап
көрсетілді мұның өзі, екі жақтыңда пікірі бойынша, ұзақ мерзімді әрі
жемісті өзара іс – қимыл жасау үщін, оның ішінде халықаралық ұйымдар
шеберінде де іс қимылды дамыту үшін жақсы негіз қызметін атқарады.
Аймақтық қаупсіздікті нығайтуға бағытталған күш жігердің дәйекті
жақтаушысы ретінде Монголия АӨСШК процесінің толық қанды қатысушысы болып
табылды.
Үкіметаралық комиссиясын белсенді қызметін нәтежесінде соңғы жылдары
сауда экономикалық ынтымақтастық ұлғайып келеді. 2000 жылы өзара сауда
көлемі негізінен Қазақстандық экспорттың есебінен (ауылшаруашылығы
техникасы, темекі бұйымдары, құбыр, мақта – мата өнеркәсібінің бүйымдары)
13 млн. астан доллырды құрады. Аймақтар арасындағы тікелей іскерлік
байланыстар жолға қойылуда, оның мысалы ретінде біздің еліміздің Алматы
обылысы мен Монголияның Баян - Өлгей аймағын (ол жерде қазақ дияспирасының
үлкен бөлігі тұрады) айтуға болады. Тоғыз бірлескен кәсіпорын тіркелген.
Қазақстан республикасы мен Монголия республикасы
арасындағы достық қатынасты кеңейтуге зор көңіл бөлуде
1991 жылғы 16 – желтоқсанда Қазақстан тәуелсіздік туралы декларация
жариялады, сөйтіп дүниедүзлік қоғамдастыққа және экономикаға дербес енуге
мүмкіндік алады.1992 жылы қаңтарда тоғыз шет мемілекетпен дипломатияалық
қатынас орнатты. Республикамыздың саияси ведмоствосы ұлттық мүдде мен жалпы
адамзаттық мүдделерді үйлестіріп жүогізетін диплотатиялық саиясатқа
кірісті. 1992 жылы қаңтардың 23 – інде Біріккен Ұлттар Ұйымының Қаупсіздік
Кеңесі өзінің мәжілісін де Бас Ассамблеяаға Республикасын Біріккен Ұлттар
Ұйымына мүшелікке қабылдауға үсынатын қарарды мақұлдады.
Өзінің геосия орыны орналасқандықтан Қазақстан осы елдермен
қатынастың жаңа бағыттарын айқындау, шекаралардың бұзылмайтындығын
майындап, оны құжаттар арқылы бекітуді басты назар ұсынады. Қазақстан 1991
жылдың желтоқсанында қаржылық автономияға қол жеткізе берген кезе Ресей
республикасына байкот жарияалай бастады. Бір айдан кейін республика
өнеркәсібінің көптеген шешеуші салары тоқтай бастаған соң, екі көрші ел
қаржы және сауда саиясатын толық келісіп жүргізуге бағытталған келісімге
қол қойды.
1992 жылы Қазақстаның Сыртқы істер министірлігі отыз адамнан тұрады.
Кәсби дипломаттардың көбісі бұрынырақ КСРО – ның Сыртқы істер
министірлігінде істеген болатын. Республикамыз өз дипломаттарын санын
көбеыту мақсатында Ресейдің Сыртқы істер министірлігінің акедемиясында
жастарды жіберуді ойластырды. Кейінгі кезде Қазақстанның өзінде
дипломаттарын даяарлайтын арнаулы жоғары оқу орындарын ашуға көңіл бөлініп
отыр. 1994 жылдың желтоқсан айында АҚШ, Ұлыбритания және Ресей Қазақстаның
шекарасының мызғымайтындығы және оған қарсы – ядролық қаруды
қолданбайтындығы келісімге қол қойды.
Монголиямен достық байланыстарыды кеңейтуде зор көңіл бөлуде. 1992
жылығы 22 қаңтарда дипломатиялық қатынастар орнатылған кезден бастап
саяси, экономикалық және гуманитарлық салалардағы екі жақты ынтымақтастық
дәйекті қарқынымен дамып келеді, түрлі деңгейлердегі түрақты байланыстарға
қорғау көрсетілуде.
1993 жылғы қазанда және 1999 жылғы қарашад Призиденті Н.Назарбаевтың
Монголияға ресми сапарлары болды, Премьер – Министир П.Жасрай (1994) жыл
және Монголия Призиденті Н. Багабанди (1998 жыл), осы елдің басқада өкілеті
делегацияалары Қазақстанға келді. өткізілген келі сөздер нәтежесінде өзекті
халықаралық және аймақтық проблемалардың көпшілігіне қатысты Астана мен
Улан – Батор көзқарастарның ұқсастығы атап көрсетілді мұның өзі, екі
жақтыңда пікірі бойынша, ұзақ мерзімді әрі жемісті өзара іс – қимыл жасау
үщін, оның ішінде халықаралық ұйымдар шеберінде де іс қимылды дамыту үшін
жақсы негіз қызметін атқарады.
Аймақтық қаупсіздікті нығайтуға бағытталған күш жігердің дәйекті
жақтаушысы ретінде Монголия АӨСШК процесінің толық қанды қатысушысы болып
табылды.
Үкіметаралық комиссиясын белсенді қызметін нәтежесінде соңғы жылдары
сауда экономикалық ынтымақтастық ұлғайып келеді. 2000 жылы өзара сауда
көлемі негізінен Қазақстандық экспорттың есебінен (ауылшаруашылығы
техникасы, темекі бұйымдары, құбыр, мақта – мата өнеркәсібінің бүйымдары)
13 млн. астан доллырды құрады. Аймақтар арасындағы тікелей іскерлік
байланыстар жолға қойылуда, оның мысалы ретінде біздің еліміздің Алматы
обылысы мен Монголияның Баян - Өлгей аймағын (ол жерде қазақ дияспирасының
үлкен бөлігі тұрады) айтуға болады. Тоғыз бірлескен кәсіпорын тіркелген.
Екі жақты консультациалар барысында мүдделі ресейлік әріптестерді
тарта отырып, Қазақстан мен Монголия арасындағы көлікті қатынасты дамыту
мәселелеріне ерекше назар аударылуда. Бұл екі елдің арасындағы сауды
операцияаларын ұлғайтуға ықпал етуі тиіс. Атап айтқанда, 2003 жылы
пайдалануға енгізу жоспарланып отырған “Ленингороскы – Қарғалы – Алтайск”
халықаралық авто жол құрлысын салуға жаңа мүмкіндіктерге жол ашады.
Тараптардың өзара жемісті ықпалдастығының бір тақырыбы Монголияада
тұратын этникалық қазақтарды тарихи отанына оралуна байланысты мәселелер.
Улан – Батор принциптік тұрғыдан бұл процеске игі көз қарас білдіруде
сонымен бірге оралмандар пробілемасы жеткілікті күрделі болып
табылатындығын атап айтыу керек, өйткені бұл екі мемілекеттің заңнамасын
қорғайды әрі құқықтық сондай – ақ техникалық сипаттарды көптеген
қиыншылықтарға байлынысты. Сондықтан бірлескен кұш жігер арқылы тиісті
шашарттық – құқықтық база тұрақты түрде жетілдіріп келеді. 2001 жылдың
басында 63 мың шамасында қоныс аударған қазақтардың 15 мыңнан астам
Монголия статистикалық органдарының дерегей бойынша осы елде қазіргі
уақытта 100 мың жұық ұлты қазақ азаматтар өмір сүреді. Астана біздің
отандастарымызға гуманитарлық көмек көрсетуге көңіл бөлуде. Мәселен,
Монголиядан келген көптеген қазақ студенттер қазақстандық жоғары оқу
орындарында оқиды, осы елдегі қазақ диаспорасы үш түрлі оқу құралдары
жолдануда. Монголиялық қазақтардың республикалық конкурыстармен
фестивалдарға қатысуы дәстүрге айналды. (“Ақындар айтысы”, “Азия дауысы” ),
Қазақстан берген құрал – жабдықтарын арқасында Баян - Өлгий аймағының
тұрғындары “Қазақстан - 1”, “Хабар - 1”және “Хабар -2” телевизиялық
бағдарламаларын қарауға мұмкіндік алды.
Монголия мемілекетінің батыс бөлігін мекендеген,тқазақтар тұратын Баян
- Өлгий аймағымен Қазақстаның әуе жолымен тікелей байланыс орнатылды:
аптасына екі рет Баян - Өлгий - Өскемен Алматы ресей ұшады. Теледидар,
телефон арқылы байланыс нығайды. 1994 жылы бұл өлкенің үш мыңдай жастары
Қазақстаның түрлі оқу орындарында оқып, мамандық алуда.
Екі жақты қатынастардың шарттық – құқықтық базасына қатысты айтатын
болсақ, екі елдің үкіметтері төмендегідей құжаттарға қол қойды: Сауда –
экономикалық ынтымақтастық туралы келісім; Сауда өкілдігін ашу туралы
хаттама; Сауда экономикалық ынтымақтастық бойынша бірлескен комиссия құру
туралы келісім; Сыртқы экономикалық байланыстарды дамыту туралы хаттама.
1995 жылы маусымдық Азамматық және қылмыстық істер бойынша өзара құқықтық
көмек көрсету туралы шарт алдына ала келді.
Монголияның Қазақстан Республикасындағы Елшіліктің тарихынан
Қазақсан республикасы тәуелсіздік алғанан кейін Монголия дүние жүзінде
төртінші ел болып 1992 жылы 22 қаңтарда Қазақстан республикасының
тәуелсіздігін мойындады.
Көп кешікпей екі ел арасында дипломатиялық қатынас тоқтатылды сондай
ақ екі ел келісім шартқа отырды. Монголия Алматы қаласына 1992 жылы 22
қаңтарда Елшілігін ашып, бұрынғы премерді – минстр болып қызмет істеген
Б.Гунгаадорж төтенше және өкілетті елшісі болып тағаиндады.
Екі ел дипломат қатынас тоқтатқан аз ғана жылдың ішінде экономика
саияси, сауда, білім және мәдениет саласында қарым қатынастар өркендеуге
байланысты 20 – дан астам келісім шарт протоколдарға қол қойды.
Өткен 15 жылдың ішінде Монголия және қазақстан республикасы
Президенттегі бірінші рет келісім жасап көптеген келісімдерге қол жеткізді.
Қазір екі ел арасында саяси, экономика, сауда, білім және мәдениет
салаларындағы қатынастық жыл сайын өркендеп келеді.
Монголияның Қазақстан республикасындағы Елшілігі тарихи отанына қайта
қалу туралы тілек білдірген қазақтардың азаматтық мәселесін шешу, оларды үй
жайымен қанымдау, Монголияадан Қазақстан республикасына көшіп келу
қаражатпен қанымдау, Монгол жерінде отырған қазақтарды Қазақстан
республикасына көшіру, азаматтыққа тапсыру мәселерін шешеті. Монгол жерінде
мал мүлкін алып кету тәрізді мәселелерін шешу үшін көптеген жұмыс атқарды.
Екі жақты қатынастардың шарттық – құқықтық базасына қатысты айтатын
болсақ, екі елдің үкіметтері төмендегідей құжаттарға қол қойды: Сауда –
экономикалық ынтымақтастық туралы келісім; Сауда өкілдігін ашу туралы
хаттама; Сауда экономикалық ынтымақтастық бойынша бірлескен комиссия құру
туралы келісім; Сыртқы экономикалық байланыстарды дамыту туралы хаттама.
1995 жылы маусымдық Азамматық және қылмыстық істер бойынша өзара құқықтық
көмек көрсету туралы шарт алдына ала келді
Мен Монголияның елшісінде бірінші күнімде екі ел арасындағы договордармен
протоколдармен таныстым. (келісім, келісім шарт, протоколдар).
Дипломатиялық қатынас туралы Вена конвенциясымен таныстым. Елшіліктің
прогроммистісіне көмекші болып істедім. Мысалы; тізім жасадым қазақстанға
азаматқа тапсыратын адамдардың аттарын тізіп Монголия мемілекетінен шыққан
адамдардың тізімін жасадым, дайын программалармен жұмыс істеуді үйрендім,
т.с.
Қазақстанға көшуне байланысты монголияның азаматтарынан шыққан
азаматтардың тізімін компьютерге кіргізіп және оларды тез іздеп табу
поисковую системасын істедім.
Компьютордың операторына көмекші болып жұмыстап күнделікті Елшілік және
Монголия сыртқы істер Миністірлігі арасындағы хаттарды қабылдау, қайта
жіберу, распичатка (хэвлэж авах) істеу жұмыстарын атқардым.
Монголия сыртқы істер Минстлігіне бірнеше рет информациондық
дакументтерді дайындап (составить ету) жібергенге көмек тестім. Бірнеше рет
дипломматтардың кездесуне, қонаққа елшіліктің адамдармен бірге бардым,
қазақ және монгол тілдеріне аудармашы болып істедім және де паспорттарды
аудардым. Сондай ақ елшілікте монголдан келген көптеген азаматтардың
дакументтерін толтырдым.
Мынандай аудармалар жасадым мысалы
№ 265
Регистриийн № БК- 48091813
Овог Шаривхан
Нэр Ахан
2006 оны 03 сарын 31 нд
58 настайдаа нас барсин учир иргэний гэр бүлийн байдлын нас барсан
бүртэглийн 265 рт бүртгэв
БҮРТЭГСЭН:
Баян - Өлгий аймаг Улаанхус сумын Иргэний гэр бүлийн байдалын
бүртгэл хариуцасан ажилтан М. Елубайқызы.
03. 04. 2006.
Гарын үсэг \
\
Монголия
Қайтыс болғандығы туралы куәлік. (Свидетельство
о смерти )
№ 265
Номер регистрации БК 48091813
Тегі (Фамилия) Шаривхан
Әкесінің аты ... ... ... ... .
Аты (Имя) Ахан
Жынысы (Пол) еркек
Туған жылы (Год раждения) 1948
Неше жаста 58
Қайтыс болған себебі (Причина смерти) жол көлік апаты
Қайтыс болған мерзімі (Дата смерти) 31. 03. 2006.
Қайтыс болғандығы жөнінде (О чем в книге регистрации актов о
смерти)
2006 жылы(года) 03 айы (месяца) 31 күні (числа) тіркелді (произведена
запись) за 265
Тіркелген орны (Место регистрация) Улаанхус Баян секратор ахат бөлімі
31.03.2006
Бұл құжат монгол тілінен қазақ және орыс тілдерінде дұрыс аударылғандарына
кепілдік беремін.
(Достоверность данново перевода с монгльского на казакский и руские)
Аудармашы (Переводчик) Салтанат А
... ..
БҮ 0012645
Серик овогтой Нурлан
2006 онд Баян - Өлгий аймгийн
Өлгий сумын
10 жилийн 1 – р дунд сургуулийг дүүргэсэн болхыг гэрчэлэн энэхүү үнэмэлхийг
олгов.
Сургуулийн захирал
Бүртгэлийн № 0328 1998 оны 6 сарын 12
ны өдөр
Аттестат об окончании средней школы № БҮ 0012645
Настоящий Аттестат выдан гаражданину Серик Нурлан в том, что он в 2006 году
действительно закончил первую десиятилетню сердню школу г. Ульги, Баян –
Ульги аймака Монголий
Ректор школы
Печать
Дата выдачи 12 июня 1998 года
Регистрационный номер 0328
Подпись и печать
имеютсия
БҮ 0012645
дугаартай бүрэн дунд болвсролын үнэмэлхийн хавсралт (Зөвхөн
үнэмлэхийн хамт хүчинтэй)
Серик овогтой Нурлан
1.Сурлагын дүн, оноо
1. Монгол хэл ... ... ... ... Сайн
2. Уран зохиол ... ... ... Сайн
3. Гадаад хэл ... ... ... ..Сайн
4. Математик ... ... ... Дунд
5. Мэдээлэл зүй ... ... ... ... Дунд
6. Физик, одон орон ... ... ... Сайн
7. Химии ... ... ... Сайн
8. Биологи ... ... ... .Сайн
9. Газар зүй ... ... ... ... .Сайн
10. Нийгмийн тухай мэдэлг ... ... ... .Сайн
11. Хөдөлмөр техник ... ... ... ..Онц
12. Биеийн тамир ... ... ... ..Онц
13. Казак хэл ... ... ... ..Онц
14. Монгол хэл ... ... ... ..Онц
Төрөлжсөн болон гүнзгийрүүлсэн сургалтын дүн, оноо
1 ... ... ... ... ... ... ..
2 ... ... ... ... ... ... ..
Хичээлийн эрхлэгч ... ... .Т.Солтанмурат
Ангийн багш
... ... ... Р.Хайрлас
Улсын шалгалтын дүн, оноо
1.Математик Дунд (41)
2. Монгол хэл Сайн (75)
3. Нийгмийн тухай мэдэлг Сайн (76)
Улсын шалгалтын комиссин дарга
... ... ..Х.Даржаа
Сургуулийн захирал
... ... ..М.Садил
2006 оны 6 дугаар сарын 12 ны өдөр
Бүртгэлийн № 0328
Приложение к Аттестату №БУ 0012645, выданному
гражданину Серик Нурлар
Успеваемость, очки в процентах:
1. Монгольский язык -хорошо
2. Монг. литература -хорошо
3. Иностранный язык -хорошо
4. Математика -хорошо
5. Импорматика -отлично
6. Физика и астрономия -хорошо
7. Химия -хорошо
8. Биологи -хорошо
9. География -хорошо
10. Философия -хорошо
11. Труд. воспитание -отлично
12. Физ. воспитание -отлично
13. Казахская язык -отлично
14. Казахская литература -отлично
Предменты углубленного изучения:
1 ... ... ... ... ..
2 ... ... ... ... ..
Завуч ... ... .Т.
Солтанмурат
Классный руководитель ... ... .Р.Хайрлас
Оценки гос.эгзаменов:
1. Математика -удовл
2. Монгольский язык -хорошо
3. Философия -хорошо
Председатель Гос.эгзаменационной
Комиссии
... ... ... ...Х.Даржаа
Ректор школы ... ... ... ...М.
Садил
Дата выдачи: 12 июня 2006 года
Регистрационный номер 0328
Подпись и печать имеются
1. Инфокоммуникациялық технологиялар
хх1 ғасыр-телекоммуникация және информатика-инфокоммуникация (Халықаралық
электр байланысы одағының терминологиясы бойнша) облысында ғалымды
өзгерістер ғасыры, индустрииалды қоғамнан информационды өту уақыты болып
табылды. Жоғарғы индустриялды көптеген елдерде телекоммуникация
“информационды экономика” қалыптасуы боайланысты болатын шаруашлық-
стратегиялық маңыздылықтар жүйесіне қосылған [1]. Байланыс әлемдегі ірі
бизнес болып отыр. Әлемдік байланыс құралдары және қызмет көрсету нарығы
1999-жылдың өзінде, әртүрлі бағалар бойынша 700 млрд.-800 млрд. долл.
құрған.
Ғылыми – техникалық прогресcтің маңызды бағыттарының бірі барлық
телекоммуникация және информациондық қызтеттер түрлерінің
интеграциясы,сонымен қатар бірегей информационды-индустриалды кешен шегінде
сәйкес техниканы жұмылыу болып табылады. ЭВМ, дәстүрлі байланыс
құралдарының және тұтыныу информациондық техникалық органикалық бірігуі
өнімінің номенклатурасынкеңейтуге және компьютерлік техниканың
функциондалды тиімділігін көтеруге мүмкіндік береді. Информациондық –
индустриалдық кешенді қалыптастыру үрдісінде байланыс ортасы даму
автономиясын жоғалады да, электронды – есептегіш техниканың, бағдарламалық
қамтамасыздандыру, информатика құралдарының, телекоммуникацияның өзгеруне
тәуелді болып қалады. Байланыс құралдары мен электронды –есептегіш
техниканың интеграция қызмет көрсету ортасындағы өндірістік қызмкт сипатын
өзгертеді, информациондық цикылды қысқартады және өнімді жаңарту мерзімін
азайтады, оның әртүрлі үлгілерін көтеруге әкеледі.
Байланыс құралдары және қызметтері нарығына мамандандырылған
фирмалары мен соған байланысты өндірістің капиталы өседі; сонымен қатар әр
түрлі бағыттағы компаниялардың осы үрдісте қатысуы көбейді: металлургиялық,
автомобильді, рекалдық т. б.
Телекоммуникациялдағы ғылыми – техникалық прогрестің маңызды бағыттарының
бірі – интеграция ьолып табылады. Интеграция - әртүрлі ақпарат түрлерінің
бір жүйеде максималды жиналуы. Жылдам жетілетін жүйелі шешімдердің (ақпарат
берудің синхрондың цирлық жүйелері) негізіндегі қызметтермен біріге отырып
цифрлық транспорттық жүйелерге өту жүзеге асып жатыр. Кең жолды жүру – ХХ
ғ., супермагистралінебағытталыу көптеген дамыған елдерде байқалуда.
Байланыстың барлық түрінде унификациялаумен бірге персоналды
компьютер негізіндн әртүрлі терминалды құрал – жабдықтарды бір
телекоммуникациялық “кобайнға” бірігуі жүріп жатыр. Бұл мультимедиа
технологиясын қолдануға негіз болып табылады. Талшықтық – оптикалық
кабнльдер мен спутниктік байланыстар мен таралып жатыр (ең алдымен АҚШ –
та, олардың үлесіне әлемдегі оптикалық кабельдердің ұзындығының 55%
келеді. Жапонияның, көптеген ЕО елдерінің желі инфрақұрылымы талшықты
оптикалық ), негізінде модеренизацияалануда. Европалық елдердің барлық
дерлік континентарлық телефон пайдалануы INELSAT халықаралық сперениктік
жүиесінің көмегімен жүзеге асады.
Өнеркәсіптік және пайдаланушы компанияалар бәсеке қабілеттігін
өзінің ғылымы құрамдастарын күшейту арқылы қамтамасыз етеді.
Соғыстан кейін жылдары телекомуникация саласында НИОКР – ға
шығындар барлық жоғары дамыған елдерде тұрақты көбейді. (9-12% жылдың
орташа өсімі). Олардың үлнсі барлық ұлттық шығындарға (НИОКР-ға шығындар)
8-11% деңгейінде.
Алдыңғы қатарлы елдерде соңғы жылдары НИОКР-ға мемілекеттік көмек
тұрақты көрсетті.
Әртүрлі елдерде байланыс құралдар өндірісіндегі зерттеулерді
бюджеттік қаржыландырудың үлесі 36-60% пайдалану саласында сәйкесінше 20-
50%. Салалық ғылымның мұншалықты негізде қолдауы оның әскери бағытталумен
байланысты. НИОКР-ды мемілекеттік қолдау салықтық және амортизациялық
саиясатты біртіндеп жетілдіру жолымен де жүзеге асады. әртүрлі салалық
жеңілдіктер ең тимді құралға айналады. Мысалы, ЕО-тың барлық дерлік
елдерінде кәсіпорындар табыстардың бір бөлігінен салық салынбайтын арнайы
инновациялыққор 16-50% құрыу мүмкін. Сонымен қатар, индустриалды дамыған
елдерде байланыс техникасын жасауға және меңгеруге кеткен шығындардың бір
бөлігін мемілекет төлейді. ЕО елдерінде телекоммуникация саласында
стратегиялық зерттеулер жүргізетін фирмаларды қысқа мерзімді (3-5жыл)
мемілекеттік субсидиялау тәжірбиесі кең қолдануда.
Байланыстың негізі капиталын байыта өндіру процесі соңғы он
жаңартудың жоғарғы қарқынымен байқалады: бір жылда Ұлыбританияда орташа 6%
саланың негізгі капиталы жаңартылады, АҚШ-та-9; ФРГ-11, Франция-12, Жапония-
16%.
Байланыстағы техникалық прогресс машинамен құрал-жабдықтарға
кететін шығындарды және ғимараттар мен қүрлыстарға кететін шығындарды
айтарлықтай азайтты. Мысалы, АҚШ-та осы саланың инвестицияларында құрал –
жабдығына шығында 90ж. Басында 73% құрады (1950ж. 36%), ал негізгі
капиталдың барлық актипті бөлігінің үлес салмағы 50% - ға жетті. Негізгі
капиталдық техникалық жетілдіру тенденциясы жатын болашақта сақталады деп
күтуге болады.
1.1 Телекоммуникация
Оны түбегейлі байта жасау 1990 жылдары басталды. Өйткені нарықты
қалыптастырушы субьектілерді байланыстың жаңа құралдармен жабдықтау
қателігі туды. Нарықтық жағдайда экономиканы ақпараттық қолдау үшін
телекоммуникациялық инфраструктураны жылдам дамыту және әлемдік желіні
байланыстыру қажет болады. Соңғы он жылдық-байланыс құрылысымен түбегейлі
өзгерткен терең реформалар уақыты болды. Байланыстың қолданыстағы желілері
модернизацияланды, цифрлыталшықты-оптикалық магистральдарды жасауды
бірқатар жобалары іске асырылды. Бұл электробайланыстың ғаламдық желісіне
шығуға мүмкіндік береді.
Телекоммуникациялық нарығы құрал-жабдықтарды өндіруде лидер болып
табылатын ірі фирмалар үшін тартымды болып табылады. Бәсекелестік
соғысында, отандық өндірушілер соңғы кездері өзінің басымдылығынан
айырылды. Қазіргі кезде ішкі нарықтың қажеттілігін шамамен 75% есебінен
қанағаттандырылады. Құрал-жабдық өнеркәсібінің кәсіпорындарды шығаратын
өнімдердің ішкі нарықты қанағаттандырудағы қатынасы келесідегі: абоненттік
телефон құралын щығару барлық қажеттіліктің 12 пайызын құрайды, ауылдық
және қалалық желілерүшін цифрдық плембер 40-тан 20-ға дейін, байланыстың
радиозоналық желілері үшін радиотелефон құралдары- 30 пайыз зоналық және
аймақтың желілерде және талшықты оптикалық кабельдер үшін аз каналды
цифрлық өткізу жүйелері шамамен 80 пайыз.
Қазіргі кезде телекоммуникациялық құрал-жабдықты өндіру жүйелік
дағдарыс жағдайында. Бұл ең алдымен өндіістің және ғылыми-зерттеулердің
айтарлықтай құлдырауында көрінеді. Байланыс құралдары өнеркәсібінде (БҚӨ)
өнеркәсіптік өндіріс көлемі 1998 жылы 1991 жылмен салыстырғанда 8,6 есе
қысқарды. Өндірістің құлдырауы өнімнің барлық түрлерінде төмендеді, әсіресе
автоматтық телефон станцияларында, жергікті телефондық желілер және
байланыстың аймақтық магистралдық желілері үшін өткізу жүйелеріне өткізу
жүрісінің цифрлық аппаратурасын төменде.
Телекоммуникациялық құрал-жабдықтар өндірісін сферасында НИОКР көлемі
соңғы жылдары үнемі азайды. 1991 жылмен салыстырғанда 4,4 есе төмен болды.
НИОКР-дың жалпы көлемінде азаматтық тақырыптың үлесі 34 пайызыдан 21
пайызға төмендеді. Толық емес және тұрақсыз қаржыландыру қалыптасып кетті.
Оның салдарынан жұмысты аяқтау мерзімі ұзарды және жұмыс сапасы төмендеді.
БҚӨ өнеркәсіп кәсіпорындарының қаржылық жағдайы қиын болып тұр.
Байланыстың құрылымын сенаттайтын көрсеткіштер бойынша (ағымды өтімділік
коэффиценті, өзіндік айналым құралдарымен қамтамасыз етілу көрсеткіші)
саланың 50 пайыз кәсіпорындарды банкрот деп жариялауға болар еді.
Нәтитжесінде 10 жылдан аз уақытта гүлденген сала шығынымен жұмыс істейтін
салаға айналды (өнімнің рентабельділігі 1991 жылы 16 пайыз құрады). Салада
20-дан сәл астам өнеркәсіптік кәсіпорындар бар. Олар нарықтық экономикаға
сәтті қосылып кетті. 1998-1999 жылы саланың жағдайы біршама жақсарды,
шаруашылық қызмет пайдамен жүзеге асты. Өндірістің өсуі доллар курсының
өзгергенінен болып импорттың қысқаратынының және бюджеттік қаржыландырудың
аздап жақсарғанынан болды.
Сала өзінің артықшылықты мәртебесінің айырылды 1999 жылы қаңтар-
қыркүйегінде байланыс құралдары және электрондық өнеркәсібінде орта айлық
жалақы 829 және 910 тенгені құрады. Бұл жалпы өнеркәсіп жалақысынан төмен
(1788руб). Өндіріс көлемінің қысқарылғаның және жалақының төмендеунің
реформа жылдары өнеркәсіп жұмысшыларының жалпы саны 3.3 есеге НИОКР
санағанда 2.6 есеге қысқарды.
Алдыда айтып өткендегі отандық өндірушілер шетелдік бәсекелестерден
өз өнімін өткізу нарығы үшін күресте жеңіліп қалды. Олар нарықты жоғары
сапалы өніммен қанықтыруды мақсат етіп қойған жоқ және өздерінің моральдық
тозған өнімдерін төмен бағада сатты. Нарықты қолға алу үшін бәсекелестер
техниканы несиеге беру, үлкен көтерме сауда жеңілдігі төлемін 3-5жылға
кешіктіру сияқты құралдарды пайдаланады. Ол өндірушілердің былай істеуге
шамалары жоқ болатын. Салада жүргізілген әскери өндірісте жағдайды жақсарта
алмады өйткені ол нарықты бағаламастан, талдамастан жүргізілді. Ал бөлінген
инвестициялар көлемі оларға қажеттілік мөлшеріне сәйкес келмеді. 1992-1995
жылдары коверциялық жобалардың 15 бағдарламасына қажетті қаражаттың 29%-
ғана бөлінді 1996жылдан бастап конверциялық бағдарламаларды қаржыландыру
толық тоқтатылды. Нәтежесінде байланыс құралдарын өндіруде азаматтық өнім
үлесі 1998 жыл 1991жылмен салыстырғанда 1.5пункте өсті.
Қазіргі кезде БҚӨ кәсіпорындарның шамамен 70%-і және саладағы ғылым
ұйымдарының 40%-і жекешелендірлді. Бірақ жекешелендіру жоғары қарқынымен
жүргізілігендіктен және дайын болмағандықтан оның жүйелілігі жоғары
болмады.
Үкіметтің №1178 қаулысымен 1995ж. 27 қарашада “1997-2005 жж арналған
байланыстың, телевидение мен радиобайланыстың техникалық құралдарын
жасаудың” кешенді мақсатты бағдарламасы бекітілді. Бағдарламаның мақсаттық
отандық нарықты бәсеке қабілетті құрал-жабдықпен толтыру, өндіру және
жасау. Бұл мемілекеттік, ведомсволық және аймақтық жобалармен ақпараттық
және телеккоммуникациялық жүйелердің даму бағдарламаларын жүзеге асыру үшін
қажет. Мұның орындалыуы ресей ғылыми өнеркәсібінің халық аралық еңбек
бөлінісі жүйесіне енуге, ғылыми сыймды салаларының бірінде экспорттық
потенциялды құруға, ақпараттық қаупсіздігін сақтауға мүмкіндік береді.
Бағдарлама президенттік болғанына қарамастан әлі толықтай қаржыландырлмай
отыр (1995-1996жж.- 16%, 1997 ж.-23,8, 1998 ж. -11,1, 1999 ж. – 26,6%).
Капиталдық салымдарды қаржыландыру әлі жарастырылмады. Саланы толық
қаржыландырмау оның құруна ғана әкеліп қоймады, сонымен қатар, мемілекеттік
басқару. Қарулы күштер ЧЧБ, МЧС, МПС құрылымдарының айтарлықтай әлсіреуіне
әкелді. Өйткені байланыстың техникалық құралдарның үлкен бөлігі қосарланып
пайдаланылады.
Мұндай шолақ саясаттың нәтежесі 50-60 мың мұмыс орындарының
қысқаруды, өндіріс көлемінің азаюы және сәйкесінше бюджетке салықтық
түсімдернің жылына 800-850 млн. руб. Азаюы, радиотарату және телевидение,
байланыс құралдарын компенсациялық сатып алуға валюталық аймақтық
шығындардың кобеюі (1,2-1,5млн. дол. жылына ), “Халықтық телефоны”,
“Экология”, “Север”, “Деревня” және басқа да редералдық айьақтық және
ведомстволық жобалар ьен бағдарламаларды жүзеге асырудың үзілуі болды. Ел
экономикасының салаларындағы “Байланыс, телевидение және радио таратудың
техникалық құралдарын жасау” бағдарламасын толық қаржыландырмаудан болған
интегралды шығындар жылына 3,5-4 млрд.руб құрайды.
Саланың сыртқы экономикалық байланыстарына ерекше тоқтап өту керек.
Сыртқыэкономикалық қызьеттің объективті критериі болып сату көлемі
табылады. Соңғы жылдары алыс шет елге экспорттық жеткізілімдер үш есеге
көбейді. Негізінен бұлар әскери техника есебінен болды. Экспорттық негізгі
көлемі борттық самолет радиостанцияларына және оларға қосымша бөлшектерге
келеді. Олар Алжир, Индия, Қытай, Египет, Венгрияға сатылады. Соңғы кездері
сала тапсырыстардың ұзақ мерзімді толтырылуынан көптеген тапсырыстардан
айырылды. Азаматтық өнімнің экспортында бірнеше орынды мм-диапазондағы
синтезаторлар, генераторлар, жиіліктің кщйпараторлары және басқа құралдар,
сонымен қатар коььуникациялық аппаратуралар, радиостанциялар және оларға
қосалқы бөлшектер алады. Олар Қытайға, Германияға, Ұлывританияға, АҚШ-қа,
Францияға жеткізіледі.
2. Даму болашақтары.
Байланыс құралдарының саласында өнеркәсіп саясатының маңызды
мәселелерінің бірі болып президенттің жарлығымен бекітілген ұлттық
қауіпсіздік концепциясына кәйкес телекоммуникациялық және ақпараттық
құралдардың отандық идустриясын дамыту, ішкі нарықта шетелдік аналогтармен
салыстырғанда артықшылығын көрсету болып табылады.
Байланыс құралдары өнеркәсібінің ұйымдары мен кәсіпорындары әскери
күштерді және басқа күш құрылымдарын байланыстың жүйелерімен және
құралдарымен,ал эканомиканың барлық салаларын және халықты телевидение және
радио байланыспен қамту керек. Өнімнің тұтынушыларының әртұрлілігіне
шығарлатын өнімнің көп тұрлілігі сәйкес келеді (4000атау).
Болашағы бар техникаларда жасау, зерттеу және оның сериялы
өндірісін уимдастырыу байланыс құралдарының алдыңғы қаралы ғылыми
өндірістік орталықтармен келесідей салаларды жұзеге асырлады:
1) арнайы және екі жақты қолдануға арналған байланыс жүйелер;
2) спутниктік, радиожелілік және тропосфералықбайланыстың
құралдарымен жүйелері;
3) малшықты-оптикалық және металл кобельдермен ақпарат беру жүйесі
;
4) барлық жылжымалы объектілер үшін аппаратураларды қосқандағы
радиобайланыс құралдары мен жұйелері;
5) комутациондық техника (электронды АТС);
6) ақпараттың құпиялығын қамтамасыз ету жүйесі;
7) арнай радио өлшейтін, технологиялық құрал-жабдық және электронды
копоненттер.
Имфокаммуникация дамуының негізгі сұрақтарының бірі-
телекоммуникациялық нарығында күштердің қатынасы болып табылады.
1 Кесте. Телекоммуникациялық құрал-жабдықтар нарығының сыйымдылығы
Нарықтың сыйымдылығы 1998 ж. 1999 ж. 2000 ж.
Әлемдік сүраныс (потенциялды) 110000 125000 140000
Ішкі нарығы 900 1200 2000
Импорт 700 1200 1000
Экспорт 20 25 300
Шетелдік инвестицияларды тарту жағдайында ұлттық және ақпараттық
қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін телекоммуникациялық кешенді бақылаудың
сақталу қажеттілігін ескеру керек.
“ЭКОС” АҚ бағалау бойынша әлемдік және телекоммуникациялық нарықтың
сыйымдылығы кестеде көрсетілген.
Потенциялды сүранысты отандық өндіріс есебінен қанағаттандыру
1998ж. 25%-ден 2003ж. 50%-ке дейін өсуге мүмкін. нарықтың бұл секторында
отандық өндірушілеріне жоғалтқан басымдығын қалпына келтіру екі жақты
технологияны пайдаланумен жасалған жаңа өндіріс құралдарын енгізу есебінен
іске асуы мүмкін. Жекелеп айтсақ “Отандық телевизор” бағдарламасын жүзеге
асыру ресеилік және беларустық толықтырушыларды пайдалана отырып бәсекеге
қабілетті телевизорлар өндірісін ұйымдастыру. 2002 жылы мұндай телевизорлар
өндірісі 1млн данаға жетеді деп және оның жалпы саудадағы үлесі 25-30%
болады деп күтіледі 2005.1998жылмен салыстырғанда саладағы жалпы өндіріс
1.5есеге көбейеді деп күтілуде. Яғни өсіміне 5.9%-ды құрайды (1999ж ол
шамамен 9% құрады, соның ішінде азаматтық өнімде 15.8%). “Қайта құруға
дейінгі” көлемге жету үшін (2015ж дейін) өсімнің орта жылдық қарқыны 14%
кем болмауы керек. 2005ж автоматтық телефондық станцияларының өндірісі екі
еселенді, халықтық тұтыну тауарларын өндіру жоғары қарқынымен өседі деп
күтілуде. Олар (медициналық техника, радиоқабылдаушы құралдары,
телевизорлар және т.б). Сонымен қатар алыс шетелге экспорттың аздап көбеюі
күтілуде. Болжамды жұзеге асырудың маңызды шарты болып 2005ж 1998жылмен
салыстырғанда саладағы жұмысшылардың орташа жалақысының 4.5 есеге өсуі
болып табылады.
Бағалаулар бойынша НИОКР көлемі 1999ж 3.4% өсті. 2005ж ғылыми
жұмыстардың көлемін 1998ж салыстырғанда 35.6% өсіру көзделген.
1999ж 29.3 мың адамды құраған ғылыми ұйымдар жұмыстарының саны
2000-2005ж ж айтарлықтай қысқарды. Саланың ғылыми потенциялын сақтау
мақсатында өндірісті өсіру кезінде орташа жалақының айтарлықтай көбеюін
қамтамасыз ету керек.
Телекоммуникациялық нарығында ширығып жатқан күрес жағдайында
маркетингтін зерттеулері айтарлықтай мәнге ие болды. Телекоммуникациялық
саласындағы маркетингтің айтарлықтай ерекшеліктері бар. Бұл сонғы тауар
оперетор көрсететін байланыс қызметі болып табылатындығымен байланысты.
Тұтынушыға қойылатын байланыс құрал жабдығы соңғы қызмет көрсетуді алу үшін
қажетті тән элемент болып табылады.көптеген жағдайда пайдаланушы
қызметтердің толық тізімі және олардың сапалары туралы алдын-ала алмайды,
ал бұл маркетингік саиясатты жұзеге жұргізуге айтарлықтай қиындықтар
туғызады арнайы тәсілдермен тәсілдерді қажет етуде. Мысал қандай жаңа
тауарлар нарықты жаулап алады,ал қандай тауарлар керксіз болып қалады соның
белгізіздігінде. Болашағы бар жаңа қызмет түрлеріне талап ету бойынша
видеоның интроктивті видео ойындарды, электрондық сауданы, банкның үйдегі
қызметін жауаптануға болатын сияқты. Жақын арада іскер салада автоматты
техниканың көмегімен көрсетілетін қуаттарға қажеттілік сақталады. Бизнестің
әр түрлі салаларында электрондық көмегімен видео комперенцияалар және
хабарламаларды беру сұранысқа ие. Қоғамдық сектор жаңа қызметтердің маңызды
тұтынушы болу мұмкін.
Сала кәсіп орындарының технологииялық дамуның бағытымен динаминан ең
алдымен НИОКР сперасының дамумен және оның өндірісті қайта жабдықтауға
салымымен анықталады. Бұл жерде екі негізгі мәселені шешу керек басқалардан
артық техникалық дайындама жасау және қола бар екі жақты пайдалануға
арналған технологияны кең қолдануды қамтамасыз ету.
Жоғарыда айтылған “1997-2005ж ж” байланыс, телевидение және
радиобайланыс құралдарын құру педоралды мақсатты бағдарламаға сәйкес оны
1998-2005жж кезеңінде жүзеге асыруға қаржылық жұмылдыру келесіні құру
керек (2000-ж бағада): инвестициялық – 1162 млн руб.
Кәсіпорының ғылыми- техникалық кеңестерінде және бас құрлысшылар
жиналысындағы талқылаулар нәтижелері бойынша бағдарлама. Дерекциясы үш
негізгі бағыттарда ғылыми және өндірістік кәсіпорындарды жүмылдыру туралы
шешім қабылдады:
1) каналдарды кодтық болумен сандық жүйелер (СДМА технологиясы);
2) сандық телевидение және радиожелісі жүйелері;
3) АТМ- технологиясы базасында тораптарды құру үшін құрал-жабдық
көлемінде.
Осы технологиялар мемілекеттік қолдануға үсынылған, олар болашақтағы
нарыққа құрал - жабдық құруға бюджеттен тыс құралдарды тартуға есептелген.
Аталған бағыттар бойынша жағдайларды қарастырайық:
СДМА технологиясы жүргізілген зерттеулер нәтежесінде когерентті
белгілер қабылдау обылысында техникалық шешімдер алынған. Олардың әлемде
ұқсас түрері жоқ. Техникалық шешімдернің бір бөлігі потенттермен қорғалған
басқа шешімдер ноу-хау жасаушылардың пәндері болып табылады. Радио
құралдарының бірқатар техникалық сипаттамаларның жақсарғанын көрсеткен жаңа
техникалық шешідермен алгаритімдерді компютелік модельдеу жүргізілген.
Жұйенің технологияның ерекшеліктері, сондай-ақ СДМА құралдарының
әлемдік нарықтағы жағдайы абоненттік станция үшін мамандандырылған
элементтік база жасауды талап етті. Сонықтан абонеттік станция (АС) үшін
СБИС комплектерн құрудың теңдік жүзеге асырылуы қарастырылған.
Қазірдің өзінде IS-95 стандартындағы АС нарығына шығып осындай шетел
бұйымдармен бәсекеге түсуге дайын. Кішігірім сиымдылықтағы коммутацияндық
құралдар жасалып сертификацияаға үсынылған. Қазіргі элементтік базаны
қолданумен 1000-10000 абонентке симдылығы бар комутация орталығын құру
жүргізілуде.
Сандық телевидение және радио желісі мамандардың айтуы бойынша
алдыңғы қатарлы елдермен бірдей бастапқы сатыда тұр.
Шетелде және бізде сандық телевизиондық желі жасау және енгізу
жағдайын талдау біздің халықаралық сандық телевизондық желіге
интеграцияалануы бойынша үсынысты қалыптастыруға біздегі телевизионды желі
ерекшеліктерне қатысты сандық телевизондық белгілерді салу жүйесін тиімді
құру бойынша алдын-ала ұсыныстар дайындауға мүмкіндік береді. Талдау
нәтежелерінің бірі-қолда бар антенналық құрылғылар мен техникалық
ғимараттарды жоғары дәрежеде қолдануға беретін эфирлік сандық
телебайланыстың бірінші кезекті дамуының керектігі туралы шешім болды.
Бағдарламаға сәйкес апаратураның сандық комплексін жасау аяқталды.
Оның құрамына MPEG-2 европалық стандарты бойынша телевизиондық белгілердің
кодтері және декодтері кіреді.
Келесі кезеңдерді тәжірбиелі зонадаларда эксперементалдық байланыс
ұйымдастыру, телевизиялық бағдарламалармен телефон тораптарын бөлудің
магистралды линияларын модернизациялау тәртібі мен мерзімдерін анықтау
қарастырлуда.
АТМ- технология. Тораптық технология облысында өнеркәсіптік
телекоммуникациялық сектордың даму АТМ тораптардың интегралды кең торабына
өтуде тиімді адаптация аспектісінде маңызды мәнге ие.
Қазіргі кезде отандық АТМ құралдарның кемені құрастыру құрлымы
бойынша жүйелік – техникалық шешімдер жасауға, шетелден сатып алынатын
құралдар құрамы бойынша үсыныстар және техникалық құралдар нменклатурасы
дайындалған итегралды сандық тораптарға ену түйіндері иерархиясының әр
түрлі деңгейін жабдықтау және абоненттік құалдардың құрамыаен құрлымы
жасалған.ITU және АТМ – форум спецификациясы мен 9сыныстарына нег3зделген
протоколдар мен интерфейстер наменклатурасы жасалған.
Келесі жұмыстардың негізгі кезеңдері АТМ құралдарының құрлымдық
құжаттарды дайындау, интегралды қызмет көрсетулердің кең сандық торвп
зонасын құрү, АТМ ді негізу стратегияларын жасау және қабылдау болып
Телекоммуникациялық өнеркәсібі кәзірдің өзінде үлестері жер
станциялары үшін - 80%, 10,000 номерге дейінгі сыйымдылығы бар қалалық АТС
үшін - 50% 100-2000 номер сыйымдылы5ы бар ауылдық және мекемелік АТС үшін -
80%, телефон аппараттарна - 85%, МККТТ талаптарын қанағаттандыратын
абонеттік аппараттар үшін- 20%, 155 және 622 Мбит жылдамдығымен жіберу
жүйесі үшін – 50% болатын бәсеке қабілеттілігі бар жаңа техниканы
жабдықтауна болады.
Отандық телекоммуникациялық өнеркәсіптің неғұрлым маңызды
мәселелерінің бірі өндірістің үсақ өндіріс ғана техникалық қажет сапасын
және бәсеке қабілеттілігін қамтамасыз ете алады.Осыған байланысты
бағдарламаның маңызды бағыттары бойынша ірі инвестицияалық жобаларды жасап
жүзеге асырылуда. Осы жобалардың шеңберінде қажетті қайта жабдықтау, оларды
сертификациялау, санс жүйесін енгізу қарастырылуда.Бағдарламаны жүзеге
асыру толық көлемде елдің ақпараттық қауіпсіздігін кепілдендірді, біздің
халқаралық ақпараттық – телекоммуникациялық кеңістікке ену үрдістерге зиян
келтірмей импорттық және отандық өнім арасындағы қатынасты қамтамасыз
етеді.
Маңызды даму бағыты болып жаңа компюьтерлік құралдардың негізінде
өндірісті басқару және ұйымдастыру жүйесін енгізу болып табылады.Жақын
арада осындай жүйелерді енгізу отандық өнім сапасын көтеруді қамтамасыз
етуге тиісті.
1.3 Қажетті мемлекеттік қолдау шаралары
Елге құрамдас бөлшектер мен материяалдарды әкелуде кешендік және
салық заңнамасының тұсында телекоммуникациялық құралдары өндірушілер ішкі
нарығына дайын өнімді жабдықтаушы шетел фирмаларымен салыстырғанда тимсіз
шарттарда болып табылады. Мысалы: Қазақстан территориясына дайын бұйымдарын
енгізу кезінде олардың бағасына тек ғана кішігірім кеден бажы (АТС үшін
-5%) қосылады мұндай құралдарды сатып алу кезінде сатып алушй ҚҚС
төлемейді. Егер бұйым импорттық материалдармен құрамдас бөлшектерді
қолданумен жасалса, онда дайын өнімнің тұтыну бағасына тек ғана кеден
баждары емес, сонымен қатар ҚҚС та (20%) қосылады.
Отандық өндірушілерді қорғаудың бір қатар мәселелері № 903 1999 –
ж 5 – тамыздағы үкімет қаулысымен шешілген.
Осылайша, біздің ойымызша, мемілекеттік телеканалдың
сертификациялық орталықтарында отандық құралдарды сертификациялауды
жұгізуге бағалар көтерліп қойылған. Қорғаныс өнеркәсібінің сертификациондық
орталықтармен берілген сапа сертификаттары әрқашан орындалмайды, бұл қайта
сертификациялауды талап етеді. Жилік диопазондарды бөлудің кейбір
мәселелері шешілмеген. Мысалы бірқатар аймақтарда сандық радио хабарларының
және сандық телевидениені, радио байланыс жүйелернің құралдарын енгізуге
арналған жиілік диопазондар мәселелері.
Ішкі және халықаралық байланыс, телевидение, радио хабарлары
құралдарның парықтарында бәсеке қабілетілігін құру, ғылым және өндірісті
ұйымдастырудың жаңа формаларынсыз мүмкін емес. Осы мақсаттарда 1996 – 1998
жж бірқатар ғылыми және өнеркәсіп кәсіпорындарын бірегей ғылыми - өнеркәсіп
кешендерне біріктіру жүргізілген. Ғылыми - өнеркәсіптік кәсіпорындар
құрылған, мысалы НПП “Радиосвиязь”. Қуатты радио құру институты және басқа
бірқатар кәсіпорындар 1996 – жылдан бастап – ақ тұтынушыға
телекомуникациялық құрал – жабдықтың өнеркәсіптік үлгілерін жабдықтайды.
Ғылыми өндірістік қызметпен экономика тиімділігін көтеру мақсатында қайта
құрыудың стратегиялық бағыты көпбағытты интеграцияланған құрлымдар құру
болып табылады. Бұл құрлымдар арнайы және азамматтық тағайындалу
құралдарымен кещендерін, жүйелерін жасаумен енгізуді жүзеге асыруға
арналған. 2001 – 2002 жж әртүрлі меншік формаларындағы кәсіпорындарды
қосумен бірнеше интеграцияаланған құрлымды қалыптастыру жоспарланған.
Барлық осы шаралар инфокоммуникациялық технологиялардың дамуын тездетуге
мүмкіндік беретіне үміттенген жөн.
2. ЖЫЛУ – ЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ КЕШЕН ҮШІН ЖОҒАРЫ ТЕХНОЛОГИЯЛАР
2.1. Энергетикалық секторындағы қурлымдағы өзгерістер
СССР – дың тауарына дейін энергетикалық секторды технологиялы даму
біртекті жүйе шеңберінде орындалған болатын, яғыни мұндағы әрбір звено 001
немесе басқадай әр қилы міндеттерді орындады. Энергетикалық өндірістік
ғылыми кешенің технологиялар көлемін ел аумағында таратады. Көптеген
оқиғаларда осы және басқадай қатынаста технологиялық даму бізден тыс
орналасқан жалғыз кәсіпорындармен қамтамасыз етіліп отырады. Сондықтан СССР
– дың тарауы энергетикаға теріс әсер беріп жатты.
Мұнай және газ салалары және де электро энергетика 1992 – 1993 ж.ж
акционегленді және жекешелендірілді. Нәтежесінде бізбің бірінғай жылу
энергетика кешені өмір сүруін тоқтатты және өзара даму мақсатына сәйкес
келмейтін объиектілердің жинтығына айналды. Кейбір энергетикалық
компанияада менеджменттің жетілмеуі, ондағы стратегияның жоспардың жоқтығы,
яғыни ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz