Қазақстан Республикасының су көлігі

Пән: Транспорт
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе

Негізгі бөлім

1. Қазақстан Республикасының су көлігі

2. Қазақстан Қара теңізге қашан шығады

Қолданылған әдебиеттер тізімі

Қазақстан Республикасының су көлігі

Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев «Ішкі су көлігі туралы» Заңға қол қойды. Бұл заң кеме қатынасын, жолаушылар мен жүк тасымалдарын жүзеге асыру барысында ішкі су көлігі саласындағы мемлекеттік органдардың, жеке және заңды тұлғалардың қоғамдық қатынастарын үйлестіреді және олардың құқықтарын, міндеттері мен жауапкершіліктерін анықтайды.
Заңның мәтіні баспасөзде жарияланады.

Көліктік ведомстволардың басшылары темір жол, автокөлік, су көлігі және жол құрылысы салаларындағы екіжақты байланыс дамыту жөніндегі мәселелерін талқылады.

Одан бұрын, 8 мамырда, кездесуге арналған құжаттарды дайындайтын қазақстан-ресей жұмыс тобының отырысы өтті.
Темір жол саласына қатысты ұйымдар мен кәсіпорындардың жұмысын заң жағынан реттеу, сонымен бірге Қазақстан мен Ресей елдерінің аумағындағы халықаралық байланысты дамытуға бағытталған тарифтік саясат мәселелері қарастырылды. Бұл саладағы перспективалы жұмыс бағыты ретінде мақта, жербалшығы, алюминий мен астық тасымалдаудағы оңтайлы тарифтік жағдай жасау болып табылады.
Жол құрылысы және автокөлік саласында Қиғаш өзені арқылы салынатын көпір жобасы талқыланды. Аталып отырған жоба Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясының 1999-2007 жылдарына арналған шекаралық қарым-қатынас бағдарламасының бір бөлігі болып табылады. Оның жүзеге асыру Қазақстан мен Ресей өзара теңдестік негізде жүргізіп отыр. Казақстан жағына өтетін көпір-өткелдің ұзындығы 370 метрді құрайды. Шекаралық Қиғаш өзенінен өтетін Атырау - Астарахань трассасындағы көпір құрылысы биылғы жылдың күзінде аяқталады. Сонымен қатар, көпір пайдалануға берілген соң, автокөлік иелері Қиғаш арқылы өту үшін өткел күтуде уақытын өткізбейтін болады. Осыған сәйкес, екі елді байланыстырып отырған жолдың өткізу қабілеті бірнеше есе өсіп, Қазақстан мен Ресей арасындағы сауда айналымын ұлғайтуға мүмкіндік береді. Атырау - Астрахан жолы «Шығыс - Батыс» халықаралық көлік дәлізінің құрамына енеді.
Сонымен бірге, жұмыс тобы Ресей федеральды жол арқылы ірі габаритті және ауыр жүкті көлік құралдарын өткізуге Қазақстан автотасымалдаушыларға арнайы рұқсаттарды беру жөнінде ақылдасты.
Су көлігі саласында жұмыс тобы Каспий және Азов-Черноморск бассейңдерден өтетін жүк тасымалдау үшін жаңа маршрут құрау мәселелерін қарастырды. «Евразия» каналы және Волга-Дон су жолы шлюздарының екінші жолдарын жасау жобалары қарастырылды. Бір вариантті таңдау үшін техникалық-экономикалық мінездемелерінің сұрыптау өткізіледі.

Өткен жылдың маусым айында Санкт-Петербургте өткен халықаралық экономикалық форумда Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев Каспий мен Қара теңіз арасын жалғастыратын «Еуразия» каналы құрылысын салу туралы ұсыныс айтқан болатын. Бүгінде сол бастама бойынша қазақстандық - ресейлік ведомствоаралық жұмысшы тобы жұмысқа кірісті .

2008 жылдың соңына дейін қалай болғанда да, Каспий мен Азов-Қара теңіз арасын жалғастыратын жаңа су жолының маршрутын айқындау керек болып тұр. Болашақта салынатын канал мен шлюз жүйесі арқылы ортаазиялық мемлекеттер мұнайшылары Жерорта теңізіне энергоресурстарды тасымалдамақшы. Идея өте жақсы, әсіресе, Қазақстан үшін. Мұнай өндіру көлемі жыл сайын үстемеленіп келе жатқан еліміз үшін оны сыртқы рынокқа шығаратын жолдардың аса қажеттігі белгілі. Бұл Ресей үшін де тиімді болады. Бірақ қашанда өзгелердің бастамасының астарынан секем іздейтін орыстар «Еуразия» каналы төңірегінде де неше түрлі жорамалдарды шығара бастады. Әркім өз ойынан хабардар етеді дейді ғой, ресейлік кейбір саясаткерлер бұл жобаның тек Қазақстан мен Орта Азия елдері ғана емес, Ресей үшін де құнды болатынына қарамастан, азиаттықтар мұны келешекте Ресейге көрсетілетін қысым құралы ретінде қолданулары мүмкін деген пікірлер таратып отыр. Ал тасымалдау саласы бойынша экономистер мен мамандар жаңа канал құрылысы мен оны пайдалануға кететін шығын онымен тасымалданатын жүктен түсетін пайдадан асып кетеді, сондықтан да Ресей алдымен өзіне тиесілі қолданып жүрген су жолдары төңірегіндегі мәселелерді шешіп алып, содан кейін ғана жаңа канал құрылысы туралы ойлануы керек деген ойларды алға тартуда.
Ал енді аталған канал құрылысының еліміз үшін қандай маңызы бар екендігіне келейік. Қазақстан бүгінде энергоресурстарды экспортқа шығаруда халықаралық рыноктарда ірі ойыншылардың біріне айналып келеді. 2007 жылы 64, 5 тонна мұнай өндіріп, оның 12 миллионын қайта өңдеуден өткізген болатын. Ендігі арманымыз - қайта өңдеу көлемін арттырып, оны сыртқа дайын өнім ретінде сату. Сол мақсатта өткен жылы Румыниядан мұнай өңдеу зауытын да сатып алдық. Шикізаттан гөрі дайын өнімді анағұрлым қымбатқа сатуға болатыны белгілі. Жалғыз Румыниямен ғана шектеліп қалғымыз жоқ, лажы болса, Еуропаның ірі мұнай өңдейтін зауыттарын тағы да сатып алмақ ойымыз да жоқ емес. Ол үшін елімізде өндіріліп жатқан мұнайды шикізат ретінде сол еуропалық елдерге тоқтаусыз жеткізетін тасымал жолы қажет. Каспий мен Қара теңіз арасын жалғастыратын канал салатын болсақ, мұнайды танкерлерге тиеп, экспортқа шығаратын тағы бір жол ашылар еді. Ал қазіргі жер бетінде қан тамырларындай тартылып жатқан мұнай құбырларының өткізу қуаты біздің елдің мұнай бұлағын еркін үлкен теңіздерге қоса алмай отыр. Каналдың біз үшін аса қажет екендігі де осыған байланысты болып тұр. Ресей саясаткерлері де мұны біледі, олардың канал Ресейден гөрі Қазақстан үшін тиімді екенін қайта-қайта айтып жүргені де сондықтан. Жалпы, қазақстандық және ресейлік порттарды жаңа су көлігі жүйесімен біріктіретін екі жоба бар. Оның біреуі - Волга-Дон су жолын қапталдас шлюздер мен каналдар құрылысын салу арқылы кеңейту. Перспективасы зор бұл құрылыс туралы ресейлік көлік министрлігіндегілер жиі-жиі ауызға ала бастады. Аталған министрлік бұл жобаға инвесторлар тарту керектігі жөнінде де әңгіме қозғауда. Ал екінші жоба - «Еуразия». Бұл жоба авторлардың ойы бойынша, Кума өзені және Кума-Маны ойпатындағы көлдер арқылы өтіп, ұзындығы таңдалып алынатын маршруттарға байланысты 675-тен 850 шақырымды құрауы тиіс. Екі теңіз бассейнінің арасындағы биіктік 54 метрге дейін жетеді екен. Каспий ойпаты әлемдегі ең төменгі ойпат екенін география пәні бойынша әрбір мектеп оқушысы біледі. Қара теңізге қарай тартылған канал өрге қарай қазылмақшы. Экологтардың дабыл қағуы да орынды. Ставрополь мемлекеттік университетінің доценті, геолог-ғалым Борис Годзевич «Азов теңізі қазылған канал арқылы бері қарай лап етіп ағып кетуі мүмкін, ал Каспий болса, салыстырмалы түрде өзге теңіздерге қарағанда өзіне тән ерекшеліктері бар теңіз, оның суы бірде кемерінен асып кетсе, бірде су кейін қарай қайтып тұрады» дейді ресейлік басылымдарға берген сұхбатында. Оның айтуынша, оның толқу амплитудасы соңғы 200 жылда жеті метрді құрапты. Кез келген канал, оның ішінде кеме жүзетін канал үшін тұрақты түрде келіп тұратын су тоғаны болуы тиіс. Сонымен бірге мұнда құстың 200-ден астам түрі өмір сүреді екен. Алқызыл және бұйра бірқазандар тек осы жерлерді мекен етеді. Екі теңіз арасын жалғастырып, кеме арқылы шикізаттар мен өндірген өнімдерімізді шетелге шығарамыз деп жүргенде табиғатқа орасан залал жасап алмаймыз ба деген қауіптің болуы да орынды. Ал осы каналға байланысты жұмысшы тобының құрамындағы техника ғылымдарының докторы Нұралы Бектұрғанов бұл мәселенің апыл-ғұпыл жасалмайтынын, әбден зерттеліп барып қана бір шешімге келетіндерін айтады. Бектұрғанов бастаған топ өткен жылдың соңына қарай Мәскеуге барып, ондағы Су проблемалары институтының директоры, Ресей Ғылым академиясының академигі Виктор Данилов-Данильянмен кездесіп, осы мәселеге орай консорциум құрып келгендерін айтады. Себебі судың басым бөлігі Ресей аймағында жатыр. Сондықтан да «келісіп пішкен тон келте болмас» дегендей, екі жақ бірлесе отырып, екеуіне ортақ табиғатқа еш залал келтірмеудің жолдарын қарастырулары керек. Оның техникалық негізін жасау да қолға алына бастаған. Техникалық негізді Қазақстан мен Ресей бірлесіп отырып жасамақ. Консорциумның құрылып отырғаны да сондықтан. Бектұрғанов Данилов-Данильянның консорциум құруға келісім бергенін айтады. Ал ресейлік ғалым болса, «РИА Новости» агенттігіне берген сұхбатында «Суды каналға қарай бағыттаудың жанама проблемаларды тудыратынын жоққа шығаруға болмайды. Теңіздердің арасындағы ең қысқа канал ондай жағдайда өте қымбатқа түсетін болады. Каналдың пайдасына суды алып қою сол аймақ үшін өте ауыр процедура. Топырақтың тұздану мүмкіндігі, су доноры болып саналатын Кубань мен Теректің экологиялық жағдайы қатты алаңдатады» дейді. Егер экологиялық тәуекелділікке барып, каналды қазғаннан кейін әлемдік мұнай бағасы күрт түсіп кететіндей жағдай болса, бұл магистраль пайдаға аспай қалатынын да тілге тиек еткен ғалым айналып келгенде ресейлік Волга-Дон каналының әлі де өз мүмкіндігін толық пайдаланбай отырғандығын еске салады. Оның «Еуразия» каналын іштей соншалықты қолдап тұрғаны шамалы екендігі осыдан-ақ байқалса керек. «Әрине, каналдың да өзіне тән артықшылығы бар. Онымен тек мұнай ғана емес, басқа да жүктерді тасымалдауға болады. Әйтсе де жақын арада онымен мұнай тасымалдаудан басқа ештеңе қарастырылып отырған жоқ» дейді ол.

Сонымен, «Еуразия» каналы төңірегіндегі ойлардың алуандығына қарамастан, құрылған жұмысшы топ өз жұмысын бастап та кетті. Екі ел, Ресей мен Қазақстан биылғы жыл соңында өз президенттеріне жоба туралы нақты зерттеулері мен ойларының қорытындысын ұсынуы тиіс.

Қазақстан Қара теңізге қашан шығады?

Өткенде Сібір өзендерінің болашақта Орталық Азия аймағына бұрылу мүмкіндігі, яғни Мәскеу мэрі Лужковтың идеясының қайта көтерілгені жөнінде жазған болатынбыз. Бұл идеяның іске асуы әл-әзір беймүмкіндеу болса, солтүстік көршімізде осыған ұқсас тағы бір идея пісіп-жетіліп, оның тезірек іске асуына ресейліктер аса мүдделі болып отыр. Жалғыз ресейліктер емес, бұл жобаға еліміз де мүдделі.

«Қазақстанның негізгі теңіз жолдарына еркін шығуы үшін Каспий теңізі мен Азов теңізін канал арқылы қосу керек». Еуразиялық экономикалық қауымдастықтың (ЕврАзЭС) халықаралық кеңесі бас хатшысының орынбасары Серік Пірімбетов осылай дейді. Қазір Каспий теңізінен Азов теңізіне қарай ұзындығы 600 шақырымнан асатын, ені 70 метр, тереңдігі 16 метр канал қазу туралы ресейлік оқымыстылар мәселе көтеруде. Егер бұл халықаралық «Евразия» теңіз каналының жобасы жүзеге асса, Қазақстан Азов теңізіне, Азовтан Қара теңізге, онан Жерорта теңізіне және Еуропаның ішкі су жолдарына (Рейн - Майн - Дунай) тікелей шығатын болады.

Бұл әлемдік маңызы бар су көлік жолы жобасының идеясы Ресейдің Мемлекеттік Думасынан жол тартып, қазір Ставрополь өлкесінде пісіп-қайнауда десек болады. Неліктен Ставрополь десек, қос теңізді қосатын каналдың ұзындығы шамамен 640-650 шақырымды құрап, каналдың өту сызығы Азов теңізінен Ставрополь өлкесін бойлай Маныч көлі арқылы Каспий теңізіне құятын Кума өзенімен өтпек. Солтүстік көршіміздегі оқымыстылар бұл канал жобасы Ресей экономикасының Таяу Шығыс, Иран, Түркия экономикасымен табысты интеграциялануы үшін аса қажеттілігі әрі саяси тұрғыдан да пайдалылығы туралы дәлелдемелерін қаттап-шоттап қойыпты.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.