Сапа көрсеткіштерінің мәні мен қызметі

1. Сапа көрсеткіштерінің мәні мен қызметі
2. Тауар сапасының бәсекеге жарамдылығы
3. Сапа көрсеткіштері
4. Өнім сапасын басқару жүйесі
5. Жалпы ұлттық өнім
6. Пайдаланылған әдебиеттер

Қазіргі нарықтық экономика негізінде шығарылган өнімнің сапасына басқалай талап қояды. Бұл қазіргі дүниеде кез келген кәсіпорынның өміршендігі, оның тауарлар нарығындағы және қызмет көрсетудегі орнықты жағдайы бәсекеге жарамдылық деңгейін көрсетеді.
Өз кезегінде бәсекеге жарамдылық екі көрсеткішке байланысты – баға деңгейіне және өнім сапасы деңгейіне. Ал екінші фактор бірте – бірте бірінші орынға шығады. Еңбек өнімділігі, ресурстардың барлық түрлерін үнемдеу өнімнің сапасына тікелей орын береді.
Өнімнің сапасы – бұл белгілі мұқтаждылықты қанағаттандыруға үлкен себепші болатын өнімнің пайдалылығының жиынтық ерекшелігі. Өнімнің сапалылығы тек техникалық, тауар тану ғана емес, сонымен қатар ең маңызды экономикалық санаты болып табылады. Экономикалық санаты ретінде ол тұтыну құнына тығыз байланысты. Егер де тұтыну құны – бұл жалпы алғанда тауардың пайдалылығы болса, ал онімнің сапалылығы – бұл оны пайдаланудағы нақтылы жағдайда тұтыну құнының деңгейіндегі көрінуі.
Өнімнің сапа деңгейі оның сапалық көрсеткіштері жүйесі негізінде анықталады. Бұл деңгейді анықтау үшін мұның әрбір көрсеткіштерінің сандық маңызын білу және ұқсастық өнім көрсеткіштерімен салыстыру қажет.
Сапаның көрсеткішін анықтау оның саңдық маңызын өзін өзі түсіну болып табылады. Ол үшін практикада өнімнің өзіндік ерекшелігіне байланысты мына төмендегі әдістер пайдаланылады:
- өлшеуші әдіс (аснаитар, приборлардың көмегімен);
- тіркеу әдісі – бұл тіркеуге және есептеуге негізделген. Тіркеу әдісі мынадай көрсеткіштермен, атап айтқанда: қауіпсіздік, патенттік-құқықтық стандарттау, сәйкестендірумен анықталуы мүмкін;
- есептеу әдісі – өнімнің сапасы жөніндегі көрсеткіштерді анықтау үшін арнайы математикалық үлгілерді қолдануға негізделеді;
- органолептік әдіс – адам мүшесін сезу–көру, есту, дәм, түйсінуді талдауды қамтиды. Табылған маңыздылықтың дәлдігі және растылығы адамдардың біліктілігі, даңдылығына және қабілеттілігіне байланысты;
- социологиялық әдіс – өнім, оны нақты немесе тұтынушылардың мүмкіншілігі туралы пікірлерді талдау және жинау негізінде жүзеге асырылады;
- сарапшылық әдіс – мамандар тобы арқылы іске асырылады. Мысалы, дизайнерлер, дәм айырушылар.
Практикада өнімнің сапа деңгейін бағалау үшін көрсеткіштер жүйесін пайдаланады. Онда өзіне қорытындылау және өнімнің сапасы жөнідегі жеке көрсеткіштер қосылады.

1. Мазур И.И., Шапиро В.Д. Управления качеством: Учебное пособие для вузов. – М.: Учебное пособие для вузов. – М.: Омега, 2006. – 399с.
2. Основы стандартизации, метрологии, сертификации и менеджмента качества. Учебное пособие под ред. Мырзабая М.М. – Алматы: Казахстанская ассоциация маркетинга. Алматы, 2003ж.
3. Əубəкіров Ғ.О. Метрология, стандарттау жəне өнім сапасын басқару / Ғ Əубəкіров; ҚР білім м-гі.- Алматы: Респ. бас. каб., 1996. – 139, [1] б.
4. Əубəкіров Ғ.О. Метрология, стандарттау жəне өнім сапасын басқару. –АЛМАТЫ: Рбк. – 140 с. Алматы, 2003ж.
5. Жетесова Г.С., Жүнісова А.Ш. Квалиметрия негіздері. Алматы, 2003ж.
6. Риввелл Дж.Б. Главное о качестве: Справочник от А до Я. – М.: РИА Стандарты и качество. 2006. –231с.