Маркетингті жоспарлаудың теориялық негіздері мен «Қант»ААҚ-ның жұмысын тиімді жоспарлау



Кіріспе
Ι.Бөлім.Маркетингті жоспарлаудың мәні мен мазмұны
1.1.Жоспарлаудың мәні, методологиялық негіздері және өрсеткіштері
1.2.Маркетинг жүйесіндегі стратегиялық жоспарлау
ΙΙ.Бөлім.Кәсіпорынның жұмысын жоспарлау
2.1.«Қант»ААҚ жалпы сипаттама
2.2.«Қант»ААҚ.ның маркетингтік мүмкіндіктерді
талдау
ΙΙΙ.Бөлім.Кәсіпорынның стратегиялық жоспарын әзірлеу
3.1.Кәсіпорынның даму жоспарының негізгі бөлім.
дері мен көрсеткіштері
3.2.Фирма өсу жолының стратегиялары
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Қазақстан экономикасында маркетингті қолданудың ерекшеліктері мен серпіні және экономикалық субьектілердің қоршаған орта факторларының қағидаларын пайдалану барысына ықпал ету сипаты көбіне өтпелі кезең жағдайына орай анықталады.Қазақстанда маркетинг ғылым бағыты, шаруа-шылық қызмет аумағы және өндірістік-өткізу қызметін ретінде республика-ның нарықтық қатынастарға өтуінен бастап қалыптасты.
Нарықтық қатынастар экономикалық дамуды жетілдірудің үлкен по-тенциалын өзінде жасырады.Бұл нарықта шаруашылық етуші субьектілерді жеке кәсіпкерлік қызметіне шексіз бостандық беруіне байланысты.Жоғары тиімді жұмысқа барлық өсуші өлшемдерде табыстарды немесе пайданы алуға нақты мүмкіндіктер себепші болады.Ең үлкен пайданы алуға ұмтылу кәсіп-керлерді нарықты зерттеуге және сұраныс бар салаларға өз ақшаларын және еңбектерін салуға мәжбүрлейді.
Қазіргі жағдайда көптеген ірі және орта кәсіпорындарда, сондай-ақ банктерде маркетинг қызметі,ал олардың кейбіреуінде департаменттер іс-әрекет етеді.Бұлардағы маркетинг бөлімдерін ұйымдастырудың нақты сызба-лары мен түрлері әр түрлі болуы мүмкін,бірақ олар:нарықты маркетингтік зерттеу,сұраныс жағдайын,тауарлық өткізу,баға және коммуникация ұйым-дастыру сияқты жалпы міндеттерге негізделеді.
Еліміздегі көптеген компаниялар маркетингті жоспарлаумен шұғыл-данбайды.Шағын фирмалардың менеджерлері тек ірі корпорациялар ғана маркетингті жоспарлаумен айналысады деп есептейді.Қазақстандық компа-ниялардың кейбір мамандары нарық өте жылдам өзгереді,сондықтан оны жоспарлау қажет емес деген көзқараста.Мұндай тұжырым қате,жоспарлауды қолданатын компаниялардың жеткен жетістіктеріне көз жүгіртсек,жоспарлау қажет екендігі айқын аңғарылады.Нарықтағы қарқынды өзгерістер шын мә-нінде жоспарлау барысын қиындатады,алайда фирма басшылығына өзгеріс-терді болжауға,оларға әрі қарай қимыл-әрекет жасауға тек мұқият жоспарлау ғана көмегін тигізеді.
1. “Бәсеке және монопольдік қызметті шектеу туралы” Заң// Егемен Қазақстан, жыл,  қаңтар.
2. Котлер Ф. «Маркетинг негіздері» – Прогресс, Мәскеу, 2001 ж.
3. Афанасьев М. “Маркетинг: стратегия и практика фирмы” - Москва,
4. Финстатинформ, 1998 г.
5. Божук С. Г «Маркетинговые исследования» - Питер, 2003;
6. Ильющенко Е. В «Маркетинг на предприятии» - Минск, 2000;
7. Малхотра Н «Маркетинговые исследования и эффективный анализ» - Питер, 2002;
8. Данько «Управление маркетингом» - Минск – 1999;
9. Диксон П. «Управление маркетингом» Москва, 1998;
10. Бун Л. Куртц. Д «Современный маркетинг» - Юнити Дана, 2005;
11. Есимжанава С.Р. “Маркетинг в Казахстане”-Экономика, Алматы, 2003 ж.
12. Есімжанова С.Р. “Маркетинг негіздері” – Экономика, Алматы, 2003
13. Алтынбаев Б.А «Основы маркетинга» - Экономика, Алматы, 2003ж.
14. Алтынбаев Б.А « Организация службы маркетинга» - Экономика, Алматы, 2000 ж
15. Ассэль Г. «Маркетинг: принципы и стратегии: Учебник для вузов.-М.: ИНФРА-М, 2002г.
16. Ман И. «Маркетинг на 100 %» - Питер, 2003;
17. Юлдашева О.У «Промышленный маркетинг» - Экономикс, 2002г;

Пән: Маркетинг
Жұмыс түрі:  Курстық жұмыс
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 34 бет
Таңдаулыға:   
Мазмұны

Кіріспе

Ι-Бөлім.Маркетингті жоспарлаудың мәні мен мазмұны
1.1.Жоспарлаудың мәні, методологиялық негіздері және
өрсеткіштері
1.2.Маркетинг жүйесіндегі стратегиялық жоспарлау
ΙΙ-Бөлім.Кәсіпорынның жұмысын жоспарлау
2.1.ҚантААҚ жалпы сипаттама
2.2.ҚантААҚ-ның маркетингтік мүмкіндіктерді
талдау
ΙΙΙ-Бөлім.Кәсіпорынның стратегиялық жоспарын әзірлеу
3.1.Кәсіпорынның даму жоспарының негізгі бөлім-
дері мен көрсеткіштері
3.2.Фирма өсу жолының стратегиялары

Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Қазақстан экономикасында маркетингті қолданудың ерекшеліктері мен
серпіні және экономикалық субьектілердің қоршаған орта факторларының
қағидаларын пайдалану барысына ықпал ету сипаты көбіне өтпелі кезең
жағдайына орай анықталады.Қазақстанда маркетинг ғылым бағыты, шаруа-шылық
қызмет аумағы және өндірістік-өткізу қызметін ретінде республика-ның
нарықтық қатынастарға өтуінен бастап қалыптасты.
Нарықтық қатынастар экономикалық дамуды жетілдірудің үлкен по-
тенциалын өзінде жасырады.Бұл нарықта шаруашылық етуші субьектілерді жеке
кәсіпкерлік қызметіне шексіз бостандық беруіне байланысты.Жоғары тиімді
жұмысқа барлық өсуші өлшемдерде табыстарды немесе пайданы алуға нақты
мүмкіндіктер себепші болады.Ең үлкен пайданы алуға ұмтылу кәсіп-керлерді
нарықты зерттеуге және сұраныс бар салаларға өз ақшаларын және еңбектерін
салуға мәжбүрлейді.
Қазіргі жағдайда көптеген ірі және орта кәсіпорындарда, сондай-ақ
банктерде маркетинг қызметі,ал олардың кейбіреуінде департаменттер іс-
әрекет етеді.Бұлардағы маркетинг бөлімдерін ұйымдастырудың нақты сызба-лары
мен түрлері әр түрлі болуы мүмкін,бірақ олар:нарықты маркетингтік
зерттеу,сұраныс жағдайын,тауарлық өткізу,баға және коммуникация ұйым-
дастыру сияқты жалпы міндеттерге негізделеді.
Еліміздегі көптеген компаниялар маркетингті жоспарлаумен шұғыл-
данбайды.Шағын фирмалардың менеджерлері тек ірі корпорациялар ғана
маркетингті жоспарлаумен айналысады деп есептейді.Қазақстандық компа-
ниялардың кейбір мамандары нарық өте жылдам өзгереді,сондықтан оны
жоспарлау қажет емес деген көзқараста.Мұндай тұжырым қате,жоспарлауды
қолданатын компаниялардың жеткен жетістіктеріне көз жүгіртсек,жоспарлау
қажет екендігі айқын аңғарылады.Нарықтағы қарқынды өзгерістер шын мә-нінде
жоспарлау барысын қиындатады,алайда фирма басшылығына өзгеріс-терді
болжауға,оларға әрі қарай қимыл-әрекет жасауға тек мұқият жоспарлау ғана
көмегін тигізеді.
Америкалық төрт жүз жетекші компанияны зерттеу мәліметтері жос-
парлауды жүйелі жүргізетін компаниялардың сату көлемдері мен пайдасы жоғары
қарқынмен өсіп тұратынын көрсеткен.
Көптеген фирмаларға өздерінің ресми қабылдаған жоспарлау мен бақы-лау
жүйелерін жетілдіру қажет екені айдан анық.Әртүрлі шешімдерді үздіксіз
қабылдау жоспарлауды алмастыра алмайды.Фирма үшін жоспарлау көп жағ-дайда
өткізу және табыс көрсеткіштерін жақсартатын жоғары сатылы жұмыс болып
саналады.
Фирманың жақсы талқыланған бағдарламалық мәлімдемесін құрастыру өте
жауапты іс.Жоспарлау-фирма өзінің құрамына кіретін әрбір өндірісті ба-
ғалап,оларды кеңейту,сақтау,доғару не олардың жемістерін жеу туралы қо-
рытынды шығаруды талап етеді.
Берілген жұмыстың тақырыбы кәсіпорындағы маркетингті жоспарлау болып
табылады.Нарықтық экономика заманында әрбір кәсіпорын өз жұмы-сының
тиімділігін арттыру үшін әртүрлі жоспарлар жасайды.Өйткені жос-парлау-
басқарудың маңызды бір функциясының элементі болып табылады. Сондықтан да
курстық жұмыстың тақырыбы маркетингті жоспарлаудың теориялық негіздері мен
ҚантААҚ-ның жұмысын тиімді жоспарлаудың маңызы зор.Ол үшін курстық
жұмыстың бірінші бөлімінде барлық осы жос-парлаудың тиімділігі және де оның
қажеттілігі толық ашылып көрсетілген.
Жалпы курстық жұмыс үш бөлімнен тұрады:
1.Теориялық:бұл бөлімде маркетингті жоспарлаудың мәні мен мазмұны тура-лы
түсініктемелер берілген.
2.Зерттеліп отырған ҚантААҚ-ның жалпы қызмет жағдайына талдау жүр-
гізілген.
3.Кәсіпорынның қызметінің тиімділігін арттыруда стратегиялық жоспарын
әзірлеу.
Курстық жұмыстың осы бөлімдерден кейін қорытынды жүргізіліп,қолданыл-ған
әдебиеттер тізімі беріледі.

Ι-Бөлім.Маркетингті жоспарлаудың мәні мен мазмұны
1.1.Жоспарлаудың мәні,методологиялық негіздері және өрсеткіштері

Нарықтық экономикада өнеркэсіпптің тиімді еңбек етуі кэсіпорын жұмысын
дұрыс жоспарлауға байланысты болып келеді. Кэсіпорынның негізгі
жоспарларына кэсіпорынның даму жоспары, өндірістік багдарлама ,
кәсіпорынның элеуметтік - экономикалық даму жоспары жатады.
Қазіргі уақытта кэсіпорынның даму жоспарын жасау барысында, жоспарлау
методологиясын эрі қарай жетілдіруге көп назар аударылады.
Жоспарлау методологиясына жоспарларды жасаудың барысында, жоспарлау
методологиясын дамытудың негізгі бағыттары:
- жоспарларды дамыған ғылыми-техникалық және
есептік -экономикалық негіздеуді үлғайту;
- қажетті нормалар мен нормативтерді қолдану;
- өндірісті техникалық - экономикалық негіздеу;
- баланстық есептеулер жүргізу;
- өндірістің тиімділігін арттыру көрсеткіштерінің жүйесін жақсарту;
- материал сыйымдылығын, қор сыйымдылығын азайту;
- еңбек өнімділігін арттыру;
- жоғарғы сапалы өнім шығаруды үлғайту;
- жоспарлардың ыңғайлылығын, ықшамдылығын қамтамасыз ету және
т.б.
Кәсіпорынның даму жоспарын прогрессивті техникалық - экономикалыкг
нормалар мен нормативтерді қолдаігу арқылы негіздейді. Норма
дегеніміз қандай да бір өнімді шығаруға кететін қажетті шикізат,
материал, отын энергияның ең көп кеткен шығыны, ол абсолюттік шама болып
есептеледі.
Норматив дегеніміз - салыстырмалы шама, еңбек құрал-жабдықтарының
қолданылуын көрсетін көрсеткіш.
Нормалар мен нормативтерді жасаған кезде, ғылым мен техниканың жаңа
жетістіктерін, технологияның өндірістік қуатын кеңінен қолдануды жэне алғы
өнеркәсіптік тэжірибені есепке алып отыру керек.
Техникалық - экономикалық нормалар мен нормативтер мынадай топтар
бойынша жасалынады:
- нақты еңбек шығындары (өнімді шығаруға кеткен уақыт шығыны,
қызмет ету нормасы, жұмысшылар санының нормативі)
- нақты еңбек шығындары (өнімді шығаруға кеткен уақыт
шығыны, қызмет ету нормасы, жұмысшылар санының нормативі);
- материалдық шығындар нормасы (шикізат, материал отын,
жылу, энергия, жабдықтарын үлестік нормалары);
- еңбек құрал - жабдықтарын қолдану нормативтері (машиналарды,
ірі құрал - жабдықтарды, механизмдерді, құрал - саймандарды қолдану
нормативтері);
- өндіріс процесін ұйымдастырудың нормативтері (өндіріс
циклының Ү-зақтығы, аяқталмаған өндірістің көлемі, шикізат, материалдар,
отынның қорлары);
- іске қосылатын кэсіпорын, өндірістер, цехтар мен
агрегаттардың жобада берілген өндіріс куатын игерудің нормасы.
Бұл арқылы өндіріс қуатының қаншалықты көлемде қолданылуы есептелінеді.
Нормалар мен нормативтер эртүрлі жағдайларда қолданылады. Тірі еңбек
шығындарының нормасы еңбек өнімділігінің деңгейін, жұмыс уақытының
қолданылу деңгейін, еңбекақының көлемін анықтауға қолданылады. Материалдық
материалдың жеке түрлері анықталады.
Нормалар мен нормативтер өнімнің өзіндік қүнын анықтау үшін
қолданылады.
Жоспарларды техникалық - экономикалық негіздеу арқылы олардың
көрсеткіштерін анықтайды.
Жоспарлар мынадай көрсеткіштерді қолдану арқылы жасалынады:
- сандық;
- сапалық;
- көлемдік ;
- үлестік.
Сандық көрсеткіштерге - жалпы өнім мен тауар өнімнің көлемі; сатудың
көлемі; жүмысшылардың саны; жалақының қоры; пайда көлемі, эртүрлі
өндірістік шығындардың мөлшері жатады.
Сапалық көрсеткіштерге - өндірістің экономикалық тиімділігі, еңбек
өнімділігінің өсуі; өзіндік құнды азайту, өндіріс түрақтылығы, қор
сыйымдылығы; өнімнің сапасы жатады.
Сандық және сапалық көрсеткіштер бір-бірімен тығыз байланысты болады.
Көлемдік көрсеткіштерге - өндірістің жалпы көлемі, жеке процестер мен
факторлардың көлемі жатады.
Үлестік көрсеткіштерге - бір-бірімен байланысты бірнеше
көрсеткіштердің арақатынасы жатады; мысалы: бір өнімді шығаруға кеткен
металл шығыны.
Өнеркэсіптің жоспарлық көрсеткіштерін есептеу үшін табиғи, еңбек жэне
құндық өлшемдер қолданылады.
Табиғи өлшемдер - өндірістің көлемін, материалды ресурстарды
жоспарлағанда қолданылады. Олар сапалық жэне сандық көрсеткіштерді қамтиды.
Еңбек өлшемдері - еңбек өнімділігін есептегенде, жалақының мөлшерін,
өнім нормасын есептегенде қолданылады. Әдетте норма - сағатпен белгіленеді.
Құн өлшемдері - көрсеткіштердің қүнын көрсетеді. Құн өлшемі арқылы
өнімді сату көлемі, тауар жэне жалпы өнім жоспарланады.

1.2.Маркетинг жүйесіндегі стратегиялық жоспарлау

Көптеген фирмалар ресми қабылданған жоспарсыз жұмыс атқаруда. Жаңадан
құрылған фирмалардың басшылары жұмыспен сонша көп айналысатындығьшан
олардың - жоспармен айналысуға уақыты жоқ. Кемелденген фирмаларда, көптеген
басқарушылардың айтуынша, олар осы уақытқа дейін формалъды, жоспарлаусыз да
жұмыстарын орындап келе жатқандықган, оның онша маңызы болмағаны ғой деп
санайды. Олар жоспарды жазбаша дайындауға уақытын алғызғысы да келмейді.
Олардың айтуынша, нарықтағы жағдай соншама тез өзгеретіндіктен,
жоспарлаудан онша пайда болмай, ол ақыр аяғында шаң болып сатыда жатады.
Міне, сондықтан жэне де басқа бірқатар себептерден кептеген фирмалар
өздерінде формальды жоспарлаумен айналыспайды.
Дегенмен, формалъды жоспарлау бірталай пайдалардан дэмелендіреді. Ол
пайдаларды Мелвшіл Бранч мьгаадай ретімен атап өтеді:
1. Жоспарлау басшыларды турақіы түрде келешекті ойлауға итермелейді.
2. Ол фирманы алдын ала жасалған әрекеттеріне тура үйлестіруге
мүмкіншілік береді.
3. Ол келешекте бақылауға болатьш жұмыс көрсеткіштерін белгілеуге
мүмкіншілік береді.
4. Ол фирманың ез міндетгерін жэне саяси нұскауларын дәл анықтауға
мәжбүр етеді.
5. Фирманың төтенше езгерістерге дайыңдығын жоғарылатады.
6. Ол барлық лауазымды адамдардың міндеттерінің өзара байланысын
көрнекті керсетеді. *"
Стратегиялық жоспарлау фирма шегіндегі басқа жоспарлар үшін плацдарм
болатын болғандықтаі^ оны ең алдымен қараймыз. Стратегиялық жоспарлауға
бьшай деп анықтама береміз:
Стратегиялық жоспарлау - б^л маркетингілік ерісте фирма мақсаты мен
потенциальды мумкіншіліістерін стратегиялық қатынаста болдыру және
жалғастыруға керекті басқару процесі. ГШ фирманың дәл тужырымдалган
бағдарламалық мәлімдемесіме, көмекші мақсаттар мен міндеттер
мазмұндамаларьгаа, дұрыс шаруашьшық портфеліне жэне есу стратегиясына
сенеді. Стратегиялық жоспарлаудың кезендері 2 суретте келтірілген, ал
оларды суреттеу төменде беріледі:
Фнрма бағдарламасы
Фирманың міндеті хөнемақраты
Шаруашылых. поргтфелі-нін еркендеу жоспары
Фирманьщ есу стратсгиясы
2 сур. Стратегияпьщ жоспарлаудың кезеңдері
Қазіргі кезде қазақстандық кәсіпорындар негізінен стратегиялық
жоспарлауда қарағанда, жедел жоспарлауды көбірек пайдаланады. Стратегиялық
жоспарлау нарықтағы бәсекелестік курестегі басты фактор болып табылады.
Стратегиялық жоспарлаумен айналысатьш фирмалардың жетістіктері жоғары
болатындығы зерттеулер нәтижесіяде анықгалған. Стратегаялық жоспарлаудың
мәні болашақга ;гехнологиялық экономикалық және әлеуметтік-мәдени
өзгерістерге байладшсты өсіп отырады.

ΙΙ-Бөлім.Кәсіпорынның жұмысын жоспарлау
2.1.ҚантААҚ жалпы сипаттама

"Қант" ашық акционерлік қоғамы Жамбыл облысының тараз қаласының шығыс
өңірінде орналасқан. Қант өндірісі жалпы тамақ индустриясында ең алғы
саласы болып табылады. "Қант" акционерлік қоғамы шаруашылык объекі ретінде.
Кәсіпорынның 1993 жылы 17 желтоқсанда тіркелінді. Куэлік N 10508. жарғы
облыстық әділет басқармасымен бекіттілді. "Қант" акционерлік қоғамы заңды
тұлға және өндірістік қызметін Қазақстан Республикасының қызмет етуші заңы
және жарғысы негізінде жұмысын жүргізуде. "Қант" акционерлік қоғамы өз
алдына балансы, банктік есел шоты жэнеөзінің аты көрсетілген мөрі бар.
"Қант" акционерлік қоғамы қызметінің мақсаты болып өндірістік қызметтен
табыс алу. "Қант" акционерлік қоғамының негізгі өндірісіне - ком, патока,
эк шығару өнімдері жатады. Қосымша өндірісіне - жылу, электро энергияларын,
су қамтамасыз ету жэне су коймаларын, химиялық тазартылған су, қысылған
ауа, қаптарды шығару жэне жөндеу, теміржолдық көлікке кызмет көрсету,
жөндеу - механикалык шеберхананың қызметі, электроцехтың қызметі, КИПиА
цехының қызметі, жөндеу - қүрылыс учаскісі жатады.
"Қант" акционерлік қоғамы өзінің тарихын жамбыл қант комбинаты болып
бастады. Оның қүрылысы 1932 жылы каңтарда басталды. 1937 жылы ақпанда іске
қосылды. Уақыт ағысымен кәсіпорынның аты да, басқаруы да өзгеріп отырды.
1932 жылдың қаңтарынан ССРО құрылыс жөніндегі халык комиссариатының
қант зауыттарының құрылысы мен монтажы жөніндегі бүкіл одақтьщ трестінің
Әулие-Ата қант зауытының құрылыс конторасы.
1935 жылдың қаңтарынан Қаз ССР Оңтүстік Қазақстан облысынын Алматы
қант қызылша трестінің Әулие - Ата зауыты.
1938 жылдың қаңтарынан Қаз ССР Оңтүстік Қазақстан
облысының жамбыл қант қызылша зауыты.
1939 жылдың қаңтарынан - "Жамбыл қант комбинаты" 1993
жылдың қазанынан "Қант" акционерлік қоғамы. "Қант орталығы" ЖШС-тің мерзімі
5 жылға созылған сенімділік басқармасының қол астында. Бизнес -
жоспары өнеркэсіптің өзінде жасалынады шикізатпен фирманың
президенті қамтамасыз етеді (шетелдік қант - сырец). Одан
баскакузде зауыт жеке тұлғалармен, шаруа қожалықтармен келісім шартқа
тұрып олардың өткізген қант қызылшасын өңдейді. Қызылшаның өңдеген ақысына
өңделген заттын 35 % кәсіпорында қалады.
"Қант" акционерлік қоғамы шығарылатын
өнімін негізгі номенклатурасы: кұмшекер, кант рафинады жэне т.б.
ассортименттер.
"Қант" акционерлік қоғамы келесі құрылымдык бірліктерден түрады: қант
қызылша зауыты, рафинад зауыты, ТЭЦ, механикалык цехі, шикіpfn
бөлімі. Олардың бәрі кэсіпорын территориясында орналасқан
жіне қызметтерін Қазақстан республикасы заңына сэйкес атқарады.
АӨК қант өнеркәсібі республикада ең ірі тараз шақпа қант шығаратын
комбинаты негізінде дамыған. Бүл комбинат жергілікті шикізаттарды
пайдаланып, республиканың барлық шақпа қаңтын өвдіреді. Қант өндірісінің
қалдығын пайдалану негізі де осы АӨК республикада шыарылатын этил спиртінің
23 жуығы өндірледі.
Қант өнеркәсібі көп көлемді шикізат өндеп аз көлемді ілеспелі өнім
бередІ. Сондықтан кант кәсіпорындарын шикізат көздеріне және осы саланың
қалдықтарын түтынушыларға жақын орналастыру жөн.
Кез келген әлеуметтік - экономикалык жүйе біршама дербес бірақ өзара
байланыс екі бөліктен тұрады. Басқарылатын жэне басқару?
Басқару - үйымдасқан жүйеге нысаналы турде ықпал жасау оның
белгіленген қүрылымын сақтау, кызметтің тәртібі мен мақсатын қолдау.
Түрлері: заттарды басқару - технологиялық процестерді басқаруга саяды;
адамдарды басқару - өндірісті (өндірістІк ұжымдарды) басқаруга саянды.
Органдар (ақпараттын болуы), кадрлар (басқарушылар, мамандар орындаушылар),
басқару техникасы (ақпарат жинау, тарату, өңдеу құралдары) жүйесі
басқарудың материалдық негізі болып табылады.
Кәсіпорынды басқару - басшының не басқару органдарының адамдарды
бірлескен еңбек үшін келістіретін және біріктіретін нысаналы, реттеушілік
ықпал жасауы. Ол басқару принциптерін және меншік иесінің өз мүлкін
шаруашылыққа пайдалану қүқықтарын үштастыру негізінде кәсіпорынның
жарғысына сэйкес жүзеге асырылады. Жалпы алғанда кәсіпорынды басқару
басқарушылық шешімдедің принциптерін, функцияларын, әдістерін, теориясын,
үйымдық күрылымды, техникалық қүралдар мен технологияны автоматтандырылған
басқару жүйелерін қамтиды.
Басқару әдістері - басқару қызметінің тэсілдері, олардың көмегімен
еңбек ұжымыньщ, жекелеген орьшдаушылардың жүмысы баскару объектісінің
алдында тұрған мақсаттарга жетуге бағытталады. Олар экономикалық заңдар
талаптарын практикада әске асыру кұралы болып табылады, оларды зерделеу
жэне пайдалану әрбір басқарушылық шешімді практикалык негіздеу, басқарудың
нақты мақсатына қолжеткізу үшін қажет. Олардың көмегімен басқару
қызметкерлеріне, олар арқылы жэне солардың қатусуымен өндіріске немесе
қызметтің басқа да саласына ықпал етеді. Жекелеген жүмыстарды немесе
ережелерді орындау тэсілдерін, басқарушылық шешімдерді эзірлеу мен
оңтайландыру әдістерін қамтитын басқару процесінің әдістерінен өзгеше түрде
басқару эдістері басқару объектісіне ықпал ету тэсілдерінің жиынтығымен
сипатталады. Басқару эдістері жүйесінде өзара байланысты және өзара
тәуелді, жиынтығында баскару объектісІнің алдында түрған кешенді
міндеттерді шешуге мүмкіндіқ береті эдістердің мынадай топтары қабылданған:
экономикалық эдістер, әкімшілік (ұйымдастыру - өкім беру) эдістер
және элеуметтік -психологиялық эдістер. Бүлардың эрқайсысында басқару
объектісіне ықпал жасаудың белгілі бір сипаты бар жэне олардың жиынтығы
кешенді жүйені құрайды.
"Қант" ашық акционерлік қоғамының басқару құрылымы келесідей формада
белгіленген:
Атқарушы директор - кэсіпорынының барлық өндірістік - шаруашылық
қызметіне басшылық етеді. Директорге: техникалық директор, президент
кеңесшісі, бас бухгалтер, заң бөлімінің басшысы, бас бухгалтер, заң
бөлімінің басшысы, экономика бөлімінің басшысы, бас агроном, маркетинг жэне
коммерция бөлімінің басшысы, кадрлар бөдімінің басшысы бағынады.
Техникалық директор - негізгі өндірісті жэне көмекші цехтардың
жұмыстарын қадағалайды. Оған қү_м шекер жэне шақпақ қант зауыттарының бас
инженерлері, ТЭЦ жэне ТВК, КРШиА басшылары, электорцехтар, ткміржол цехы,
жөндеу - құрылыс учаскісі және механизациялау цехы бағынады.
Бас бухгалтер - шаруашылық жұмысының қаржы жэне бухгалтерлік есеп
мэселелерін жүргізетін директордың көмекшісі қызметін атқарады. Бас
бухгалтер шикізаттың, материалдардын, дайын өнім жэне оның сатылуын
бақылайды. Бас бухгалтерге еңбек ақыны есептеумен айналысатын есептік бөлім
жэне орталық бухгалтерия бағынады.
Заң бөлімінің бастығы - заң бөлімін басқарады, кэсіпорынның заңбы
-құқықтық мэселелерімен, келісім шарттарды, бұйрықтар, еңбек жэне
өндірістік тэртібін қадағалайды.
Экономика бөлімінің бастығы - "Қант" акционарлік қоғамының
экономикалық жұмысын басқарады. Бұл бөлім өнімді өндеу бағасы бойынша
көптеген қызмет түрлерінің статистикалық жэне өндірістік есепті құраумен
айналысады.
Бас агроном - шикізат бөлімі жэне шикізат лабораториясын қадағалайды.
Қант қызалшасын қабілдау жэне дайындау жөніндегі директордың орынбасары. Ол
қызылша өндірушілермен келісім шартқа тұрады.
Маркетинг жэне коммерция бөлімінің бастығы - өткізу және жабдықтау
бөлімдерінің жүмыстарын қадағалайды. Жабдықтау бөлімі қосымша
материалдармен, техникамен, құралдармен қамтамасыз етуді қадағалайды.
Өйткізу бөлімі - дайын өнімді өткізуді ұйымдастырады.
Кадрлар бөлімінің басшысы - кадрлар бөлімінің жұмысын басқарады. Бұл
бөлім жұмысшылардың жеке құрылымының есебін жүргізеді. Кадр бөліміне
жымысшылардың жұмыс уақытысының есебін жүргізетін өткізу бюросы бағынады.
Төмендегі кестеде "Қант" ашық акционерлік қоғамының техника
-экономикалық көрсеткіштері келтірілген.
"Қант" ашық акционерлік қоғамының техника-экономикалық көрсеткіштері.

Кесте 1.
№ ЕСөрсеткіштер өлшем 2000 2001 2002 Ауытқу
бірлігі 0) а
1. ^ақтылы бағада мың тг. 725640 672791 1212097 486457
тауарлы өнім:
2. Салыстыр малы мың тг. 8790268 7207996 10260324 1470056
бағадағы тауарлы
өнім
3. ІПығарылған өнім тонна 140814,7 111565,8 144633,0 3818,3
көлемі барлығы
а Қант тонна 6726,2 8062,9 7692,6 966,4
қызылшасынан
[ІІақпақ кұмшекер тонна 4671 4602,4 7692,6 3021,6
Үгітілмелі шақпақ тонна 940,2 1400,5 - -
қанты
'Шамбон" шақпақ тонна 1115,0 2060,0 - -
қанты
б Иіетел тонна 134088,5 103502,9 136940,4 2851,9
шикізатынан
Шақпақ құмшекер тонна 130198,5 100585,5 125646,1 4552,4
Үгітілмелі шақпақ тонна 2566 1841,4 2748,7 182,7
кані
'Шамбон" шақпак тонна 1324 904,8 3115,0 1791
канты
1 кг-дық буылған тонна - - 5430,6 -
шақпақ қант
4 Еңбеккерлер саны адам 1123 1123 1182 59
-жұмысшылар адам 1002 1006 1064 62
5 Еңбек ақы қоры мың тг. 160465,3 182488,6 243446,8 82981,5
- жұмысшылар мың тг. 130715,2 149535,9 201026,8 70311,6
6 1 еңбеккердің теңге 11910 13540 17160,0 5250
орташа айлық еңбек
ақысы
- 1 жұмысшының теш е 10870 12390 15740,0 4870
7 Еңбек өнімділігі
- 1 еңбеккердің мың тг. 646,16 599,1 1025,5 379,34
- 1 жұмысшының мың тг. 724,2 668,8 1139,2 415
8 Негізгі қолардың мың тг. 1138662 1141886 1191377 52715
жылдық құны
9 өндірістік қорлар мың тг. 1117226 1120679 1180666 63440
10 Қор қайтарымы тгтг 0,64 0,59 1,02 0.38

14
11 Өзіндік кұн ТӨ мың тг. 762216 558965 1097361 335145
12 1 теңгеге шығын теңге 1,05 0,83 0,90 -0,15
13 Өнімді өткізуден теңге 824375,131700449,0 1274649,341450274,2
түскен табыс
14 Өткізілген өнімніңтеңге 715167,13 598189,0 1122768,758407601,6
өзіндік құны
15 Жалпы кіріс теңге 109207,983102260,0 151880,583 42672,6
16 Нақтылы бағадағы теңге -36025,97920116,0 2822,338 38348,32
ТӨ түскен таза
табыс (шығыс)
17 Табыс (шығыс) мың тг. -36576 113826 114736 151312

Сонымен, "Қант" ашық акционерлік қоғамының техника-экономикалық
көрсеткіштерін талдайтын болсақ, есепті жылмен өткен жылды салыстырғанда
тауарлы өнім көлемі 486457 мың теңге ге артқан. Ал сатылған өнімнің өзіндік
құны 2001 жылы 598189,0 болса 2002 жылы 1122768,758 мың теңге болды. Яғни
ол 87,69 %-ға артты. Яғни, бүл салыстырмалы бағамен тауарлы өнімнің артуына
байланысты, сонымен ол есепті жыомен өткен жылды салыстырғанда 3052328 мың
теңгеге өсті. Ал натуралды түрде шығарылған өнім көлемі 2000 жылы 140814,7
тонна, 2001 жылы 111565,8 тонна, 2002 жылы 144633,0 тонна өнім шығарылды.
2002 жылы кэсіпорынның кейбір қант ассортименттері (үгітілмелі шақпақ
қанты. "Шамбон" шақпақ қанты) өндірістен мүлден шығарылып, өндіріске басқа
қант түрі, яғни 1 кг-дық буылған шақпақ қантты шығарыла бастады. Оның 2002
жылы натуралды түрде шығарылған көлемі 5430,6 тонна.
Кәсіпорынның еңбеккерлер саны есеп беру жылы базистік жылға қарағанда
59 адамға көбейген. Соның ішінде жұмысшылар саны 58 адамға, яғни 5,3 %-ға
көбейген.
"Қант" АҚ-ның еңбек ақы қоры 2000 жылы 160465,3 мың енгеден 2002 жылы
243446,8 мың теңгеге дейін өскен. Соның ішінде жұмысшылардың еңбек ақы қоры
2002 жылы 2001 жылға қарағанда 5,8% -ға өскен. 1 еңбеккердің орташа айлық
еңбек ақысы 2002 жылы 17160,0 теңге болса, 2001 жылы 13540 теңге болған,
яғни, 3620 теңге өскен. Ал 1 жұмысшының орташа айлық еңбек ақысы есеп беру
жылы 2001 жылға қарағанда 3350 теңгеге, яғни 27%-ға өскен. 1 еңбеккердің
еңбек өнімділігі 2001 жылы 599,1 мың теңге, 2002 жылы 1025,5 мың теңге
болды. Ал 1 жұмысшының еңбек өнімділігі 2002 жылды 2001 жылмен
салыстырғанда 470,4 мың теңгеге өсті.
Кәсіпорынның негізі өндірістік қорының орташа жылдық құны 2001 жылы
1141886 мың теңге болса. 2002 жылы 1191377 мың теңге болды. "Қант" АҚ-ның
өндірістік қорлары есеп беру жылы базистік жылмен салыстырғанда 59987 мың
теңгеге өскен.

2.2.ҚантААҚ-ның маркетингтік мүмкіндіктерді
талдау

Фирманың стратегиялық жоспары ол қавдай өндірістермен айналысатыньш
және бұл ендірістердің мівдеттерін баяндайды. Енді олардың әрқайсысьгаа
жекеленіп нақтыланған жоспарды дайындау кажет. Бгер өндіріс бірнеше
ассортимештік топтарды, бірнеше тауарларды, маркаларды және нарықгарды
қамтитын болса, онда олардың әр позициясына жеке жоспар дайындалуы керек.
Сондықтан біздер өндіріс жоспарларымен, тауарды шығару жоспарларьш, маркалы
бұйымдарды шығару жоспарларымен, нарықгағы әрекетгер жоспарларымен
кездесеміз. Бұл жоспарлардьщ бәрін бір терминмен -"маркетинг жоспары" деп
атаймыз. Маркетингілік жоспардың негізгі тарауларына және маркетинг
бюджетін дайындаудың бірізді кезеңдеріне токталық.
Бакыяау кврсеткіш-терінін иеяіметгері
Кяэіргі юрюстшгілік жагдайды баяндау
Крушгіліх хене иұк-ыишіліктер тізбегі
Міадетгер жвне вроб-лемалар тобегі
Мархетинг стратегвясы
Жүиыс бмдарпшасы
Бюдасттер
Баккгау твртібі
3 сур. Маркетинг жоспарының құрылымы
Маркетинг жоспарынын тараулары
Жай не маркалы бұйымдарды шығару жоспары мынадай тараулардан құралады:
бақылау көрсеткіштерінің мәліметтері, қазіргі маркетингілік жағдайды
баяндау, міндеттер жэне проблемалар тізімі, маркетинг стратегаясы,
қауіптілік жэне мүмкіншілік тізбектері, жұмыс баідарламасы, бюджетгер жэне
белгіленгендердің орындалуын бақылау тәртібі (3 сур.)-
БАҚЫЛАУ КӨРСЕТКШІТЕРІШҢ МӘЛІМЕТТЕРІ. Жоспардың ең басында жоспарда
қаралатын негізгі мақсаттар жэне ұсыныстар туралы кысқа мәліметтер болады.
Мысал міне: 1983 ж. маркетингілік жоспары өткен жылмен салыстырғанда фирма
табысын және сату көлемін бірқатар өсіруі керек, бакылауға алынған сату
көрсеткіші 80 млн долл, ол жоспарланған өсімінің 20%-і. Бұл өсімге жақсарып
келе жаткан экономикалық және бәсекелестік жағдайларға жэне де тауарды
тарату жағдайына да байланысты қол жеткізуге мүмкіншілік бар сияқты.
Болжамдалған табыс мөлшері 8 млн долл, демек, өткен
жылдың көрсеткішімен салыстырғанда 25 % артық. Бұл мақсатқа қол
жеткізу үшін ынталандыруға бөлінген бюджет мөлшері 1,6 млн долл, ол
жоспарланған сату сомасының 2%-іне теқ. Жарнамаға белінген бюджет мөлшері
2,4 млн долл, ол жосрарланған сату көлемінің 3 %-і.
Бақылау көрсеткіштерінің мәліметтері жоғары сатыдағы басшыларга
жоспардың негізгі бағытын тез аңғаруға мүмкіншілік береді. Мәліметтерден
кейін жоспар мазмұндамасьш қою керек.
ҚАЗІРГІ МАРКЕТИНГЬШС ЖАҒДАЙ. Жоспардың бірінші негізгі тарауьшда
мақсатты нарықшң сипаттамалары жэне фирманың осы нарықтары жағдайы
келтіріледі. Жоспарды кұрастырушы нарықты оньщ мөлшері, негізгі
сегаентгері, заказчиктердің мұқгаждығы және орталықгың арнайы факторлары
бойынша суреттейді, негізгі тауарларға шолу жасайды, бәсекелестердің
тізімін келтіреді жэне тарату арнасын көрсетеді.
КАУШТІЛПСТЕР ЖӘНЕ МҮМКШШІЛІКТЕР. Бұл тарау басшыларды тауар алдывда
кездесіп қалуы мүмкін кауіптіліктер мен мүмкіншіліктер туралы келешекке көз
тастауға итермелейді. Осының бәрінің мақсаты - фирмаға улкен ықпалын
тигізуі мүмкін маңызды окиғаларды алдын ала байкауға үйрету. Басқарушылар
өздерінің байқауьшша мүмкін болатын максимальды қауіптіліктермен
мүмкіншіліктерді санактауы керек. Темекі компания басқарушысы мынадай
тізімді болжамдады делік:
І.АКШ-тың бас дэрігері конгресске мынадай заң қабылдау туралы ұсыныс
жасады делік. Әр сигарет қорабыньщ ең бетінде бас сүйектің және
айқастырылған қос жіліктің суреті және мынадай ескерту орналасқан: "Ғылыми
дерек бойынша күндеяікті темекі тарту орта есеппен өмірді жеті жылға
қысқартады". *"'
2. Темекі тартуға тиым салынатьш қоғамдық орындар саны ылғи өсуде не
темекі тартушыларға жэне оны тартпаушыларға жеке бөлмелер
қарастырылуда.
3. Темекі егістеріне қңя-құмырсқаның жаңа түрлері шабуыл жасап,
егер
олармен күресу жолдары табылмаса, келешекте өсімдіктер
шыгамы төмендеп жэне бағаның қатты өсуі ықтимал.
4. Фирма лабораториясы салатгы зиянсыз темекіге айналдыруды ашу
жолында. Егер бұл табысты болса, денсаулыққа зиян келтірмейтін,
сонымен қанататтануға мүмкіншілік беретін темекі пайда болады.
5. Сигареттерді шет ел нарықтарында, әсіресе даму үстіндегі елдерде
тұтыну тез
өсуде.
6. Бірқатар топтар марихуананы легализациялауды талап етуде, демек,
оны сату үшін өсіруте еркіндік талап етуде.
Осы айтылған жағдайлардың эрқайсысы сигарет ендірушілерге бірқатар
ықпалын тигізеді. Бірінші үшеуін қауіптіліктер деп санауға
болады.
Қауіптілікке бІздер былай дей аныктама береміз:
Қауіптілік - накдылы оқиға не колайсыз тендеіщияларға байланысты пайда
болған, егер мақсатгы бағыттағы маркетингілІк ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Кәсіпорынның стратегиялық жоспарын әзірлеу
Маркетингті жоспарлаудың мәні мен мазмұны
Кәсіпорындағы маркетингті жоспарлау
Маркетингті жоспарлаудың теориялық негіздері мен «Қант»ААҚ-ның жұмысын тиімді жоспарлаудың маңызы
Коммерциялық банктердегі маркетингті жоспарлау
Кәсіпорынның тауар өндірудегі мүмкіншілігі
Фирманың басқару жүйесіндегі маркетинг
Пассивті стратегиялар стратегиялары
Кәсіпорын қызметінде маркетингті ұйымдастырудың теориялық негіздері
Фирманың міндеттері мен мақсаттары
Пәндер