Мемлекеттік органдар жүйесінің тиімділігі мен өнімділігін арттыру проблемалары - пәнаралық методологиялық проблема

Пән: Мемлекеттік басқару
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 35 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

КІРІСПЕ 3

I. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАР ЖҮЙЕСІ 5

1. 1. Мемлекеттік биліктің теориялық аспектілері 5

1. 2. Мемлекеттік органдар жүйесінің түсінігі 8

II. МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАР ІС-ӘРЕКЕТТЕРІ МЕН ҰЙЫМДАРДЫҢ ҚАҒИДАЛАРЫ 16

2. 1. Қазақстан Республикасының орталық басқару жүйесі 16

2. 2. Облыстық мемлекеттік органдар жүйесі 18

2. 3. Аудандық мемлекеттік органдар жүйесі 23

III МЕМЛЕКЕТТІК БАСҚАРУДЫ НОРМАТИВТІК - ҚҰҚЫҚТЫҚ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ 27

3. 1. Мемлекеттік органдар органдары қызметін құқықтық қамтамасыздандыру27

3. 2. Мемлекеттік органдар жүйесіндегі сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес 30

ҚОРЫТЫНДЫ 34

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 36

Кіріспе

Курстық жұмыс тақырыбының өзектілігі. Елдегі мемлекеттік органдар іс әрекеттері мен ұйымдардың қағидалары. Дегенмен, қол жеткізілген нәтижелерге қарамастан, оның әлі де алға қойған міндеттермен сәйкеспейтіні анық.

Ғылыми әдебиеттерде мемлекеттік органдар механизмі проблемасы көп жылдар бойы қарастырылуда. Дегенмен мемлекеттік органдар механизмі модельінің қоғамдық процесстерге жағымды әсер ету теория түрінде әлі де аяқталмаған.

Ғылыми әдебиеттерде мемлекеттік органдар теориясына ғалымдар әртүрлі түсінік береді. Қазақстан Республикасының Конституциясы бойынша мемлекеттік органдар дегеніміз қоғамдық процесстерге мемлекет тарапынан әсер ету. Мемлекет біртұтас құрылым, біркелкі механизм, сондықтан мемлекеттік органдар біркелкі түсінік. Ең жоғарғы деңгейде мемлекеттік басқарудың біртұтастылығы мемлекеттік билікті жүргізүді білдіреді.

Мемлекеттіміздің алғышартты белгілерінің бірі - Қазақстанның дүниежүзілік қоғамдастыққа толыққанды мүше болып, әлем мемлекеттерімен терезесі тең дәрежеде қарым-қатынас орната білуімен байланысты. Еліміздің тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев тәуелсіздігіміз жарияланғаннан бастап осы аса маңызды мәселеге айрықша мән беріп, ол мәртебенің тұрақтанып, нығая түсуі жолында аянбай, еңбек етіп келе жатқандығы да сол маңыздылықтан өрбіп келеді.

Мемлекет әдетте ұлттық негізде құрылады. Ол - ұлттың өсу, өркендеу қабілеттілігінің нышаны. Осыдан 18 жыл бұрын Қазақстан өзін тәуелсіз мемлекет деп жариялағанды. Мемлекетіміз бүгінгі таңдағы әлемдік дәрежеде көптеген өркениетті елдермен үзеңгілесіп, дүниежүзілік қоғамдастықтың белсенді мүшесіне айналып отыр.

Қазақстан Республикасының Конституциясына байланысты мемлекеттік билік біркелкі, Конституция негізінде және үш билік түрі бір - бірімен өзара әрекеттесу тепе - теңдік негізінде жүзеге асырылады.

Басқару билік тіреуішінсіз әлсіз болып есептеледі. Екі аспекті өте өзара тығыз байланысты және әсіресе қоғамды басқаруда оның құндылығы билік пен басқарудың бірге жүруі. XXI - ғасыр мемлекеттік басқарудың ғылыми негіздемесін жасады. Бүгінгі таңда, барлық жинақталған тәжірибеге қарамай, қоғамның дамуына ғылыми тұжырым беру қажет. Тәжірибе өткенге, өнер - интуицияға, ал ғылыми дәлелденген білім болашаққа жылжудың бағдарламаларын бере алады. Әрине, бұл тұжырымға нағыз ғылым жарайды, оның ағымдағы саясатты түсіндіруді дәлелдеуден қашқақтайтын ғылымның суррогаты жарамайды. Сондықтан, мемлекеттік басқарудың ғылыми негіздемесі екі фактордың өзара әрекеттесуінен: ғылымның даму дәрежесімен және мемлекеттік басқарудың оны қабылдауға дайындығымен, іс жүзіне асырылуымен байланысты.

Тақырыптың зерттелу дәрежесі. Мемлекеттік органдар мен биліктің өзара әрекеттесу механизмін зерттеуде ғалымдардың еңбектерін атап айтуға болады: К. Е. Кубаев, В. Н. Уваров, А. М. Байменов еңбектерін айтуға болады.

Зерттеудің мақсаты. Мемлекеттік органдар жүйесінің тиімділігі мен өнімділігін арттыру проблемалары пәнаралық методологиялық проблема ретінде қарастырылуда. Мемлекеттік басқарудың тиімділігі көзқарасы тұрғысынан биліктің әр деңгейінде шешім қабылдаудың механизмі, әдісі, тәсілі проблемаларына байланысты. Айта кететін маңызды мәселе қоғамда орын алатын әр қилы саяси, бұқаралық ақпарат құралдары, әлеуметтік процесстерді басқару, әкімшілік - мемлекеттік басқару, экология, қаржы салалары арасындағы кризистік жағдайларды шешудің жолдарын анықтау қажет. Бұл белгілі жағдай, шешім қабылдаудың механизмдері мен процесстері осы процесстің толық теңдігіне ие.

Қарастырылып отырған контексте, мемлекеттік органдар органдарының басты мақсаты мемлекеттік ұйымдардың, мекемелердің қызметінің тиімділігін, өнімділігін, сапасын және нәтижелігін арттыру. Ғылымға негізделген, билікті іс жүзіне асыратын мемлекеттік басқарудың тиімділігін арттыруға бағытталған бағдарламалар тек сол саланың жұмысшыларына ғана емес, бүкіл қоғамға пайдасын тигізеді.

Зерттеудің пәні. Кез - келген басқа ғылымдар секілді басқару теориясы өзінің зерттеу пәніне ие. Басқару теориясының пәні болып адамдардың, коллективтің, қоғамның қызығушылығында заңдардың объективті түрде тәжірибеде жүзеге асырылу механизмін талдау. Басқарудың ең күрделі түрі - әлеуметтік - саяси реттеумен байланысты мемлекеттік басқару, қоғамды басқару, экономиканы басқару.

Зерртеу методологиясы. Басқару теориясы басқа ғылымдар секілді де, өзінің зерттеу әдістеріне ие. Қазіргі заманның кең тараған зерттеу әдістерінің бірі ғылыми абстракция, жүйелік - мақсаттылық, комплексті әдістеріне жүгінеді. Осы ретте басқару теориясында функционалды талдау әдісі ерекше мәнге ие, себебі функция басқару теориясында басты категориялардың бірі болып табылады.

Ғылыми абстракция әдісі басқару теориясының жалпы заңдылықтарын ашуға көмектеседі. Құбылыстар мен процесстерді зерттеуде абстракті - логикалы, баланстық және социологиялық әдістер пайдаланылады. Ғылыми әдістерді қолдана отырып басқару процессіне зерттеу жүргізу зерттеудің ғылыми дәрежесін көтереді, нақты және дәл ғылыми тұжырым жасауға мүмкіндік береді.

I. Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдар жүйесі

1. 1. Мемлекеттік биліктің теориялық аспектілері

Басқару теориясынның күрделі категорияларының бірі билік.

Билік өзінің еркіндігін қабілеттілік пен мүмкіндігін басқару құралдары арқылы құқық, күштеу және мансаптың көмегімен адамдардың жүріс - тұрысына әсер етеді. Басшының жеке сапалары лауазымды билікпен бірге, эксперттік билікте бар. Басшының жоғарғы біліктілігі, тәжірибесі, таланты бағынушыларға жағымды әсер етеді. Жетекші өзіндік және лауазымды билікке ие болғанда, басқару тиімді жүргізіледі.

Биліктің ең жоғарғы формасы демократиялық қоғамда құқық принциптеріне негізделген - мемлекеттік билік. Мемлекеттік билік үш биліктің: заң шығарушы, атқарушы және сот билігінің өзара әрекеттесуі негізінде құрылады. Соңғы ақпараттық цивилизация және глобализация процесстері кезеңде интеллектуалды билікті де айтуға болады.

Мемлекеттік биліктің қайнар көзі халық болып табылады және билік «төменнен жоғары» принципімен жүзеге асырылады. Ал, төменгі деңгейге өкілеттілік жоғарыдан төменге мемлекет береді. Құндылықтар жүйесін ұзақ мерзімді уақытта қоғам қалыптастырады және ол мемлекетпен жүзеге асырылады. Тәуелсіз Қазақстан 1992 жылдың март айында Біріккен Ұлттар Ұйымының мүшесі бола отырып, мемлекеттік билікті «билікті бөлу» принципімен жүзеге асыра отырып, құқықтық мемлекет құруда. Мемлекеттік құрылыс тарихы мемлекеттің даму этаптарын күштеудің цивилизациялық формасынан пісіп жетілген мемлекеттік органдар формасына дейінгі тарихты қамтиды. Әртүрлі теориялар мен мектептер экономикалық және қоғамдық өмірде биліктің ролін әрқалай бағалайды. Маркстік билік теориясы билікті капитал билігі деп қарастыру теориясын айтқан [13] .

Билік басқару теориясында зеттелуде. Билікті жеке негізі бар билік, ұйымдастырушы билік деп бөледі. Ұйымдастыру билігі шешім қабылдау құқығының қайнар көзі ретінде күштеу, ресурстарды басқару билігіне, байланыстар билігі және марапаттау билігін қолданады. Бірқатар ғалымдардың пікірінше мемлекеттік билік теориясының қазіргі заман зерттеулерін пісіп жетілген мемлекеттің кезеңіне жатқызу керек деген пікір айтады. Қазіргі заман теориясына сәйкес билік өкілеттілігін жүзеге асыру мемлекеттік органдар жүйесі арқылы жүргізіледі.

Мемлекеттік органдар жүйесінде билік бағынудың иерархиялық құрылымы және мансаптық өсу жүйесіне негізделген. Бүгінгі таңда басты проблема билікті ұйымдастыру емес, тиімді мемлекеттік билікті жүргізуде. Оның негізі: қаншалықты қоғам өз қажеттіліктерін өтеуде билікті жүзеге асыра алады және қаншалықты тиімді мемлекеттік қызметті бақылай алатындығында.

Барлық цивилизация тарихы дәлелдегендей, мемлекеттік басқаруда функционалдық міндеттеріне байланысты мемлекеттік органдардың құрылуы міндетті. Осының негізінде, қарама - қайшылық пайда болады: мемлекеттік билік бір, бірақ оның тасымалдаушылары көп. Бұл билікті бөлу принципімен жүзеге асырылады, яғни мемлекеттік билік тәуелсіз шешім қабылдау өкілеттілігіне ие биліктің үш тармағымен жүзеге асырылады. Дегенмен, тәжірибе көрсеткендей әрбір билік тармағы абсалютті тәуелсіздікке ие емес. Бұл принцип логикалық дұрыс, себебі билік тармақтарының абсолютті тәуелсіздіктерге ие болуы мемлекеттің билік сапасын төмендететін еді. 1995 жылы қабылданған Конституция мемлекеттік билікті атқару функцияларына байланысты нақты үш тармақа бөле отырып, оның құқықтық негізін қалай отырып, мемлекеттің біртұтастығын, конституциялық, демократиялық саяси режимнің механизмін қамтамасыз етті. Осы орайда, Қазақстан Республикасында Президенттің конституциялық институты концептуалды мағынаға ие. Осы институттың мемлекеттік органдар процессінде рөлі мен орнын ғалымдар теориялық зерттеуге талпынуда.

Қарастырып отырған проблема қоғамның және мемлекеттің даму бағдарламасына болжам беруде, сонымен қатар елімізде құқықтық, демократиялық және азаматтық қоғам құру кезеңінде Президенттің заңды статусы мен рөлін нақтылауды қажет етеді. Жоғарыда айтылғандай, мемлекеттік - биліктік құбылыстар үш вариантта жүзеге асырылады. Соның ішінде атқарушы билік мемлекеттік биліктің халыққа жақын түрі ретінде ерекше теориялық мәнге ие болуы керек.

Мемлекеттік билік тек заң шығарумен шектелмейді. Мемлекеттік биліктің заңда көрсетілген негізі тәжірибеде жүзеге асырылуы қоғамды мемлекеттік басқарудың негізгі. Дәл билікті бөлу теориясында атқарушы билікке осындай түсінік беріледі. Өкілді билік мемлекеттік өмірді ұйымдастыру нормаларын қалыптастырады, ал атқарушы билік оның іс - жүзіне асырылуын жүзеге асырады. Дәл осы мақсатта барлық елдерде арнайы билік өкілеттіліктеріне ие атқарушы аппарат құрылады. Атқарушы аппарат әкімшілік деп те аталады. Бұл трактовка универсалды емес, әдетте Үкіметте, атқарушы органдар да, ұйымдар мен мекемелерді басқарушылар да әкімшілік деп аталады. Қазақстан Республикасының Конституциясында көрсетілгендей мемлекеттік билік біртұтас және ол Конституция, басқа да заңдар негізінде билікті үш тармаққа бөлу және бір - бірімен өзара әрекеттесу принципімен жүзеге асырылады. Кейбір өркениетті елдерде Конституция деген атымен жоқ. Есесіне олардағы әрбір заңның күші Конституциядан кем емес және қатаң сақталады.

Барлық құқықтық нормалардың негізгі жиынтығы болып табылатын Конституция. Қоғам қандай жағдайға тап болса да, қаншама қажеттілік туып отырса да, басқа зандар егер Конституцияға қиыспайтын болса қабылданбай тасталады. Дұрыс, әрине. Бірақ бұл Үкімет үшін Парламенттің өздігінен заң шығарып қабылдау құқын пайдалануына жол бермеудің басты тетігіне айналып отыр. Бұл Конституциялық Кеңестің осалдығынан болса керек.

Бізде де тәуелсіздік алған алғашқы жылдары Конституциялық бақылауды жүзеге асыру үшін Конституциялық Сот тандап алынған болатын. Ол 1992 жылғы шілдеде құрылып, сол жылы Конституциялық Сот туралы арнайы заң да қабылданған. Алайда, 1993 жылғы Конституцияның қабылдануымен Конституциялық Сот республикадағы бірегей сот жүйесінің құрамына қосылды. Ал 1995 жылғы жаңа Конституция арнайы Конституциялық Кеңес құрылып, жұмыс істеуіне жол ашылды. Бұл Кеңестің негізгі міндеті: Конституцияның үстемдігі мен тікелей қолданылуын қамтамасыз ету; адам мен азаматтың конституциялық құқықтарының, бостандықтары мен міндеттерінің қорғалуын қамтамасыз ету; билік бөлісу принципі қызметінің конституциялық механизмін қамтамасыз ету болып табылады [14] .

Негізінен біздің мемлекетіміздің құрылымы бойынша, Конституцияның беделі Конституциялық Кеңеске байланысты. Ал басқа елдерде бұл әр түрлі жолға қойылған. Мәселен, АҚШ, Жапония (т. б. ) мемлекеттерінде Конституциялық зандарды тексеру барлық соттарға жүктелген. Гвинея, Камерун (т. б. ) елдерінде бұл қызметті Жоғарғы Сот жүзеге асырады. ГФР, Ресей, Италия (т. б. ) елдерінде жалпы юрисдикция органдарынан бөлінген арнаулы орган - Конституциялық Сот құрылады. Ал Франция, Алжир (т. б. ) елдерінде конституциялық бақылау сот сипатындағы емес, арнаулы органға жүктелген.

Кез - келген мемлекеттік билік легитимділікті қажет етеді. Легитимді мемлекеттік билік - сол мемлекеттің азаматтарының келісімімен заңды түрде қабылданған билік. Мемлекетті басқару формасына байланысты биліктің легитимділігі әр түрлі елдерде әр калай жүргізіледі. Мысалы, демократиялы елдерде оның негізгі атрибуты басты Заң - Конституция. Диктаторлы мемлекеттерде арнайы декрет не жарлық негізінде немесе диктатор өзінің режимін өі бақылау арқылы легитимділік жасайды.

Мемлекеттік биліктің легимтимділік дәрежесі сол мемлекеттің азаматтарытарының саяси қадамдарды, сонымен қатар Президент пен Үкімет сайлауларын, саяси қызметкерлердің халықпен ашық кездесулерін қолдауы немесе қолдамауынан анықтауға болады. Легитимділік мемлекеттік биліктің тиімділігін арттырады, себебі оның жүргізетін шаралары халық қолдауына тәуелді.

Әлемнің алып мемлекеттері халықтың қолдауына ие бола алмай жойылып кеткен болатын. Бұл туралы, мысалы ежелгі Египет пен Рим империясынан Совет Одағы мен Югославия мемлекеттеріне дейінгі мысалдарды келтіруге болады.

Мемлекеттік билікке легитимді түрде саясаткерлер ие. Президент ел басы ретінде және Депутаттар билікті дауыс жинау арқылы халықтан алады және Конституция бойынша жоғарғы саяси биліктің өкілдері болып табылады. Сонымен қатар Үкімет мүшелері мен әкімдер саяси өкілеттіліктерге ие. Билік мемлекеттік басқарудың генераторы болып табылады.

Ресурстарды тиімді пайдалану билікті жүзеге асырудың рационалды механизмі болып табылады. Осы механизм арқылы билік өз мақсатына жету үшін әкімшілік жүргізеді. Ал, мемлекеттік басқарудың негізгі мақсаты қоғамның мүддесін қорғау. Билікті жүзеге асыру механизмі мемлекеттік басқаруда жеке адамдардың қызығушылықтарын ғана қорғауға жол бермеуі керек. Осы айтылған мәліметтерден түсінікті болғандай, мемлекеттік басқарудың тиімділігі билікті әкімшілік арқылы жүзеге асыруда тиімділігі артады. Осыдан келіп, мемлекеттік қызметкерлерді 1999 жылы мемлекеттік қызмет реформасын жасағанда мемлекеттік қызметшілерді әкімгершілік қызметкер деп, саяси қызметкер деп бөлдік. Яғни, әкімгершілік қызметтегі адамның қызметкерлігі көбірек болса, саяси қызметтегі адамда қайраткерлік басымдау болуы керек.

Заңда мемлекеттік қызметкердің анықтамасы нақты берілген. Мемлекеттік қызметкер - мемлекеттік органда заңды лауазымды қызмет атқаратын, республикалық, жергілікті бюджеттен немесе Ұлттық банктен жалықы төленетін, өзінің өкілеттілігін мемлекеттің функциялары мен тапсырмаларын жүзеге асыру мақсатында орындайтын Қазақстан Республикасының азаматы.

Мемлекеттiк саяси қызметшi - тағайындалуы (сайлануы), босатылуы және қызметi саяси-айқындаушы сипатта болатын және саяси мақсаттар мен мiндеттердi iске асыру үшiн жауап беретiн мемлекеттiк қызметшi.
Мемлекеттiк әкiмшiлiк қызметшi - мемлекеттiк саяси қызметшiлердiң құрамына кiрмейтiн, мемлекеттiк органда тұрақты кәсiби негiзде лауазымдық өкiлеттiктi жүзеге асыратын мемлекеттiк қызметшi; мемлекеттiк лауазым - мемлекеттiк органның нормативтiк құқықтық актiлермен белгіленген лауазымдық өкiлеттiк пен лауазымдық мiндеттердiң ауқымы жүктелген құрылымдық бiрлiгі;
Мемлекеттiк қызмет - мемлекеттiк қызметшiлердiң мемлекеттiк органдардағы мемлекеттiк билiктiң мiндеттерi мен функцияларын iске асыруға бағытталған лауазымдық өкiлеттiгiн атқару жөнiндегi қызметi;
Мемлекеттiк қызметшi - мемлекеттiк органда заңдарда белгiленген тәртiппен республикалық немесе жергiлiктi бюджеттен не Қазақстан Республикасы Ұлттық банкiнiң қаржысынан ақы төленетiн қызметтi атқаратын және мемлекеттiң мiндеттерi мен функцияларын iске асыру мақсатында лауазымдық өкілеттiктi жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының азаматы;
Лауазымды адам - ұдайы, уақытша немесе арнайы өкiлеттiк бойынша өкiмет өкiлiнiң мiндеттерiн жүйеге асыратын не мемлекеттiк органдарда ұйымдастырушылық-өкiм берушiлiк немесе әкiмшiлiк-шаруашылық қызметтердi орындайтын адам;

Лауазымдық өкiлеттiк - заңдарда белгіленген құқықтары мен негiзгi мiндеттерi бар мемлекеттiк қызметшiлер өз қызметiн жүзеге асыратын мемлекеттiк органдардың алдында тұрған мақсаттар мен мiндеттерге жауап беретiнін, нақты мемлекеттiк лауазыммен көзделген өкiлеттiк [16] .

1. 2. Мемлекеттік органдар жүйесінің түсінігі

Басқару ұлттық қажетті ресурс болып табылады. Мемлекеттік органдар термині шетел және отандық әдебиеттерде кеңінен қолданылады, сонымен қатар барлық елдердің заңдарында. Барлық қызмет шешім қабылдаудан, оның жүзеге асырылуынан және бақылаудан тұрады. Ғылыми әдебиеттерде мемлекеттік басқарудың екі түсінігі қалыптасқан: кең көлемдегі мемлекеттік органдар және тар көлемдегі мемлекеттік басқару. Басқару әр түрлі негізге байланысты бірнеше түрге бөлінеді. Қоғамдық өмір сүру сферасына байланысты басқару: қоғамды жалпы басқару, саяси басқару, идеологиялық басқару және т. б. болып бөлінеді. Басқа негіз бойынша - басқарудың көлемі мен мінез - құлқына байланысты басқару: қоғамды басқару, мемлекетті басқару, салаларды басқару, мекемелерді, ұйымдарды, ұжымдарды басқару және т. б. болып бөлінеді.

Барлық басқару салалары ішінде «мемлекеттік басқару» ерекше орын алады, оның себебі мемлекеттік органдар жеке өзіне тән ерекшеліктерге ие. Ең бірінші, осы басқару түрінің мақсатқа бағытталған, ұйымдастырушылық, бақылауға әсер ететін оның субъектісі мемлекет. Барлық ғалымдар мемлекетте күшті биліктің бар екенін мойындайды. Мысалға, М. Вебер: «Мемлекет …. . адамдардың легитимді түрде басқа адамдарды басқаруы» деген пікір айтады. Билікті күштеп жүргізу арқылы адамдардың жүріс - тұрысын қадағалау мемлекет туралы сөз қозғаудың классикалық түрі болып табылады. Қазіргі жаңа «Қысқаша философиялық энциклопедияда» адамдардың біріге жұмыс жасау негізінде қоғамдық әрекеттерді реттейтін билік құрылымы ретінде түсіндіріледі.

Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес, мемлекеттік органдар қоғамдық жүйеге мемлекет тарапынан әсер ету. Мемлекет - бұл бір механизм, бүтін құрылым, сондықтан мемлекеттік органдар біркелкі түсінік. Ең жоғарғы деңгейдегі абстракті - бұл мемлекеттік билікті қоғамда жүзеге асыру мемлекеттік органдар болып табылады.

Мемлекеттің мемлекеттілігі, оның басқа қоғам құрылымдарынан айырмашылығы, онда қоғамдағы жүргізілетін өмір сүріп жатқан адамдарға жүргізілетін мемлекеттік биліктің шоғырлануы. Ал, билік дегеніміз - адамдардың әр түрлі себептерге байланысты материалдық, әлеуметтік, интелектуалды, ақпараттық және басқа да өз еркімен, біле тұрып немесе күштеу арқылы басқа адамдардың мақсатты, нормативті тұрақты негізделген билігін мойындауы және осыған байланысты бір немесе басқа әрекеттер жасап, өз өмір сүруін құруы. Дәстүрлі қалыптасқан белгілі билік - жанұяда, адамдар топтарында, ұйымдарда, мекемелерде болады. Бірақ, биліктің барлық түрлері, мемлекеттік билікпен салыстыруға келмейді. Сондықтан мемлекеттік басқаруда оның басқару механизмдері мемлекеттік билікке жүгінеді, сол билікпен қамтамасыздандырылады. Осы айтылғандар тек тілектер, жәй айтулар, жақсы ойлар ғана емес, алға қойған мақсатқа жетудегі ұйымдастыру импульстері, бекітілген бақылау нормаларының міндетті түрде іс жүзіне асырылуы, орындалуы. Осыдан кейін, адамзат баласының барлық цивилизация кезеңінде күресіп келе жатқан қандай мемлекет, оның мақсаты, мақсатты қалай жүзеге асыру және т. б. негізгі проблемалары туындайды.

Мемлекеттік органдар республиканың әлеуметтік - экономикалық, саяси приоритетті міндеттемелерді қоғамдық процесстерге сәйкес мақсатты бағытталған, билік - басқару ретінде жүзеге асыруға әсер арқылы анықтауға болады. Қазақстан Республикасының Конституциясына байланысты мемлекеттік билік біркелкі, Конституция негізінде және үш билік түрі бір - бірімен өзара әрекеттесу тепе - теңдік негізінде жүзеге асырылады [3] .

Мемлекеттік органдар әртараптандырылған түсінік бойынша мемлекеттің барлық қасиеттеріне ие. Мемлекеттік басқаруда мемлекеттің әлеуметтік міндетін, қызметтерін және әдістерін қамтиды. Мемлекеттік билікті заң шығарушы, атқарушы және сот билігіне бөледі, мемлекеттің бақылау, ұйымдастыру, әсері арқылы реттеу, сақтау, құру адамдардың қоғамда өмір сүруі мемлекеттік билікке жүгінеді.

Мемлекеттік басқарудың ерекше қасиеті, оның бүкіл қоғамға таралуы, мемлекеттік саясаттың жүргізіліп жатқан басқа да қоғам шеңберіне таралуы. Көбінесе осы айтылған тезис басқару құбылыстарында қате түсініктер болып жатады, мысалы мемлекет адамдардың барлық іс - қимыл әрекеттеріне, қарым - қатынастарына араласып жататындай. Тек қана тоталитарлық, диктаторлық режимдегі мемлекет осындай іс - әрекеттерді енгізуге талпынады, бірақ оның өзі бүкіл қоғамдық іс - әрекетке араласуды бақылаудың мүмкін еместігін мойындады. Мұнда аз болса да еркіндік қалады. Мемлекет тек қоғамның дұрыс арақатынасы, адамдардың қоғамдық өмір сүруін кең көлемде еркіндікпен, тәуелсіздікпен және өзін - өзі басқарумен ұштасады.

Мемлекет заң шығару құқығымен қоғамда адамдардың өмір сүруінің жалпы ережелерін белгілейді және өзінің билік ережелерін бегілейді, билік күшінің орындалуын қадағалайды. Айта келе, үлкен әлемдік тарихи тәжірибеге сүйене отырып, әділ заңға негізделген қоғамға сүйенеді. Адамның құқықтық еркіндігі мемлекетте қабылданған заңдардың жүзеге асырылуынан басталады. Сондықтан қоғамға, адамға мемлекетте қарсы емес, керісінше оның негізін қалау арқылы қол жеткізілуі керек.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.