Еңбекақы төлеу бойынша қысқа мерзімді берешек

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

«Еңбекақы төлеу бойынша қысқа мерзімді берешек»

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

1 Еңбек рыногы

2 Еңбек ақы төлеу есебi

3 Жеке табыс салығы, элементері, есептеу және төлеу мерзімі, кезеңдері

ҚОРЫТЫНДЫ

КІРІСПЕ

Еңбекақы және оның көлемі кез-келген ел экономикасына әсерін тигізбей қоймайды. Еңбекақы - қиындығына, санына және сапасына сәйкес еңбекке сыйақы. Жалақы төлеудiң екi түрi бар: уақытша және атқарылған жұмыс көлемi бойынша. Уақытша төлеу дегенiмiз жұмысшының жұмыстағы уақытына төленедi. Атқарған жұмысы үшiн төлеу - жұмысшының көрсететiн қызметi, атқарған жұмысы және материалды жасаған көлемi мен орындаған сағаттары бойынша есептелiнедi. Еңбек ақыны төлеу бухгалтерияның ең маңызды бөлiмi және өнiмнiң өзiндiк құнын анықтауда негiзгi шығыны болады.

Жалақы негiзгi және қосымша болып екiге бөлiнедi:

Негiзгi жалақы - бұл жалақы жұмысшыларға нақты жұмыс iстегенi үшiн төленедi, оның жұмыс iстеген саны мен сапасына немесе өндiрген өнiмнiң бағалауына байланысты;

Қосымша жалақы- жұмысшыға еңбек заңына сәйкес кәсiпорындағы iстемеген жұмысқа, болмаған уақытына төленедi. Осыған кезектi демалыс ақысы, уақытша мемлекеттiк және қоғамдық мiндеттердi орындауға кеткен уақытқа төленедi.

Еңбекақы мөлшерлемесі әлеуметтік деңгейлерде негізгі табыс көзін көрсетеді, соның салдарынан оны дұрыс орнату мен есептеу бухгалтерлік есеп шешетін салалардың маңызды элементі болып табылады.

1 Еңбек рыногы

Экономикалық белсенді халық (жұмыс күші) - тауарлар мен қызметтерді өндіру үшін жұмыс күшін ұсынуды қамтамасыз ететін халықтың экономикалық белсенділігін өлшеуге арнайы белгіленген жастағы халықтың бір бөлігі. Экономикалық белсенді халық санына барлық қызмет түрінде жұмыс істейтіндер мен жұмыссыздар кіреді.

Экономикалық белсенді емес халық - қарастырылған кезең бойында жұмыс істемеген немесе жұмыссыз болған халықтың экономикалық белсенділігін өлшеуге арнайы белгіленген жастағы тұлғалар.

Жалдамалы (ақы төленетін) жұмыскерлер - еңбекақы, үстеме және т. с. с. түрде немесе заттай түрде ақыны (сыйақыны) қарастыратын жалдау шарты бойынша жұмыс істейтін тұлғалар.

Өзін-өзі жұмыспен қамту - бұл сыйақы мөлшері тауарлар мен қызметтер өндіруден (өткізуден) түскен табысқа байланысты болатын жұмыспен қамту (мұнда меншікті тұтыну табыстың бір бөлігі болып табылады) .

Жұмыспен қамтудағы ереже жөнідегі (жұмыспен қамтудағы мәртебе) Халықаралық топтамаға сәйкес өзін-өзі жұмыспен қамтыған жұмыскерлердің мынадай топтары анықталған:

Жұмыс берушілер - қандай да бір экономикалық қызмет түрінде және бір немесе бірнеше жалдамалы жұмыскерлері бар өзінің меншікті кәсіпорнын басқаратын немесе тәуелсіз кәсіпкерлік қызметпен шұғылданатын тұлғалар. Жалдамалы жұмыскерлер санына байланысты жұмыс берушілер арасында айырмашылық бар.

Өзін-өзі жұмыспен қамтыған жұмыскерлер - өз бетінше не болмаса бір немесе бірнеше серіктестермен жұмыс істей отырып, өзін-өзі жұмыспен қамту негізінде қызметпен шұғылданатын және ешқандай жұмыскерді тұрақты негізде жалдамайтын тұлғалар. Алайда зерттелген кезең бойында өзін-өзі жұмыспен қамтыған жұмыскер бір немесе бірнеше жұмыскерді тек қысқа мерзімді немесе тұрақты емес негізде жалдай алмайды және сондықтан ол жұмыс беруші ретінде жіктелмейді.

Төленбейтін отбасылық жұмыскерлер - туыс тұлға басқаратын кәсіпорында (шаруашылықта), әдетте, сыйақысыз жұмыс істейтін тұлғалар.

Өндірістік кооператив мүшелері - қай салада құрылғанына қарамастан, кәсіпкерлік қызметпен шұғылданатын еңбек кооперативінің мүшелері болып табылатын тұлғалар. Егер бұл топтағы жұмыскерлер саны шамалы болса, ол топтамадан алынып тасталуы мүмкін және мұндай кооперативтер мүшелері қандай да бір басқа топ құрамында жіктелуі мүмкін.

Жұмыссыздарға қарастырылған кезеңде жұмысы (табыс табатын ісі) болмаған, белсене жұмыс іздеген және жұмысқа белгілі бір уақыт кезеңінде кірісуге дайын болған халықтың экономикалық белсенділігін өлшеуге арнайы белгіленген (15 және одан жоғары) жастағы тұлғалар жатады.

Жұмыссыздық деңгейі - экономикалық белсенді халық санындағы жұмыссыздардың үлесі, пайызбен өлшенеді.

Жастар жұмыссыздығы деңгейі - 15-24 жас шамасындағы жұмыссыз халық санының осы жастағы экономикалық белсенді халық санындағы үлесі, пайызбен өлшенеді.

Ұзақ мерзімдік жұмыссыздық деңгейі - 1 жыл және одан астам уақыт бойы жұмысы болмаған жұмыссыз халық санының экономикалық белсенді халық санындағы үлесі, пайызбен өлшенеді.

Еңбекпен қамту органдарында тіркелген жұмыссыздар - жұмысқа орналасу мәселесі бойынша жұмыспен қамту өкілетті органдарына хабарласқан және жұмыссыз ретінде тіркелген, еңбекке қабілетті жастағы азаматтар.

Жұмыссыздықтың ұзақтығы (жұмыс іздеудің ұзақтығы) - жұмыссыз адамның жұмыс іздеп жүрген кезеңінің ұзақтығы.

Жұмыскерлердің тізімдік саны - азаматтық-құқықтық сипаттағы шарт бойынша жұмыс істейтін адамдардан басқа жасалу мерзіміне қарамастан жеке еңбек шарты бойынша жұмысқа алынған адамдар саны.

Орташа жалақыны есептеу үшін қолданылатын, қызметкерлердің нақты саны - жұмысқа ресми қатысы бар қызметкерлердің жекелеген санаттарын (мысалы, жүкті болғанда және босанғанда, баланы күтүге демалыс алған адамдар және әкімшілік тарапынан еңбекақының сақталуынсыз демалыста болғандар) шегергендегі құрамдық тізімдегі қызметкерлер саны.

Бос жұмыс орны - жұмыс берушілердегі бос жұмыс орны (немесе лауазым) .

Еңбекақы - қиындығына, санына және сапасына сәйкес еңбекке сыйақы (табыс) .

Орташа айлық атаулы еңбекақы тізімдік құрам жұмыскерлері мен қосымша істеушілердің нақты есептелген жалақы қорын нақты жұмыс істегендер санына (яғни орташа еңбекақыны есептеуге арналған саны) және есеп беру кезеңіндегі ай санына бөлу жолымен есептеледі.

Атаулы еңбекақы индексі - есепті кезеңде базистик кезеңмен салыстырғанда жалақының өзгеруін сипаттайтын салыстырмалы көрсеткіш.

Нақты еңбекақы индексі - салыстырмалы көрсеткіш, орташа атаулы еңбекақы индексін тауарлар мен қызметтердің тұтыну бағаларының индексіне бөлу арқылы есептеледі. Индекстің екеуі де бірдей уақыт кезеңіне қатысты болуы керек.

2 Еңбек ақы төлеу есебi

Еңбек ақы төлеу есебi еңбектiң өнiмдiлiгiнiң өсуiне және өнiмнiң өзiндiк құнының төмендеуiне және еңбек тәртiбiнiң мықты болуына көмектеседi. Шаруашылық әрекеттерi жұмысшыларды жұмысқа алу, жұмыстан босату, қызметшiлер санын өзгертiп, жұжұмысшыларды жұмысқа орналастыру.

Жұмысқа жаңадан алған кезде алғашқы құжаттар толтырылады (өтініш, дипломның көшiрмесi, автобиография т. б. ) Кадрлар бөлiмiнде әрбiр жұмысшыға арнайы карточкалар толтырылады.

Бухгалтерияда еңбек есебi бұйрық келiп түскеннен басталады. Әр жұмысшыға арнайы немесе лицевой шот ашылады, ол құжатта: қай күннен бастап жұмысқа алынғаны (ай, күнi), жалақысы, ай сайын есептелiнген жалақы, жалақыдан ұсталымдар және кассадан берiлген қолма-қол ақша көлемi.

Еңбек ақыны төлеу бухгалтерияның ең маңызды бөлiмi және өнiмнiң өзiндiк құнын анықтауда негiзгi шығыны болады.

Жалақы негiзгi және қосымша болып екiге бөлiнедi:

Негiзгi жалақы - бұл жалақы жұмысшыларға нақты жұмыс iстегенi үшiн төленедi, оның жұмыс iстеген саны мен сапасына немесе өндiрген өнiмнiң бағалауына байланысты;
Қосымша жалақы- жұмысшыға еңбек заңына сәйкес кәсiпорындағы iстемеген жұмысқа, болмаған уақытына төленедi. Осыған кезектi демалыс ақысы, уақытша мемлекеттiк және қоғамдық мiндеттердi орындауға кеткен уақытқа төленедi.

Еңбек ақыны төлеу негiзiнде тарифтiк қойылымдар жатыр, ол экономиканың барлық салаларда, барлық кәсiпорындарда меншiгiнiң түрiне қарамастан бекiтiледi.

Еңбек ақы ақшалай немесе натуралды түрде бөлiнуi және төленуi мүмкiн.

Жалақы төлеудiң екi түрi бар: уақытша және атқарылған жұмыс көлемi бойынша. Уақытша төлеу дегенiмiз жұмысшының жұмыстағы уақытына төленедi. Атқарған жұмысы үшiн төлеу - жұмысшының көрсететiн қызметi, атқарған жұмысы және материалды жасаған көлемi мен орындаған сағаттары бойынша есептелiнедi.

Негiзгi жалақыны есептеу. Мысалы: Жубауова Ақмарал жұмысқа 10. 01. 2006 жылы кiрдi. Бiр айдағы жалақы 1 теңге. Уақыт бойынша жұмыс iстейді. Негiзгi жалақыны есептеуге бір айдағы жалақыны сол айдың жұмыс күнiне бөлуi қажет. Әр айдағы жұмыс күнi былай анықталады.

31- 6 =25 жұмыс күнi

1/25=400 теңге

400 теңге - бiр күнгi жалақы

20 жұмыс күнi *400 теңге =8000 теңге.

Мысалы: бiр детальдi оңдауға 1сағ. 30 мин. керек,

1сағ жұмыс iстегенi үшiн - 40 теңге.

Бұл айда 70 деталь жасалынуы керек.

1 деталь = 1, 5 сағ *40 теңге =60 теңге.

70 деталь *60 теңге =4200 теңге.

Қосымша жалақыны есептеу. Қосымша жалақыны есептеу 2000 жылдан бастап барлық жұмысшылар 12 ай жұмыс iстегеннен кейiн керектi демалысқа шығуға тиiс . Мысалы: жұмысшы 2005 жылы 1 октябрiнен - 2006 жылдын 1 октябрiне дейiн 1 жыл жұмыс iстейдi. 3 ноябрден 2006 жыл бастап жұмыс күнiне кезектi демалыс берiледi. Қосымша жалақыны есептеу керек, ол үшiн 12 айға есептелiнген жалақы алынады.

Есептелiнген жалақы дегенiмiз салық ұсталынбаған жалақы.

Мысалы: жалақы - 8000 теңге

8000 - 800 теңге (10% - мiндеттi түрде зейнетақы қорларына бөлiнедi)

7200 теңге - жұмыс iстеген үшiн алынған кiрiстер (жалақы) .

7200 - 1030 = 6170 теңге - осы жалақыдан жеке табыс салығы ұсталынады.

I-VI айлар 2006 жыл ; январьдан июльге дейiн 1 теңге = 6 теңге.

VII, VIII, IX, X айлар - 12000*4 =48000 теңге

XI XII 2005 жыл - 8000*2=16000 теңге

124000 теңге - бiр жылдағы жалақы. Бiр жылдағы тапқандағы табысты 12 айға бөлеміз.

124000/12=10333 - орта жалақы.

Қосымша жалақыны есептеу үшiн 1 күндегi орта шаманы табу керек. 1 айдағы орта жалақыны 25, 4 деген коэффициентке бөлемiз. 25, 4 деген коэффициент бір жылдағы әр айдағы жұмыс күндерiнiң қосындысын 12-ге бөлгенде 25, 4 коэффициент табылады.

10333/25, 4=406, 81 теңге - 1 күндегi орта шама

406, 81 теңге *24=9763, 46 теңге - есептелген қосымша жалақы немесе отпуск сомасы.

8000/25*2=615, 38+9769, 46=10379, 14 теңге - ноябрь айындағы есептелiнген жалақы.

10379, 14 - 10% = 10379, 14 - 1038 = 9341, 14 - 1030 = 8311, 14.

Отпуск күнiн анықтау тәртiбi.

Мысалы: 1 қаңтардан бастап - 15 маусымға дейiн жұмыс iстедiк. Онда 5 жарым ай жұмыс iстегенi үшiн компенсация төленуi керек.

24/12=2*5, 5=11

48/12=4*5, 5=22

18/12=1, 5*5, 5=8, 25

Уақытша жұмысқа жарамағандығы кезiнде көмек төлеу.

Жұмысқа жарамаған кезде, заңды құжат болып ауырған кездегi құжат табылады. Ауырған кездегi төлемдер жалақы көлемiне және жұмыс iстеген стажына байланысты.

Стаж: Стаж

%: %

Стаж: 0 - 3 жыл

%: 30

Стаж: 3 - 5 жыл

%: 60

Стаж: 5 - 8 жыл

%: 80

Стаж: 8 - < жыл

%: 100

Мысалы: 1 қаңтар 200, жылдан бастап жұмыс iстейдi. Жалақысы 1 теңге. Қазан айында 15-нен 25-не дейiн ауырғаны туралы анықтама алып келдi. 1/25=400 теңге.

9 жұмыс күнi ауырды. 25 - 9=16. Сонда 16 күн жұмыс істеді.

9*200=1800 теңге ауырғаны туралы анықтама бойынша төлеу

16*400=6400 + 1800= 8200 теңге

Уақытша жұмысқа жарамағандығы төлемдер 10 есе көбейтiлген есептеу көрсеткiштерiнiң сомасынан аспау керек. 1030*10=10300 теңге. Бұл төлемдерден табыс салығы ұсталынбайды.

Жалақыны төлеудiң синтетикалық есебi балансқа қарағанда пассивтi шотта жұргізіледі. Бұл шоттың кредиттiк сальдосы - есептелген жалықы, кәсiпорындардың жұмысшыларының алдындағы қарыздары. Кредиттiк айналымы - осы кезеңдегi есептелiнген жалақы, ал дебеттiк айналымы - жалақыдан ұсталымдар (зейнетақы қорларына, жеке табыс салығы, жалақыдан ұсталымдар) және кассадан берiлген ақшалай қолма-қол қаражаттар.

Жалақының аналитикалық есебі бухгалтерияда карлар бөлiмнен бұйрық келгеннен басталады. Әр бiр жұмысшыға арнайы шот толтырады. Бұл құжатта жұмысшының аты-жөнi, әр айдағы алатын жалақысы, қай кезеңнен бастап жұмысқа кiредi, атқаратын жұмысы, мамандығы, кассадан алатын табыс т. б. Аналитиқалық есебiн ұйымдастыруда табель жұмыс көлемiн есептеуесептеу үшiн толтырылады.

ҚР жалақы түрiнде алатын кiрiстер шектелмеген, олар жеке табыс салығы негiзiнде реттеледi. Табыс салығы қаржы министрлiгiнiң және салық инспекциясының бекiткен нормасы, құқықты актiлерi бойынша ұсталынады.

3 Жеке табыс салығы, элементері, есептеу және төлеу мерзімі, кезеңдері

Жеке тұлғалар бойынша бюджетпен есеп айрысу есебі пассивтік шотында жүреді.

Салық салу объектілері болып :

төлем көзінен салық салынатын табыстар;
төлем көзінен салық салынбайтын табыстар.

Төлеушілері болып салық салу объектілері бар жеке тұлғалар болып табылады.

Резидент емес жеке тұлғалар жеке табыс салығы бойынша салықты есептеп, төлейді және жеке табыс салығы бойынша салық декларациясын табыс етеді.

Қызметкерлердің Қазақстан Республикасының тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңында белгіленген, жылына ең төменгі жалақының 12 еселенген мөлшерінен аспайтын жалақысының төлем көздерінен салық салынатын кірістеріне, қызметкерлердің тоқсан ішіндегі орташа айлық кірісі ең төменгі жалақы мөлшерінен аспайтын жағдайда “0” қойылым бойынша салық салынуға тиіс.

Дивидендтер, сыйақылар мен ұтыстар түріндегі табыстарға 5 пайыздық қойылым бойынша салық салынады.

Адвокаттардың және нотариустардың табыстарына 10 пайыздық қойылым бойынша салық салынады.

Салық төлеушінің төлем көзінен салық салынатын табыстарына:

қызметкердің табысы;
біржолғы төлемдерден алынған табыс;
жинақтаушы зейнетақы қорларынан берілетін зейнетақы төлемдері;
дивидендтер, сыйақылар, ұтыстар түріндегі табыс;
стипендиялар;
жинақтаушы сақтандыру шарттары бойынша табысы жатады.

Салықты есептеу және төлеу. Салық агенттері жеке табыс салығын есептеу мен ұстап қалуды төлем көзінен салық салынатын табыс күннен кешіктірмей жүргізеді. Салық агенттері төленген кірістер бойынша салықты аударуды төлем төленетін айдан кейінгі айдың 15-не дейін өзінің орналасқан жері бойынша жүзеге асырады. Салық агенттері тиімті бюджеттерге құрылымдық бөлімшелер бойынша салық төлеуді олардың орналасқан жері бойынша жүзеге асырады.

Жеке табыс салығы бойынша есеп-қисап. Салық агенттері жеке табыс салығы бойынша есеп-қисапты салық органына салық төленетін жер бойынша есепті тоқсаннан кейінгі айдың 15-нен кешіктірмей табыс етеді. Жеке табыс салығы бойынша есеп-қисапта қосымшада жеке тұлғаның төленген табыстары туралы мәліметтер көрсетіледі.

Салық шегерімдері.

Қызметкердің төлем көзінен салық салынатын табысын анықтау кезінде салық жылы ішіндегі әрбір ай үшін шегерімге мыналар жатқызылады:

Қазақстан Республикасының заң актісінде табысты есептеудің тиісті айға белгіленген бір айлық есептік көрсеткіш мөлшеріндегі сома;
асырауындағы адам пайда болған айдан бастап қызметкердің асырауындағы отбасының әрбір мүшесіне айлық есептік көрсеткіш мөлшеріндегі сома.

Аталған шегерімдер бір салық төлеушінің табысына - отбасы мүшесіне қолданылады.

Асырауындағы адам, салық төлеушінің табысы есебінен өмір сүретін және айына бір айлық есептік көрсеткіш мөлшерінен асатын жеке табыс көзі жоқ, салық төлеушінің отбасы мүшесі;

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.