Денсаулық сақтау саласы

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 60 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

Зерттеу жұмысының сипаты таңдап алынған бітірушінің ғылыми жұмысы қазіргі таңдағы денсаулық сақтаудың мәселелері мен қоғамдағы алатын орны, атқаратын қызметтерін, рөлін анықтайды.

Өзектілігі. Медицина әлеуметтануы мен денсаулық сақтау - әлеуметтану саласы, жаңа заман қоғамындағы медицина мен денсаулық проблемаларын зерттейді. Адамдардың денсаулық сақтау мен медициналық қызмет көрсету саласын ерекше мінездейтін, әлеуметтік және әлеуметтану процестерін кешенді қатынастарынның заңдылықтарын және әлеуметтану проблемаларын, құбылыстарын зерттейтін бағытын біріктіретін әлеуметтану саласы. Медицина денсаулық сақтау саласының бір ғана жүйесі болғандықтан, заңдылық құқығы жоқ болып саналады. Әлеуметтік салада бір сала болып есептеледі. Әлеуметтік теорияны зерттей отырып, денсаулық сақтау ғылыми практикада «медициналық әлеуметтану» болып есептеледі. Сондықтан әлеуметтік өмірдегі саланың толық көлемін және әлеуметтік процесін кең түрде қарастырады. Ол процестерді және денсаулық сақтаудың барлық саласындағы тек бір проблемаларын емес, медицина қызметкерлерін байланыстарын зерттейді. «Денсаулық сақтау» термині әр түрлі институттарға қатысты, денсаулық сақтау мен қолдау және отбасындағы денсаулық, білім, еңбек, дін, құқық салалары функцияларына әсер етуші болып табылады. Денсаулық сақтау адамзат өркениетімен бірге өсіп келеді. Адамдардың өз денсаулығын күтуі мен ауруды емдеуі себеп болады. Адамдарды дәстүрлі еммен діни адамдары емдеген еді. Кейбір дәстүрлі орындарда бұл дәстүр әлі күнге дейін жалғасын табуда. Денсаулық сақтау әлеуметтану институты сияқты XIX-шы және XX-шы ғасырларда қалыптасты. Денсаулық сақтау саласы экономикалық саясатқа кеңестік үлгі береді. Қазіргі кезде алғашқы - медициналық көмектің сапасы артып, аурудың алдын алу жұмыстары сауатты түрде жүргізілетін болды. Жаңа жалпыұлттық медициналық-демографияны зерттеу репродуктивті денсаулыққа, жаңа туылған нәрестенің, жасына жетпеген баланың денсаулығына әсер ететін факторларды анықтайтын процессі. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының анықтауы бойынша барлық өлім-жетімнің себептері дұрыс тамақтанбау. Дұрыс тамақтану әр түрлі инфекциялық емес және инфекциялық аурулардың алдын-алу болып, сонымен қатар алғашқы медициналық-санитарлы көмек болып саналады. Денсаулық сақтау саласының дамуы сапалы жетістікке қол жеткізуі қызмет көрсету технологиялары.

Медицинаның қоғам дамуындағы орнын табу әлеуметтану функцияларының анықталуы, қоғам дамуына әсер етуі, адам өмір сүру салтының қалыптастырылуы, оның рухани өміріне жобалау құндылығын анықтау болып табылады.

Медицина әлеуметтануы бұл сұрақтардың барлығын халық игілігі мен жетістігі үшін шешеді.

Медицина адамзат өмірінің бір бөлігі болғандықтан даму үрдісінің нәтижесі болып табылады. Қазақстан денсаулық сақтау саласы көне заманнан бері пайда болды.

Денсаулық сақтау саласы - бұл мемлекеттік қызметтің ең маңызды салаларының бірі болып табылады. Медицинаның жоғарғы деңгейі мен қол жетімділігі - Қазақстан халқының әл-ауқаты мен болашағының кепілі болып отыр. Яғни соңғы жылдары республикалық денсаулық сақтау жүйесі көптеген реформалар мен өзгерістерге ұшырады. Бұл өзгерістердің алдын - алу мен емдеуге байланысты жаңа көзқарастар қайта қарастырылған, заңнамалық негізде дайындалған.

Зерттеу жұмысының объектісі медициналық әлеуметтану объектісін анықтау «адам- қоғам қатынасы» жүйесі арқылы шешілген түрдегі табиғи түрін қосады, адамның психофизикалық және анатома- морфологиялық ағзасының өмір сүру қабілеттері қосылады. Сонымен айта кететін жайт, өзінің барлық адамтанудағы мәселелерін әлеуметану медицинасы биологиялық және әлеуметтік бірлік деңгейінде зерттейді, жеке тұлға мен ұжым өмірінде де кездеседі.

Зерттеу жұмысының пәні денсаулық сақтау әлеуметтік институт ретінде қалыптасуы және Қазақстан республикасының денсаулық сақтау жүйесінің мәселелері мен мемлекет арасындағы байланыстары.

Жұмыстың мақсаты Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау жүйесінің мәселелерді зерттеу және талдау жасау.

Жұмыстың міндеттері:

Денсаулық сақтау әлеуметтік институт ретінде қалыптасуын анықтау;
Қазақстан Республикасындағы денсаулық сақтау жүйесінің мәселелері мен трансформациясын, инновациясын, қарастыру;
Қазіргі таңдағы денсаулық сақтау қоғам мен мемлекет арасындағы байланыс модельдерін анықтау.

Жұмыстың зерттелу деңгейі. Медициналық әлеуметтану мен денсаулық сақтаудың дамуына әлеуметтанушы ойшылдар: К. Маркс, Энгельс, Франк, Парсонс, Мертон, Фуго, Мэмфорт, Наварро, Уинтер және т. б үлкен еңбектер жасады. 1950-1970 жылдары медицина әлеуметтануы мен айналысқан ғалымдар Д. А. Бирюков, Н. И. Гращенков, В. М. Жданов, А. М. Изуткин, О. В. Кербиков, Ю. П. Лисицын, В. Ф. Сержантов, Б. Я. Смулевия, Г. И. Царегородцев. А. М. Изуткин, В. П. Петленко, Г. И. Царегородцев, «Медициналық әлеуметтану» монографиясында әлеуметтік философиялық мәселелер қарастырылады. Қазақстандық денсаулық сақтау саласының тарихында төмендегідей қазақ дәрігерлерінің есімдері аталады: А. Алдияров, С. Асфендияров, А. Айтбакин, Б. Баширов, Х. Досмұханбетов, И. Жақсылықов және т. б.

Жұмыстың теориялық негізі. Теориялық және практикалық медицина белгілі бір деңгейде тарихи-материалисттік жазықта жатқан теориялық-танымдылық, тәрбиелік (идеологиялық) саясат пен гуманды сұрақтарды ғылыми шешіммен орындайды. Қазіргі уақытта адам тарихын тану табиғатымен мүгедектерді және әлеуметтік жеке бас ретінде, танымды-ғылыми тұрғысы негізінен, қоғамдық әдістерімен әлеуметтану аймағын толыққанды тану болып тұр. Денсаулық сақтау теориядағы әлеуметтік үйреніс саясатты жолдама денсаулық сақтау-мемлекеттік саясаттың ерекше бөлігі, халық пен әлеуметтік топтың түрлі қызығушылығын терң қарайтынын көрсетеді.

Жұмыстың тәжірибелік негізі. Медициналық әлеуметтанудың практикалық мақсаты болып ұйымның теориясы негізі болып денсаулық сақтаудағы жоспарлау мен басқару жатады . Әлеуметтану медицинасы-құндылығымен, моральды-аксиологиялық бағдарын денсаулық сақтаудағы әлеуметтануға ие, сонымен қатар ғылыми сала болып табылады. Адамның өмір сүру құндылығын зерттеудегі моральды және құндылық аспектілері қалыпты болады және оның патологиясы-осы ғылымның нәтижелі функцияналды қажеттілігі болып есептеледі .

Жұмыстың құрылымы кіріспеден, екі негізгі бөлімнен, алты бөлімшеден, қорытындыдан және пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады.

ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ ӘЛЕУМЕТТІК ИНСТИТУТ РЕТІНДЕ ДАМУЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ-ӘДІСТЕМЕЛІК НЕГІЗІДЕНСАУЛЫҚ ЗЕРТТЕУ ОБЪЕКТІСІ РЕТІНДЕ

Медицина әлеуметтануы мен денсаулық сақтау - әлеуметтану саласы, жаңа заман қоғамындағы медицина мен денсаулық проблемаларын зерттейді. Адамдардың денсаулық сақтау мен медициналық қызмет көрсету саласын ерекше мінездейтін, әлеуметтік және әлеуметтану процестерін кешенді қатынастарынның заңдылықтарын және әлеуметтану проблемаларын, құбылыстарын зерттейтін бағытын біріктіретін әлеуметтану саласы(Писаренко И. Я) . Бұл саланы кейбір ғалымдар медициналық әлеуметтік проблемаларының шектейтінің айтты [1] . Медицина денсаулық сақтау саласының бір ғана жүйесі болғандықтан, заңдылық құқығы жоқ болып саналады. Әлеуметтік салада бір сала болып есептеледі. Әлеуметтік теорияны зерттей отырып, денсаулық сақтау ғылыми практикада «медициналық әлеуметтану» болып есептеледі. Сондықтан әлеуметтік өмірдегі саланың толық көлемін және әлеуметтік процесін кең түрде қарастырады. Ол процестерді және денсаулық сақтаудың барлық саласындағы тек бір проблемаларын емес, медицина қызметкерлерін байланыстарын зерттейді. «Денсаулық сақтау» термині әр түрлі институттарға қатысты, денсаулық сақтау мен қолдау және отбасындағы денсаулық, білім, еңбек, дін, құқық салалары функцияларына әсер етуші болып табылады.

Еуропа мемлекеттерінде әсіресе Ұлыбританияда, Германияда, Францияда денсаулық аспектілері VIII ғасырдың соңынан әлеуметтік медицина шегінде зерттелді. Францияда Ұлы көтеріліс әсерінен қоғамдық денсаулық сақтау концепциясы пайда болды [6] .

Екі жүз жыл шамасында медицина әлеуметтануы мен денсаулық сақтау проблематикасы пайда болды. Ол эпидемология мен әлеуметтік гигиенада пайдаланылды. Медициналық әлеуметтану мен денсаулық сақтау 1950 жылы АҚШ-та мамандырылған сала ретінде пайда болды. Екінші дүниежүзілік соғысынан кейін медициналық әлеуметтану мен денсаулық сақтау тез дамыды. Қазіргі кезде шет елдерде әлеуметтану саласы кең тараған медицина білімі де жеке бір сала болып саналады. Медициналық әлеуметтану мен денсаулық сақтаудың дамуына әлеуметтанушы ойшылдар: К. Маркс, Энгельс, Франк, Парсонс, Мертон, Фуго, Мэмфорт, Наварро, Уинтер және т. б үлкен еңбектер жасады:

1) жаңа заман қоғамында денсаулыққа байланысты туындаған көптеген мәселелердің әлеуметтік табиғаты бар;

2) адам денсаулығы мен өмірі жоғарғы әлеуметтік құндылық болып есептелді;

3) медицина тарапынан аурулардың жас мөлшерін аурудың әлеуметтік аспектілерін зерттеу үшін қадағалайтын болды. Әсіресе психиатрия, педиатрия, отбасылық медицина, гериатрия және коммуналды медицина бағытындағылар;

4) жоғарғы оқу орындарында әлеуметтану бөлімін ашу қажеттілігі пайда болды.

Батыс әлеуметтанушыларының арасында медициналық әлеуметтану мен денсаулық сақтау саласын зерттемеген маман жоқ. Көптеген баспалар мысалы «денсаулық және қоғамдық тәртіп», «әлеуметтану ғылымы мен медицина», «денсаулық пен аурудың әлеуметтануы». Ресейде қарапайым крестьяндардың денсаулық мәселесін М. В. Ломоносов және А. Н. Радищев, бірінші болып қарастырды [2] .

1920 жылы одақ денсаулық сақтау негізін қалаған көрнекті дәрігерлер: Н. А. Семашко, С. И. Мицкевия, А. И. Винокуров, Э. П. Соловьев. Олар медицина мәселесімен бірге денсаулық сақтаудағы әлеуметтік мәселелер толығымен назарларынан тыс қалдырмады. 1950-1970 жылдары медицина әлеуметтануы мен айналысқан ғалымдар Д. А. Бирюков, Н. И. Гращенков, В. М. Жданов, А. М. Изуткин, О. В. Кербиков, Ю. П. Лисицын, В. Ф. Сержантов, Б. Я. Смулевия, Г. И. Царегородцев. А. М. Изуткин, В. П. Петленко, Г. И. Царегородцев, «Медициналық әлеуметтану» монографиясында әлеуметтік философиялық мәселелер қарастырылады:

1) адамның биоәлеуметтік бірлігіндегі мәселесі;

2) адам мен табиғаттың өзара қарым-қатынасы;

3) ғылыми-техникалық процестердегі адам денсаулығы мен өмірін сақтау проблемалары;

4) денсаулық сақтау мен өмір сүру салты мәселелері;

5) медицинаның жаңа заман қоғамындағы этникалық мәселелері медицинадығы әлеуметтану және денсаулық сақтау негізгі зерттеулер бағытына бөлуге болады.

Қоғамдық сала ретінде денсаулық сақтау адамның күнделікті өмірімен байланысты. Оның әлеуметтік субъектісіндегі негізгі өлшемдері:

1) денсаулық пен медициналық қызмет көрсету жағдайы;

2) өмір сүруге тиімді медициналық қызмет;

3) денсаулық сақтаудағы кепілді медициналық көмек алу мен азаматтық құқықтары;

4) медициналық көмекті тандау.

5) өмір сүру ресурсын құрдағы денсаулық сақтау ресурстарының дамуы;

6) денсаулық сақтаудағы және медициналық қызметі әлеумтеттік бақылау;

7) денсаулық сақтаудағы әлеуметтік субъектінің жауапкершілік дәрежесі;

8) денсаулық сақтаудағы жағдайлармен мүмкіншіліктер;

9) денсаулық сақтау саласындағы әлеуметтік қызығушылықтар [3] .

Денсаулық сақтау әлеуметтану институттарына негізгі өлшемдерідің бірі мыналар:

1) медицина құндылықтары (мақсаттары, принцптері, кодекстері) ;

2) медицинаның қалыптасуы мен функциялары;

3) оның ішкі институттық ұйымдарының түрлері (ақылы, жеке мемлекеттік, коммуналды, қайырымдылық қорлары кіреді) ;

4) медицина нышандары;

5) медицинаның құқұқ пен әдеп арасындағы дәрежесі (дәрігерлер, пациенттер, мемлекет және т. б. ) ;

6) мамандар дәрежелерінің жүйесі;

7) мамандандырылған білім жүйесі мен таңдаулар.

Медицина моделі-медицинадағы инфекциялық аурулар теориялары шыққаннан бері ғылыми түсінікке енді. Бұл моделдерге:

1) медицинаның ауру араласуындағы төменгі объектісі болып саналады;

2) ғылыми медицина ғылымы адамның ағзасын ерекшеліктеріне мән бере отырып емдейді.

Медициналық модель технократикалық аурудың шектелген ортасында ғана тиімді болады. Жаңа заман қоғамының мәселелерін шешуші ретінде денсаулық сақтау жүйесінде қажет етіледі және аурудың таралуына қарсы тұрады. Әлеуметтануда медициналық жақындық сияқты профилактикалық шараларын өткізуде, ауру мен денсаулықтың факторларына әлеуметтік жақындығын шығара отырып, әлеуметтік мәдени жаман қылықты тәртібін анықтайды. Мысалы, шылым шегу, ауруға үйренісу, нашар тамақтану сияқты. Медициналық модельдердің шыншылары жиі медициналық «ұяшықтарды» бекітуде жағдайы мен тәртіп түрлері мен алғашқы әлеуметтік ауытқыларды күшейтуге бейімделді. Медициналық әлеуметтану және денсаулық сақтаудағы методологияның қалыптасу рөлі ерекше. Алғашқы болып, ол (медицина) медицинаның әлеуметтік, мәдени және тарихи білімінің бар екенін біледі. Медициналық әлеуметтану және денсаулық сақтаудағы медицина білімі ғылыми шындықты ғана зерттемей, сонымен қатар жақсы жағынан денсаулыққа әсер етуші құралы болып табылады. Медициналық әлеуметтану және денсаулық сақтаудың әрі қарай дамуы методологиялық қиындықпен мәселелерге байланысты қарастырады. Бірінші мәселе-ең теориялық түсініктерге қатысты. Ғылыми шешімнің дұрыс шешілмеуі мәселелерді шешуде қиындық туғызады. Екінші мәселе тобы түсіндіру мен жеткізу моделіне қатысты. Бұл модельдер арасы мен олардың верификациясын таңдау теориялық жобалаудың бірігуін талап етеді. Әлеуметтік және медицинадағы биосоцалды монизм проблемасы (мәселесі) . Тарихи материализм-медицинадағы әлеуметтік тану әдістемелік негізі болып табылады. Тарихи материализм К. Маркс пен Ф. Энгельстің философиялық материализм мен материалистік өңделген диагностикаларды тарату нәтижесінен пайда болған. В. И. Лениннің айтуынша, олар алғашында әлеуметтік ғылымға айналдырды [10] .

Материалды түсінік тарихында алғашқы қоғамдық дәстүр мен екінші қоғамдық түсінік қондырғылары жатады. «Маркс адам тарихының даму заңын ашты: соңғы уақытқа дейін идеологиялық қатпарда жасырын келген жай дәлел, адамдар бірінші кезеңде тамақтану керек, ішу керек, баспана мен киім кию керек, жағдайды жақсарту алдында политикамен, ғылыммен, өнермен, дінмен айналысуы керек және т. б. Өндірісті өмірдегі материалды жағдайы, сонымен қатар, халықтың экономикалық даму деңгейі мен, ғасырлар негізін құрайды, олардан мемлекеттік орындар, құқықтық көзқарастар, өнер және адамның діни негіздері дамиды, сондықтан олар түсіндірілген болу керек. «Керісінше емес, яғни осы кезге дейін жасалынып келгендей емес», - деп Ф. Энгельс жазды.

Маркстік әлеуметтану қоғамдық дамумен бірге дүниетарих процессін қарайды. В. И. Ленин « . . . қоғамдық қатынас мағлұмттарын өндірістікке және мына соңғы, жоғарғы өндіруші күштер дүниетарихи поцессінің қоғамдық форматтағы көрсету дамуына» мықты негіз берді. Дүниетарихи процесстері сияқты халықтың әлеуметтік жағдайы мен функциялану және даму заңдарына бағынады [11] .

Тарихи материализм қоғамдық өмірдің бір ғана бөлігін емес, қоғамның бүтіндей жүйесінің дамуын зерттейді. Тарихи материализм көзі-бұл адамның қоғамдық ортасы, қоғамдық-экономикалық форматтары, қоғамның дамуымен және функциялау жылжымалы күші, көлемді жалпы заңы. Сонымен қатар қоғамның жалпы әлеуметтік даму заңдары, барлық тарихи деректерге қатысты, қоғамдық-экономикалық формациялардың әрқайсысының ішінде өзіне тән негізбенен көзге түседі. Сондықтан тарихи материализм алғашқы құлшылдық, феодалдық, капитализм немесе коммунизм қоғамындағы жалпы әлеуметтік заңдарының жеке формаларын пайда болуын және жүргізілуін тексереді. Әлеуметтік заңдардың ішінде, қойылған тарихи материализммен бірге, барлық қоғамдық дамуда әсер ететіндерде бар. Оларға ролдерді айқындайтын заңдар жатады:

1) қоғамдық дәстүр мен қоғамдық санаға қатысты;

2) қоғамның осы немесе әлгі құрылымына қатысты өндіріс әрекеттері;

3) өндірушілердің экономикалық қатынастар күші;

4) экономикалық базисінен жоғарғы құрылыс қатынастары;

5) әлеуметтік табиғи жеке басы заңдылықтарының қоғамдық қатынастары.

Қорыта келе, тарихи материализм пәнінің ерекшелігі-өзімен бірге жеке қоғамдық ғылыми әлеуметтік зерттеулердің жалпы әдістерін ұсынады. Маркстік әлеуметтану-бұл өндіріс аймағындағы, рухани мәдениеті, қызмет көрсету орталықтарындағы әлеуметтік зерттеулердің нақты әдістемелік нысанасы. Осы әдістемеге жетекші ете отырып, біріншіден, бір нәрсенің пайда болуын және олардың басқалармен қатынастарын жан-жақты ашу. Екіншіден, маркстік әлеуметтану, саясаттанудың, экономиканың, педагогиканың, психологияның, әлеуметтік гигиенаның және қоғамдық ғылымның пайда болуын, ұйымдастыру процессін және бағытын анықтайды. Үшіншіден ғылыми әлеуметтану жалпы әдіс секілді жеке зерттеулерді, тиянақты теориялық қорытындыларды және практикалық нұсқауларды дұрыс қорытуға мүмкіндік береді .

Тарихи материализм, барлық маркс-лениндік философия сияқты медицина, әсіресе, медико-биологияның шегінде тұрған әдеп, емханалық және әлеуметтік ғылым-әлеуметтік гигиена, эпидемологиялық, медициналық психологияға, деонтологияға, денсаулық сақтаудың теориясы мен тарихына әлемдік көзқарас пен әдістікке ие. Көрсетілгендердің әдебі болып, тұрғындар мен адамдар ұжымының денсаулығы мен денсаулық сақтауы, жалпы есеппен қоғамдық қатынасы жатады. Қоғамдық қатынастардың жеке оқытылу жемісі медициналық тануда адамның және қоғамның ғылыми түсініктерінде, олардың заңдары мен дамуында ғана болуы мүмкін.

Әдістік, идеологиялық, политикалық және медицинаның моральды аспектісі, денсаулық сақтаудың теориясы мен практикалары кешенді зерттеулерді талап ететін, қазіргі кездегі жаңаша медицинаның әлеуметтік проблемасы болып қаралуда. Жүйелі проблемаға қызығушылық, жаңа үрдістегі тенденция мен ғылыми интеграциялар әсер етеді. Қоғамдық ғылымға қолданылған әдістермен және тілдер ғылымның көзі ретінде белгіленеді және «әлеуметтендіру» қол өнер ғылымдарына нақты жақындау. Бұрын арнайы болып саналатын сұрақтар қазіргі таңда қоғамдық және политикалық маңызы бар, пікірлі күрестің нышаны болып саналады. Медицина проблемасында да тап осылай өтті. Мұның бәрі тарихи материализмнің денсаулық сақтаудағы әлеуметтік сұрақтарды шешуде ролін өсіріп отыр [7] . .

Тарихи материализмнің медицинаның әлеуметтік функцияларының өзгерісінде, ғылыми және практикалық тұрғысында әдістік белгілері жоғарыланады. Медициналық пен әлеуметтік-гигиеналық футурология проблемасы өзекті болып тұр. Жаңа заман медицинасы дамыған социализмде кешенді ғылымға, қоғамдық өмірді жан-жақты зерттейтін ғылыми ұйымға берілетін жұмыс нәтиже нұсқауына қосылуы қажет .

Тарихи материализм принциптері мен санаттарын әдістемелік құрал ретінде әлеуметтік гигиенаны, теорияны, денсаулық сақтаудың тарихы мен экономикасын зерттеуде қолдануға болады. Бұл медицинаның әлеуметтік өзекті мәселелерін шешуін анықтайды [8] .

Адамның әлеуметтік және әлеуметтік талаптарын және олардың қалыптасуын, дамуын мойындау. Мұндай жақындастықта медицинаның өзекті проблемалары әлеуметтік процестің басты міндеттерімен байланысады, адамның биологизаторлық концепциясы және әлеуметтік және әлеуметтік-гигиеналық бағдарламалары сәйкестенуі тарихында дидактика-материализмдік түсініктердің сәйкес келмеуі анықталады. Әрине, қоғам өмірі мен прогресі адам дәстүрінің биологиялық қалпынан болдыра алмайды. Адам жаратылысы әлеуметтік шыншылдық талаптарында ғана мойындалуы мүмкін. Медицина жаратылыстану-биологиялық әдеп сияқты, адам өмір сүру табиғи заңдылықтарын зерттейді. Бірақ жаратылыс механизмдері мүгедектер өмірінің патологиялық қалыптарын пайда болуын және жойылуын өз ерекшеліктеріне ие, олар әлеуметтік талаптарда қолданылады. Осыған байланысты адамдарды сауықтыру және аурудың алдын алу шаралары медико-биологиялық бағдарламасымен әлеуметтік бағдарлама негізінде орындалуы мүмкін.

Өндірістік қатынастарының мінезі және еңбек талаптары халық денсаулық жағдайына медицинамен денсаулық сақтаудың дамуына өндіруші күштерінің әсері. Халық денсаулығының жағдайы көп бейнелі қоғамдық өмірге байланысты. Денсаулық сақтау дамудағы әлеуметтік құбылыстарды анықтау үшін (оның ішінде жалпы және тән анықтаушы мен анықталушыны белгілеу) дәрігер жаратылыстану тарихындағы функциялану мен даму заңдылықтарына бағынатын қоғам құрылымын жалпы әлеуметтік ағзасы сияқты білуі керек. Тек осындай жағдайда ғана шығармашылық пен практикалық өндірісіндегі түп нұсқалық еркіндікке жетеді .

Халық денсаулығы өндіріс ерекшелігі мен мінез әдістеріне байланысты. Материалды пайда мен өндіріс қатынастары адам денсаулығының құрылымын әлеуметтік жолдаманы анықтаушы прогрессі болып табылады. Сондықтан денсаулық сақтау дамуын өндіріс әдістері прогресстерінен бөлек қарауға болмайды. Капиталистік елдердің гигиена мамандары өз мақсаттарына тек денсаулық сақтау күшімен халық денсаулығын нығайтуға, жетуге, олар тек практикалық шығармашылығына шамалы еркіндік береді, адам дене мен психологиялық еркіндігі қоғамдық материалды қатынастармен талаптандырылған.

Медицинаның әлеуметтік мәселелерін жүйелі-кешенді түрде оқытудың көздері. Тарихи материализм адамның табиғи тарыхына әсер беретін қоғамдық өмірдің жан-жақты талдамаларының қажеттілігін дәлелдейді. Ғылыми әлеуметтанушы негізін қалаушылары табиғаттағы қоғамдық құбылыстарды зерттеуде тек экономикалықты емес сонымен қатар, әлеумет- политикалық және қатынастың рухани байланыстарын да зерттеу керек. Бұл принципті жағдай медицина мамандарынан халық денсаулығына әсер етуші барлық табиғи және қоғамдық факторларды қоғамтанушылармен бірге есептеуін қажет етеді [4] .

Адамның әлеуметтік және табиғи жетістіктерінің субъективті факторының белсенді ролі. Адам белсенділігі-танымдылығы табиғи апат күштерімен еңбектенгенде, қоршаған әлемнің қалыптасуында немесе өзгертілуінде пайда болады. Жек бас өндіруші- еңбек, саналық қайраткерлікті марксизм революциялық және сын тұрғысында қарастырып отыр.

Тарихи материализм әлемінде процесс «адам табиғатының адамдануы» денсаулық сақтаудың еркіндік ұсынушылары сияқты жеке бас белсенділігінен бөлінбейтін, оның санасы, мақсаты өмір қондырылымы айқындалды. Бұл медицина әлеуметтануында ерекше орын алады, адам өмір сүруінің объективті факторларын ғана емес, субъективті де факторлар әсерлерін табады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.