Құс шаруашылығы туралы
Дипломдық жұмыс тақырыбын таңдаудың түсіндірме хаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
1.Тарау. Әдеби шолу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
1.1 Құс шаруашылығының технологиясы ... ... ... ... ... ... ...9
1.2 Өндірістің сапа жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13
2.Тарау. Арнайы бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .14
2.1 Терминдер мен анықтамалар. Нормативтік сілтемелер ... .14
2.2“Бент”АҚ.ның сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17
2.3 Зерттеу материалдары мен әдістемесі ... ... ... ... ... ... ... ..18
2.3.1 Етті бағыттағы “Титан” кросының өнімділігі ... ... ... ... 18
2.3.2 Технологиялық қондырғылардың сипаттамасы ... ... ... ..20
2.3.3 Көрсеткіштерді анықтау әдістемесі мен өлшем
құралдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21
2.3.4 Өндірісті сертификаттау әдістемесі ... ... ... ... ... ... ... ... 22
3.Тарау. Кәсіпорынның (Фирманың) стандартын жобалап
жасап шығару.“Бент” АҚ “Бройлер етін өндіру” ... ... ... ... ...24
3.1 Кәсіпорынның ( Фирманың ) стандартын
жасап шығаруға арналған нормативтік құжаттар ... ... ... ... ... 24
3.2 Бройлерді бағып.күтүдің технологиялық процестері.
Негізгі параметрлер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
3.3 Бройлерді өсірудің технологиялық процестері.
Негізгі параметрлер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 28
3.4 Бройлер жұмыртқасын инкубациялау.
Технологиялық процестер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..32
4.Тарау. Бройлер етін өндірудің экономикалық тиімділігі ... ... .36
5.Тарау. Қорытынды мен ұсыныстар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...39
6. Тарау. Еңбекті қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .40
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 42
Қосымшалар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...43
1.Тарау. Әдеби шолу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
1.1 Құс шаруашылығының технологиясы ... ... ... ... ... ... ...9
1.2 Өндірістің сапа жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13
2.Тарау. Арнайы бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .14
2.1 Терминдер мен анықтамалар. Нормативтік сілтемелер ... .14
2.2“Бент”АҚ.ның сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17
2.3 Зерттеу материалдары мен әдістемесі ... ... ... ... ... ... ... ..18
2.3.1 Етті бағыттағы “Титан” кросының өнімділігі ... ... ... ... 18
2.3.2 Технологиялық қондырғылардың сипаттамасы ... ... ... ..20
2.3.3 Көрсеткіштерді анықтау әдістемесі мен өлшем
құралдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21
2.3.4 Өндірісті сертификаттау әдістемесі ... ... ... ... ... ... ... ... 22
3.Тарау. Кәсіпорынның (Фирманың) стандартын жобалап
жасап шығару.“Бент” АҚ “Бройлер етін өндіру” ... ... ... ... ...24
3.1 Кәсіпорынның ( Фирманың ) стандартын
жасап шығаруға арналған нормативтік құжаттар ... ... ... ... ... 24
3.2 Бройлерді бағып.күтүдің технологиялық процестері.
Негізгі параметрлер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
3.3 Бройлерді өсірудің технологиялық процестері.
Негізгі параметрлер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 28
3.4 Бройлер жұмыртқасын инкубациялау.
Технологиялық процестер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..32
4.Тарау. Бройлер етін өндірудің экономикалық тиімділігі ... ... .36
5.Тарау. Қорытынды мен ұсыныстар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...39
6. Тарау. Еңбекті қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .40
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 42
Қосымшалар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...43
ТМД елдерінің барлығында негізгі проблемасы болып табылатын , ол ауылшаруашылық секторвның өндіретін мал мен құс өнімдері аз көлемде өндіріліп және оның өзіндік құнының қымбаттылығы болып табылады.Қазіргі кездегі совет елінен кейінгі мемлекеттер мал шаруашылық фермалар зоотехникалық және экономикалық көрсеткіштерге (тірі салмағының көбеюі, азықтың шығыны жұмыстың , энергия бірлігінің өнімдері ) бай емес деп айтуға болады , олар қазірдің өзінде Батыс Еуропаға қарағанда артта қалуда. Сондықтан біздің ойымыз бойынша көптеген жаңа жолдарды іздеп , осы проблеманы кеңейтіп , барлық ғылымның жетістіктерін қолдана отырып аграрлық секторды ғана емес , сонымен қатар барлық өндіріс аймақтарын көиеруге тырысу керек.
Сексенінші жылдардан бастап , экономикасы дамыған мемлекеттер бірқалыпты өндірістің дамуын, өнімнің сапа жүйесін қамтамассыз ету нәтижесінде көптеген жетістіктерге жетті , соның ішінде өнімнің өзіндік құнының түсүі және бәсекелестіктің дамуы . Қазіргі кезде бүкіл сапа басқару жүесі бір халықаралық стандартта шоғырланған ол ИСО 9000-9004 бұл стандарт 1987 жылы халықаралық стандарттау ұйымымен қабылданған, ал 1994 және 2000 жылы бұл стандарт жаңартылған болатын. Бұл нормативтік құжаттардың негізгі мақсаты ол , бүкіл әлемде бірқалыпты сапа жүйесін қамтамассыз етіп рыноктың субьектілерінің қарым-қатынастылығын және өнімнің сапалығын қамтамассыз етуі болып табылады . Осының негізінде тұтынушылық сұранысы толығымен қамтамассыз етілуі керек.
Өнімнің сапа басқару жүйесі ИСО 9000 стандарты, міндетті түрде өнім бақыланудан және сынақтан өтуі керек. Сонымен ол сенімділік сертификациядан бастап , кәсіпорын жүйелерімен сапа басқарудың жобалануынан енгізілуіне дейін жүрү тиіс.
Соңғы жиырма жылдықта ондаған мың АҚШ-тың, Канаданың , Жапонияның , Еуропа мемлекеттерінің кәсіпорындары ИСО 9000 стандартын енгізген, ал 90-шы жылдардан бастап осы процеске ауылшаруашылық өндірістер қосыла бастады , соның ішінде мал шаруашылық бағыттағы кәсіпорындар. Осылай Нидерландыда, Францияда, АҚШ-тың кейбір штаттарында фермалар бірігіп , сапалы және экологиялық таза өнімді шығарып айналысуда. Осының бір себебі өнімді сертификаттаудың бір бөлігі ол өнімнің сапа жүйесін стандарттау талаптарына ИСО 9000 сериясына сәйкес болу керек.
Тоқсаныншы жылдардан бастап АҚШ-та мал өнімдерін өндіретін кәсіпорындар НАССР деген (қауіпті критикалық нүкте анализдерін) пайдалана бастады , ол оларға экологиялық таза өнімдерді шығару үшін пайдалы болды Көптеген мамандардың ойлауынша осы НАССР-ды тек қана экологиялық таза өнімдерді ғана емес , сонымен бірге ол технологияны бақылауды, кішігірім ауылшаруашылық кәсіпорындарды бақылауға да болатынын мәлімдеді.
Сексенінші жылдардан бастап , экономикасы дамыған мемлекеттер бірқалыпты өндірістің дамуын, өнімнің сапа жүйесін қамтамассыз ету нәтижесінде көптеген жетістіктерге жетті , соның ішінде өнімнің өзіндік құнының түсүі және бәсекелестіктің дамуы . Қазіргі кезде бүкіл сапа басқару жүесі бір халықаралық стандартта шоғырланған ол ИСО 9000-9004 бұл стандарт 1987 жылы халықаралық стандарттау ұйымымен қабылданған, ал 1994 және 2000 жылы бұл стандарт жаңартылған болатын. Бұл нормативтік құжаттардың негізгі мақсаты ол , бүкіл әлемде бірқалыпты сапа жүйесін қамтамассыз етіп рыноктың субьектілерінің қарым-қатынастылығын және өнімнің сапалығын қамтамассыз етуі болып табылады . Осының негізінде тұтынушылық сұранысы толығымен қамтамассыз етілуі керек.
Өнімнің сапа басқару жүйесі ИСО 9000 стандарты, міндетті түрде өнім бақыланудан және сынақтан өтуі керек. Сонымен ол сенімділік сертификациядан бастап , кәсіпорын жүйелерімен сапа басқарудың жобалануынан енгізілуіне дейін жүрү тиіс.
Соңғы жиырма жылдықта ондаған мың АҚШ-тың, Канаданың , Жапонияның , Еуропа мемлекеттерінің кәсіпорындары ИСО 9000 стандартын енгізген, ал 90-шы жылдардан бастап осы процеске ауылшаруашылық өндірістер қосыла бастады , соның ішінде мал шаруашылық бағыттағы кәсіпорындар. Осылай Нидерландыда, Францияда, АҚШ-тың кейбір штаттарында фермалар бірігіп , сапалы және экологиялық таза өнімді шығарып айналысуда. Осының бір себебі өнімді сертификаттаудың бір бөлігі ол өнімнің сапа жүйесін стандарттау талаптарына ИСО 9000 сериясына сәйкес болу керек.
Тоқсаныншы жылдардан бастап АҚШ-та мал өнімдерін өндіретін кәсіпорындар НАССР деген (қауіпті критикалық нүкте анализдерін) пайдалана бастады , ол оларға экологиялық таза өнімдерді шығару үшін пайдалы болды Көптеген мамандардың ойлауынша осы НАССР-ды тек қана экологиялық таза өнімдерді ғана емес , сонымен бірге ол технологияны бақылауды, кішігірім ауылшаруашылық кәсіпорындарды бақылауға да болатынын мәлімдеді.
1. Агеев В.Н.,Алексеев Ф.Ф«Промышленное птицеводство «
Москва « Агропромиздат «
2. Байбораков Е.Б «Резервы промышленного птицеводства«
Алматы «Қайнар « 1995 ж.
3. Байдевлятов А. «Система ветеринарно-санитарных мероприятий в промышленном и племенном птицеводстве« Киев «Урожай « 1996 ж.
4. Гальперин И . журнал « Птицеводство « Качество мяса птицы на современном этапе развития, N1, 2002 ж.
5. Гуслянникав В.В., Полегаев М.А “технология мяса птицы яйцепродуктов” Москва “Колос” 1999 ж.
6. Гущин В. Журнал “Птицеводство” Качество переработки птицы,N4, 2002 ж.
7. Евстратова А.М. “Пути вывода суточных цыплят” Москва 1996 ж.
8. Караващенко В.Ф “Кормление сельскохозяйственной птицы” Киев “Урожай” 1998 ж
9. Колобов Г.М.,Конеев Н.И “Мясное птицеводство” Москва 1998 ж.
10. Кондратюк Н.Я. “Организация птицеводства в совхозах и птицефабриках” М: “Сельхозиздат” 1986 ж.
11. Лобзов К.И “Сокрошение потерь качества продуктов птицеводства при промышленном производстве. Повышение качества продуктов птицеводства” Москва 1993 ж.
12. Мымрин И.А “Бройлерное птицеводство”Москва “Росагропромиздат” 1998 ж
13. Паникар И.И “Промышленное птицеводство и охрана окружающей среды” Москва “Росагропромиздат” 1998 ж.
14. Пигарев И.В Столляр Т.А “Технология производства птицыводства на промышленной основе” М: “ Колос” 1985 ж.
15. Рогов И.А Забошта А.Г Казюлин Г.П “Общая технология мяса и мясопродуктов” М: “Агропромиздат” 1995 ж.
16. Столляр Т.А “Мясное птицеводство” М: “Росагропромиздат” 1996 ж.
17. Смағұлов А.Қ “Качество и безопасность пишевых продуктов” Алматы 2002 ж.
18. Смағұлов А.Қ Барақбаев Б.Б “Сертификаттау” Аматы 2000 ж.
19. Сметнев С.И “Птицеводство” М: “ Колос” 1997 ж
20. Фисин В.И “Повышение качества птицеводства”
М: “Колос” 1998 ж.
21. Чаус К.Т Вырашивание птицы” Л: “Лениздат” 1985 ж.
22. Шкляр М.Ф “Экономика и организация мясного птицеводства” М: “Агропромиздат” 1999 ж.
23. МС ИСО 8402-94 Управление качеством и обеспечение качества. Словарь.
24. МС ИСО 9000-1-94 Обшее руководство качеством и элементов системы качества. Часть1:Руководяшие указания по выбору и применению.
25. МС ИСО 9000-2-94 Общее руководство качеством и элементы системы качества. Часть 2 : Руковадящие указания по применению ИСО 9001,9002,9003.
26. МС ИСО 9001-94 Системы качества. Модель для обеспечения качества при проектировании разработке, производстве , монтаже и обслуживании.
27. МС ИСО 9002-94 Системы качества. Модель для обеспечения качества при производстве , монтаже и обслужевании.
28. МС ИСО 9003-94 Системы качества. Модель для обеспечения качества при окончательном контроле и испытаниях.
29. МС ИСО 9004-1-94 Упровление качеством и элементы системы качества . Часть 1: Рукавадящие указания.
30. МС ИСО 9004-5-94 Общее руководство качеством и элементы системы качества. Часть 5 : Руковадящие указания по программе качества.
31. МС ИСО 10011-1-90 Руковадящие указания по проверке систем качества. Часть 1 : Проверка.
32. МС ИСО 1012-1-90 Руковадящие указания по проверке систем качества. Часть 1: Квалификационные критерии для экспертов-аудиторов.
33. МС ИСО 10011-3-91 Руковадящие указания по проверке систем качества. Управление программами проверок.
34. Руководство Общие термины и определения в
ИСО/МЭК области стандартизации и смежных
видов деятельности.
Москва « Агропромиздат «
2. Байбораков Е.Б «Резервы промышленного птицеводства«
Алматы «Қайнар « 1995 ж.
3. Байдевлятов А. «Система ветеринарно-санитарных мероприятий в промышленном и племенном птицеводстве« Киев «Урожай « 1996 ж.
4. Гальперин И . журнал « Птицеводство « Качество мяса птицы на современном этапе развития, N1, 2002 ж.
5. Гуслянникав В.В., Полегаев М.А “технология мяса птицы яйцепродуктов” Москва “Колос” 1999 ж.
6. Гущин В. Журнал “Птицеводство” Качество переработки птицы,N4, 2002 ж.
7. Евстратова А.М. “Пути вывода суточных цыплят” Москва 1996 ж.
8. Караващенко В.Ф “Кормление сельскохозяйственной птицы” Киев “Урожай” 1998 ж
9. Колобов Г.М.,Конеев Н.И “Мясное птицеводство” Москва 1998 ж.
10. Кондратюк Н.Я. “Организация птицеводства в совхозах и птицефабриках” М: “Сельхозиздат” 1986 ж.
11. Лобзов К.И “Сокрошение потерь качества продуктов птицеводства при промышленном производстве. Повышение качества продуктов птицеводства” Москва 1993 ж.
12. Мымрин И.А “Бройлерное птицеводство”Москва “Росагропромиздат” 1998 ж
13. Паникар И.И “Промышленное птицеводство и охрана окружающей среды” Москва “Росагропромиздат” 1998 ж.
14. Пигарев И.В Столляр Т.А “Технология производства птицыводства на промышленной основе” М: “ Колос” 1985 ж.
15. Рогов И.А Забошта А.Г Казюлин Г.П “Общая технология мяса и мясопродуктов” М: “Агропромиздат” 1995 ж.
16. Столляр Т.А “Мясное птицеводство” М: “Росагропромиздат” 1996 ж.
17. Смағұлов А.Қ “Качество и безопасность пишевых продуктов” Алматы 2002 ж.
18. Смағұлов А.Қ Барақбаев Б.Б “Сертификаттау” Аматы 2000 ж.
19. Сметнев С.И “Птицеводство” М: “ Колос” 1997 ж
20. Фисин В.И “Повышение качества птицеводства”
М: “Колос” 1998 ж.
21. Чаус К.Т Вырашивание птицы” Л: “Лениздат” 1985 ж.
22. Шкляр М.Ф “Экономика и организация мясного птицеводства” М: “Агропромиздат” 1999 ж.
23. МС ИСО 8402-94 Управление качеством и обеспечение качества. Словарь.
24. МС ИСО 9000-1-94 Обшее руководство качеством и элементов системы качества. Часть1:Руководяшие указания по выбору и применению.
25. МС ИСО 9000-2-94 Общее руководство качеством и элементы системы качества. Часть 2 : Руковадящие указания по применению ИСО 9001,9002,9003.
26. МС ИСО 9001-94 Системы качества. Модель для обеспечения качества при проектировании разработке, производстве , монтаже и обслуживании.
27. МС ИСО 9002-94 Системы качества. Модель для обеспечения качества при производстве , монтаже и обслужевании.
28. МС ИСО 9003-94 Системы качества. Модель для обеспечения качества при окончательном контроле и испытаниях.
29. МС ИСО 9004-1-94 Упровление качеством и элементы системы качества . Часть 1: Рукавадящие указания.
30. МС ИСО 9004-5-94 Общее руководство качеством и элементы системы качества. Часть 5 : Руковадящие указания по программе качества.
31. МС ИСО 10011-1-90 Руковадящие указания по проверке систем качества. Часть 1 : Проверка.
32. МС ИСО 1012-1-90 Руковадящие указания по проверке систем качества. Часть 1: Квалификационные критерии для экспертов-аудиторов.
33. МС ИСО 10011-3-91 Руковадящие указания по проверке систем качества. Управление программами проверок.
34. Руководство Общие термины и определения в
ИСО/МЭК области стандартизации и смежных
видов деятельности.
МАЗМҰНЫ:
Дипломдық жұмыс тақырыбын таңдаудың түсіндірме
хаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
1.Тарау. Әдеби шолу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
1. Құс шаруашылығының технологиясы ... ... ... ... ... ... ...9
2. Өндірістің сапа жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13
2.Тарау. Арнайы бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .14
2.1 Терминдер мен анықтамалар. Нормативтік сілтемелер ... .14
2.2“Бент”АҚ-ның сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17
2.3 Зерттеу материалдары мен әдістемесі ... ... ... ... ... ... ... ..18
2.3.1 Етті бағыттағы “Титан” кросының өнімділігі ... ... ... ... 18
2.3.2 Технологиялық қондырғылардың сипаттамасы ... ... ... ..20
2.3.3 Көрсеткіштерді анықтау әдістемесі мен өлшем
құралдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21
2.3.4 Өндірісті сертификаттау әдістемесі ... ... ... ... ... ... ... ... 22
3.Тарау. Кәсіпорынның (Фирманың) стандартын жобалап
жасап шығару.“Бент” АҚ “Бройлер етін өндіру” ... ... ... ... ...24
3.1 Кәсіпорынның ( Фирманың ) стандартын
жасап шығаруға арналған нормативтік құжаттар ... ... ... ... ... 24
3.2 Бройлерді бағып-күтүдің технологиялық процестері.
Негізгі параметрлер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
3.3 Бройлерді өсірудің технологиялық процестері.
Негізгі параметрлер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 28
3.4 Бройлер жұмыртқасын инкубациялау.
Технологиялық процестер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..32
4.Тарау. Бройлер етін өндірудің экономикалық тиімділігі ... ... .36
5.Тарау. Қорытынды мен ұсыныстар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...39
6. Тарау. Еңбекті қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .40
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 42
Қосымшалар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 43
Дипломдық жұмыс тақырыбын таңдаудың түсіндірме хаты.
ТМД елдерінің барлығында негізгі проблемасы болып табылатын , ол
ауылшаруашылық секторвның өндіретін мал мен құс өнімдері аз көлемде
өндіріліп және оның өзіндік құнының қымбаттылығы болып табылады.Қазіргі
кездегі совет елінен кейінгі мемлекеттер мал шаруашылық фермалар
зоотехникалық және экономикалық көрсеткіштерге (тірі салмағының көбеюі,
азықтың шығыны жұмыстың , энергия бірлігінің өнімдері ) бай емес деп
айтуға болады , олар қазірдің өзінде Батыс Еуропаға қарағанда артта қалуда.
Сондықтан біздің ойымыз бойынша көптеген жаңа жолдарды іздеп , осы
проблеманы кеңейтіп , барлық ғылымның жетістіктерін қолдана отырып аграрлық
секторды ғана емес , сонымен қатар барлық өндіріс аймақтарын көиеруге
тырысу керек.
Сексенінші жылдардан бастап , экономикасы дамыған мемлекеттер
бірқалыпты өндірістің дамуын, өнімнің сапа жүйесін қамтамассыз ету
нәтижесінде көптеген жетістіктерге жетті , соның ішінде өнімнің өзіндік
құнының түсүі және бәсекелестіктің дамуы . Қазіргі кезде бүкіл сапа басқару
жүесі бір халықаралық стандартта шоғырланған ол ИСО 9000-9004 бұл стандарт
1987 жылы халықаралық стандарттау ұйымымен қабылданған, ал 1994 және 2000
жылы бұл стандарт жаңартылған болатын. Бұл нормативтік құжаттардың негізгі
мақсаты ол , бүкіл әлемде бірқалыпты сапа жүйесін қамтамассыз етіп рыноктың
субьектілерінің қарым-қатынастылығын және өнімнің сапалығын қамтамассыз
етуі болып табылады . Осының негізінде тұтынушылық сұранысы толығымен
қамтамассыз етілуі керек.
Өнімнің сапа басқару жүйесі ИСО 9000 стандарты, міндетті түрде өнім
бақыланудан және сынақтан өтуі керек. Сонымен ол сенімділік сертификациядан
бастап , кәсіпорын жүйелерімен сапа басқарудың жобалануынан енгізілуіне
дейін жүрү тиіс.
Соңғы жиырма жылдықта ондаған мың АҚШ-тың, Канаданың , Жапонияның ,
Еуропа мемлекеттерінің кәсіпорындары ИСО 9000 стандартын енгізген, ал 90-шы
жылдардан бастап осы процеске ауылшаруашылық өндірістер қосыла бастады ,
соның ішінде мал шаруашылық бағыттағы кәсіпорындар. Осылай Нидерландыда,
Францияда, АҚШ-тың кейбір штаттарында фермалар бірігіп , сапалы және
экологиялық таза өнімді шығарып айналысуда. Осының бір себебі өнімді
сертификаттаудың бір бөлігі ол өнімнің сапа жүйесін стандарттау талаптарына
ИСО 9000 сериясына сәйкес болу керек.
Тоқсаныншы жылдардан бастап АҚШ-та мал өнімдерін өндіретін
кәсіпорындар НАССР деген (қауіпті критикалық нүкте анализдерін) пайдалана
бастады , ол оларға экологиялық таза өнімдерді шығару үшін пайдалы болды
Көптеген мамандардың ойлауынша осы НАССР-ды тек қана экологиялық таза
өнімдерді ғана емес , сонымен бірге ол технологияны бақылауды, кішігірім
ауылшаруашылық кәсіпорындарды бақылауға да болатынын мәлімдеді.
Қазіргі әдебиеттердің мәліметтерінде ТМД елдерінің бұл сапа
менеджемменттің әлі де ешкім емес болатын , соның нәтижесінде
кәсіпорындардың ресурстары толығымен біте қойған жоқ. Біздің ойлауымыз
бойынша құс фабрикалары мен шошқа шаруашылықтарына сапа жүйесін енгізетін
болса онда ол тез уақытта жақсы нәтижесін бере алады.
Құс шаруашылығы – бұл мал шаруашылығындағы ең технологиялы бөлімнің
бірі болып саналады . Сондықтан ол инвесторларға өте пайдалы бола алады.
Көбінесе бройлерлі шаруашылықта , мысалға стандарт бойынша АҚШ немесе
батыс Еуропаға жетіп қалған мемлекеттер ол (Қытай,Бразилия) 1кг өсімділікке
2кг құрама жем керек, егер де тәулігіне 45гр тірі салмақ қосатын болған
жағдайда ғана.
Технологиялық және экономикалық өсүдің негізгі себебі ол сапа жүйесін
қамтамассыз ету болып саналады. Сапа жүйесімен шұғылданатын ғалымдар мен
өндірушілердің агрокомплекске деген көптеген маңызы тиү мүмкін, себебі
агрокомплекске сапа жүйесін ендірсе онда көптеген спецификалары бойынша мал
шаруашылығында өзінің шығару бөлімдеріне байланысты шығару мүмкіндігі де
артады . Сондықтан қазіргі кездегі барлық өндірүшілер сапа жүйесін
басқарудың ең жеңіл түрін енгізу керек, сонда ғана біз әрі қарай ИСО 9000
немесе НАССР жүйесін ендіре аламыз.
ГОСТ ИСО 9001-дің элементтерінің ең негізгі алты элементін таңдап
алуға болады осы 6 элемент негізінде ауылшаруашылығының құжаттары бойынша
жақсы жұмыс атқарылуы мүмкін және ол сертификаттау органдарына тиімді бола
алады.
Бірінші элемент- өндірістік ресурстарды сатып алудағы ауылшаруашылық
саласындағы өнімдерді системалық бақылауды жүргізу. Бұған таза тұқымды жас
малдарға алынатын жемдер, профилактикалық және емдік препараттарды алу
жатады. Ферманың ішінде алынатын тауарларға басқару жүйесінің бірдейлігі
болу қажет.
Екінші элемент – тұтынушыға жеткізіліп тұрған өнімді бақылау. Өнімді
жақсы сату үшін , тұтынушылар мен жақсы қарым қатынаста болу керек.
Тұтынушылар осы өнімнің жақсы технологиялық процесте шығарылып жатқанын ,
жаңа ғылыми техникалық білімдер мен жасалатынын білу керек және өнімнің
ветеренарлы – санитарлы нормаларға сәйкес екендігін білу қажет.
Үшінші элемент- өнімнің бірдейлігі және оның бақылануы. Шикізаттың
жүруі әрқашанда тексеріліп тұруы керек . Мысалға : құс шаруашылығын циклға
бөлгенде ол инкубация,ремонтты жастықты өсіру, ұстау және оны қоректендіру,
сою,сату.
Төртінші элемент – процестерді басқару . Әр өндірілетін процеске
технологиялық Қарталарды жасау және технологиялық операцияларды басқару. Әр
процедура міндетті түрде құжаттануы және өңделуі қажет.
Бесінші элемент – Бұл реттеуші және ескерту жұмысы. Белгілі түрде
белгіленбеген жағдайларға байланысты құжаттар дайындалып персоналды жүргізу
керек.
Алтыншы элемент- кадрларды дайындау . Сапа жүйесімен сертификатталған
фермаларда кадрларды дайындайтын программа болу тиіс. Ол кәдімгі жұмысшыдан
бастап басшы кадрларға дейін таратылуы керек . Осымен оқытатын маманның өзі
де әрқашан жаңа жетістіктерді біле отырып, өз білім ресурстарын толығымен
толтырып отыруы керек.
1. Әдеби шолу.
1. Құс шаруашылығының технологиясы.
Құс шаруашылығының негізгі болып саналатыны
ол оның өнімділігі, осының нәтижесінде құс шаруашылығын механикаландыру
және автоматтау жеңіл бола алады.Жаңа мүмкіндіктерге байланысты құс
шаруашылығын кеңейтіп сапасын көтеру ол оның асортиментінің көбеюіне әкеліп
соғады.(Столляр Т.А.1996ж)
Осы заманғы етті құс шаруашылығының сапасы , жаңа фазаға енгенін мәлімдеуге
болады, осының нәтижесінде құс шаруашылығы жаңа ғылыми техникалық
жетістіктерді ендіре отырып, жаңа технологиялық принциптерді пайдаланып ,
шетелдік немесе біздің практикамызда қолданылғандай жетістіктерге жету
керек.
Жаңа жоғары өнімді линиялар және құс кросстары жаңартылып селекциялық
гигиеналық центрлер племзауыттармен бірігуде, соның нәтижесінде жаңа
кросстар шығарылып,етті бағыттағы құстарды жаңартуда.(Кондратюк Н.Я 1986
ж).
Ірі кәсіпорындар бір жыл ішінде өнімдерін тез өндіріп сатуда. Келесідей
арнайы өндірістер олар :
– Кәсіпорынның өнімдерін максималды концентрациялау; технологиялық
процестерді интенсификациялау және құс шаруашылығының кооперациясы;
– Жыл бойы тездетіп шығарылатын немесе мезгіл сайын өнім шығару.
– Пайдалы технологиялық құрылғыларды пайдалану , комплексті автоматтау
және механикаландыру режимдерін , құстардың өсетін жерінде жүргізү.
– Нгізгі өңдейтін заттар мен жемдерді эфективті пайдалану (Байдевлятов А.Б
1993 ж).
Жаңа өндірістегі бройлер құстарының түрлерін жаңартып олардың шығымын
көбейтіп биологиялық инкубациялық жұмыртқалардың өсуін тексеру.
Осы жұмыс осы жолдармен шешіледі : бағытты өсіруге байланысты оптималды
азықтандыру және сақтау болады. Тауықтар мен қораздарды тығыздап
орналастырады, өндіріске енгізу , нормативті түрде жүруі.(Евстратова 1996ж)
Әрі қарай құс шаруашылығында негізгі роль атқаратын құс шаруашылығын
интенсификациялау болып саналады, ол керекті заттардың экономиясын
туғызады.
Құс шаруашылығының динамикалық өсуін , шығарылатын өнімнің жалпы жақсаруын
күнделікті хабарламаға қояды Шетелдік опытқа байланысты өнімнің әртүрлілігі
мен құс етінің ассортиментінің жоғары болуы, ұшаларының қосындысының
кішігірім қабында , ысталғандығы, шұжықты-кулинарлы және консерві өнімдері
,жартылай фабрикаттардың болуы. Бірақ та бүгінгі күнге қарасаң жақсы жаңа
құрылғылардың жетіспеушілігі шетелден артта қалуда . Қазіргі белгілі
бағытты шаруашылықтардың өзінде 32 пайыз ұшалардың шығарылуы ғана жүреді.
Осы процестіенгізүдің өзі тауарлы сапапасын жоғарлату ғана емес сонымен
қатар ол қалдықтардың етті-сүйекті ұшаның шығуын жетілдіреді.
Микропроцесті техника мен роботтарды ендіру үшін көп жұмыс істеу керек ,
соның ішінде союда, инкубаторияларда, тиеу мен тиеп түсіру жұмыстарында(
Конеев Н.И Колобов Г.М 1998 ж).
Шығарылатын өнім сапасы өндірістерде немесе реализацияда сату
орындарында ортақ азықтандыру орындары үшін ГОСТ 21784-76 “Мясо птицы”
Технические условия және ГОСТ 25391-82 “Мясо циплят-бройлеров” Тенические
условия қолданады.
Стандарттарға немесе техникалық шарттарға сай болу үшін, құс еті санитарлық
талаптарға сай болу керек .
Құс етін өндіруге негізінен қолданылатын құс еті ГОСТ 18292-85 “Птица
сельскохозяйственная для убоя. Технические условия” болу керек . Ал ГОСТ
21784-76 “Мясо птицы . Технические условия” негізгі құс етіне таратылады
және ол өндірістерде , құс фабрикаларында , сауда орындарында және өндіру
орындарында таратылады . Жасына қарай құс етін екіге бөледі жас құс еті
және үлкен құс еті.
Қоңдылығына байланысты екі категорияға. Екінші категориялы
қоңдылықтағықұс еті сатылуға және қоғамдық тамақтану орындарына
жіберілмейді .Ақаулары : арқа бөлімінің қисаюы,арқасында тыртықтың болуы ,
бір реттен көп мұздатылған болса , қара дақтардың түсүі сияқты. Кәрі
қораздар бірінші категорияға жатады , бірақ артқы құрсақтары 15 мм кем
болса,онда ол екінші категорияға жатады .
Жас құсқа балапандар жатады ,сонда олардың кеуде қабырғалары
қатаймаған болса ,тұмсығының мүйізденуі болмағанда,жақсы жұмсақ майысқыш
терінің ұшада болуы керек .
Үлкен құстың ұшаларына кеуде жағының сүйектерінің қатаюы және
тұмсығының мүйізденуі. Аяқ жақтарында қатты қабаттың болуы.Қораздарда артқы
құрсақ бөліктері қатты болады.
Құс ұшаларын жартылай тазартылған, тазартылған және мойын бөлігінен
тазартылған комплектті болып бөлінеді(Смағұлов А.Қ 2002 ж)
Қондылығына және ұшаның өңделуіне байланысты құс еті екі категорияға
бөлінеді. Құстың ұшалары жақсы қансыздандырылуы керек, таза жүнсіз,
тыртықсыз, шашсыз, жыртық болмауы керек.
1 Категориялы ұшаларда аэдап тыртық пен төмпешіктер болуы мүмкін, 1см-
ден 2см-ге дейін жіберіледі; терінің эпидермисінің бүлінүі болу мүмкін,2
категориялы ұшаларда төмпешіктер мен тыртықтар ондай көп болмау керек , 2см-
ден аспайтын үш жыртық тесіктер, эпидермисі бұзылмаған, ұшаның тауарлы түрі
онша емес.
Құстың ұшасы қондылығына қарай 1-ші категорияға жатса , ал ақаулары 2-
ші категорияғажатса онда бұл ұша 2-ші категорияға жатады(Фисин В.И 1998 ж).
Құс ұшасын сапасына қарай маркировкалау:
– бірінші категория-1 саны бар электро таңба немесе қызылдау этикеткамен
қаптаулы.
– екінші категория – 2 саны бар электро таңба немесе жасыл түсті
этикеткамен қапталған .
ҚРСТ 953-92 бойынша бірінші категориялы ұшалардың бұлшықеттері жақсы
дамыған, төс бөлігі домаланып келген. Теріастымайлары тек қана тауықтарда
кеуде бөлімінде асқазанбөлігінде ал балапандарында асқазанның асты бөлігі
мен арқа бөлімінде жиналады.2 категориялыұшалардың бұлшықеттері ондай жақсы
дамымаған , төс астыңғы бөлігі аздап шығыңқырайды,ал бройлер балапандарында
шықпайды.
Теріасты майларының жиналуы аздан жіберілуі мүмкін, егер де
бұлшықеттері жақсы дамыған болған жағдайда ғана
(Гущин В. 2002 ж)
Бройлер балапандарын өсіру ол технологияның басты себебі деп те
айтуға болады.
Өндіріс үшін етті өндіру екі сақтау жүйесінен тұрады; жас құсты ,
жерде сақтау немесе төсеме мен торлы төсемелерде және торлы батареяда ұстау
жүйесі.
Көптеген бройлерлі өндірістерде көбінесе еденді төмен төсемде өсіру
болып табылады . Бұл жүйе құсты ұстаудың салтты түрі деп айтуға болады , ол
сыналған, себебі бұл жүйемен қолданып жүрген құс фабрикалары, жақсы
экономикалық жетістіктерге жетуде (Мымрин И.А 1989 ж).
Энерго ресурстарды өндіру үшін белгілі шектеулерге әкеп соғуға болады
ол үшін кәсіпорынның жалпы қорын қолдана отырып оның тауарлық өнімдерін
көбейтеді 30-35 күндік бройлер балапандарын еденді асты төмен төсемеде
өсірген қолайлы емес .
Шетелдік құс фабрикаларда бройлер балапандарын ашық жерде ұстау
тиімді деп есептеуде , ол негізінен 3 аптаға дейін сақталып электр
энергиясын ың аз жұмсалуына әкеп соғады (Агеев В.Н , Алексеев ф.ф. 1995ж).
Еденді ұстаудың интенсификациясы практиканың көрсетуі брйынша торлы
едендерде сақтауға болатындығына әкеп соқты және оның союға ыңғайлылығы
екенін көрсетеді. Егер де торлы едендерде төсемесіз пайдаланатын болса онда
ол жұмыс күшінің көбірек керек екендігін көрсетеді .
Торлы батареяларда етті бағыттағы құстарды өсіру приоритеті біздің
елге тән болып келеді.
Торлы батарея, ол отандық конструкторлармен жасалған,тығыздығына
байланысты 40 бас 1 м2-қа дейін болады.Торлы батареяда бройлер құстарының
өсірудің бір жетіспеушілігі бар ол аяқтарында және төсенді наминдердің
пайда болуы болып табылады (Степанов Ю.м 1997 ж).
Бройлер балапандарын азықтандыру негізінде гигиеналық потенциалды
өнімділікте болуы,қоректік заттар мен құрама жемнің шығуын төмендетеді. Ең
жақсы ол түйіршіктелген құрама жемдер болып саналады. Бұл құрама жемнің
түсі,иісі,консистенциясы түйіршіктердің формасы мен көлемі балапандарға
қызықты болу керек (Караващенко В.Ф 1996 ж). Құсты союды оның өңдеуін сою
цехтарында жүргізеді,бұл құстың тіррі массасын сақтайды,етті тез мезгілде
сату орындарына жеткізіп оны бос бағамен сата береді . Осы жағдайда өнім
өндірушінің қызығы артады да ол сапаны жақсартуға тырысады..
Бройлерді союдың негізгі есебі ол – еттің сапалы түрде сақталуы.Құсты
ұстаған кезде онымен қатал болмау,сою конвееріне салған кезде стреске
ұшыратпау және соқтықтырмау керек ,себебі ол әрі қарай технологиялық
процестерге әсерін тигізу мүмкін.
Союдың өзінің технологиялық тізімі бар ол: электро
есеңгірету,сою,қансыздандыру,жүнін жұлу, туалет – тазалап жуу, бөліп
тастау, бауырын алып тастау ,өкпе ,басы,аяғы, фасовкалау, салқындату және
мұздату,сортировкалау, маркировкалау ұшаны таңбалау (Лобзов К.И. 1993 ж).
Ең негізгі адамдарды тамақтандырудың басы ол еттегі белоктың құрамы,
осы есепті шешу үшін негізгі рольді құс шаруашылығы атқаады,олбиологиялық
потенциалдық шикізат бөлімінің бірінші орнында тұрады. Құс жемне өзінің
белогін жеп шығарады.
Сапа түсінігінде өнімнің белгілі көрсеткіштері оған байланысты ГОСТ-
тардың талаптарына жауаптылығын айтады .Мысалға: бройлер балапанының еті –
оның өзінің тағамдық энергнтикалық, бұлшықеттері мен сүйек жүйелерін,майлы
қалдықтары, тазалау ,терісінің түр түсі сияқты көрсетқіштер жатады .Сонымен
қатар ол етте жаман иіс пен дәм болмау тиіс.Осы талаптар орындалмаса етті
төменгі категорияға жатқызады да , өндіріс өз шығынын өтей алмайды
(Голперин Н. 2002 ж).
Егер де бройлер балапанының етін жартылай фабрикаттарға немесе
кулинарлы – шұжықты өнімдкрге жұмсалса онда еттің механикалық және
функционалды техникалық қасиеттеріне қарай бөледі.Осындай көрсеткіштерге
консистенциясы , шыындылығы , үлкендігі,РН ,ылғалсалғыш қасиеті ,ұшаның
бұлшықетінің және сүйегінің көлемі өлшенеді.Оргонолептикалық көрсеткіші ол:
дәмі ,иісі, түсі,сонымен қатар бройлер етінде патогенді микроорганизмдер
кездеспеу қажет.Еттің химиялық жолменен ластанбауы соның ішінде (ауыр
металдар,пестицидттер,антибиотиктер ,нитрозаминдер,радионуклеидтер) қауіпті
емес көлемде ғана жіберіледі (Третьякова Н.П 1994 ж).
1.2Өндірістің сапа жүйесі.
Сапа жүйесін және өндірісті сертификаттау келесі стандарттар арқылы
жүргізіледі ҚР СТ 3.13.3-98 ҚР мемлекеттік сертификаттау жүйесі. Сапа
жүйесін және өндірісті сертификаттау. Өндірісті сертификаттаудан өткізу
тәртібі.Сапа жүйесін сертификаттау , өнім өнім өндіруші кәсіпорынның
халықаралық ИСО 9000 стандартының талаптарына сай сапа жүйесі құрылғанын
және тұрақты екедігін құжаттар негізінде дәлелдеу.
Сапа жүйесін және өндірісті сертификаттау , экономикалық даму үшін
,саудадағы кедергілерді жоюға,дайындаушы мен сатып алушының арасында
тұрақты сенім қалыптасуына көмек етеді. Мысалға: сапа жүйесін және
өндірісті сертификаттау нәтижесі мынандай жағдайларда қолданылуы мүмкін :
– өнімді сертификаттауда;
– жеткізілетін өнімге келісім шарт жасағанда;
– мемлекеттік органдардың мемлекет тапсырыстарын кәсіпорындарды таңдап
алуда;
– банк ұйымдарының кәсіпорынды несиелеу саясатының қажеттілігін
анықтағанда;
– сақтандыру ұйымдарының кәсіпорынды сақтандырудың қажеттілігін
анықтағанда;
– басқа жағдайларда кәсіпорынның тұрақты және қажетті деңгейдегі өнімді
шығара алатындығын дәлелдегенде.
Сапа жүйесін және өнеркәсіпті сертификаттау жұмысы Қазақстан Республикасы
мемлекеттік сертификаттау жүйесінің органы ол болмаған жағдайда ҚР
мемстандарткомитетінің өкілетті органы жүргізеді .
Өндірісті сертификаттау жұмысы нәтижесінде –сарапшы аудитолар ,өнімге
таралатын нормалық құжаттардың талабы бойынша,сертификатталған дайындаушы
кәсіпорынның тұрақты өнім шығаруды қамтамассыз ету үшін, қажетті техникалық
және ұйымдастыушылық мүмкіндігі бар екендігіне көз жеткізіледі және тұрақты
түрде шындалатындығы анықталады.
1. Тарау. Арнайы бөлім.
1. Терминдер мен анықтамалар . Нормативтік сілтемелер.
Өндіріс- белгілі бір өнімді шығару үшін жүргізілетін технологиялық
жүйелердің функционалды түрі.
Технологиялық операция- бір жұмыс орнында орындалатын технологиялық
процестің аяқталған түрі.
Технологиялық құрылғы- технологиялық құрал жабдықтарды жеткізетін және оны
дайындау процестері мен материалдарды айтады.
Өнімнің сапасы- белгілі бір бағыттағы бір өнімнің өзіндік белгілі қасиеттер
тобы.
Өнімнің бәсекелестігін арттыру- рынокқа байланысты өнімнің белгілі бір
талаптарға сәйкестігін қарастыру пеиоды.
Сынау-өнімнің функционалды түрдегі жұмыс істеуін және оның мінездемелік
сапалығын эеспенементалды түрде тексеру.
Сынақтың результаты- сынау барысында өнімнің функционалдық түрін және
обьекттің сәйкестігін қарап бағалау.
Өнімнің өмірлік циклі- өнімнің сақтау немесе эксплуатацияда жүрү мерзімін
реттеп отыратын процесс .
Өнімнің техникалық құжаттары- өнімнің өмірлік циклының бөліміне арналған
құжаттар .
Сынау методикасы- методикалық ұйымдастыру құжаты,міндетті орындалу тиіс
,сонымен қатар өнімді сынау үлгі алу және өнімнің техникалық қауіпсіздігі
және қоршаған ортаны қорғау болып саналады.
Эксперттік қортынды- бұл құжат сынақ жүргізілгені туралы мәлімет.
Стандарттау- нақты бар немесе ықтимал міндеттерге қатысты жаппай немесе көп
мәрте пайдалану үшін белгілі бір салада ережелерді реттеудің оңтайлы
дәрежесіне қол жеткізүге бағытталған қызмет түрі.
Өнімнің сапасын басқару- белгілі бір бағытта жүргізілетін процесс,ол
әртүрлі жағдайдағы факторларға және өнімнің оптималды ауылшаруашылық
нүктелерінің көінісін максималды түрде қолдануды айтады.
Нормативті техникалық құжат- бұл құжат стандарттау талаптарына және оның
обьектілеріне оның оындалуына белгілі бір тәртіппен бекітілген құжат түрі.
Нормативтік сілтемелер.
СТРК 1.0-98ГССРК.Государственная система стандартизации РК. Основные
положения.
СТРК 1.2-98 ГСС РК. Порядок разработки государственных стандартов.
СТРК 1.4–99 ГСС РК. Стандарт фирмы.Обшие положения.
СТРК 1.5-93 ГСС РК . Обшие положения к построению, изложению , оформлению
и соглосованию стандартов.
СТРК 1.7 ГСС РК . Порядок планирования работ по государственной
стандартизации.
СТРК 1.9-99 ГСС РК . Порядок преминения международных , региональных и
национальных нормативных документов по стандартизации метрологии и
сертификации.
СТРК 3.0-94 ГСС РК Основные положения.
СТРК 3.4-94 ГСС РК Порядок проведения сертификации продукции. Обшие
положения.
СТРК 3.10-97 ГСС РК Порядок расмотренмя опеляции.
СТРК 3.11-97 ГСС РК. Структура и порядок ведения Государственного реестра
системы.
СТРК 3.15.1-98 .Сертификация систем качества и производств .Основные
положения.
СТРК 3.15.3-98 ГСС РК . Сертификация систем качества и производств. Порядок
проведения сертификации производства.
ГОСТ 3.14109-82 ЕС ТД . Темины и определения основных понятий.
ГОСТ 15467-79 . Упровление качеством продукции.Основные понятия.Термины и
определения.
ГОСТ 18242-72. Статистический приемочный контроль по альтернативному
признаку. План контроля.
ГОСТ 16367-86 Птицеперерабатывающая промышленность.Термины и определения.
ГОСТ 21784-76. Мясо птицы. Технические условия.
ГОСТ 25391-82 Мясо цыплят бройлеров.Технические условия.
ГОСТ 28825-90 . Мясо птицы . Приемка.
ГОСТ СТРК 953-92 Мясо птици. Технические условия.
ГОСТ 18292-72 Птица сельскохозяйственная для убоя.
ГОСТ СТ СЭВ 2434-80 Мясо птицы. Технические требования.
ГОСТ СТ сэв 2679-80 Мясо птици.Правила приемки отбора проб и метод оценки
качества тушек птицы.
ГОСТ СТ СЭВ 4718-84 Мясо и мясные продукты . Термины определения введенные
в договорно-правовых отношениях.
ГОСТ 2874-82 Качество воды для поения бройлеров .
ГОСТ 18292-72 Условия транспортиования бройлеров на убой . Требования к
бройлерам сдаваемые на убой.
ОКТП 4-79. Условия содержания птичников. Меры профилактики.
ГОСТ 12.1.003-79 Гигиенические нормы содержания птичников. Звуковое
давление в птичнике.
ГОСТ 23676-79 Весы настольные , циферблатные. Технические требования.
ГОСТ 27711-79 Весы циферблатные .Технические требования.
ГОСТ 17187-81 Шумомеры.Технические требования.
ТУ 25.11.999-75.Термометр бытовой .
ТБ-2 Технические требования.
ГОСТ 6416-75 Термографы метереологические с биметалическим с чувствительным
элементом. Технические требования.
ТУ 25.11.906-73.Психрометр бытовой ПБУ-1. Технические требования.
ТУ 25-04 ЭДГ Гигрографы метереологические, тип М-21А.Техннические
тебования.ГОСТ 1862-73 Гигрографы метееологические тип М-21 и м21А
Технические требования.
ГОСТ 6376-74 Анемометры ручные со счетным механизмом.Технические
требования.
ТУ 6.5 Д2.306.051-82 Пневмохимический газоанализатор ПХГ-2.
ГОСТ 21056-75 Условия инкубации яиц.
2. Бент АҚ-ның сипаттамасы
Бүгінгі күнде Бент АҚ-ы , аса үлкен көлемді жақсы өндіруші,жаңа
өндірістік орындардың алдыңғы қатарлы кәсіпорындардың бірі. Ол әртүрлі
ауылшаруашылық салаларын бір бүтінге келтіретін өндіріс.
Көбінесе Бент АҚ-ы алдыңғы қатарлы технологияларды енгізетін
әлемнің алдыңғы фирмаларының жұмысын қолданатын орындардың бірі. Бент
АҚ-ы израильдің Анон Чиккен Интернешнл фирмасына сүйеніп Титан және
Яаффа кростарын көбейтуде. Каз НИИ –дің көмегімен жақсы тұқымды
шаруашылықтарымен , инкубациялық жұмыртқаларының шаруашылығын
арттырып,жақсы жетістіктерге жетүде.Сонымен қатар бұл тұқымдарды көршілес
Қырғыз елдеріндегі шаруа қожалықтары қолдануда.
Д.А Ковинько атындағы Бент АҚ-ның құс фабрикасы ол баяғы Алматының
бройлер құс фабрикасы болған. Ол осыдан 30 жыл бұрын жасалған болатын.Бұл
құс фабрикасы бұрын аса бағалы тұқымды құстарды сақтауға және жұмыртқа
салатын құстарды өсіруге арналған еді .
Бент АҚ-ның негізінде израильмен біріккен Бент-АНАК өндірісі бар .
Бұл өндіріс құс шаруашылығын арттырып әрі қарай дамытуға арналған. Сонымен
қатар олар инкубациялы бройлер құстары мен балапандардың етін өндіруде.
Өнімнің өзіндік құнын төмендету мақсатында көптеген минералды , витаминді
жемдік қоспалары бар жем базасын жасап шығарған. Онда соя , сұлы, бидай
қоспалары қосылған аса құнды қосындылар кездеседі.
Толық циклді өндірісті шығару үшін олар үш құс шаруашылықты біріктіре
отырып жасаған болатын.
Бұл Қазақстанда жалғыз құс племзауыты болып саналады,онда олар бройлер
құсын өсіру мен қатар , тауарлы жұмыртқасын өндіру мен қатар, құс етін
өңдеу технологияларын жетілдіріп жүргізуде. Сонда қазіргі олардың
технологиялық линияларының жетістігі 6000 бассағ-қа жетуде.
Бүгінде олар 20 түрлі өнімді өндіретін өндірістердің бірі болуда.
3. Зерттеу материалдары мен әдістемесі.
1. Етті бағыттағы Титан кросының өнімділігі.
Титан кросы , израильдің селекциялық жолмен шығарылған етті бағыттағы
құсы. Бұл келесідей көрсеткіштермен негізделеді (1 сызба нұсқа).
Титан бройлер кроссының өнімділігі. (1 сызба ңұсқа).
Құс түрі Жасы Тірі 1кг Кг нормасы Калория
салмағыжұмсала ны
тын жем өңдеуі
көлемі
Апта Күн 1апта Барлығы
Қораз 1 7 170 0.94 1.16 0.16 2900
2 14 420 1.22 0.35 0.51 3740
3 21 760 1.44 0.59 1.10 4420
4 28 1180 1.61 0.79 1.85 5030
5 35 1750 1773 1714 3703 5620
6 42 2275 1786 1720 4723 6045
7 49 2810 1799 1736 5759 6067
Тауық 1 7 170 0.96 0.16 0.16 2970
2 14 380 1.29 0.49 0.49 3950
3 21 683 1.50 1.03 1.03 4640
4 28 1050 1.68 1.76 1.76 5250
5 35 1450 1.81 2.62 2.62 5882
6 42 1955 1.95 3.62 3.62 6337
7 49 2230 2.10 4.68 4.68 6825
Сортталмағ1 7 170 0.95 0.16 0.16 2940
аны
2 14 400 1.26 0.35 0.35 3860
3 21 720 1.48 0.56 1.07 4540
4 28 1110 1.65 0.76 1.83 5160
5 35 1600 1.77 1.00 2.83 5752
6 42 2065 1.91 1.11 3.94 6207
7 49 2520 2.05 3.23 5.17 6662
Анализ жүргізу.
Апталарға байланысты орташа өсімділік
1 апта 400-170=230 грамм.
2 апта 720-400=320 грамм.
3 апта 1110-720 = 380 грамм.
4 апта 1600-1110=490 грамм.
5 апта 2065-1600=565 грамм.
6 апта 2520-2065=4552 грамм.
6 аптада орташа 455-170=235 грамм
2520 : 49 =55.9 грамм.
Орташа бі күнділік өсімділік:
1 апта 230 : 7= 32.8 гркүн
1. апта 320 : 7= 45.7 грамм.
4 апта 490 : 7= 70 грамм.
5. апта 565 :7 =80.7 грамм.
6. Апта 455 : 7 = 65 грамм.
2.Сызба нұсқа. “Титан” бройлер кросының өсу қарқыны.
Өсу периуды Жалпы өсімі Орташа тәуліктікСалыстырмалы
грамм өсімі өсімі %
1 апта(7күн)
1-2 ап(14күн) 230 32.8 2.3
2-3 ап(21күн) 320 45.7 3.2
3-4 ап(28күн) 380 54.2 3.8
4-5 ап(35күн) 490 70 4.9
5-6 ап(42күн) 565 80.7 5.6
6-7 ап(49күн) 455 65 4.5
0-21 550 26.1 5.5
21-35 880 62.8 8.8
35-42 920 65.7 9.2
Өсу анализіне қарағанда бройлердің өсу қарқыны мах-ге жетуде 5-6 аптада
80.7 грамм өсімге жетті .Басқаға қарағандағыға өсу қарқыны 5.6% , ал 1-3
аптада міn-ге орташа тәуліктік өсімі 32.8 грамм басқасына қарағандағысы өсу
қарқыны 2.3 % болады.
Осы көрсеткіштер өсу фазаларымен сәйкес болады.
- бастапқы – орташа тәуліктік өсу 26.1 грамм.
- бойлық - орташа тәуліктік өсу 62.8 грамм.
- аяқталу – орташа тәуліктік өсу 65.7 грамм.
Осының барлығы 38-42 күн арасында өсу қарқынына кететін бройлердің союға
дейінгі өсімі.
2.3.2 Технологиялық қондырғылардың сипаттамасы.
“Бент” АҚ-ы “Титан” бройлер кроссын инкубациялау үшін “Универсал-55”
инкубатор маркасы қолданады ол 96мың жұмыртқа қабылдай алады. Жалпы
инкубациялық шкафтағы жұмыртқа салғыш орындар 47736 мың ал шығарғыш шкафта
7956 мың. Көлемдері : ұзындығы 5281мм,ені 2730 мм,биіктігі 2230мм, бұған 3
метрлік ұзындығы бар жер керек . Инкубациялық шкафтың тұтынатын қуаты 7.5
кВт ал шығарғышта – 2.5 кВт. 1 м2 көлемге 3315 жұмыртқа ал инкубациялық
шығарғышта 1685жұмыртқа. Инкубациялық корпустың 3 камерадан,ал шығарғышта 1
камера болады.
Есіктің көлемі: ұзындығы 1478мм,биіктігі 1778мм,екі шкаф үшін. Лотоктың
ішкі көлемі: инкубациялық шкафта 690 мм,биіктігі 402мм,шығарғышта ұзындығы
720мм,биіктігі 596мм. Екі шкафтың лотоктарының көлемі 153 жұмыртқа 1
камерада 104 лоток инкубациялық шкафта,ал шығарғыш шкафта 52 лоток
болады.Ярус пен лотоктың саны 18 ал шығарғышта 13.
Бройлерді торлы өсіруде қолданса онда торлы КБУ-3 батареясын
қолданады.Батареяның ұзындығы 38.7 м.
Клетка көлемі : ұзындығы900 мм,ені 910мм,биіктігі 365мм.Аяқ асты ячейканың
ұзындығы 12.5*50 мм .Тор ішіндегі балапандар саны 28-ге дейін,ал
батареядағы саны 3380 бас.
Тордың еденінің көлемі 0.81 м2 . Азықтандыру алаңы 1 басқа 3.2 см,ал
сумен қамтамассыздандыру 1 басқа 3.1 см.
2. Көрсеткіштерді анықтау әдістемесі мен өлшем құралдары.
Тірі салмағы- құстарды циферблаты бар таразымен өлшейді,ол 10 кг-ға дейін
болады. Салыстырып тексеру бөлімі 5 кг,ал жіберілетін ауытқуы 1 кг. Тірі
салмақты бақылап тұру үшін 100%құстың ішінде 10%апта сайын өлшеніп
тексеріліп тұрады.
Жарықтылығы-люксметрмен көрсетіледі,оның шектеулі көлемі 0-10000 лк
.Негізгі ауытқуы +-10%.Бастапқы 5 күнде 20лк ал қалғанында 10 лк.
Дыбыс толқынының көлемі- шумомермен өлшенеді,дыбыстық тығыздықтың диапазоны
30-100 дБ. Өлшеу ауытқуы 1.0 дБ. Құстар болатын бөлмеде 90 дБ ден астам шу
болмау керек . Ол “А” анализатор ГОСТ 12.1003-83 болу қажет.
Оттегінің температурасы-қолдануда жүретін темометрмен “ТБ–2” өлшенеді,оның
диапазоны 0-45 градус цельзий,бөлімінің бағасы-0.5 градус цельзий , ал
ауытқуы 0.2 градус цельзий-ден астам емес. Торлардың ішіндегі температура
31-32 градус цельзий,18-21 градус цельзий-ге дейін ауытқып тұрады,ол құс
жасына байланысты болады.
Салыстырмалы ылғалдылық - кәдімгі (ПБУ–1) психрометрмен өлшенеді,оның өлшеу
диапазоны 10-100%. Ауытқу деңгейі +-5% “М-21”және “М-21А” гигрографтарымен
өлшенеді. Салыстырмалы ылғалдалықтың регистрациялық диапазоны 30-100%.
Негізгі салыстырмалы ауытқу регистрациясы 15%.Бөлме ішіндегі ылғалдылық
деңгейі 50-70%,ал басында өсіргенде ылғалдылық деңгейі 70%тей болу тиіс.
Ауаның жылжу жылдамдығы-сынау механизмі бар анемометрмен өлшейді , ауаның
орташа жылжу жылдамдығы +-0.1-5.0 мс диапазонда істейді.Ауаның жылжу
жылдамдығы орташа деңгейде ол 0.2 мс-тан аспауы керек.
Көмірқышқылдың концентрациясы- пневмохимиялық газоанализатормен “ПХГ-2”
өлшенеді.Өлшеу диапазоны 0-10% ал ауытқу деңгейі +-4% өлшем диапазонынан
аспау керек .Ауаның ішіндегі көмірқышқылдың 0.25%-тен аспау тиіс.
Амиак пен күкірттісутек концентрациясы-“УГ-2” газоанализатормен
анықтайды.Ауаны тексеріп болғаннан кейінгі индикатор түсі:
- NH3 – көк;
- H2S - қоңыр;
Әр газдың жоғарғы шкаласындағы ауытқу деңгейі +- 10 %. Амиактың жіберілу
концентрациясы 15*10^-6 кгм^3 (15 мгм^3),ал күкіртті сутек 5*10^-6 кгм^3
(5 мгм^3).
3. Өндірісті сертификаттау әдістемесі
Өндірісті сертификаттау мынандай тәртіппен жүргізеді.
- сертификаттауды өткізуге сұраным беру;
- алдын ала бағалау;
- сертификаттаудың тәсілін құрастыру;
- тексеру жүргізу ;
- сертификат беру;
- сертификатталатын өндірісті бақылау.
Сұраным ҚР БҚ 50.3.4-94 қосымша А мүдделі кәсіпорын сертификаттау органы
береді .Сұраныммен бірге негізгі мәлімет ҚР БҚ 50.3.4-94 қосымша А
толтырылған сұұрақ анкета ҚР БҚ 50.3.4-94 қосымша В өндірісті алдын ала
бағалау үшін төлем қағазы беріледі.
Алдын ала бағалау сұранымды алған күннен бастап бір ай ішінде
атестаттлған эксперт-аудиторлар тобы жүргізеді.Топ құрамына технологияның
сапасын бақылау және сынақ жүргізуге жеткілікті тәжірибесі бар ,
сертификаттау органының атестацияланған эксперт-аудиторлар кіреді,қажет
болған жағдайда , басқа ұйымдардың мамандары да шақырылуы мүмкін. Топ
құрамына кәсіпорын адамын кіргізуге болмайды.
Алдын ала бағалауға кәсіпорын берген материалдарды сараптау және
бағалауға , кәсіпорынның сертификаттау өткізуге дайындығы туралы тұжырымы
кіреді. Сараптау және бағалау , негізгі материалдарды,сертификаттайтын
өндірістің өнімге нормалық құжаттар талабын,сертификаттау тәсілінің
талаптарын талдау және өнім сапасы жөніндегі тәуелсіз жерден мәліметтер алу
арқылы жүргізіледі.
Алдын ала бағалау тұжырымы кәсіпорынға жіберіледі , онда бағалауды
әрі қарай жалғастыру немесе байқалған кемшіліктер көрсетіледі.
Өндірісті сертификаттау тәсілі ҚР БҚ 50.3.4-94 қосымша В
келтірілген тәртіптер мен талаптардың бір деңгейлігі,тәсілдер мен
талаптардың дәлелдігі,алынған нәтиженің жаңғырғыштығы , тексеру тәсілінің
анықтылығы,жасалынатын жұмыстар мен тексеру ережелерінің мазмұнының
толықтығын қамтиды.
Тексеруді, өндірісті сертификаттау органы бекіткен комиссия жүргізеді
.Өндіріс басшылығы комиссия келген кезде жиналыс өткізіп,онда тексерудің
мақсаты мен міндетін түсіндіреді,тексеру бағдарламасын талқылайды және
комиссия ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Дипломдық жұмыс тақырыбын таңдаудың түсіндірме
хаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
1.Тарау. Әдеби шолу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
1. Құс шаруашылығының технологиясы ... ... ... ... ... ... ...9
2. Өндірістің сапа жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13
2.Тарау. Арнайы бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .14
2.1 Терминдер мен анықтамалар. Нормативтік сілтемелер ... .14
2.2“Бент”АҚ-ның сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17
2.3 Зерттеу материалдары мен әдістемесі ... ... ... ... ... ... ... ..18
2.3.1 Етті бағыттағы “Титан” кросының өнімділігі ... ... ... ... 18
2.3.2 Технологиялық қондырғылардың сипаттамасы ... ... ... ..20
2.3.3 Көрсеткіштерді анықтау әдістемесі мен өлшем
құралдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21
2.3.4 Өндірісті сертификаттау әдістемесі ... ... ... ... ... ... ... ... 22
3.Тарау. Кәсіпорынның (Фирманың) стандартын жобалап
жасап шығару.“Бент” АҚ “Бройлер етін өндіру” ... ... ... ... ...24
3.1 Кәсіпорынның ( Фирманың ) стандартын
жасап шығаруға арналған нормативтік құжаттар ... ... ... ... ... 24
3.2 Бройлерді бағып-күтүдің технологиялық процестері.
Негізгі параметрлер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
3.3 Бройлерді өсірудің технологиялық процестері.
Негізгі параметрлер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 28
3.4 Бройлер жұмыртқасын инкубациялау.
Технологиялық процестер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..32
4.Тарау. Бройлер етін өндірудің экономикалық тиімділігі ... ... .36
5.Тарау. Қорытынды мен ұсыныстар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...39
6. Тарау. Еңбекті қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .40
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 42
Қосымшалар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 43
Дипломдық жұмыс тақырыбын таңдаудың түсіндірме хаты.
ТМД елдерінің барлығында негізгі проблемасы болып табылатын , ол
ауылшаруашылық секторвның өндіретін мал мен құс өнімдері аз көлемде
өндіріліп және оның өзіндік құнының қымбаттылығы болып табылады.Қазіргі
кездегі совет елінен кейінгі мемлекеттер мал шаруашылық фермалар
зоотехникалық және экономикалық көрсеткіштерге (тірі салмағының көбеюі,
азықтың шығыны жұмыстың , энергия бірлігінің өнімдері ) бай емес деп
айтуға болады , олар қазірдің өзінде Батыс Еуропаға қарағанда артта қалуда.
Сондықтан біздің ойымыз бойынша көптеген жаңа жолдарды іздеп , осы
проблеманы кеңейтіп , барлық ғылымның жетістіктерін қолдана отырып аграрлық
секторды ғана емес , сонымен қатар барлық өндіріс аймақтарын көиеруге
тырысу керек.
Сексенінші жылдардан бастап , экономикасы дамыған мемлекеттер
бірқалыпты өндірістің дамуын, өнімнің сапа жүйесін қамтамассыз ету
нәтижесінде көптеген жетістіктерге жетті , соның ішінде өнімнің өзіндік
құнының түсүі және бәсекелестіктің дамуы . Қазіргі кезде бүкіл сапа басқару
жүесі бір халықаралық стандартта шоғырланған ол ИСО 9000-9004 бұл стандарт
1987 жылы халықаралық стандарттау ұйымымен қабылданған, ал 1994 және 2000
жылы бұл стандарт жаңартылған болатын. Бұл нормативтік құжаттардың негізгі
мақсаты ол , бүкіл әлемде бірқалыпты сапа жүйесін қамтамассыз етіп рыноктың
субьектілерінің қарым-қатынастылығын және өнімнің сапалығын қамтамассыз
етуі болып табылады . Осының негізінде тұтынушылық сұранысы толығымен
қамтамассыз етілуі керек.
Өнімнің сапа басқару жүйесі ИСО 9000 стандарты, міндетті түрде өнім
бақыланудан және сынақтан өтуі керек. Сонымен ол сенімділік сертификациядан
бастап , кәсіпорын жүйелерімен сапа басқарудың жобалануынан енгізілуіне
дейін жүрү тиіс.
Соңғы жиырма жылдықта ондаған мың АҚШ-тың, Канаданың , Жапонияның ,
Еуропа мемлекеттерінің кәсіпорындары ИСО 9000 стандартын енгізген, ал 90-шы
жылдардан бастап осы процеске ауылшаруашылық өндірістер қосыла бастады ,
соның ішінде мал шаруашылық бағыттағы кәсіпорындар. Осылай Нидерландыда,
Францияда, АҚШ-тың кейбір штаттарында фермалар бірігіп , сапалы және
экологиялық таза өнімді шығарып айналысуда. Осының бір себебі өнімді
сертификаттаудың бір бөлігі ол өнімнің сапа жүйесін стандарттау талаптарына
ИСО 9000 сериясына сәйкес болу керек.
Тоқсаныншы жылдардан бастап АҚШ-та мал өнімдерін өндіретін
кәсіпорындар НАССР деген (қауіпті критикалық нүкте анализдерін) пайдалана
бастады , ол оларға экологиялық таза өнімдерді шығару үшін пайдалы болды
Көптеген мамандардың ойлауынша осы НАССР-ды тек қана экологиялық таза
өнімдерді ғана емес , сонымен бірге ол технологияны бақылауды, кішігірім
ауылшаруашылық кәсіпорындарды бақылауға да болатынын мәлімдеді.
Қазіргі әдебиеттердің мәліметтерінде ТМД елдерінің бұл сапа
менеджемменттің әлі де ешкім емес болатын , соның нәтижесінде
кәсіпорындардың ресурстары толығымен біте қойған жоқ. Біздің ойлауымыз
бойынша құс фабрикалары мен шошқа шаруашылықтарына сапа жүйесін енгізетін
болса онда ол тез уақытта жақсы нәтижесін бере алады.
Құс шаруашылығы – бұл мал шаруашылығындағы ең технологиялы бөлімнің
бірі болып саналады . Сондықтан ол инвесторларға өте пайдалы бола алады.
Көбінесе бройлерлі шаруашылықта , мысалға стандарт бойынша АҚШ немесе
батыс Еуропаға жетіп қалған мемлекеттер ол (Қытай,Бразилия) 1кг өсімділікке
2кг құрама жем керек, егер де тәулігіне 45гр тірі салмақ қосатын болған
жағдайда ғана.
Технологиялық және экономикалық өсүдің негізгі себебі ол сапа жүйесін
қамтамассыз ету болып саналады. Сапа жүйесімен шұғылданатын ғалымдар мен
өндірушілердің агрокомплекске деген көптеген маңызы тиү мүмкін, себебі
агрокомплекске сапа жүйесін ендірсе онда көптеген спецификалары бойынша мал
шаруашылығында өзінің шығару бөлімдеріне байланысты шығару мүмкіндігі де
артады . Сондықтан қазіргі кездегі барлық өндірүшілер сапа жүйесін
басқарудың ең жеңіл түрін енгізу керек, сонда ғана біз әрі қарай ИСО 9000
немесе НАССР жүйесін ендіре аламыз.
ГОСТ ИСО 9001-дің элементтерінің ең негізгі алты элементін таңдап
алуға болады осы 6 элемент негізінде ауылшаруашылығының құжаттары бойынша
жақсы жұмыс атқарылуы мүмкін және ол сертификаттау органдарына тиімді бола
алады.
Бірінші элемент- өндірістік ресурстарды сатып алудағы ауылшаруашылық
саласындағы өнімдерді системалық бақылауды жүргізу. Бұған таза тұқымды жас
малдарға алынатын жемдер, профилактикалық және емдік препараттарды алу
жатады. Ферманың ішінде алынатын тауарларға басқару жүйесінің бірдейлігі
болу қажет.
Екінші элемент – тұтынушыға жеткізіліп тұрған өнімді бақылау. Өнімді
жақсы сату үшін , тұтынушылар мен жақсы қарым қатынаста болу керек.
Тұтынушылар осы өнімнің жақсы технологиялық процесте шығарылып жатқанын ,
жаңа ғылыми техникалық білімдер мен жасалатынын білу керек және өнімнің
ветеренарлы – санитарлы нормаларға сәйкес екендігін білу қажет.
Үшінші элемент- өнімнің бірдейлігі және оның бақылануы. Шикізаттың
жүруі әрқашанда тексеріліп тұруы керек . Мысалға : құс шаруашылығын циклға
бөлгенде ол инкубация,ремонтты жастықты өсіру, ұстау және оны қоректендіру,
сою,сату.
Төртінші элемент – процестерді басқару . Әр өндірілетін процеске
технологиялық Қарталарды жасау және технологиялық операцияларды басқару. Әр
процедура міндетті түрде құжаттануы және өңделуі қажет.
Бесінші элемент – Бұл реттеуші және ескерту жұмысы. Белгілі түрде
белгіленбеген жағдайларға байланысты құжаттар дайындалып персоналды жүргізу
керек.
Алтыншы элемент- кадрларды дайындау . Сапа жүйесімен сертификатталған
фермаларда кадрларды дайындайтын программа болу тиіс. Ол кәдімгі жұмысшыдан
бастап басшы кадрларға дейін таратылуы керек . Осымен оқытатын маманның өзі
де әрқашан жаңа жетістіктерді біле отырып, өз білім ресурстарын толығымен
толтырып отыруы керек.
1. Әдеби шолу.
1. Құс шаруашылығының технологиясы.
Құс шаруашылығының негізгі болып саналатыны
ол оның өнімділігі, осының нәтижесінде құс шаруашылығын механикаландыру
және автоматтау жеңіл бола алады.Жаңа мүмкіндіктерге байланысты құс
шаруашылығын кеңейтіп сапасын көтеру ол оның асортиментінің көбеюіне әкеліп
соғады.(Столляр Т.А.1996ж)
Осы заманғы етті құс шаруашылығының сапасы , жаңа фазаға енгенін мәлімдеуге
болады, осының нәтижесінде құс шаруашылығы жаңа ғылыми техникалық
жетістіктерді ендіре отырып, жаңа технологиялық принциптерді пайдаланып ,
шетелдік немесе біздің практикамызда қолданылғандай жетістіктерге жету
керек.
Жаңа жоғары өнімді линиялар және құс кросстары жаңартылып селекциялық
гигиеналық центрлер племзауыттармен бірігуде, соның нәтижесінде жаңа
кросстар шығарылып,етті бағыттағы құстарды жаңартуда.(Кондратюк Н.Я 1986
ж).
Ірі кәсіпорындар бір жыл ішінде өнімдерін тез өндіріп сатуда. Келесідей
арнайы өндірістер олар :
– Кәсіпорынның өнімдерін максималды концентрациялау; технологиялық
процестерді интенсификациялау және құс шаруашылығының кооперациясы;
– Жыл бойы тездетіп шығарылатын немесе мезгіл сайын өнім шығару.
– Пайдалы технологиялық құрылғыларды пайдалану , комплексті автоматтау
және механикаландыру режимдерін , құстардың өсетін жерінде жүргізү.
– Нгізгі өңдейтін заттар мен жемдерді эфективті пайдалану (Байдевлятов А.Б
1993 ж).
Жаңа өндірістегі бройлер құстарының түрлерін жаңартып олардың шығымын
көбейтіп биологиялық инкубациялық жұмыртқалардың өсуін тексеру.
Осы жұмыс осы жолдармен шешіледі : бағытты өсіруге байланысты оптималды
азықтандыру және сақтау болады. Тауықтар мен қораздарды тығыздап
орналастырады, өндіріске енгізу , нормативті түрде жүруі.(Евстратова 1996ж)
Әрі қарай құс шаруашылығында негізгі роль атқаратын құс шаруашылығын
интенсификациялау болып саналады, ол керекті заттардың экономиясын
туғызады.
Құс шаруашылығының динамикалық өсуін , шығарылатын өнімнің жалпы жақсаруын
күнделікті хабарламаға қояды Шетелдік опытқа байланысты өнімнің әртүрлілігі
мен құс етінің ассортиментінің жоғары болуы, ұшаларының қосындысының
кішігірім қабында , ысталғандығы, шұжықты-кулинарлы және консерві өнімдері
,жартылай фабрикаттардың болуы. Бірақ та бүгінгі күнге қарасаң жақсы жаңа
құрылғылардың жетіспеушілігі шетелден артта қалуда . Қазіргі белгілі
бағытты шаруашылықтардың өзінде 32 пайыз ұшалардың шығарылуы ғана жүреді.
Осы процестіенгізүдің өзі тауарлы сапапасын жоғарлату ғана емес сонымен
қатар ол қалдықтардың етті-сүйекті ұшаның шығуын жетілдіреді.
Микропроцесті техника мен роботтарды ендіру үшін көп жұмыс істеу керек ,
соның ішінде союда, инкубаторияларда, тиеу мен тиеп түсіру жұмыстарында(
Конеев Н.И Колобов Г.М 1998 ж).
Шығарылатын өнім сапасы өндірістерде немесе реализацияда сату
орындарында ортақ азықтандыру орындары үшін ГОСТ 21784-76 “Мясо птицы”
Технические условия және ГОСТ 25391-82 “Мясо циплят-бройлеров” Тенические
условия қолданады.
Стандарттарға немесе техникалық шарттарға сай болу үшін, құс еті санитарлық
талаптарға сай болу керек .
Құс етін өндіруге негізінен қолданылатын құс еті ГОСТ 18292-85 “Птица
сельскохозяйственная для убоя. Технические условия” болу керек . Ал ГОСТ
21784-76 “Мясо птицы . Технические условия” негізгі құс етіне таратылады
және ол өндірістерде , құс фабрикаларында , сауда орындарында және өндіру
орындарында таратылады . Жасына қарай құс етін екіге бөледі жас құс еті
және үлкен құс еті.
Қоңдылығына байланысты екі категорияға. Екінші категориялы
қоңдылықтағықұс еті сатылуға және қоғамдық тамақтану орындарына
жіберілмейді .Ақаулары : арқа бөлімінің қисаюы,арқасында тыртықтың болуы ,
бір реттен көп мұздатылған болса , қара дақтардың түсүі сияқты. Кәрі
қораздар бірінші категорияға жатады , бірақ артқы құрсақтары 15 мм кем
болса,онда ол екінші категорияға жатады .
Жас құсқа балапандар жатады ,сонда олардың кеуде қабырғалары
қатаймаған болса ,тұмсығының мүйізденуі болмағанда,жақсы жұмсақ майысқыш
терінің ұшада болуы керек .
Үлкен құстың ұшаларына кеуде жағының сүйектерінің қатаюы және
тұмсығының мүйізденуі. Аяқ жақтарында қатты қабаттың болуы.Қораздарда артқы
құрсақ бөліктері қатты болады.
Құс ұшаларын жартылай тазартылған, тазартылған және мойын бөлігінен
тазартылған комплектті болып бөлінеді(Смағұлов А.Қ 2002 ж)
Қондылығына және ұшаның өңделуіне байланысты құс еті екі категорияға
бөлінеді. Құстың ұшалары жақсы қансыздандырылуы керек, таза жүнсіз,
тыртықсыз, шашсыз, жыртық болмауы керек.
1 Категориялы ұшаларда аэдап тыртық пен төмпешіктер болуы мүмкін, 1см-
ден 2см-ге дейін жіберіледі; терінің эпидермисінің бүлінүі болу мүмкін,2
категориялы ұшаларда төмпешіктер мен тыртықтар ондай көп болмау керек , 2см-
ден аспайтын үш жыртық тесіктер, эпидермисі бұзылмаған, ұшаның тауарлы түрі
онша емес.
Құстың ұшасы қондылығына қарай 1-ші категорияға жатса , ал ақаулары 2-
ші категорияғажатса онда бұл ұша 2-ші категорияға жатады(Фисин В.И 1998 ж).
Құс ұшасын сапасына қарай маркировкалау:
– бірінші категория-1 саны бар электро таңба немесе қызылдау этикеткамен
қаптаулы.
– екінші категория – 2 саны бар электро таңба немесе жасыл түсті
этикеткамен қапталған .
ҚРСТ 953-92 бойынша бірінші категориялы ұшалардың бұлшықеттері жақсы
дамыған, төс бөлігі домаланып келген. Теріастымайлары тек қана тауықтарда
кеуде бөлімінде асқазанбөлігінде ал балапандарында асқазанның асты бөлігі
мен арқа бөлімінде жиналады.2 категориялыұшалардың бұлшықеттері ондай жақсы
дамымаған , төс астыңғы бөлігі аздап шығыңқырайды,ал бройлер балапандарында
шықпайды.
Теріасты майларының жиналуы аздан жіберілуі мүмкін, егер де
бұлшықеттері жақсы дамыған болған жағдайда ғана
(Гущин В. 2002 ж)
Бройлер балапандарын өсіру ол технологияның басты себебі деп те
айтуға болады.
Өндіріс үшін етті өндіру екі сақтау жүйесінен тұрады; жас құсты ,
жерде сақтау немесе төсеме мен торлы төсемелерде және торлы батареяда ұстау
жүйесі.
Көптеген бройлерлі өндірістерде көбінесе еденді төмен төсемде өсіру
болып табылады . Бұл жүйе құсты ұстаудың салтты түрі деп айтуға болады , ол
сыналған, себебі бұл жүйемен қолданып жүрген құс фабрикалары, жақсы
экономикалық жетістіктерге жетуде (Мымрин И.А 1989 ж).
Энерго ресурстарды өндіру үшін белгілі шектеулерге әкеп соғуға болады
ол үшін кәсіпорынның жалпы қорын қолдана отырып оның тауарлық өнімдерін
көбейтеді 30-35 күндік бройлер балапандарын еденді асты төмен төсемеде
өсірген қолайлы емес .
Шетелдік құс фабрикаларда бройлер балапандарын ашық жерде ұстау
тиімді деп есептеуде , ол негізінен 3 аптаға дейін сақталып электр
энергиясын ың аз жұмсалуына әкеп соғады (Агеев В.Н , Алексеев ф.ф. 1995ж).
Еденді ұстаудың интенсификациясы практиканың көрсетуі брйынша торлы
едендерде сақтауға болатындығына әкеп соқты және оның союға ыңғайлылығы
екенін көрсетеді. Егер де торлы едендерде төсемесіз пайдаланатын болса онда
ол жұмыс күшінің көбірек керек екендігін көрсетеді .
Торлы батареяларда етті бағыттағы құстарды өсіру приоритеті біздің
елге тән болып келеді.
Торлы батарея, ол отандық конструкторлармен жасалған,тығыздығына
байланысты 40 бас 1 м2-қа дейін болады.Торлы батареяда бройлер құстарының
өсірудің бір жетіспеушілігі бар ол аяқтарында және төсенді наминдердің
пайда болуы болып табылады (Степанов Ю.м 1997 ж).
Бройлер балапандарын азықтандыру негізінде гигиеналық потенциалды
өнімділікте болуы,қоректік заттар мен құрама жемнің шығуын төмендетеді. Ең
жақсы ол түйіршіктелген құрама жемдер болып саналады. Бұл құрама жемнің
түсі,иісі,консистенциясы түйіршіктердің формасы мен көлемі балапандарға
қызықты болу керек (Караващенко В.Ф 1996 ж). Құсты союды оның өңдеуін сою
цехтарында жүргізеді,бұл құстың тіррі массасын сақтайды,етті тез мезгілде
сату орындарына жеткізіп оны бос бағамен сата береді . Осы жағдайда өнім
өндірушінің қызығы артады да ол сапаны жақсартуға тырысады..
Бройлерді союдың негізгі есебі ол – еттің сапалы түрде сақталуы.Құсты
ұстаған кезде онымен қатал болмау,сою конвееріне салған кезде стреске
ұшыратпау және соқтықтырмау керек ,себебі ол әрі қарай технологиялық
процестерге әсерін тигізу мүмкін.
Союдың өзінің технологиялық тізімі бар ол: электро
есеңгірету,сою,қансыздандыру,жүнін жұлу, туалет – тазалап жуу, бөліп
тастау, бауырын алып тастау ,өкпе ,басы,аяғы, фасовкалау, салқындату және
мұздату,сортировкалау, маркировкалау ұшаны таңбалау (Лобзов К.И. 1993 ж).
Ең негізгі адамдарды тамақтандырудың басы ол еттегі белоктың құрамы,
осы есепті шешу үшін негізгі рольді құс шаруашылығы атқаады,олбиологиялық
потенциалдық шикізат бөлімінің бірінші орнында тұрады. Құс жемне өзінің
белогін жеп шығарады.
Сапа түсінігінде өнімнің белгілі көрсеткіштері оған байланысты ГОСТ-
тардың талаптарына жауаптылығын айтады .Мысалға: бройлер балапанының еті –
оның өзінің тағамдық энергнтикалық, бұлшықеттері мен сүйек жүйелерін,майлы
қалдықтары, тазалау ,терісінің түр түсі сияқты көрсетқіштер жатады .Сонымен
қатар ол етте жаман иіс пен дәм болмау тиіс.Осы талаптар орындалмаса етті
төменгі категорияға жатқызады да , өндіріс өз шығынын өтей алмайды
(Голперин Н. 2002 ж).
Егер де бройлер балапанының етін жартылай фабрикаттарға немесе
кулинарлы – шұжықты өнімдкрге жұмсалса онда еттің механикалық және
функционалды техникалық қасиеттеріне қарай бөледі.Осындай көрсеткіштерге
консистенциясы , шыындылығы , үлкендігі,РН ,ылғалсалғыш қасиеті ,ұшаның
бұлшықетінің және сүйегінің көлемі өлшенеді.Оргонолептикалық көрсеткіші ол:
дәмі ,иісі, түсі,сонымен қатар бройлер етінде патогенді микроорганизмдер
кездеспеу қажет.Еттің химиялық жолменен ластанбауы соның ішінде (ауыр
металдар,пестицидттер,антибиотиктер ,нитрозаминдер,радионуклеидтер) қауіпті
емес көлемде ғана жіберіледі (Третьякова Н.П 1994 ж).
1.2Өндірістің сапа жүйесі.
Сапа жүйесін және өндірісті сертификаттау келесі стандарттар арқылы
жүргізіледі ҚР СТ 3.13.3-98 ҚР мемлекеттік сертификаттау жүйесі. Сапа
жүйесін және өндірісті сертификаттау. Өндірісті сертификаттаудан өткізу
тәртібі.Сапа жүйесін сертификаттау , өнім өнім өндіруші кәсіпорынның
халықаралық ИСО 9000 стандартының талаптарына сай сапа жүйесі құрылғанын
және тұрақты екедігін құжаттар негізінде дәлелдеу.
Сапа жүйесін және өндірісті сертификаттау , экономикалық даму үшін
,саудадағы кедергілерді жоюға,дайындаушы мен сатып алушының арасында
тұрақты сенім қалыптасуына көмек етеді. Мысалға: сапа жүйесін және
өндірісті сертификаттау нәтижесі мынандай жағдайларда қолданылуы мүмкін :
– өнімді сертификаттауда;
– жеткізілетін өнімге келісім шарт жасағанда;
– мемлекеттік органдардың мемлекет тапсырыстарын кәсіпорындарды таңдап
алуда;
– банк ұйымдарының кәсіпорынды несиелеу саясатының қажеттілігін
анықтағанда;
– сақтандыру ұйымдарының кәсіпорынды сақтандырудың қажеттілігін
анықтағанда;
– басқа жағдайларда кәсіпорынның тұрақты және қажетті деңгейдегі өнімді
шығара алатындығын дәлелдегенде.
Сапа жүйесін және өнеркәсіпті сертификаттау жұмысы Қазақстан Республикасы
мемлекеттік сертификаттау жүйесінің органы ол болмаған жағдайда ҚР
мемстандарткомитетінің өкілетті органы жүргізеді .
Өндірісті сертификаттау жұмысы нәтижесінде –сарапшы аудитолар ,өнімге
таралатын нормалық құжаттардың талабы бойынша,сертификатталған дайындаушы
кәсіпорынның тұрақты өнім шығаруды қамтамассыз ету үшін, қажетті техникалық
және ұйымдастыушылық мүмкіндігі бар екендігіне көз жеткізіледі және тұрақты
түрде шындалатындығы анықталады.
1. Тарау. Арнайы бөлім.
1. Терминдер мен анықтамалар . Нормативтік сілтемелер.
Өндіріс- белгілі бір өнімді шығару үшін жүргізілетін технологиялық
жүйелердің функционалды түрі.
Технологиялық операция- бір жұмыс орнында орындалатын технологиялық
процестің аяқталған түрі.
Технологиялық құрылғы- технологиялық құрал жабдықтарды жеткізетін және оны
дайындау процестері мен материалдарды айтады.
Өнімнің сапасы- белгілі бір бағыттағы бір өнімнің өзіндік белгілі қасиеттер
тобы.
Өнімнің бәсекелестігін арттыру- рынокқа байланысты өнімнің белгілі бір
талаптарға сәйкестігін қарастыру пеиоды.
Сынау-өнімнің функционалды түрдегі жұмыс істеуін және оның мінездемелік
сапалығын эеспенементалды түрде тексеру.
Сынақтың результаты- сынау барысында өнімнің функционалдық түрін және
обьекттің сәйкестігін қарап бағалау.
Өнімнің өмірлік циклі- өнімнің сақтау немесе эксплуатацияда жүрү мерзімін
реттеп отыратын процесс .
Өнімнің техникалық құжаттары- өнімнің өмірлік циклының бөліміне арналған
құжаттар .
Сынау методикасы- методикалық ұйымдастыру құжаты,міндетті орындалу тиіс
,сонымен қатар өнімді сынау үлгі алу және өнімнің техникалық қауіпсіздігі
және қоршаған ортаны қорғау болып саналады.
Эксперттік қортынды- бұл құжат сынақ жүргізілгені туралы мәлімет.
Стандарттау- нақты бар немесе ықтимал міндеттерге қатысты жаппай немесе көп
мәрте пайдалану үшін белгілі бір салада ережелерді реттеудің оңтайлы
дәрежесіне қол жеткізүге бағытталған қызмет түрі.
Өнімнің сапасын басқару- белгілі бір бағытта жүргізілетін процесс,ол
әртүрлі жағдайдағы факторларға және өнімнің оптималды ауылшаруашылық
нүктелерінің көінісін максималды түрде қолдануды айтады.
Нормативті техникалық құжат- бұл құжат стандарттау талаптарына және оның
обьектілеріне оның оындалуына белгілі бір тәртіппен бекітілген құжат түрі.
Нормативтік сілтемелер.
СТРК 1.0-98ГССРК.Государственная система стандартизации РК. Основные
положения.
СТРК 1.2-98 ГСС РК. Порядок разработки государственных стандартов.
СТРК 1.4–99 ГСС РК. Стандарт фирмы.Обшие положения.
СТРК 1.5-93 ГСС РК . Обшие положения к построению, изложению , оформлению
и соглосованию стандартов.
СТРК 1.7 ГСС РК . Порядок планирования работ по государственной
стандартизации.
СТРК 1.9-99 ГСС РК . Порядок преминения международных , региональных и
национальных нормативных документов по стандартизации метрологии и
сертификации.
СТРК 3.0-94 ГСС РК Основные положения.
СТРК 3.4-94 ГСС РК Порядок проведения сертификации продукции. Обшие
положения.
СТРК 3.10-97 ГСС РК Порядок расмотренмя опеляции.
СТРК 3.11-97 ГСС РК. Структура и порядок ведения Государственного реестра
системы.
СТРК 3.15.1-98 .Сертификация систем качества и производств .Основные
положения.
СТРК 3.15.3-98 ГСС РК . Сертификация систем качества и производств. Порядок
проведения сертификации производства.
ГОСТ 3.14109-82 ЕС ТД . Темины и определения основных понятий.
ГОСТ 15467-79 . Упровление качеством продукции.Основные понятия.Термины и
определения.
ГОСТ 18242-72. Статистический приемочный контроль по альтернативному
признаку. План контроля.
ГОСТ 16367-86 Птицеперерабатывающая промышленность.Термины и определения.
ГОСТ 21784-76. Мясо птицы. Технические условия.
ГОСТ 25391-82 Мясо цыплят бройлеров.Технические условия.
ГОСТ 28825-90 . Мясо птицы . Приемка.
ГОСТ СТРК 953-92 Мясо птици. Технические условия.
ГОСТ 18292-72 Птица сельскохозяйственная для убоя.
ГОСТ СТ СЭВ 2434-80 Мясо птицы. Технические требования.
ГОСТ СТ сэв 2679-80 Мясо птици.Правила приемки отбора проб и метод оценки
качества тушек птицы.
ГОСТ СТ СЭВ 4718-84 Мясо и мясные продукты . Термины определения введенные
в договорно-правовых отношениях.
ГОСТ 2874-82 Качество воды для поения бройлеров .
ГОСТ 18292-72 Условия транспортиования бройлеров на убой . Требования к
бройлерам сдаваемые на убой.
ОКТП 4-79. Условия содержания птичников. Меры профилактики.
ГОСТ 12.1.003-79 Гигиенические нормы содержания птичников. Звуковое
давление в птичнике.
ГОСТ 23676-79 Весы настольные , циферблатные. Технические требования.
ГОСТ 27711-79 Весы циферблатные .Технические требования.
ГОСТ 17187-81 Шумомеры.Технические требования.
ТУ 25.11.999-75.Термометр бытовой .
ТБ-2 Технические требования.
ГОСТ 6416-75 Термографы метереологические с биметалическим с чувствительным
элементом. Технические требования.
ТУ 25.11.906-73.Психрометр бытовой ПБУ-1. Технические требования.
ТУ 25-04 ЭДГ Гигрографы метереологические, тип М-21А.Техннические
тебования.ГОСТ 1862-73 Гигрографы метееологические тип М-21 и м21А
Технические требования.
ГОСТ 6376-74 Анемометры ручные со счетным механизмом.Технические
требования.
ТУ 6.5 Д2.306.051-82 Пневмохимический газоанализатор ПХГ-2.
ГОСТ 21056-75 Условия инкубации яиц.
2. Бент АҚ-ның сипаттамасы
Бүгінгі күнде Бент АҚ-ы , аса үлкен көлемді жақсы өндіруші,жаңа
өндірістік орындардың алдыңғы қатарлы кәсіпорындардың бірі. Ол әртүрлі
ауылшаруашылық салаларын бір бүтінге келтіретін өндіріс.
Көбінесе Бент АҚ-ы алдыңғы қатарлы технологияларды енгізетін
әлемнің алдыңғы фирмаларының жұмысын қолданатын орындардың бірі. Бент
АҚ-ы израильдің Анон Чиккен Интернешнл фирмасына сүйеніп Титан және
Яаффа кростарын көбейтуде. Каз НИИ –дің көмегімен жақсы тұқымды
шаруашылықтарымен , инкубациялық жұмыртқаларының шаруашылығын
арттырып,жақсы жетістіктерге жетүде.Сонымен қатар бұл тұқымдарды көршілес
Қырғыз елдеріндегі шаруа қожалықтары қолдануда.
Д.А Ковинько атындағы Бент АҚ-ның құс фабрикасы ол баяғы Алматының
бройлер құс фабрикасы болған. Ол осыдан 30 жыл бұрын жасалған болатын.Бұл
құс фабрикасы бұрын аса бағалы тұқымды құстарды сақтауға және жұмыртқа
салатын құстарды өсіруге арналған еді .
Бент АҚ-ның негізінде израильмен біріккен Бент-АНАК өндірісі бар .
Бұл өндіріс құс шаруашылығын арттырып әрі қарай дамытуға арналған. Сонымен
қатар олар инкубациялы бройлер құстары мен балапандардың етін өндіруде.
Өнімнің өзіндік құнын төмендету мақсатында көптеген минералды , витаминді
жемдік қоспалары бар жем базасын жасап шығарған. Онда соя , сұлы, бидай
қоспалары қосылған аса құнды қосындылар кездеседі.
Толық циклді өндірісті шығару үшін олар үш құс шаруашылықты біріктіре
отырып жасаған болатын.
Бұл Қазақстанда жалғыз құс племзауыты болып саналады,онда олар бройлер
құсын өсіру мен қатар , тауарлы жұмыртқасын өндіру мен қатар, құс етін
өңдеу технологияларын жетілдіріп жүргізуде. Сонда қазіргі олардың
технологиялық линияларының жетістігі 6000 бассағ-қа жетуде.
Бүгінде олар 20 түрлі өнімді өндіретін өндірістердің бірі болуда.
3. Зерттеу материалдары мен әдістемесі.
1. Етті бағыттағы Титан кросының өнімділігі.
Титан кросы , израильдің селекциялық жолмен шығарылған етті бағыттағы
құсы. Бұл келесідей көрсеткіштермен негізделеді (1 сызба нұсқа).
Титан бройлер кроссының өнімділігі. (1 сызба ңұсқа).
Құс түрі Жасы Тірі 1кг Кг нормасы Калория
салмағыжұмсала ны
тын жем өңдеуі
көлемі
Апта Күн 1апта Барлығы
Қораз 1 7 170 0.94 1.16 0.16 2900
2 14 420 1.22 0.35 0.51 3740
3 21 760 1.44 0.59 1.10 4420
4 28 1180 1.61 0.79 1.85 5030
5 35 1750 1773 1714 3703 5620
6 42 2275 1786 1720 4723 6045
7 49 2810 1799 1736 5759 6067
Тауық 1 7 170 0.96 0.16 0.16 2970
2 14 380 1.29 0.49 0.49 3950
3 21 683 1.50 1.03 1.03 4640
4 28 1050 1.68 1.76 1.76 5250
5 35 1450 1.81 2.62 2.62 5882
6 42 1955 1.95 3.62 3.62 6337
7 49 2230 2.10 4.68 4.68 6825
Сортталмағ1 7 170 0.95 0.16 0.16 2940
аны
2 14 400 1.26 0.35 0.35 3860
3 21 720 1.48 0.56 1.07 4540
4 28 1110 1.65 0.76 1.83 5160
5 35 1600 1.77 1.00 2.83 5752
6 42 2065 1.91 1.11 3.94 6207
7 49 2520 2.05 3.23 5.17 6662
Анализ жүргізу.
Апталарға байланысты орташа өсімділік
1 апта 400-170=230 грамм.
2 апта 720-400=320 грамм.
3 апта 1110-720 = 380 грамм.
4 апта 1600-1110=490 грамм.
5 апта 2065-1600=565 грамм.
6 апта 2520-2065=4552 грамм.
6 аптада орташа 455-170=235 грамм
2520 : 49 =55.9 грамм.
Орташа бі күнділік өсімділік:
1 апта 230 : 7= 32.8 гркүн
1. апта 320 : 7= 45.7 грамм.
4 апта 490 : 7= 70 грамм.
5. апта 565 :7 =80.7 грамм.
6. Апта 455 : 7 = 65 грамм.
2.Сызба нұсқа. “Титан” бройлер кросының өсу қарқыны.
Өсу периуды Жалпы өсімі Орташа тәуліктікСалыстырмалы
грамм өсімі өсімі %
1 апта(7күн)
1-2 ап(14күн) 230 32.8 2.3
2-3 ап(21күн) 320 45.7 3.2
3-4 ап(28күн) 380 54.2 3.8
4-5 ап(35күн) 490 70 4.9
5-6 ап(42күн) 565 80.7 5.6
6-7 ап(49күн) 455 65 4.5
0-21 550 26.1 5.5
21-35 880 62.8 8.8
35-42 920 65.7 9.2
Өсу анализіне қарағанда бройлердің өсу қарқыны мах-ге жетуде 5-6 аптада
80.7 грамм өсімге жетті .Басқаға қарағандағыға өсу қарқыны 5.6% , ал 1-3
аптада міn-ге орташа тәуліктік өсімі 32.8 грамм басқасына қарағандағысы өсу
қарқыны 2.3 % болады.
Осы көрсеткіштер өсу фазаларымен сәйкес болады.
- бастапқы – орташа тәуліктік өсу 26.1 грамм.
- бойлық - орташа тәуліктік өсу 62.8 грамм.
- аяқталу – орташа тәуліктік өсу 65.7 грамм.
Осының барлығы 38-42 күн арасында өсу қарқынына кететін бройлердің союға
дейінгі өсімі.
2.3.2 Технологиялық қондырғылардың сипаттамасы.
“Бент” АҚ-ы “Титан” бройлер кроссын инкубациялау үшін “Универсал-55”
инкубатор маркасы қолданады ол 96мың жұмыртқа қабылдай алады. Жалпы
инкубациялық шкафтағы жұмыртқа салғыш орындар 47736 мың ал шығарғыш шкафта
7956 мың. Көлемдері : ұзындығы 5281мм,ені 2730 мм,биіктігі 2230мм, бұған 3
метрлік ұзындығы бар жер керек . Инкубациялық шкафтың тұтынатын қуаты 7.5
кВт ал шығарғышта – 2.5 кВт. 1 м2 көлемге 3315 жұмыртқа ал инкубациялық
шығарғышта 1685жұмыртқа. Инкубациялық корпустың 3 камерадан,ал шығарғышта 1
камера болады.
Есіктің көлемі: ұзындығы 1478мм,биіктігі 1778мм,екі шкаф үшін. Лотоктың
ішкі көлемі: инкубациялық шкафта 690 мм,биіктігі 402мм,шығарғышта ұзындығы
720мм,биіктігі 596мм. Екі шкафтың лотоктарының көлемі 153 жұмыртқа 1
камерада 104 лоток инкубациялық шкафта,ал шығарғыш шкафта 52 лоток
болады.Ярус пен лотоктың саны 18 ал шығарғышта 13.
Бройлерді торлы өсіруде қолданса онда торлы КБУ-3 батареясын
қолданады.Батареяның ұзындығы 38.7 м.
Клетка көлемі : ұзындығы900 мм,ені 910мм,биіктігі 365мм.Аяқ асты ячейканың
ұзындығы 12.5*50 мм .Тор ішіндегі балапандар саны 28-ге дейін,ал
батареядағы саны 3380 бас.
Тордың еденінің көлемі 0.81 м2 . Азықтандыру алаңы 1 басқа 3.2 см,ал
сумен қамтамассыздандыру 1 басқа 3.1 см.
2. Көрсеткіштерді анықтау әдістемесі мен өлшем құралдары.
Тірі салмағы- құстарды циферблаты бар таразымен өлшейді,ол 10 кг-ға дейін
болады. Салыстырып тексеру бөлімі 5 кг,ал жіберілетін ауытқуы 1 кг. Тірі
салмақты бақылап тұру үшін 100%құстың ішінде 10%апта сайын өлшеніп
тексеріліп тұрады.
Жарықтылығы-люксметрмен көрсетіледі,оның шектеулі көлемі 0-10000 лк
.Негізгі ауытқуы +-10%.Бастапқы 5 күнде 20лк ал қалғанында 10 лк.
Дыбыс толқынының көлемі- шумомермен өлшенеді,дыбыстық тығыздықтың диапазоны
30-100 дБ. Өлшеу ауытқуы 1.0 дБ. Құстар болатын бөлмеде 90 дБ ден астам шу
болмау керек . Ол “А” анализатор ГОСТ 12.1003-83 болу қажет.
Оттегінің температурасы-қолдануда жүретін темометрмен “ТБ–2” өлшенеді,оның
диапазоны 0-45 градус цельзий,бөлімінің бағасы-0.5 градус цельзий , ал
ауытқуы 0.2 градус цельзий-ден астам емес. Торлардың ішіндегі температура
31-32 градус цельзий,18-21 градус цельзий-ге дейін ауытқып тұрады,ол құс
жасына байланысты болады.
Салыстырмалы ылғалдылық - кәдімгі (ПБУ–1) психрометрмен өлшенеді,оның өлшеу
диапазоны 10-100%. Ауытқу деңгейі +-5% “М-21”және “М-21А” гигрографтарымен
өлшенеді. Салыстырмалы ылғалдалықтың регистрациялық диапазоны 30-100%.
Негізгі салыстырмалы ауытқу регистрациясы 15%.Бөлме ішіндегі ылғалдылық
деңгейі 50-70%,ал басында өсіргенде ылғалдылық деңгейі 70%тей болу тиіс.
Ауаның жылжу жылдамдығы-сынау механизмі бар анемометрмен өлшейді , ауаның
орташа жылжу жылдамдығы +-0.1-5.0 мс диапазонда істейді.Ауаның жылжу
жылдамдығы орташа деңгейде ол 0.2 мс-тан аспауы керек.
Көмірқышқылдың концентрациясы- пневмохимиялық газоанализатормен “ПХГ-2”
өлшенеді.Өлшеу диапазоны 0-10% ал ауытқу деңгейі +-4% өлшем диапазонынан
аспау керек .Ауаның ішіндегі көмірқышқылдың 0.25%-тен аспау тиіс.
Амиак пен күкірттісутек концентрациясы-“УГ-2” газоанализатормен
анықтайды.Ауаны тексеріп болғаннан кейінгі индикатор түсі:
- NH3 – көк;
- H2S - қоңыр;
Әр газдың жоғарғы шкаласындағы ауытқу деңгейі +- 10 %. Амиактың жіберілу
концентрациясы 15*10^-6 кгм^3 (15 мгм^3),ал күкіртті сутек 5*10^-6 кгм^3
(5 мгм^3).
3. Өндірісті сертификаттау әдістемесі
Өндірісті сертификаттау мынандай тәртіппен жүргізеді.
- сертификаттауды өткізуге сұраным беру;
- алдын ала бағалау;
- сертификаттаудың тәсілін құрастыру;
- тексеру жүргізу ;
- сертификат беру;
- сертификатталатын өндірісті бақылау.
Сұраным ҚР БҚ 50.3.4-94 қосымша А мүдделі кәсіпорын сертификаттау органы
береді .Сұраныммен бірге негізгі мәлімет ҚР БҚ 50.3.4-94 қосымша А
толтырылған сұұрақ анкета ҚР БҚ 50.3.4-94 қосымша В өндірісті алдын ала
бағалау үшін төлем қағазы беріледі.
Алдын ала бағалау сұранымды алған күннен бастап бір ай ішінде
атестаттлған эксперт-аудиторлар тобы жүргізеді.Топ құрамына технологияның
сапасын бақылау және сынақ жүргізуге жеткілікті тәжірибесі бар ,
сертификаттау органының атестацияланған эксперт-аудиторлар кіреді,қажет
болған жағдайда , басқа ұйымдардың мамандары да шақырылуы мүмкін. Топ
құрамына кәсіпорын адамын кіргізуге болмайды.
Алдын ала бағалауға кәсіпорын берген материалдарды сараптау және
бағалауға , кәсіпорынның сертификаттау өткізуге дайындығы туралы тұжырымы
кіреді. Сараптау және бағалау , негізгі материалдарды,сертификаттайтын
өндірістің өнімге нормалық құжаттар талабын,сертификаттау тәсілінің
талаптарын талдау және өнім сапасы жөніндегі тәуелсіз жерден мәліметтер алу
арқылы жүргізіледі.
Алдын ала бағалау тұжырымы кәсіпорынға жіберіледі , онда бағалауды
әрі қарай жалғастыру немесе байқалған кемшіліктер көрсетіледі.
Өндірісті сертификаттау тәсілі ҚР БҚ 50.3.4-94 қосымша В
келтірілген тәртіптер мен талаптардың бір деңгейлігі,тәсілдер мен
талаптардың дәлелдігі,алынған нәтиженің жаңғырғыштығы , тексеру тәсілінің
анықтылығы,жасалынатын жұмыстар мен тексеру ережелерінің мазмұнының
толықтығын қамтиды.
Тексеруді, өндірісті сертификаттау органы бекіткен комиссия жүргізеді
.Өндіріс басшылығы комиссия келген кезде жиналыс өткізіп,онда тексерудің
мақсаты мен міндетін түсіндіреді,тексеру бағдарламасын талқылайды және
комиссия ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz
Реферат
Курстық жұмыс
Диплом
Материал
Диссертация
Практика
Презентация
Сабақ жоспары
Мақал-мәтелдер
1‑10 бет
11‑20 бет
21‑30 бет
31‑60 бет
61+ бет
Негізгі
Бет саны
Қосымша
Іздеу
Ештеңе табылмады :(
Соңғы қаралған жұмыстар
Қаралған жұмыстар табылмады
Тапсырыс
Антиплагиат
Қаралған жұмыстар
kz