Біріккен Ұлттар Ұйымы туралы
Кіріспе
Біріккен Ұлттар Ұйымы
1. Бөлім Біріккен Ұлттар Ұйымының атқаратын қызметтері және жетістіктері
1.1 Бас Ассамблея
1.2 Қауіпсіздік кеңесі
1.3 Экономикалық және әлеуметтік кеңес
1.4 Кеңес қамқоршысы
1.5 Хатшылық
1.6 Даму мақсаттарындағы көмек
1.7 Біріккен Ұлттар Ұйымының жетістіктері.
ІІ Бөлім. Қазақстан Республикасы және Біріккен Ұлттар Ұйымы.
2.1.Әлемдік қауымдастықтағы БҰҰ.ның орны мен рөлі және маңызы.
2.2 Қазақстанның БҰҰ.ға мүше болуы.
2.3 Қазақстанның БҰҰ.да жасаған ұсыныстары.
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Біріккен Ұлттар Ұйымы
1. Бөлім Біріккен Ұлттар Ұйымының атқаратын қызметтері және жетістіктері
1.1 Бас Ассамблея
1.2 Қауіпсіздік кеңесі
1.3 Экономикалық және әлеуметтік кеңес
1.4 Кеңес қамқоршысы
1.5 Хатшылық
1.6 Даму мақсаттарындағы көмек
1.7 Біріккен Ұлттар Ұйымының жетістіктері.
ІІ Бөлім. Қазақстан Республикасы және Біріккен Ұлттар Ұйымы.
2.1.Әлемдік қауымдастықтағы БҰҰ.ның орны мен рөлі және маңызы.
2.2 Қазақстанның БҰҰ.ға мүше болуы.
2.3 Қазақстанның БҰҰ.да жасаған ұсыныстары.
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Біріккен Ұлттар Ұйымы 1945 жылдың 24 қазанында елу бір елден құрылды. Ол халықаралық ынтымақтастық дамуының және ұжым қауіпсіздігін қамтамасыз етуі арқылы әлемді сақтау үшін құрылған. Бүгінгі күнде Біріккен Ұлттар Ұйым мүшелеріне 191 ел кіреді , яғни ол бүкіл дүниежүзінің жартысын құрайды. Біріккен Ұлттар Ұйым мүшесіндегі мемлекеттердің белгілі – бір өздері қабылдайтын міндеттемелері болады және олар Біріккен Ұлттар Ұйымының Жарғысында баяндалады. Жарғыда Біріккен Ұлттар Ұйымдары халықаралық келісім-шартты ұсынады , онда халықаралық қатынастардың негізгі прициптері көрсетілген. Жарғыға сәйкес, Біріккен Ұлттар Ұйымының қызметінде төрт мақсат көзделген :
1. халықаралық қатынастарды сақтау және қауіпсіздікті қадағалау.
2. ұлттар аралық достықты дамыту.
3. халықаралық ынтымақтастық жүзеге асыру және адам құқықтарын қолдау.
4. Осы мақсаттарға жету үшін ұлттардың орталығы болу.
Біріккен Ұлттар Ұйымы дүниежүзілік үкімет болып табылмайды және заңдарды қабылдамайды . Бірақ оның құралдары халықаралық дауларды реттеуге көмектеседі және саясатшылардың сұрақтарын өңдейді ,яғни ол біздің барлығымызға қатысты.
Біріккен Ұлттар Ұйымындағы барлық мемлекет – мүшелері - үлкен және кіші , бай және кедей топтар үлкен жиналыс барысында саяси көзқарастарын білдіруге және дауыс беруге құқылы.
Біріккен Ұлттар Ұйымы алты негізгі органдардан тұрады. Олардың бесеуі - Бас Ассамблея, Қауіпсіздік Кеңесі , Экономикалық және әлеуметтік кеңес , Кеңес Қамқоршысы және Хатшылық. Олардың орталықтары Нью - Йоркте Біріккен Ұлттар Ұйым мекемелерінде орналасқан. Ал , алтыншы орган - Халықаралық сот . Оның орталығы Гаагада , Нидерландыда орналасқан.
1. халықаралық қатынастарды сақтау және қауіпсіздікті қадағалау.
2. ұлттар аралық достықты дамыту.
3. халықаралық ынтымақтастық жүзеге асыру және адам құқықтарын қолдау.
4. Осы мақсаттарға жету үшін ұлттардың орталығы болу.
Біріккен Ұлттар Ұйымы дүниежүзілік үкімет болып табылмайды және заңдарды қабылдамайды . Бірақ оның құралдары халықаралық дауларды реттеуге көмектеседі және саясатшылардың сұрақтарын өңдейді ,яғни ол біздің барлығымызға қатысты.
Біріккен Ұлттар Ұйымындағы барлық мемлекет – мүшелері - үлкен және кіші , бай және кедей топтар үлкен жиналыс барысында саяси көзқарастарын білдіруге және дауыс беруге құқылы.
Біріккен Ұлттар Ұйымы алты негізгі органдардан тұрады. Олардың бесеуі - Бас Ассамблея, Қауіпсіздік Кеңесі , Экономикалық және әлеуметтік кеңес , Кеңес Қамқоршысы және Хатшылық. Олардың орталықтары Нью - Йоркте Біріккен Ұлттар Ұйым мекемелерінде орналасқан. Ал , алтыншы орган - Халықаралық сот . Оның орталығы Гаагада , Нидерландыда орналасқан.
1. « Халықаралық экономикалық қатынастар »
2. Абдулпаттаев С.И. «Халықаралық қатынастар және Қазақстанның сыртқы саясаты» Алматы: Қарасай, 2006
3. Гоулдман К.«Международные отношения: общие проблемы»
Москва, 1999
4. Моргентау Г.«Международная политика» Москва, 1999
5. Назарбаев Н.А. «Қазақстан - 2030» Алматы,2000
6. “Саясаттануға кіріспе”. Професор Т.Т Мұстафиннің редакциясында. Алматы 1994 жыл. 1, 2, 3 бөлімдер
7. “Саясаттану”, Қапесов.Н. Алматы 2003 жыл
“жеті жарғы”
8.Сапарғалиев Ғайрат. “Қ.Р Конституциялық құқығы”. Алматы 2004 “жеті жарғы”
9. Д.Жамбылов. “Саясаттану” оқу құралы. Алматы 1996 жыл.
10. Қуандық Б.С: “Саясаттану негіздері”. Астана. Елорда 2000 жыл.
2. Абдулпаттаев С.И. «Халықаралық қатынастар және Қазақстанның сыртқы саясаты» Алматы: Қарасай, 2006
3. Гоулдман К.«Международные отношения: общие проблемы»
Москва, 1999
4. Моргентау Г.«Международная политика» Москва, 1999
5. Назарбаев Н.А. «Қазақстан - 2030» Алматы,2000
6. “Саясаттануға кіріспе”. Професор Т.Т Мұстафиннің редакциясында. Алматы 1994 жыл. 1, 2, 3 бөлімдер
7. “Саясаттану”, Қапесов.Н. Алматы 2003 жыл
“жеті жарғы”
8.Сапарғалиев Ғайрат. “Қ.Р Конституциялық құқығы”. Алматы 2004 “жеті жарғы”
9. Д.Жамбылов. “Саясаттану” оқу құралы. Алматы 1996 жыл.
10. Қуандық Б.С: “Саясаттану негіздері”. Астана. Елорда 2000 жыл.
Мазмұны
Кіріспе
Біріккен Ұлттар Ұйымы
1. Бөлім Біріккен Ұлттар Ұйымының атқаратын қызметтері және жетістіктері
1.1 Бас Ассамблея
1.2 Қауіпсіздік кеңесі
1.3 Экономикалық және әлеуметтік кеңес
1.4 Кеңес қамқоршысы
1.5 Хатшылық
1.6 Даму мақсаттарындағы көмек
1.7 Біріккен Ұлттар Ұйымының жетістіктері.
ІІ Бөлім. Қазақстан Республикасы және Біріккен Ұлттар Ұйымы.
2.1.Әлемдік қауымдастықтағы БҰҰ-ның орны мен рөлі және маңызы.
2.2 Қазақстанның БҰҰ-ға мүше болуы.
2.3 Қазақстанның БҰҰ-да жасаған ұсыныстары.
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Біріккен Ұлттар Ұйымы 1945 жылдың 24 қазанында елу бір
елден құрылды. Ол халықаралық ынтымақтастық дамуының және ұжым
қауіпсіздігін қамтамасыз етуі арқылы әлемді сақтау үшін құрылған. Бүгінгі
күнде Біріккен Ұлттар Ұйым мүшелеріне 191 ел кіреді , яғни ол бүкіл
дүниежүзінің жартысын құрайды. Біріккен Ұлттар Ұйым мүшесіндегі
мемлекеттердің белгілі – бір өздері қабылдайтын міндеттемелері болады
және олар Біріккен Ұлттар Ұйымының Жарғысында баяндалады. Жарғыда
Біріккен Ұлттар Ұйымдары халықаралық келісім-шартты ұсынады , онда
халықаралық қатынастардың негізгі прициптері көрсетілген. Жарғыға сәйкес,
Біріккен Ұлттар Ұйымының қызметінде төрт мақсат көзделген :
1. халықаралық қатынастарды сақтау және қауіпсіздікті
қадағалау.
2. ұлттар аралық достықты дамыту.
3. халықаралық ынтымақтастық жүзеге асыру және адам құқықтарын
қолдау.
4. Осы мақсаттарға жету үшін ұлттардың орталығы болу.
Біріккен Ұлттар Ұйымы дүниежүзілік үкімет болып табылмайды
және заңдарды қабылдамайды . Бірақ оның құралдары халықаралық дауларды
реттеуге көмектеседі және саясатшылардың сұрақтарын өңдейді ,яғни ол
біздің барлығымызға қатысты.
Біріккен Ұлттар Ұйымындағы барлық мемлекет – мүшелері - үлкен
және кіші , бай және кедей топтар үлкен жиналыс барысында саяси
көзқарастарын білдіруге және дауыс беруге құқылы.
Біріккен Ұлттар Ұйымы алты негізгі органдардан тұрады.
Олардың бесеуі - Бас Ассамблея, Қауіпсіздік Кеңесі , Экономикалық және
әлеуметтік кеңес , Кеңес Қамқоршысы және Хатшылық. Олардың орталықтары Нью
- Йоркте Біріккен Ұлттар Ұйым мекемелерінде орналасқан. Ал , алтыншы орган
- Халықаралық сот . Оның орталығы Гаагада , Нидерландыда орналасқан.
1. Бөлім Біріккен Ұлттар Ұйымының атқаратын қызметтері және жетістіктері
Бас Ассамблея
Барлық Біріккен Ұлттар Ұйымының мемлекет - мүшелері Бас
Ассамблеяда , яғни дүние жүзілік парламентте көрсетілген. Бас
Ассамблеяда ең керекті және маңызды проблемаларды шешу үшін арнайы
сессиялар болады. Әрбір мемлекет – мүшелері бір рет дауыс беруге құқылы.
Халықаралық қатынастарды қолдау және қауіпсіздік , жаңа мүшелер қабылдау
және Біріккен Ұлттар Ұйымының қаражаттарын бекіту сиқылды сұрақтарды шешу
үшін мемлекет – мүшелері екі рет дауыс бере алады. Осы сұрақтардың
шешімдері қарапайым көпшіліктің дауысымен қабылданады. Соңғы кездерде Бас
Ассамблея өз сұрақтарының шешімдерін көпшілік дауыс арқылы емес , белгілі –
бір бағытта шешуге кірісті. Бас Ассамблея өз шешімдерін
мемлекеттеріне сілтей алмайды , бірақ оның кепілдемесі маңызды болып
табылады.
2004 жылы Бас Ассамблея сессиясының жүру барысында 150 ең маңызды
сұрақтарды қарастырды. Атап айтқанда , Біріккен Ұлттар Ұйымының реформасын
, құқықты сыйлау , оны қадағалау , кіші аралда дамитын мемлекеттердің
қажеттіліктерін қамтамасыз ету , климатты өзгерту және гуманитарлық мінез
- құлыққа лайықты қауіп - қатерлерді қарастыру , сонымен қатар дүниежүзілік
сауда жүйесіне барлық мемлекеттердің қатысуы. Ол жайды көптеген әртүрлі
елдерде және аймақтарда , соның ішінде Иракта және Суданда Дарфур
аймағында қарастырып шықты.
2005 жылы Бас Ассамблеяның алпысыншы сессия жұмыстарының мерей
тойы өткізілді. Мұнда 2000 жылғы қабылданған бесжылдық жұмысты жүзеге
асырылды. Яғни , бұл жұмыстар : дүниежүзілік көсемдердің мың жыл
декларациялары , кепілдемелердің өлшемдері , қайыршылықты бас хатшының
бұйрығымен қысқарту , қауіпсіздік қорқытулардың жойылуы , адам құқықтарының
бұзылуына рұқсат етпеуі , сонымен қатар парасатпен реформалардың бекітуі
.
Бас Ассамблея жыл сайынғы сессиялары қыркүйек пен желтоқсан
айлары арасында өткізіледі . Қажет болған жағдайда Ассамблея жаңартылған
сессияларға өз жұмысын жалғастыра алады немесе арнайы сұрақтарын төтенше
сессияларда өткізеді. Бас Ассамблеяның жұмысын алты негізгі комитеттер ,
басқа қосалқы органдар және Біріккен Ұлттар Ұйымының хатшылығы жүзеге
асырады асырады .
Біріккен Ұлттар Ұйымының экономикалық және әлеуметтік кеңесі Бас
Ассамблеяға , оның комитеттері – екінші комитетке және үшінші комитетке
есеп беруге міндетті.
Қауіпсіздік кеңесі
Жарғыға сәйкес , Біріккен Ұлттар Ұйымдарының Қауіпсіздік
кеңесі халықаралық қарым – қатынасқа және қауіпсіздікке жауапты . Оны кез
– келген аяқ астынан болған жағдайларда қолдануға болады. Жарғыға сәйкес ,
барлық мемлекет - мүшелері кеңестің шешімін орындауғы міндетті. Кеңес он
бес мүшеден тұрады. Олардың бесеуі - Қытайдың , Ресей Федерациясының ,
Біріккен Корольдық , Біріккен Штаттардың және Францияның тұрақты мүшелері
болып келеді . Ал қалған он мүшесі Бас Ассамблеямен екі жылдық мезгілге
сайланады . Мемлекет – мүшелері саяси және экономикалық реалияларын
қамсыздандыру үшін , кеңес мүшелік құрамын және жұмыс әдістерін өзгертуі
туралы сұрақтарын қарастыруда.
Кеңестің тоғыз мүшелері дауыс берген кезде ғана , қабылданған
кеңес шешімдері дұрыс деп есептеледі . Егер тоғыз мүшелерінің біреуі қарсы
дауыс берсе , онда кеңестің шешімі қабылданбайды.
Халықаралық әлемнің проблемалары туындаған кезде , кеңес ең алдымен
бейбітшіл жолмен реттеуді қарайды. Ол үшін реттеудің белгілі – бір
принциптерін қолданады. Кеңес мемлекеттер арасында бейбіт болу үшін ,
достық миссияны бағыттай алады.
Кеңес өзінің қабылданған шешімдерін қамтамасыз ету үшін
көптеген шаралар қолданады. Ол экономикалық санкцияларды енгізіп немесе
қару жеткізулеріне эмбарго қондыра алады. Кеңес кей кездерде қабылданған
шешімдерді жүзеге асыру үшін барлық қажетті құралды , сонымен қатар
әскери әрекеттерді қолдана алады.
Сонымен қатар Кеңес Бас Ассамблеяға Бас хатшы лауазым
кандитатурасын және Біріккен Ұлттар Ұйымына қабылдауына мүшелерін ұсына
алады.
Экономикалық және әлеуметтік кеңес
Бас Ассамблеясының жалпы басшылығы астында жұмыс істей отырып ,
экономикалық және әлеуметтік кеңес Біріккен Ұлттар Ұйымының қызметін
қарастырады және оның жүйесін әрбір мекемелердің экономикалық және
әлеуметтікте облыстарда қадағалайды. Халықаралық экономикалық және
әлеуметтік проблемалардың талқылауына арналған негізгі форум әрбір
облыстарда орналасқан. Кеңес өзінің даму мақсаттарында халықаралық
ынтымақтастықты нығайтуында маңызды рольді ойнайды . Сонымен қатар , ол
үкіметсіз ұйымдармен ( НПО ) , Біріккен Ұлттар Ұйымы және азаматтық қоғам
арасындағы тіршілік байланысын қарайды.
Кеңес құрамына Бас Ассамблеямен сайланған 54 мүше үш жылға
кіреді. Бір жыл ішінде кеңес оқтын-оқтын мәжілістер өткізеді. Бұл
мәжілістерде маңызды экономикалық , әлеуметтік және гуманитарлық сұрақтар
талқыланады.
Кеңестің қосалқы органдары өз мәжілістерін өткізеді және оларға
есеп береді . Мысалы , бүкіл дүниежүзінде комиссия адам құқықтарымен адам
құқықтарының сақтауының бақылауын жүзеге асырады. Ал , басқа органдар
әлеуметтік даму, әйелдердің жайлары , қылмыстылық ескертулері , күрестің
нашақормен және тұрақты даму сұрақтарымен шұғылданады. Бес аймақтық
комиссиялар өз аймақтағы экономиканың дамуына және ынтымақтастыққа
көмектеседі
Біріккен Ұлттар Ұйым жігерлерінің арқасында үкіметтермен көп
жақты келісімдерге қол қойылған , ол біздің әлемімізді қауіпсіз және
перспективалы қылады және ол барлығымызға да қатысты. Біріккен Ұлттар
Ұйымының жоғары көтерілуі халықаралық құқық нормаларын реттеді.
Кеңес қамқоршысы
Халықаралық бақылауды қамтамасыз етуі үшін жасалған 11
қамқорлықтағы аумақтар арқасында Кеңес қамқоршысы құрылды . 1994 жылы
барлық қамқорлықтағы аумақтар өзін-өзі басқаруға өтіп және дербес
мемлекеттер көршілес мемлекеттерге қосылып кетті. . Соңғы қамқорлықтағы
аумақтың өзін-өзі басқаруы Тынық мұхиттық ( Палау ) аралына өтіп кетті. Ол
Біріккен Штаттардың қол астында және Біріккен Ұлттар Ұйымының 185 –
інші мемлекет мүшесі болған.
Кеңес қамқоршысының жұмысы аяқталған кейін , оның құрамына
қауіпсіздік кеңесінің тұрақты бес мүшелері кірген. Оның ережелері
бойынша: егер маңызды мәселе болған жағдайда ғана мәжілістер өткізе алады.
Хатшылық
Хатшылық Бас Ассамблея нұсқауларына сәйкес Біріккен Ұлттар
Ұйымының шапшаң және әкімшілік , қауіпсіздік кеңесінің және басқа
органдардың жұмысын өткізеді. Бас хатшы оны басшылық етеді , жалпы
әкімшілік басшылықты қамсыздандырады .
Хатшылық департаменттерден және басқарулардан түзеледі және
мұнда 7500 адам жұмыс істейді. Департаментте 170 елді таныстыратын
лауазымды адамдар жиналған. Біріккен Ұлттар Ұйымынң орталық мекемелері Нью
- Йоркте, ал Женевада Біріккен Ұлттар Ұйымының бөлімдері , сонымен қатар
Венада және Найробида басқа да қызмет орындары орналасқан.
Көпшіліктің айтуы бойынша Біріккен Ұлттар Ұйымы халықаралық қатынастарды
қолдауымен және гуманитарлық көмекпен тығыз байланыста , яғни ол біздің
өмірімізге тікелей байланысты. Сонымен қатар Біріккен Ұлттар Ұйымы біздің
өмірімізді жақсартуға барлық мүмкіншіліктерді жасап отыр.
Біріккен Ұлттар Ұйымы проблемалар шешетін орталық болып
табылады.Осы проблемаларды шешуге Біріккен Ұлттар Ұйым жүйесінің 30 ұйымы
қатысуымен жүзеге асырылады. Күннен күнге Біріккен Ұлттар Ұйымының жүйесі
адам құқықтарының сақтауына , қоршаған ортаны қорғауға , ауруға қарсы
күресте көмектесуімен және қайыршылық күй масштабтарының қысқартуына үлкен
көңіл бөлуде.
Біріккен Ұлттар Ұйым мекемелері нормалар және қауіпсіздік
ережелерді , телекоммуникациялардың толық жетілдіруіне және тұтынушылардың
назарларының қорғанышына жағдай жасайды . Біріккен Ұлттар Ұйымы
есірткілердің айналымымен және терроризмге қарсы күресетін халықаралық
ұйым. Сонымен қатар Біріккен Ұлттар Ұйым мекемелері азық-түлік өндіріс
көлемін үлкейтуге және де СПИД – ке қарсы күресте үлкен роль ойнайды.
2005 жылдың қыркүйек айында дүние жүзілік органның алпысыншы
жылдық мерекесін мерекелеу үшін және ұжым деңгейін жүзеге асыру
мақсаттарында шешімдер қабылдау үшін Біріккен Ұлттар Ұйым мүшелері Нью -
Йоркте жиналды. Сол уақытта мемлекет – мүшелері ең жоғарғы дәрежеде 147
мемлекеттерді және үкіметтерді қоса алғанда Біріккен Ұлттар Ұйымының екінші
саммит сферасы құрылды. Олардың мақсаттарын қамсыздандыру үшін қазір
халықаралық бірлестік жоғары дәреже екінші саммитіне жиналды .. Осыған
байланысты бас хатшы көптеген өзгерістердің жүзеге асыруы туралы және
кепілдемелердің қатарын ұсынды , ол нақты мақсаттардың шешіміне
бағытталған. Үлкен бостандық жанында деген құжатта қауіпсіздік және
адам құқықтары , сонымен қатар халықаралық мекемелердің қайта құру
мақсаттарында Біріккен Ұлттар Ұйымын қоса алғандағы бірінші мақсаттың
нәтижелі болуын қамтамасыз етеді.
Даму мақсаттарындағы көмек
Біріккен Ұлттар Ұйымының жүйесі әлеуметтік - экономикалық
мақсаттарға жетуіне көмектесу үшін әр алуан қызметтер жүргізеді .
Практикалық мамандандырылған мекемелердің мандаттары әлеуметтік -
экономикалық барлық қызмет сфераларын қамтиды. Бұлардың барлық мекемелері
техникалық және практикалық көмек көрсету үшін арналған. Дүниежүзілік банк
, мысалы , 2004 жылы 100 дамыған елдерге 20,1 млрд. АҚШ долл.қаражат бөлді.
Біріккен Ұлттар Ұйымының жүйелері үйлестік кеңесі арқылы
мамандандырылған мекемелермен ( КССР ) қамтамасыз етеді. Оның құрамына
бас хатшы және мамандандырылған мекемелердің бастықтары , қорлардың және
бағдарламалардың , халықаралық агенттіктің атомдық энергиямен және дүние
жүзілік сауда ұйымы кіреді .
Ынтымақтастық нәтижесінде 1997 жылы Біріккен Ұлттар Ұйымының тобын бас
хатшылары мен органдары құрды. Оның құрамына тез арады орындалатын
бағдарламалар және Біріккен Ұлттар Ұйымның қорлары кіреді .
Біріккен Ұлттар Ұйымының Даму Бағдарламасы ( ПРООН )- Біріккен
Ұлттар Ұйымының ең ірі механизмі. Ол 1965 жылы құрылған.Бұл Бағдарлама –
дамушы елдерге көп жақты техникалық және инвестицияға дейінгі көмек
көрсететін негізгі арна. Аталған көмектер эксперртерді жіберу , жабдықтар
беру , стипендиялар тағайындау сияқты нысандарда жүзеге асырылады. БҰҰ –
ның даму бағдарламасы Қазақстандағы қызметі 1993 жылы басталып , ұлттық
кадрларды даярлау , үкіметке консультативтік көмек көрсету бағыттарында
жүргізіліп келеді.
Біріккен Ұлттар Ұйымының Балалар Қоры ( ЮНИСЕФ ) - Біріккен
Ұлттар Ұйым жүйелерінің бастаушы ұйымы. Ол ұйым балалардың болашағының
жақсы болуын қамтамасыз етеді , сонымен қатар балалардың өмірін қорғайды.Ол
дүниежүзінің 160 елінің балаларының қажеттіліктерін қамтамасыз етеді.
Біріккен Ұлттар Ұйымының қоршаған орта жөніндегі Бағдарламасы
( ЮНЕП ).
Қоршаған орта қорғау және жақсарту үшін үкіметтер мен халықаралық
қоғамдастықтың тиімді байланыстарын жүзеге асыру мақсатында 1972 жылы
құрылған ЮНЕП – тің жасаған биологиялық көп түрлілік Конвенциясына
Қазақстан 1994 жылдың қырқүйегінен бастап мүше. 1994 жылдың қазанында
Парижде жасалған шөлге қарсы күрес Конвенциясына Қазақстан белсенді түрде
қатысып , оған қол қойды. Қазіргі уақытта ЮНЕП – пен ынтымақтастық
шеңберінде мынадай жұмыстар атқарылуда :
❖ Қоршаған ортаның бүкіл әлемдік қорының ( ФГОС ) қаржыландыру
мен ЮНЕП – тің Каспий теңізінің биологиялық көп тірлілігін
және оның жағалауын қорғау бағдарламасын жүзеге асыру ;
❖ ЮНЕП бағдарламасы шеңберінде Каспий теңізі проблемалары
жөнінде ұлттық баяндама дайындау үстінде ;
❖ ЮНЕП – тің Еуропалық аймақтық бюросымен бірге Арал және Каспий
теңізінің проблемалары жөнңндегі халықаралық конвенция жасау
мәселелері қарастырылуда;
❖ ЮНЕП – тің табиғатты қорғау жөніндегі заң шығару және
экологиялық саясат Орталығы Қазақстандағы қазіргі заңдарды және
жасалып жатқан жаңа эеологиялық заңдарды сынақтан өткізуде.
Біріккен Ұлттар Ұйымынң халық саны жөніндегі қоры ( ЮНФПА ).
1967 жылдың маусым айында құрылған. Бұл қор БҰҰ – жүйесіндегі мекемелерге
халық саны жөніндегі техникалық ынтымақтастықты дамыту үшін қосымша
ресурстар бөлу істерімен шұғылданады. ЮНФПА – ның аймақтық өкілеттігі
Ташкент қаласында жұмыс істейді. Аталған қор Орталық Азия аймағында халық
саны мен отбасын жоспарлау жөніндегі бағдарламаны жүзеге асыра бастады.
Орталық Азияның алты мемлекеті үшін 23 млн.доллар бюджетті бар кешенді
бағдарлама бекітілді.
Біріккен Ұлттар Ұйымының бүкіл дүниежүзілік денсаулық сақтау
ұйымы ( ВОЗ ) – дүниежүзінің 170 – тен астам мемлекеттерін біріктіреді.
Женевада орналасқан. Қазақстан ВОЗ – ға 1992 жылдан бастап мүше. Бүкіл
дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы біздің мемлекетке шетелде мамандар
даярлау , жаңа әдебиеттер мен оқу құралдарын шығару сияқты істерде көмек
беріп отыр. ВОЗ – дың бағдарламасы негізінде Семей полигоны аумағы
халқының денсаулық жағдайы мен қажеттіктері зерттелуде. ВОЗ Алматыда
денсаулық сақтау жүйесі үшін біліктілігі жоғары маман – менеджерлер
дайындайтын Орталық ашуды жоспарлап отыр.
Бүкіл дүниежүзілік интеллектуалды меншік ұйымы ( ВОИС ) –
құрамында дүниежүзінің 140 – тан астам мемлекет бар халықаралық ,
үкіметаралық ұйым. Қазақстан ВОИС – қа 1992 жылдың ақпаннан тастап мүше ,
біздің мемлекет өнеркәсіптік меншікті қорғау жөніндегі Париж одағының
мүшесі және патенттік кооперация жөніндегі шарттың , тауар белгілерін
тіркеу жөніндегі халықаралық Мадрид келісімінің белсенді қатысушысы. ВОИС
Қазақстанның ұлттық патенттік ведомствосына , мемлекеттік авторлық құқық
агенттігіне мамандар даярлау , техникалық жабдықтау әдістемелік ,
ақпараттық қолдау мәселелерінде едәуір көмек көрсетіп келеді.
Бүкіл дүниежүзілік почта одағы ( ВПС ) - халықаралық
ұйымдардың ең көнесі 1874 жылы құрылған. Қазіргі уақытта 170 - тен астам
мүшесі бар. Одақтың мақсаты – почта байланыстарын ұйымдастыру мен
жақсартуды қамтамасыз етіп , бұл саладағы халықаралық қатынастар үшін
қолайлы жағдайлар жасау. Дүниежүзілік почта одағына Қазақстан 1992 жылдың
тамызында мүше болып кірді. Сеулде ( Корея Республикасы ) шақырылған соңғы
дүниежүзілік почта конгресінде Қазақстан осы одақтың жоғарғы органы –
атқарушы кеңестің құрамына сайланды.
Халықаралық Теңіз ұйымы ( ИМО ) 1958 жылы құрылған. Штаб –
пәтері Лондонда. 1994 жылдың наурызында Қазақстан Халықаралық Теңіз
ұйымына мүшелікке қабылданады. Бұл одақ кеме қатынасы , теңіздегі
қайіпсіздік , навигация , теңіздің ластану мәселелері шеңберінде
ынтымақтастыққа қызмет етеді.
Халықаралық азаматтық авиация ұйымы ( ИКАО ) 1995 жылы
құрылған. 183 мемлекетті біріктіреді. Оның негізгі мақсаты :
❖ Халықаралық әуе қатынастарының принциптері мен әдістерін
жасау;
❖ Азаматтық авиацияға көмек көрсету;
❖ Ұшу жағдайларының қауіпсіздігінің қамтамасыз ету.
Қазақстан Халықаралық азаматтық авиация ұйымына 1992 жылдың
шілде айынын бастап мүше. 1994 жылы дүниежүзілік әуе транспорты прцесіне
мейлінше интеграциялау үшін , сондай – ақ азаматтық авиацияның
қауіпсіздігін қамтамасыз ететін және оның ережелері мен нормаларын қатаң
орындау мақсатында Қазақстан Халықаралық азаматтық авиация ұйымының төрт –
конвенциясына және Протоколына қол қойды.
Халықаралық еңбек ұйымы ( МОТ ) – дүниежүзінің 170 мемлекетін
әлеуметтік әділеттілікті жақтау , еңбек жағдайын жақсарту және қорғау ,
мамандыққа үйрету мәселелері төңірегінде біріктіріп отыр. Қазақстан
Халықаралық ұйымына 1993 жылдан мүше. 1995 жылы аталған ұйым Алматыда
Орталық Азия мемлекеттері үшін өзінің аймақтық офисін ашты.
Халықаралық электр байланыс одағы ( МСЭ ).Бұл одаққа 170 мемлекет мүше,
Мақсаты : электр байланысының барлық түрлерінің техникалық жабдықтарын
жақсарту телекоммуникация саласына жаңа технологиялар енгізу мәселелерінде
халықаралық ынтымақтастықты қамтамасыз ету.Қазақстан аталған ұйымға оның
Жарғысы мен Конвенциясына қол қойғаннан соң , 1993 жылдың ақпанында
қабылданды.
БҰҰ –ның Білім , ғылым және мәдениет жөніндегі
мамандандырылған ұйымы ( ЮНЕСКО ) 1945 жылы құрылған. Оның мақсаты
дүниежүзіндегі бейбітшілік пен қауіпсіздікті нығайтуды ғылым , білім ,
мәдениет салаларындағы еларалық ынтымақтастықты мейлінше күшейту арқылы
жүзеге асыру. ЮНЕСКО – ның секретариаты Парижде ( Франция ) орналасқан.
Қазақстан ЮНЕСКО – ға 1992 жылдың мамырында мүше болып кірді.
Қазақстанда және дүниежүзінің басқа да көптеген елдерінде ЮНЕСКО – ның
қамқорлығымен Абайдың 150 жылдығы және Мұхтар Әуезовтың 100 жылдығы
салитанатты түрде аталып өтті. 1995 жылдың тамыз айында Алматыда ЮНЕСКО –
ның қамқорлығымен Орталық Азия мемлекеттеріндегі білім бері жағдайлары
атты форум өткізілді.
Біріккен Ұлттар Ұйымының жетістіктері.
❖ БҰҰ Адам құқықтарының декларациясын (1948 жыл ) өңдеді , сонымен қатар
адамның құқықтарын қорғау және көтермелеуге қатысты 80 – ге жуық
конвенция және келісім – шарттар құрды.
❖ БҰҰ достық қызметіндегі тіршіліктің маңызды дүниежүзілік аспабы.
Қазіргі кезде БҰҰ - на 103 мемлекеттен келген 67 мың әскери және
азаматтықтар 16 операцияға қатысып , қызмет етеді.
❖ БҰҰ конвенциялары Европаның қоршаған ортасының қышқыл жаңбырлар
проблемаларының төмендетуге рұқсат етті және солтүстік Американың
ластануын азайтты.
❖ БҰҰ және оның мекемесі , дүние жүзілік банкі және БҰҰ даму бағдарламасы
, өте кедей елдердің дамуына көмектесу негізгі аспабы , оларға жылына
30 млрд . АҚШ долл . көлеммен көмек берді.
❖ Соңғы алты жылдықта БҰҰ Халықаралық құқық нормативтерін өңдеді.
❖ 2001 – 2003 жылдар арысында дүниеге келген 670 мың сәбилергее БҰҰ – ның
мекемелері , яғни ЮНИСЕФ , ВОЗ , Халықаралық банк , жеке кәсіпорындары
қаржылай көмек берді.
❖ 2003 жылы МПП рамкаларында 110 миллион адамдарға азықты көмек
көрсетілген.
❖ БҰҰ тек қана 2003 жылғы мобилизациялау ұрандарын рұқсат етті ,
соғыстардың құрбандарына 3,4 млрд . АҚШ долл төтенше көмек көрсетті.
❖ Глобальды науқан нәтижесінде , жүзеге асатын шешек аурулары жойылған .
❖ БҰҰ жүйелері ЮНИСЕФ каналдарының , МПП , ПРООН және басқа мекемелердің
қолдауымен әлеуметтік – экономикалы бағдарламаларға сәйкес
дүниежүзіндегі кедей елдерге жылына 7,3 млрд . АҚШ долл . құрастырады .
ІІ Бөлім. Қазақстан Республикасы және Біріккен Ұлттар Ұйымы.
2.1. Әлемдік қауымдастықтағы БҰҰ-ның орны мен рөлі және маңызы.
Қазақстанның БҰҰ-ға мүше болуы.
Біріккен Ұлттар Ұйымы (БҰҰ) – дүние жүзіндегі мемлекеттердің басым
көпшілігін біріктіретін, ең ықпалды, әмбебап халықаралық ұйым. Басты
мақсаты – халықаралық бейбітшілік пен қауіпсіздікті нығайтып, мемлекеттер
арасындағы ынтымақтастықты дамыту.
БҰҰ қызметінің негізгі принциптерін 1939-1945 жж. 2-дүниежүзілік соғыс
кезінде антигитлерлік коалицияға ұйытқы болған мемлекеттер белгілеген
болатын. КСРО, АҚШ, Ұлыбритания сыртқы істер министрлерінің Мәскеудегі
кездесуінде (1943) және осы елдердің үкімет басшылары қатысқан Тегеран
конференциясында (1943) берік те әділетті бейбітшілік орнату үшін
демократиялық күштерді біріктіруге негізделген жаңа халықаралық ұйым құру
мәселесі қозғалды. БҰҰ Жарғысының алғашқы жобасы 1944 ж. тамыз-қазан
айларында өткен Думбартон-Окс конференциясында (АҚШ) жасалды. Қырым
конференциясында (1945) Думбартон-Окс жобасы бірауыздан мақұлданып, сондай-
ақ, Сан-Франциско конференциясында (1945, 26 маусым) БҰҰ Жарғысына
байланысты принципті мәселелер шешімін тапты. Сан-Францискода өткен
конференцияның жұмысына БҰҰ-ның құрылтайшы мүшелері ретінде 50 мемлекет
қатысты. Жарғының күшіне енген сәті – 1945 жылғы 26 қазан жыл сайын
Біріккен Ұлттар Ұйымының күні деп аталып өтеді.
БҰҰ қызметінің негізгі бағыттары – жер бетінде бейбітшілік пен
қауіпсіздікті жақтап, мемлекеттердің сан алуан саладағы ынтымақтастығына
жәрдемдесу, адам құқылары мен бостандықтарын қорғап, халықаралық құқықты
жүйелеу және оның прогрессивті дамуын қамтамасыз ету болып табылады.
БҰҰ-ның басты органдары – Бас Ассамблея, Қауіпсіздік Кеңесі,
Экономикалық және әлеуметтік кеңес, Халықаралық сот, Қамқорлық жөніндегі
кеңес пен Хатшылық (секретариат). Штаб-пәтері Нью-Йорк қаласында (АҚШ)
орналасқан. Женевада (Швейцария), Венада (Австрия) бөлімшелері жұмыс
істейді.
БҰҰ-на Жарғыда бекітілген міндеттемелерді мойындайтын әрі оларды жүзеге
асыра алатын ізгі ниетті мемлекеттердің барлығы да мүше бола алады.
Бас Ассамблеяның мәжілісіне БҰҰ-на мүше мемлекеттердің барлығының
өкілдері қатысады. Бұл орган БҰҰ Жарғысы шегінде кез келген іс пен мәселені
талқылау, мүше мемлекеттерге ұсыныс әзірлеу уәкілетін иеленеді, Қауіпсіздік
Кеңесінің жыл сайынғы әрі арнайы баяндамаларын талқылап, бүкіл Ұйымның
бюджетін қарап, бекітеді.
БҰҰ Жарғысының 24-бабына сәйкес Қауіпсіздік Кеңесіне халықаралық
бейбітшілік пен қауіпсіздікті қолдау жауапкершілігі жүктелген. Бұл органның
ерекшелігі – Кеңестің 5 тұрақты мүшесі ғана шешім қабылдау кезінде
бірауыздылық қағидасын қатаң ұстанады; егер олардың біреуі ұсынылған жобаға
қарсы дауыс берсе, шешім қабылданбайды.
Хатшылық БҰҰ-ның атқарушы органы міндетін орындайды. Оған Қауіпсіздік
Кеңесінің ұсынысы бойынша, Бас Ассамблея 5 жыл мерзімге тағайындайтын БҰҰ-
ның Бас Хатшысы басшылық жасайды.
БҰҰ құрамында әлеуметтік, экономикалық және гуманитарлық сала бойынша
мамандандырылған 16 арнаулы мекеме (ЮНЕСКО, Дүниежүзілік денсаулық сақтау
ұйымы, Халықаралық еңбек ұйымы, Өнеркәсіпті дамыту жөніндегі мекемесі,
т.б.), сондай-ақ, арнаулы комиссиялар (Халықаралық құқық комиссиясы,
Халықаралық сауда құқығы жөніндегі комиссия) бар (Қазақстан. Ұлттық
энциклопедия. 2-том. А., 1999. 509-б.).
Қалыптасқан геосаяси өмір болмысын және әлемдегі геосаяси күштердің
қатарындағы өзінің орнын байсалды бағалай келіп, Қазақстан ТМД, сондай-ақ
бүкіл әлем шеңберінде әр түрлі интеграциялық топтардың жұмысына белсенді
түрде қатысуда, осы арқылы ол әлемнің ғаламдық проблемаларын шешуге өз
үлесін қосып қана қоймай, сонымен бірге ұлттық мүдделерін де шешуге жол
ашады.
Біріккен Ұлттар Ұйымындағы Қазақстанның қызметі
1992 жылы 2 наурызда Қазақстанның Біріккен Ұлттар Ұйымына кіруі өзінің
маңызы жағынан тарихи акция болды, осы қадам біздің еліміздің шынайы
тәуелсіз мемлекет ретінде әлемдік қоғамдастық қатарына қабылдануын рәміздік
тұрғыдан рәсімдеді.
Қазақстан БҰҰ-ға әлемдік қоғамдастықтың қатардағы жаңа мүшесі ретінде
ғана емес, сонымен бірге қазіргі заманның ең бір өзекті халықаралық
проблемалары бойынша белсенді позиция ұстанатын, ядролық қарусыздану
жолындағы қозғалыстың алғы шебінде тұрған мемлекет ретінде енді. 1991 жылы
Семей ядролық сынақ ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе
Біріккен Ұлттар Ұйымы
1. Бөлім Біріккен Ұлттар Ұйымының атқаратын қызметтері және жетістіктері
1.1 Бас Ассамблея
1.2 Қауіпсіздік кеңесі
1.3 Экономикалық және әлеуметтік кеңес
1.4 Кеңес қамқоршысы
1.5 Хатшылық
1.6 Даму мақсаттарындағы көмек
1.7 Біріккен Ұлттар Ұйымының жетістіктері.
ІІ Бөлім. Қазақстан Республикасы және Біріккен Ұлттар Ұйымы.
2.1.Әлемдік қауымдастықтағы БҰҰ-ның орны мен рөлі және маңызы.
2.2 Қазақстанның БҰҰ-ға мүше болуы.
2.3 Қазақстанның БҰҰ-да жасаған ұсыныстары.
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Біріккен Ұлттар Ұйымы 1945 жылдың 24 қазанында елу бір
елден құрылды. Ол халықаралық ынтымақтастық дамуының және ұжым
қауіпсіздігін қамтамасыз етуі арқылы әлемді сақтау үшін құрылған. Бүгінгі
күнде Біріккен Ұлттар Ұйым мүшелеріне 191 ел кіреді , яғни ол бүкіл
дүниежүзінің жартысын құрайды. Біріккен Ұлттар Ұйым мүшесіндегі
мемлекеттердің белгілі – бір өздері қабылдайтын міндеттемелері болады
және олар Біріккен Ұлттар Ұйымының Жарғысында баяндалады. Жарғыда
Біріккен Ұлттар Ұйымдары халықаралық келісім-шартты ұсынады , онда
халықаралық қатынастардың негізгі прициптері көрсетілген. Жарғыға сәйкес,
Біріккен Ұлттар Ұйымының қызметінде төрт мақсат көзделген :
1. халықаралық қатынастарды сақтау және қауіпсіздікті
қадағалау.
2. ұлттар аралық достықты дамыту.
3. халықаралық ынтымақтастық жүзеге асыру және адам құқықтарын
қолдау.
4. Осы мақсаттарға жету үшін ұлттардың орталығы болу.
Біріккен Ұлттар Ұйымы дүниежүзілік үкімет болып табылмайды
және заңдарды қабылдамайды . Бірақ оның құралдары халықаралық дауларды
реттеуге көмектеседі және саясатшылардың сұрақтарын өңдейді ,яғни ол
біздің барлығымызға қатысты.
Біріккен Ұлттар Ұйымындағы барлық мемлекет – мүшелері - үлкен
және кіші , бай және кедей топтар үлкен жиналыс барысында саяси
көзқарастарын білдіруге және дауыс беруге құқылы.
Біріккен Ұлттар Ұйымы алты негізгі органдардан тұрады.
Олардың бесеуі - Бас Ассамблея, Қауіпсіздік Кеңесі , Экономикалық және
әлеуметтік кеңес , Кеңес Қамқоршысы және Хатшылық. Олардың орталықтары Нью
- Йоркте Біріккен Ұлттар Ұйым мекемелерінде орналасқан. Ал , алтыншы орган
- Халықаралық сот . Оның орталығы Гаагада , Нидерландыда орналасқан.
1. Бөлім Біріккен Ұлттар Ұйымының атқаратын қызметтері және жетістіктері
Бас Ассамблея
Барлық Біріккен Ұлттар Ұйымының мемлекет - мүшелері Бас
Ассамблеяда , яғни дүние жүзілік парламентте көрсетілген. Бас
Ассамблеяда ең керекті және маңызды проблемаларды шешу үшін арнайы
сессиялар болады. Әрбір мемлекет – мүшелері бір рет дауыс беруге құқылы.
Халықаралық қатынастарды қолдау және қауіпсіздік , жаңа мүшелер қабылдау
және Біріккен Ұлттар Ұйымының қаражаттарын бекіту сиқылды сұрақтарды шешу
үшін мемлекет – мүшелері екі рет дауыс бере алады. Осы сұрақтардың
шешімдері қарапайым көпшіліктің дауысымен қабылданады. Соңғы кездерде Бас
Ассамблея өз сұрақтарының шешімдерін көпшілік дауыс арқылы емес , белгілі –
бір бағытта шешуге кірісті. Бас Ассамблея өз шешімдерін
мемлекеттеріне сілтей алмайды , бірақ оның кепілдемесі маңызды болып
табылады.
2004 жылы Бас Ассамблея сессиясының жүру барысында 150 ең маңызды
сұрақтарды қарастырды. Атап айтқанда , Біріккен Ұлттар Ұйымының реформасын
, құқықты сыйлау , оны қадағалау , кіші аралда дамитын мемлекеттердің
қажеттіліктерін қамтамасыз ету , климатты өзгерту және гуманитарлық мінез
- құлыққа лайықты қауіп - қатерлерді қарастыру , сонымен қатар дүниежүзілік
сауда жүйесіне барлық мемлекеттердің қатысуы. Ол жайды көптеген әртүрлі
елдерде және аймақтарда , соның ішінде Иракта және Суданда Дарфур
аймағында қарастырып шықты.
2005 жылы Бас Ассамблеяның алпысыншы сессия жұмыстарының мерей
тойы өткізілді. Мұнда 2000 жылғы қабылданған бесжылдық жұмысты жүзеге
асырылды. Яғни , бұл жұмыстар : дүниежүзілік көсемдердің мың жыл
декларациялары , кепілдемелердің өлшемдері , қайыршылықты бас хатшының
бұйрығымен қысқарту , қауіпсіздік қорқытулардың жойылуы , адам құқықтарының
бұзылуына рұқсат етпеуі , сонымен қатар парасатпен реформалардың бекітуі
.
Бас Ассамблея жыл сайынғы сессиялары қыркүйек пен желтоқсан
айлары арасында өткізіледі . Қажет болған жағдайда Ассамблея жаңартылған
сессияларға өз жұмысын жалғастыра алады немесе арнайы сұрақтарын төтенше
сессияларда өткізеді. Бас Ассамблеяның жұмысын алты негізгі комитеттер ,
басқа қосалқы органдар және Біріккен Ұлттар Ұйымының хатшылығы жүзеге
асырады асырады .
Біріккен Ұлттар Ұйымының экономикалық және әлеуметтік кеңесі Бас
Ассамблеяға , оның комитеттері – екінші комитетке және үшінші комитетке
есеп беруге міндетті.
Қауіпсіздік кеңесі
Жарғыға сәйкес , Біріккен Ұлттар Ұйымдарының Қауіпсіздік
кеңесі халықаралық қарым – қатынасқа және қауіпсіздікке жауапты . Оны кез
– келген аяқ астынан болған жағдайларда қолдануға болады. Жарғыға сәйкес ,
барлық мемлекет - мүшелері кеңестің шешімін орындауғы міндетті. Кеңес он
бес мүшеден тұрады. Олардың бесеуі - Қытайдың , Ресей Федерациясының ,
Біріккен Корольдық , Біріккен Штаттардың және Францияның тұрақты мүшелері
болып келеді . Ал қалған он мүшесі Бас Ассамблеямен екі жылдық мезгілге
сайланады . Мемлекет – мүшелері саяси және экономикалық реалияларын
қамсыздандыру үшін , кеңес мүшелік құрамын және жұмыс әдістерін өзгертуі
туралы сұрақтарын қарастыруда.
Кеңестің тоғыз мүшелері дауыс берген кезде ғана , қабылданған
кеңес шешімдері дұрыс деп есептеледі . Егер тоғыз мүшелерінің біреуі қарсы
дауыс берсе , онда кеңестің шешімі қабылданбайды.
Халықаралық әлемнің проблемалары туындаған кезде , кеңес ең алдымен
бейбітшіл жолмен реттеуді қарайды. Ол үшін реттеудің белгілі – бір
принциптерін қолданады. Кеңес мемлекеттер арасында бейбіт болу үшін ,
достық миссияны бағыттай алады.
Кеңес өзінің қабылданған шешімдерін қамтамасыз ету үшін
көптеген шаралар қолданады. Ол экономикалық санкцияларды енгізіп немесе
қару жеткізулеріне эмбарго қондыра алады. Кеңес кей кездерде қабылданған
шешімдерді жүзеге асыру үшін барлық қажетті құралды , сонымен қатар
әскери әрекеттерді қолдана алады.
Сонымен қатар Кеңес Бас Ассамблеяға Бас хатшы лауазым
кандитатурасын және Біріккен Ұлттар Ұйымына қабылдауына мүшелерін ұсына
алады.
Экономикалық және әлеуметтік кеңес
Бас Ассамблеясының жалпы басшылығы астында жұмыс істей отырып ,
экономикалық және әлеуметтік кеңес Біріккен Ұлттар Ұйымының қызметін
қарастырады және оның жүйесін әрбір мекемелердің экономикалық және
әлеуметтікте облыстарда қадағалайды. Халықаралық экономикалық және
әлеуметтік проблемалардың талқылауына арналған негізгі форум әрбір
облыстарда орналасқан. Кеңес өзінің даму мақсаттарында халықаралық
ынтымақтастықты нығайтуында маңызды рольді ойнайды . Сонымен қатар , ол
үкіметсіз ұйымдармен ( НПО ) , Біріккен Ұлттар Ұйымы және азаматтық қоғам
арасындағы тіршілік байланысын қарайды.
Кеңес құрамына Бас Ассамблеямен сайланған 54 мүше үш жылға
кіреді. Бір жыл ішінде кеңес оқтын-оқтын мәжілістер өткізеді. Бұл
мәжілістерде маңызды экономикалық , әлеуметтік және гуманитарлық сұрақтар
талқыланады.
Кеңестің қосалқы органдары өз мәжілістерін өткізеді және оларға
есеп береді . Мысалы , бүкіл дүниежүзінде комиссия адам құқықтарымен адам
құқықтарының сақтауының бақылауын жүзеге асырады. Ал , басқа органдар
әлеуметтік даму, әйелдердің жайлары , қылмыстылық ескертулері , күрестің
нашақормен және тұрақты даму сұрақтарымен шұғылданады. Бес аймақтық
комиссиялар өз аймақтағы экономиканың дамуына және ынтымақтастыққа
көмектеседі
Біріккен Ұлттар Ұйым жігерлерінің арқасында үкіметтермен көп
жақты келісімдерге қол қойылған , ол біздің әлемімізді қауіпсіз және
перспективалы қылады және ол барлығымызға да қатысты. Біріккен Ұлттар
Ұйымының жоғары көтерілуі халықаралық құқық нормаларын реттеді.
Кеңес қамқоршысы
Халықаралық бақылауды қамтамасыз етуі үшін жасалған 11
қамқорлықтағы аумақтар арқасында Кеңес қамқоршысы құрылды . 1994 жылы
барлық қамқорлықтағы аумақтар өзін-өзі басқаруға өтіп және дербес
мемлекеттер көршілес мемлекеттерге қосылып кетті. . Соңғы қамқорлықтағы
аумақтың өзін-өзі басқаруы Тынық мұхиттық ( Палау ) аралына өтіп кетті. Ол
Біріккен Штаттардың қол астында және Біріккен Ұлттар Ұйымының 185 –
інші мемлекет мүшесі болған.
Кеңес қамқоршысының жұмысы аяқталған кейін , оның құрамына
қауіпсіздік кеңесінің тұрақты бес мүшелері кірген. Оның ережелері
бойынша: егер маңызды мәселе болған жағдайда ғана мәжілістер өткізе алады.
Хатшылық
Хатшылық Бас Ассамблея нұсқауларына сәйкес Біріккен Ұлттар
Ұйымының шапшаң және әкімшілік , қауіпсіздік кеңесінің және басқа
органдардың жұмысын өткізеді. Бас хатшы оны басшылық етеді , жалпы
әкімшілік басшылықты қамсыздандырады .
Хатшылық департаменттерден және басқарулардан түзеледі және
мұнда 7500 адам жұмыс істейді. Департаментте 170 елді таныстыратын
лауазымды адамдар жиналған. Біріккен Ұлттар Ұйымынң орталық мекемелері Нью
- Йоркте, ал Женевада Біріккен Ұлттар Ұйымының бөлімдері , сонымен қатар
Венада және Найробида басқа да қызмет орындары орналасқан.
Көпшіліктің айтуы бойынша Біріккен Ұлттар Ұйымы халықаралық қатынастарды
қолдауымен және гуманитарлық көмекпен тығыз байланыста , яғни ол біздің
өмірімізге тікелей байланысты. Сонымен қатар Біріккен Ұлттар Ұйымы біздің
өмірімізді жақсартуға барлық мүмкіншіліктерді жасап отыр.
Біріккен Ұлттар Ұйымы проблемалар шешетін орталық болып
табылады.Осы проблемаларды шешуге Біріккен Ұлттар Ұйым жүйесінің 30 ұйымы
қатысуымен жүзеге асырылады. Күннен күнге Біріккен Ұлттар Ұйымының жүйесі
адам құқықтарының сақтауына , қоршаған ортаны қорғауға , ауруға қарсы
күресте көмектесуімен және қайыршылық күй масштабтарының қысқартуына үлкен
көңіл бөлуде.
Біріккен Ұлттар Ұйым мекемелері нормалар және қауіпсіздік
ережелерді , телекоммуникациялардың толық жетілдіруіне және тұтынушылардың
назарларының қорғанышына жағдай жасайды . Біріккен Ұлттар Ұйымы
есірткілердің айналымымен және терроризмге қарсы күресетін халықаралық
ұйым. Сонымен қатар Біріккен Ұлттар Ұйым мекемелері азық-түлік өндіріс
көлемін үлкейтуге және де СПИД – ке қарсы күресте үлкен роль ойнайды.
2005 жылдың қыркүйек айында дүние жүзілік органның алпысыншы
жылдық мерекесін мерекелеу үшін және ұжым деңгейін жүзеге асыру
мақсаттарында шешімдер қабылдау үшін Біріккен Ұлттар Ұйым мүшелері Нью -
Йоркте жиналды. Сол уақытта мемлекет – мүшелері ең жоғарғы дәрежеде 147
мемлекеттерді және үкіметтерді қоса алғанда Біріккен Ұлттар Ұйымының екінші
саммит сферасы құрылды. Олардың мақсаттарын қамсыздандыру үшін қазір
халықаралық бірлестік жоғары дәреже екінші саммитіне жиналды .. Осыған
байланысты бас хатшы көптеген өзгерістердің жүзеге асыруы туралы және
кепілдемелердің қатарын ұсынды , ол нақты мақсаттардың шешіміне
бағытталған. Үлкен бостандық жанында деген құжатта қауіпсіздік және
адам құқықтары , сонымен қатар халықаралық мекемелердің қайта құру
мақсаттарында Біріккен Ұлттар Ұйымын қоса алғандағы бірінші мақсаттың
нәтижелі болуын қамтамасыз етеді.
Даму мақсаттарындағы көмек
Біріккен Ұлттар Ұйымының жүйесі әлеуметтік - экономикалық
мақсаттарға жетуіне көмектесу үшін әр алуан қызметтер жүргізеді .
Практикалық мамандандырылған мекемелердің мандаттары әлеуметтік -
экономикалық барлық қызмет сфераларын қамтиды. Бұлардың барлық мекемелері
техникалық және практикалық көмек көрсету үшін арналған. Дүниежүзілік банк
, мысалы , 2004 жылы 100 дамыған елдерге 20,1 млрд. АҚШ долл.қаражат бөлді.
Біріккен Ұлттар Ұйымының жүйелері үйлестік кеңесі арқылы
мамандандырылған мекемелермен ( КССР ) қамтамасыз етеді. Оның құрамына
бас хатшы және мамандандырылған мекемелердің бастықтары , қорлардың және
бағдарламалардың , халықаралық агенттіктің атомдық энергиямен және дүние
жүзілік сауда ұйымы кіреді .
Ынтымақтастық нәтижесінде 1997 жылы Біріккен Ұлттар Ұйымының тобын бас
хатшылары мен органдары құрды. Оның құрамына тез арады орындалатын
бағдарламалар және Біріккен Ұлттар Ұйымның қорлары кіреді .
Біріккен Ұлттар Ұйымының Даму Бағдарламасы ( ПРООН )- Біріккен
Ұлттар Ұйымының ең ірі механизмі. Ол 1965 жылы құрылған.Бұл Бағдарлама –
дамушы елдерге көп жақты техникалық және инвестицияға дейінгі көмек
көрсететін негізгі арна. Аталған көмектер эксперртерді жіберу , жабдықтар
беру , стипендиялар тағайындау сияқты нысандарда жүзеге асырылады. БҰҰ –
ның даму бағдарламасы Қазақстандағы қызметі 1993 жылы басталып , ұлттық
кадрларды даярлау , үкіметке консультативтік көмек көрсету бағыттарында
жүргізіліп келеді.
Біріккен Ұлттар Ұйымының Балалар Қоры ( ЮНИСЕФ ) - Біріккен
Ұлттар Ұйым жүйелерінің бастаушы ұйымы. Ол ұйым балалардың болашағының
жақсы болуын қамтамасыз етеді , сонымен қатар балалардың өмірін қорғайды.Ол
дүниежүзінің 160 елінің балаларының қажеттіліктерін қамтамасыз етеді.
Біріккен Ұлттар Ұйымының қоршаған орта жөніндегі Бағдарламасы
( ЮНЕП ).
Қоршаған орта қорғау және жақсарту үшін үкіметтер мен халықаралық
қоғамдастықтың тиімді байланыстарын жүзеге асыру мақсатында 1972 жылы
құрылған ЮНЕП – тің жасаған биологиялық көп түрлілік Конвенциясына
Қазақстан 1994 жылдың қырқүйегінен бастап мүше. 1994 жылдың қазанында
Парижде жасалған шөлге қарсы күрес Конвенциясына Қазақстан белсенді түрде
қатысып , оған қол қойды. Қазіргі уақытта ЮНЕП – пен ынтымақтастық
шеңберінде мынадай жұмыстар атқарылуда :
❖ Қоршаған ортаның бүкіл әлемдік қорының ( ФГОС ) қаржыландыру
мен ЮНЕП – тің Каспий теңізінің биологиялық көп тірлілігін
және оның жағалауын қорғау бағдарламасын жүзеге асыру ;
❖ ЮНЕП бағдарламасы шеңберінде Каспий теңізі проблемалары
жөнінде ұлттық баяндама дайындау үстінде ;
❖ ЮНЕП – тің Еуропалық аймақтық бюросымен бірге Арал және Каспий
теңізінің проблемалары жөнңндегі халықаралық конвенция жасау
мәселелері қарастырылуда;
❖ ЮНЕП – тің табиғатты қорғау жөніндегі заң шығару және
экологиялық саясат Орталығы Қазақстандағы қазіргі заңдарды және
жасалып жатқан жаңа эеологиялық заңдарды сынақтан өткізуде.
Біріккен Ұлттар Ұйымынң халық саны жөніндегі қоры ( ЮНФПА ).
1967 жылдың маусым айында құрылған. Бұл қор БҰҰ – жүйесіндегі мекемелерге
халық саны жөніндегі техникалық ынтымақтастықты дамыту үшін қосымша
ресурстар бөлу істерімен шұғылданады. ЮНФПА – ның аймақтық өкілеттігі
Ташкент қаласында жұмыс істейді. Аталған қор Орталық Азия аймағында халық
саны мен отбасын жоспарлау жөніндегі бағдарламаны жүзеге асыра бастады.
Орталық Азияның алты мемлекеті үшін 23 млн.доллар бюджетті бар кешенді
бағдарлама бекітілді.
Біріккен Ұлттар Ұйымының бүкіл дүниежүзілік денсаулық сақтау
ұйымы ( ВОЗ ) – дүниежүзінің 170 – тен астам мемлекеттерін біріктіреді.
Женевада орналасқан. Қазақстан ВОЗ – ға 1992 жылдан бастап мүше. Бүкіл
дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы біздің мемлекетке шетелде мамандар
даярлау , жаңа әдебиеттер мен оқу құралдарын шығару сияқты істерде көмек
беріп отыр. ВОЗ – дың бағдарламасы негізінде Семей полигоны аумағы
халқының денсаулық жағдайы мен қажеттіктері зерттелуде. ВОЗ Алматыда
денсаулық сақтау жүйесі үшін біліктілігі жоғары маман – менеджерлер
дайындайтын Орталық ашуды жоспарлап отыр.
Бүкіл дүниежүзілік интеллектуалды меншік ұйымы ( ВОИС ) –
құрамында дүниежүзінің 140 – тан астам мемлекет бар халықаралық ,
үкіметаралық ұйым. Қазақстан ВОИС – қа 1992 жылдың ақпаннан тастап мүше ,
біздің мемлекет өнеркәсіптік меншікті қорғау жөніндегі Париж одағының
мүшесі және патенттік кооперация жөніндегі шарттың , тауар белгілерін
тіркеу жөніндегі халықаралық Мадрид келісімінің белсенді қатысушысы. ВОИС
Қазақстанның ұлттық патенттік ведомствосына , мемлекеттік авторлық құқық
агенттігіне мамандар даярлау , техникалық жабдықтау әдістемелік ,
ақпараттық қолдау мәселелерінде едәуір көмек көрсетіп келеді.
Бүкіл дүниежүзілік почта одағы ( ВПС ) - халықаралық
ұйымдардың ең көнесі 1874 жылы құрылған. Қазіргі уақытта 170 - тен астам
мүшесі бар. Одақтың мақсаты – почта байланыстарын ұйымдастыру мен
жақсартуды қамтамасыз етіп , бұл саладағы халықаралық қатынастар үшін
қолайлы жағдайлар жасау. Дүниежүзілік почта одағына Қазақстан 1992 жылдың
тамызында мүше болып кірді. Сеулде ( Корея Республикасы ) шақырылған соңғы
дүниежүзілік почта конгресінде Қазақстан осы одақтың жоғарғы органы –
атқарушы кеңестің құрамына сайланды.
Халықаралық Теңіз ұйымы ( ИМО ) 1958 жылы құрылған. Штаб –
пәтері Лондонда. 1994 жылдың наурызында Қазақстан Халықаралық Теңіз
ұйымына мүшелікке қабылданады. Бұл одақ кеме қатынасы , теңіздегі
қайіпсіздік , навигация , теңіздің ластану мәселелері шеңберінде
ынтымақтастыққа қызмет етеді.
Халықаралық азаматтық авиация ұйымы ( ИКАО ) 1995 жылы
құрылған. 183 мемлекетті біріктіреді. Оның негізгі мақсаты :
❖ Халықаралық әуе қатынастарының принциптері мен әдістерін
жасау;
❖ Азаматтық авиацияға көмек көрсету;
❖ Ұшу жағдайларының қауіпсіздігінің қамтамасыз ету.
Қазақстан Халықаралық азаматтық авиация ұйымына 1992 жылдың
шілде айынын бастап мүше. 1994 жылы дүниежүзілік әуе транспорты прцесіне
мейлінше интеграциялау үшін , сондай – ақ азаматтық авиацияның
қауіпсіздігін қамтамасыз ететін және оның ережелері мен нормаларын қатаң
орындау мақсатында Қазақстан Халықаралық азаматтық авиация ұйымының төрт –
конвенциясына және Протоколына қол қойды.
Халықаралық еңбек ұйымы ( МОТ ) – дүниежүзінің 170 мемлекетін
әлеуметтік әділеттілікті жақтау , еңбек жағдайын жақсарту және қорғау ,
мамандыққа үйрету мәселелері төңірегінде біріктіріп отыр. Қазақстан
Халықаралық ұйымына 1993 жылдан мүше. 1995 жылы аталған ұйым Алматыда
Орталық Азия мемлекеттері үшін өзінің аймақтық офисін ашты.
Халықаралық электр байланыс одағы ( МСЭ ).Бұл одаққа 170 мемлекет мүше,
Мақсаты : электр байланысының барлық түрлерінің техникалық жабдықтарын
жақсарту телекоммуникация саласына жаңа технологиялар енгізу мәселелерінде
халықаралық ынтымақтастықты қамтамасыз ету.Қазақстан аталған ұйымға оның
Жарғысы мен Конвенциясына қол қойғаннан соң , 1993 жылдың ақпанында
қабылданды.
БҰҰ –ның Білім , ғылым және мәдениет жөніндегі
мамандандырылған ұйымы ( ЮНЕСКО ) 1945 жылы құрылған. Оның мақсаты
дүниежүзіндегі бейбітшілік пен қауіпсіздікті нығайтуды ғылым , білім ,
мәдениет салаларындағы еларалық ынтымақтастықты мейлінше күшейту арқылы
жүзеге асыру. ЮНЕСКО – ның секретариаты Парижде ( Франция ) орналасқан.
Қазақстан ЮНЕСКО – ға 1992 жылдың мамырында мүше болып кірді.
Қазақстанда және дүниежүзінің басқа да көптеген елдерінде ЮНЕСКО – ның
қамқорлығымен Абайдың 150 жылдығы және Мұхтар Әуезовтың 100 жылдығы
салитанатты түрде аталып өтті. 1995 жылдың тамыз айында Алматыда ЮНЕСКО –
ның қамқорлығымен Орталық Азия мемлекеттеріндегі білім бері жағдайлары
атты форум өткізілді.
Біріккен Ұлттар Ұйымының жетістіктері.
❖ БҰҰ Адам құқықтарының декларациясын (1948 жыл ) өңдеді , сонымен қатар
адамның құқықтарын қорғау және көтермелеуге қатысты 80 – ге жуық
конвенция және келісім – шарттар құрды.
❖ БҰҰ достық қызметіндегі тіршіліктің маңызды дүниежүзілік аспабы.
Қазіргі кезде БҰҰ - на 103 мемлекеттен келген 67 мың әскери және
азаматтықтар 16 операцияға қатысып , қызмет етеді.
❖ БҰҰ конвенциялары Европаның қоршаған ортасының қышқыл жаңбырлар
проблемаларының төмендетуге рұқсат етті және солтүстік Американың
ластануын азайтты.
❖ БҰҰ және оның мекемесі , дүние жүзілік банкі және БҰҰ даму бағдарламасы
, өте кедей елдердің дамуына көмектесу негізгі аспабы , оларға жылына
30 млрд . АҚШ долл . көлеммен көмек берді.
❖ Соңғы алты жылдықта БҰҰ Халықаралық құқық нормативтерін өңдеді.
❖ 2001 – 2003 жылдар арысында дүниеге келген 670 мың сәбилергее БҰҰ – ның
мекемелері , яғни ЮНИСЕФ , ВОЗ , Халықаралық банк , жеке кәсіпорындары
қаржылай көмек берді.
❖ 2003 жылы МПП рамкаларында 110 миллион адамдарға азықты көмек
көрсетілген.
❖ БҰҰ тек қана 2003 жылғы мобилизациялау ұрандарын рұқсат етті ,
соғыстардың құрбандарына 3,4 млрд . АҚШ долл төтенше көмек көрсетті.
❖ Глобальды науқан нәтижесінде , жүзеге асатын шешек аурулары жойылған .
❖ БҰҰ жүйелері ЮНИСЕФ каналдарының , МПП , ПРООН және басқа мекемелердің
қолдауымен әлеуметтік – экономикалы бағдарламаларға сәйкес
дүниежүзіндегі кедей елдерге жылына 7,3 млрд . АҚШ долл . құрастырады .
ІІ Бөлім. Қазақстан Республикасы және Біріккен Ұлттар Ұйымы.
2.1. Әлемдік қауымдастықтағы БҰҰ-ның орны мен рөлі және маңызы.
Қазақстанның БҰҰ-ға мүше болуы.
Біріккен Ұлттар Ұйымы (БҰҰ) – дүние жүзіндегі мемлекеттердің басым
көпшілігін біріктіретін, ең ықпалды, әмбебап халықаралық ұйым. Басты
мақсаты – халықаралық бейбітшілік пен қауіпсіздікті нығайтып, мемлекеттер
арасындағы ынтымақтастықты дамыту.
БҰҰ қызметінің негізгі принциптерін 1939-1945 жж. 2-дүниежүзілік соғыс
кезінде антигитлерлік коалицияға ұйытқы болған мемлекеттер белгілеген
болатын. КСРО, АҚШ, Ұлыбритания сыртқы істер министрлерінің Мәскеудегі
кездесуінде (1943) және осы елдердің үкімет басшылары қатысқан Тегеран
конференциясында (1943) берік те әділетті бейбітшілік орнату үшін
демократиялық күштерді біріктіруге негізделген жаңа халықаралық ұйым құру
мәселесі қозғалды. БҰҰ Жарғысының алғашқы жобасы 1944 ж. тамыз-қазан
айларында өткен Думбартон-Окс конференциясында (АҚШ) жасалды. Қырым
конференциясында (1945) Думбартон-Окс жобасы бірауыздан мақұлданып, сондай-
ақ, Сан-Франциско конференциясында (1945, 26 маусым) БҰҰ Жарғысына
байланысты принципті мәселелер шешімін тапты. Сан-Францискода өткен
конференцияның жұмысына БҰҰ-ның құрылтайшы мүшелері ретінде 50 мемлекет
қатысты. Жарғының күшіне енген сәті – 1945 жылғы 26 қазан жыл сайын
Біріккен Ұлттар Ұйымының күні деп аталып өтеді.
БҰҰ қызметінің негізгі бағыттары – жер бетінде бейбітшілік пен
қауіпсіздікті жақтап, мемлекеттердің сан алуан саладағы ынтымақтастығына
жәрдемдесу, адам құқылары мен бостандықтарын қорғап, халықаралық құқықты
жүйелеу және оның прогрессивті дамуын қамтамасыз ету болып табылады.
БҰҰ-ның басты органдары – Бас Ассамблея, Қауіпсіздік Кеңесі,
Экономикалық және әлеуметтік кеңес, Халықаралық сот, Қамқорлық жөніндегі
кеңес пен Хатшылық (секретариат). Штаб-пәтері Нью-Йорк қаласында (АҚШ)
орналасқан. Женевада (Швейцария), Венада (Австрия) бөлімшелері жұмыс
істейді.
БҰҰ-на Жарғыда бекітілген міндеттемелерді мойындайтын әрі оларды жүзеге
асыра алатын ізгі ниетті мемлекеттердің барлығы да мүше бола алады.
Бас Ассамблеяның мәжілісіне БҰҰ-на мүше мемлекеттердің барлығының
өкілдері қатысады. Бұл орган БҰҰ Жарғысы шегінде кез келген іс пен мәселені
талқылау, мүше мемлекеттерге ұсыныс әзірлеу уәкілетін иеленеді, Қауіпсіздік
Кеңесінің жыл сайынғы әрі арнайы баяндамаларын талқылап, бүкіл Ұйымның
бюджетін қарап, бекітеді.
БҰҰ Жарғысының 24-бабына сәйкес Қауіпсіздік Кеңесіне халықаралық
бейбітшілік пен қауіпсіздікті қолдау жауапкершілігі жүктелген. Бұл органның
ерекшелігі – Кеңестің 5 тұрақты мүшесі ғана шешім қабылдау кезінде
бірауыздылық қағидасын қатаң ұстанады; егер олардың біреуі ұсынылған жобаға
қарсы дауыс берсе, шешім қабылданбайды.
Хатшылық БҰҰ-ның атқарушы органы міндетін орындайды. Оған Қауіпсіздік
Кеңесінің ұсынысы бойынша, Бас Ассамблея 5 жыл мерзімге тағайындайтын БҰҰ-
ның Бас Хатшысы басшылық жасайды.
БҰҰ құрамында әлеуметтік, экономикалық және гуманитарлық сала бойынша
мамандандырылған 16 арнаулы мекеме (ЮНЕСКО, Дүниежүзілік денсаулық сақтау
ұйымы, Халықаралық еңбек ұйымы, Өнеркәсіпті дамыту жөніндегі мекемесі,
т.б.), сондай-ақ, арнаулы комиссиялар (Халықаралық құқық комиссиясы,
Халықаралық сауда құқығы жөніндегі комиссия) бар (Қазақстан. Ұлттық
энциклопедия. 2-том. А., 1999. 509-б.).
Қалыптасқан геосаяси өмір болмысын және әлемдегі геосаяси күштердің
қатарындағы өзінің орнын байсалды бағалай келіп, Қазақстан ТМД, сондай-ақ
бүкіл әлем шеңберінде әр түрлі интеграциялық топтардың жұмысына белсенді
түрде қатысуда, осы арқылы ол әлемнің ғаламдық проблемаларын шешуге өз
үлесін қосып қана қоймай, сонымен бірге ұлттық мүдделерін де шешуге жол
ашады.
Біріккен Ұлттар Ұйымындағы Қазақстанның қызметі
1992 жылы 2 наурызда Қазақстанның Біріккен Ұлттар Ұйымына кіруі өзінің
маңызы жағынан тарихи акция болды, осы қадам біздің еліміздің шынайы
тәуелсіз мемлекет ретінде әлемдік қоғамдастық қатарына қабылдануын рәміздік
тұрғыдан рәсімдеді.
Қазақстан БҰҰ-ға әлемдік қоғамдастықтың қатардағы жаңа мүшесі ретінде
ғана емес, сонымен бірге қазіргі заманның ең бір өзекті халықаралық
проблемалары бойынша белсенді позиция ұстанатын, ядролық қарусыздану
жолындағы қозғалыстың алғы шебінде тұрған мемлекет ретінде енді. 1991 жылы
Семей ядролық сынақ ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz